Morgunblaðið - 25.06.1977, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. JUNÍ 1977
Framboð Friðriks;
Engin ákvedin loforð frá rík-
isstjórninni um fjárstuðning
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
athugasemd frá stjórn Skáksam-
bands íslands varðandi stuðning
ríkisins við framboð Friðriks ÓI-
afssonar til forsetaembættis
FIDE og hugsanlegan flutning að-
alstöðva Alþjóðaskáksambands-
ins hingað til lands.
í athugasemdinni segir, að eng-
in ákveðin loforð um fjárstuðning
liggi fyrir ennþá, en ríkisstjórnin
hafi lýst yfir áhuga sínum og falið
ráðherrum mennta- og fjármála
Framhaid af bls. 40
minnst 10% atkvæða og sagði
dr. Euwe, að yrði kosiö um þrjá
menn í fyrstu umferð teldi
hann ólíklegt að neinn þeirra
næði tilskildum atkvæðamagni,
þannig að aftur yrði kosið milli
þeirra tveggja, sem flest at-
kvæði fengju i fyrstu umferð,
og þá ræður einfaldur meiri-
hluti. Dr. Ewue kvaðst persónu-
lega vilja að höfuðstöðvar
FIDE yrðu áfram í Evrópu og
því fyndist sér eðlilegt að fylgj-
endur þeirra Gligoric og Frið-
riks hittust að máli til að at-
huga, hvort ekki væri mögu-
leiki á einhverri samvinnu eins
og að sameina öll skáksambönd-
in í annarri atkvæóagreiðslu að
baki þess, sem þangað kæmist.
Þegar Mbl. minnti dr. Euwe á
að hann hefði sagt í viðtali við
blaðið í marz sl. að hann vildi
Friðrik sem sinn eftirmann og
gæti tryggt kjör hans, sagði
hann, að síðan hefði framboð
Giigoric verið tilkynnt og yrði
reynslan að skera úr um það,
hvor yrði hlutskarpari. „En ég
dreg enga dul að það, að helzt
vil ég sjá Evrópumann taka við
þessu embætti úr mínum hönd-
Framhald af bls. 2.
vaidið því að nú væri hægt að
greiða framleiðendum fyrir
nautakjötið mun fyrr en áður en
það hefur ekki orðið til að auka
framboðið, þar kæmu til áhrif frá
mikilli kálfaslátrun á árinu 1976
og það tæki eitt til eitt og hálft ár
að ala upp ungneyti til slátrunar.
Sláturfélagið hefur orðið að
kaupa nautakjöt frá öðrum aðil-
um til að hafa nóg hráefni fyrir
kjötvinnslu félagsins og það má
gera ráð fyrir að lítið verði um
nautakjöt í verzlunum fram til
hausts en þá kemur yfirleitt inn
um 60—70% af nautakjötinu á
hverju ári, sagði Hrafn.
Sala á hrossakjöti hefur aukist
verulega á sl. ári og þrátt fyrir
svipað framboð af hrossakjöti f
fyrra og á árinu 1975, er nú svo
komið að sama sem ekkert hrossa-
kjöt er nú til hjá SS að sögn
Hrafns. Sagði Hrafn að notkun
hrossakjöts í vinnslu hefði aukist
mjög og þannig herði framleiðsla
á hrossabjúgum þrefaldast nú á
sl. tveimur árum. Verð á hrossa-
kjöti hefur verið mjög lágt að
sögn Hrafns og er það sjálfsagt
ein ástæðan fyrir hinni auknu eft-
irspurn og taldi Hrafn að vel gæti
svo farið að hægt yrði að hækka
verð á því til framleiðenda, ef
þessi mikla eftirspurn héldist.
Guðjón Guðjónsson hjá Afurða-
sölu SÍS sagði að sömu sögu væri
að segja hjá þeim, mjög lítið væri
nú til af nautakjöti og sýnt væri
aö lítið yrði um það á markaðnum
á næstunni. Afuröasalan ætti þó
nóg kýrkjöt til vinnslu. Guðjón
sagóist óttast að framboó á nauta-
kjöti í haust yrði ekki nóg, því
bændur hefðu á tímabili hætt að
ala upp kálfa og^það tæki sinn
tíma að jafna þau áhrif. Hrossa-
kjöt sagði Guðjón að væri eftir
því, sem hann bezt vissi allt selt
hjá þeim kaupfélögum, sem eitt-
hváó hefðu att áf þvi.
að fylgjast með framvindu máls-
ins.
„Að svo komu máli liggja ekki
fyrir endanlegar tölur um hugs-
anlegan kostnað í þessu sam-
bandi, enda mikið undirbúnings-
starf fyrir höndum. Hinsvegar
leyfir stjórn Skáksambands
íslands sér að vænta þess að
stjórnvöld leggi þessu máli mynd-
arlega lið og má enda ætla að svo
verði, þar sem þau hafa tekið
máialeitan sambandsins að vel-
vild og skilningi," segir í athuga-
semd S.í.
