Morgunblaðið - 24.02.1977, Blaðsíða 16

16
MOKCL'XBLAÐIÐ. FIMMTUDAOLR 24. FEBRLAR 1977
0 Um síðustu helgi kom til fjöl-
mennra mótmælaaðgerða I tveim-
ur bæjum fyrir norð-vestan Ham-
borg f Vestur-Þýzkalandi vegna
byggingar kjarnorkuvers í
bænum Brokdorf á bökkum Elbu-
fljóts. Þótt oft hafi slegið í brýnu
i sams konar mótmælaaðgerðum,
fóru aðgerðirnar um helgina frið-
samlega fram, en talið er að þátt-
takendur hafi verið 35—40 þús-
und.
Nú þegar eru um 10 kjarnorku-
ver starfrækt í Vestur-
sem leiddi til aukins atvinnuleys-
is. Andstæðingar kjarnorkuver-
anna benda hins vegar á að hætta
geti stafað af verunum, auk þess
sem erfitt sé að finna staði til
geymslu á geislavirkum úrgangs-
efnum, og þau geti valdið
mengun.
t upphafi var Iftil sem engin
andstaða gegn smíði kjarnorku-
vcra f Vestur-Þýzkalandi, en bar-
áttan hófst að ráði fyrir rúmu ári.
Þá átti að hefja smfði kjarnorku-
vers f Wyhl, en vfnbændur f ná-
Mikill ágreiningur um kjamorkuver í Brokdorf
Þýzkalandi, en um 20 til viðbótar
ýmist f smfðum eða ráðgerð, og
fer andstaðan gegn þeim vaxandi.
Samkvæmt nýlegri skoðana-
könnun eru 43% landsmanna
andvfgir kjarnorkuverum yfir-
leitt. Sé spurningin hins vegar
orðuð þannig: Eruð þér and-
vfg(ur) kjarnorkuveri f nágrenni
við yður? fer andstaðan upp f
57%.
Þrátt fyrir fjölda mótmæla-
funda vfða um land er rfkisstjórn-
in f Bonn ekki á því að stöðva
smfði kjarnorkuvera, og fyrir
viku sagði Helmut Schmidt
kanslari í ræðu að án kjarnorku-
vera slökknuðu Ijósin f vestur-
þýzkum heimilum, og orku-
skortur yrði f verksmiðjunum.
grenninu settust að á byggingar-
staðnum og hleyptu ekki verk-
tökunum inn á svæðið. Sfðan leit-
uðu vínbændurnir til dómstól-
anna. og hefur þeim til þessa tek-
izt að hindra það að smfði hef jist.
Héraðsstjórnin f Schleswig
Holstein ætlaði að læra af óför-
unum f Wyhl þegar fyrirhugað
var að reisa kjarnorkuver í Brok-
dorf. Ákvað stjórnin að heimila
smfði kjarnorkuversins að kvöldi
20. október f fyrra, og þá strax um
nóttina voru byggingaverkamenn
og iðnaðarverkamenn sendir á
staðinn undir lögregluvernd.
Hafa andstæðingar kjarnorku-
versins nú gert þrjár tilraunir til
að hrekja starfsmennina burt og
„hertaka** landsvæðið, en án
JOHANNES HELGI:
SÖL RÍS I AUSTRI
Lestur Grétu Sigfúsdóttur úr
nýrri skáldsögu, Sól rís í austri,
sem væntanleg er á árinu, var
hugþekkur dagskrárliður. Fram-
sögn Grétu er fáguð og látlaus og
sömu sögu er að segja um efnis-
tökin, þau eru laus við flúr eins
og það er jafnan sem frá hjartanu
kemur. Ósvikin kærleiksblóm
spretta í garði Grétu, sterkasta
einkenni skáldskapar hennar er
skilningur á kjörum snauðra og'
samúð með olbogabörnum. Kafl-
inn sem hún las, lýsingin á dauða-
striði umkomulausrar konu, lofar
góðu um Sól rís í austri. Gréta
dvaldist lengi í Noregi og skáld-
saga hennar Bak við byrgða
glugga gerist þar og fjallar um
samneyti norskra kvenna við
þýska hernámsliðið. Islendíngar
lögðu Bak við byrgða glugga fram
til samkeppninnar um bók-
menntaverðlaun Norðurlanda-
ráðs 1968, hin var ljóðabók eftir
Snorra Hjartarson.
Ríkharður þriðji og Rauða myll-
an voru þakkarverðar kvikmynd-
ir. Shakespeare-þýðingar Helga
Hálfdánarsonar þarf ekki að
mæra, en nákvæmnisverk hlýtur
það að vera að aðlaga þær kvik-
myndum. Það verk annaðist Dóra
Hafsteinsdóttir rétt einu sinni og
tókst með ágætum. Tilsvör Tou-
louse-Lautrec í Rauðu myllunni
eru rammandi og hnitmiðuð og
komust þau glettilega vel til skila
í þýðingu Stefáns Jökulssonar,
sem hingað til hefur einkum þýtt
þætti af léttara taginu. Hann
veldur fyllilega vandamiklum
verkefnum.
BETUR SPURT EN SVARAÐ
Eiturlyfjaumræðan í umsjá Sig-
rúnar Stefánsdóttur varð hvorki
fugl né fiskur, en það var ekki
stjórnandanum að kenna. Spurn-
ingar hans voru ólfkt beinskeytt-
ari en svörin viðmælendanna, þau
voru svo loðin að engu var líkara
en verið væri að leita eftir hand-
festu í þoku. Samtali við Ásgeir
Friðjónsson var skotið inn í þátt-
inn, og hann kunni að svara,
eyddi ekki tímanum i vangaveltur
yfir því sem hann taldi sig ekki
kunna full skil á — en svaraði
skýrt og skipulega þeim spurning-
um sem snertu verksvið hans.
Setti punktinn þar.
Ég hef aldrei verið hallur undir
rauðsokkuhreyfinguna. Hús-
bóndavald er svo augljós nauðsyn
að óþarft er að ræða það. Tveir
stýra ekki fleyi heilu i höfn. En
stundum virðist manni sem
menntun fari betur i konur en
karla; menntunin virðist miklu
síður byggja almennri skynsemi
út úr kollinum á konum en körl-
um, þær eru líka fljótari að átta
sig á hlutunum, og hef ég þá í
huga margar konur sem á síðari
árum hafa látið til sín taka í fjöl-
miðlum. Hvort sem manni líkar
betur eða ver verður þvi ekki
neitað a*ð þjóðlífið er orðið lit-
meira siðan konur fóru að láta á
sér kræla að marki á opinberum
vettvangi.
MENNHANDA
FRAMTÍÐINNI
Erna Ragnarsdóttir fjallaði í
deginum og veginum um skatta-
og jafnréttismál — og fór létt með
Hevrt
&séð
það og kemur engum á óvart, dótt-
ir Ragnars i Smára, einhvers lit-
rlkasta persönuleika sem ísland
hefur alið á síðari öldum. Maður
saknar þess hve sjaldan Ragnar
lætur að sér kveða í fjölmiðlum í
seinni tíð. Það þarf að senda
slyngan spyril heim til Ragnars.
Ragnar er ekkert siður ómissandi
í filmusafni sjónvarpsins handa
framtiðinni en helstu lista- og
stjórnmálamenn þjóðarinnar.
Ragnar mun að vísu aldrei segja
fram minningar sínar nema að
óverulegum hluta. Það marka ég
á því að hann sagði mér einu sinni
að hann hefði brennt allan þann
hluta bréfasafns sins sem Vissi að
listamönnum, einmitt þann þátt-
inn sem var til marks um hver
fyrirgreiðslumaður hann hefur
verið þeirri stétt fram eftir öld-
inni. Geysileg heimild um lífs-
starf Ragnars varð þár með að
ösku — I huga Ragnars er trúnað-
urinn við skjólstæðinga sina,
einkamál þeirra, öllu ofar. En
Ragnar býr yfir mýgrút dæma al-
menns eðlis um ýmislegt í fari
þessa þjóðflokks sem kallast lista-
menn, heppnaðra og misheppn-
aðra, og margt af þvi mætti geym-
ast á filmu öllum að meinalausu,
eins og Ragnar einn getur sagt frá
því.
SPENNUFALL
í KASTLJÓSI
Fjöllunin um fyrirgreiðslupóli-
tík þingmanna i Kastljósi leiddi
ekkert nýtt I ljós. Daufleg sam-
kunda — að undanskilinni sögu
Vilhjálms Hjálmarssonar af peys-
unni sem hann keypti fyrir stúlk-
una austur á fjörðum. Ég hygg að
fleira af þvi tagi hafi verið á
takteinum hjá Vilhjálmi, en eftir
þvi var ekki leitað. Greinargerð
Vilhjálms í blöðum um fyrir-
greiðslur þingmanna var raunar
svo rækileg að hún gerði þáttinn
óþarfan. Og það sem meira var;
hann kvaðst mundu halda fyrir-
greiðslupólitík sinni áfram eftir
því sem tími hans leyfði og sam-
viskan byði. Það er líka lítil sann-
girni í því að krefjast þess að fólk
hætti að vera manneskjur þó að
það slysist inn á alþingi og þaðan
uppi ráðherrastóla, og að þvi lét
Svava Jakobsdóttir liggja, ef ég
man rétt. Starf þingmanns er auk
þess i eðli sínu fyrirgreiðslustarf i
þágu umbjóðenda — sem heildar
raunar — en aldrei verður hoggið
með öllu á persónusamböndin
sem fléttast inn í umboðið. Sama
kastljós lýsti litillega upp sam-
vinnuhreyfinguna. Hrossið og
reiðmaðurinn á Eyrarbakka
skyggði að vísu nokkuð á dýrðar-
ljómann. Það var óborganlegt
atriði og skemmtileg tilviljun —
og Ómar og myndatökumaðurinn
voru eldfljótir að skynja hvar
feitt var i stykkinu og nýttu atrið-
ið dyggilega. Þarna var Islensk
alþýða lifandi komin — eins og
hoggin út úr landslaginu, munn-
við, kjarnyrt og opinská. Þegar
klippt var á hross og reiðmann
var I rauninni ekkert meira um
samvinnuhreyfinguna að segja,
kosti hennar og galla. Framhaldið
var notalegur rabbfundur, likast-
ur þvi að verið væri að halda
stjórnarfund við Sölvhólsgötuna
— og forstjórinn væri ritarinn,
allt samvinnúmenn. Eysteinn var
sleipur — en einna helst lífsmark
með Svavari Gestssyni og Eyjólfi