„Ég óska ykkur íslendingum
til hamingju með það að Frið-
rik Ólafsson skuli hafa ákveðið
að gefa kosta ' sér sem næsti
forseti FIDE. Persónulega vona
eg innilega að hann nái kjöri,“
sagði Lothar Schmid, alþjóðleg-
ur skákdómari, en hann var
sem menn minnast aðaldómari
einvígis þeirra Fischers og
Spasskys hér á iandi.
Lothar Schmid verður aðal-
dómari einvigis þeirra Kortsnoj
og Polugajevski, sem hefst í
Evían í Frakklandi 1. júlí n.k.
og Golombek aðaldómari ein-
vigis þeirra Spasskys og Port-
ish, sem hefst í Genf í Sviss 2.
júli.
Til þess svæðis, sem Golom-
bec er forseti fyrir, heyra skák-
sambönd: Andorra, Belgfu,
Englands, Frakklands,
Guernsey, Skotlands, Wales, ír-
lands, Luxemburg, Monaco,
Hollands og Spánar. til hins
Vestur-Evrópusvæðisins heyra
skáksambönd tslands, Noregs,
Svfþjóðar, Finnlands, Dan-
merkur, Færeyjar, V-
Þýzkalands, Sviss, Austurrfkis,
Rhódesíu og A-Afrfku. Forseti
þess er Austurrfkismaður, dr.
W. Dorazil, og reyndi Mbl. f
gær að ná tali af honum en án
árangurs.
Framhald af bls. 40
Lægstu laun eftir þennan samn-
ing, 1. flokkur, eru nú 109.577
krónur á mánuði, en hæstu laun,
9 flokkur, eru 161.935 krónur.
Þegar allar áfangahækkanir
verða komnar á launin i
september 1978 verða lægstu laun
orðin 123.577 krónur, en hin
hæstu 182.524 krónur. Þessi laun
eru án verðlagsbótar.
Prósentuhækkanir, sem koma á
laun vegna áfangahækkana eru
4.56% hinn 1. desember 1977 og
er þar við hlutfall 5 þúsund króna
af 2. flokki i launataxta ÍSALS.
Hinn 1. júní 1978 er prósentu-
hækkunin 4.36% og í september
1978 hækka launin um 3.35%.
Félögin, sem uridirrituðu samn-
ingana í gær, eru: Verkamanna-
félagið Hlíf, Verkakvennafélagið
Framtiðin, Félag bifvélavirkja,
Félag blikksmiða, Félag járniðn-
aðarmanna, Rafiðnaðarsamband
íslands vegna Félags íslenzkra
rafvirkja og Sveinafélags útvarps-
virkja, Verzlunarmannafélag
Hafnarfjarðar, Félag byggingar-
manna í Hafnarfirði og Félag
matreiðslumanna.
i fréttatilkynningu, sem
Morgunblainu barst i gær frá
smaninganefnd verkalýðsfélag-
anna og íslenzka álfélaginu h.f.
segir: „Samningur sá, sem náðist
á hádegi í gær, er í öilum megin-
atriðum gerður á sama grundvelli
og hinn almenni kjarasamningur
og var m.a. samið um sömu krónu-
töluhækkun og áfangahækkanir á
lægstu laun og verðbótakerfi er
hið sama. Nokkrar tilfærslur voru
gerðar á milli launaflokka og ým-
is önnur launa- og kjaraatriði
breyttust smávægilega."
Þá náðu verkalýðsfélögin fram
vaktavinnutímastyttingu fyrir
menn á þrískiptum vöktum og
eins og skýrt var frá í Morgun-
blaðinu i gær og nemur styttingjn
samtais 5 vöktum á ári.
— Þjóðveldis-
bærinn
Framhald af bls. 40
meðal tillögunni um byggingu á
eftirlikingu af sögualdarbæ“.
Að fengnum þessum jákvæðu
undirtektum Alþingis réði þjóð-
hátíóarnefndin Hörð Ágústsson
til að sjá um gerð likan^ sem reist
væri á rannsóknum hahs á forn-
um húsakosti á íslandi, en það
taldist vera nauðsynlegur undan-
fari þess að byggja sögualdarbæ í
fullri stærð fyrir 1974, og fékk
nefndin fjárveitingu til að láta
gera líkanið."
Hörður Ágústsson listmálari
var fenginn til þess að hafa yfir-
umsjón með byggingu bæjarins,
en það verk hefur staðið nær
óslitið frá því í maí 1974.
Geir Hallgrímsson forsætisráð-
herra fjallaði m.a. um það i ávarpi
sínu að bær þessi sýndi glögglega
hver stórhugur hefði ríkt hjá ís-
lendingum á þjóðveldisöld. Kvað
hann slíka vitneskju eiga að vera
landsmönnum hvatning til heilla
framtíð Íslands með áræði og stór-
hug á grundvelli öryggis. Lýsi for-
sætisráðherra yfir ánægju sinni
með þjóðveldisbæinn og þá alúð
sem lögð hefði verið í framkvæmd
verksins og taldi hann að bærinn
ætti eftir að auka skilning manna
á þjóðlífi fyrr á öldum og auka
áhuga fyrir því.
Þá tók til máls Hörður Ágústs-
son listmálari og lýsti smíði húss-
ins og þeim hugmyndum sem að
baki liggja og vitnaði hann jöfn-
um höndum til staðreynda í forn-
leifum eða rituðu máli islend-
ingasagna. Olav Lydvo, sendi-
herra Noregs á íslandi, tók einnig
til máls, en norskir aóilar gáfu
timbrið í bæinn.
Kostnaður við byggingu þjóð-
veldisbæjarins er liðlega 41 millj.
kr. en framlög til byggingarinnar
hafa komið úr ríkissjóði, frá
Gnúpverjahreppi, Árnessýslu,
Þjóðhátíðarsjóði, Landsvirkjun,
norska skógeigendasambandinu,
V'örðufelli h.f. á Selfossi, Verk-
fræðistofu Sigurðar Thoroddsen,
Steypustöð Suðurlands Selfossi,
Sindra h.f. í Reykjavík, Hafskip
h.f. og Húsasmiðjunni Reykjavík.
Þeir Stefá n Friðriksson frá
Glæsibæ, Stefán Stefánsson frá
Brennigerði og Gunnar Tómasson
frá Laugarási sáu um vegghleðsl-
ur og þök, Bjarni Ólafsson bygg-
ingarmeistari og Gunnar sonur
hans önnuðust tréverk og
Jóhannes Már Mariusson yfir-
verkfræðingur og Lúðvík Leósson
byggingartæknifræðingur hafa
verið eins konar byggingarstjórar
og ráðunautar Harðar.
Geir Hallgrímsson forsætisráð-
herra tilkynnti að sérstök bæjar-
nefnd myndi sjá um bæinn, en
hana skipa Gísli Gestsson for-
maður, Eiríkur Briem og Steinþór
Ingvarsson, oddviti Gnúpverja-
hrepps.
— Rússar sínkir
Framhald af bls. 19
nýlendur I þessum heimshlutum og
eigi enga sök á því hve illa sé komið
fyrir þessum ríkjum. í öðru lagi séu
næg verkefni innanlands I Sovétrlkp
unum við að byggja upp og þróa
einstaka landshluta þar sem orðið
hafi afturúr og loks segja þeir að allt
tal um samstarf og samvinnu ..norð-
urs og suðurs" um þróunaraðstoð sé
ekkert annað en leikbragð heims-
valdasinna og tilraun til að „sundra
einingu hinna sósíalfsku landa og
þriðja heimsins"
Sommer heldur því fram að ekkert
atriðanna f röksemdafærslu Sovét-
manna fái staðist nánari skoðun. í
fyrsta lagi hafi Rússar sjálfir notið
góðs af erlendu fjármagni við upp-
byggingu f landi sfnu fyrir fyrri
heimsstyrjöld í öðru lagi sé það svo
um öll iðnríki að þar finnist svæði
sem njóta þurfi sérstakrar aðstoðar
og það út af fyrir sig sé engin
afsökun fyrir þvf að leggja ekki fram
fé til þróunaraðstoðar Og þriðja
atriðið f röksemdafærslu Sovét-
manna sýni einvörðungu áhuga
þeirra á að draga deilumál austurs
og vesturs inn I málefni fátækari
landanna og auka á vandræði þess-
ara landa fremur en að leysa þau
Með afskiptaleysi sínu af þróunar-
málum muni Sovétrfkin aðeinseyði-
leggja þá möguleika sem séu á sam-
starfi austurs og vesturs um fram-
tfðaruppbyggingu og þróup f, þriðja
heiminum.
— Styð Friðrik
heilshugar
um.
— Nautakjöt — Straumsvíkur-
ófáanlegt? samkomulagið
— Styrkveitingar
Vísindasjóðs
Framhald af bls. 23
breytinga á námi og kennslu í
Ifffræði, sem unnið er að á vegum
skólarannsóknadeildar mennta-
málaráðuneytisins undir umsjá
Reynis. (Doktorsverkefni við Har-
vardháskóla)
27. Christopher Sanders
B.A. 300
Til að ganga frá texta og Ijúka
inngangi að útgáfu á Beverssögu
(þýddri riddarasögu).
28. Séra Sigurjón Einarsson
sóknarprestur 200
Til að Ijúka ritgerð um þátt Mar-
teins biskups Einarssonar f sögu
siðaskiptanna á íslandi
29. Dr. Sven Þ. Sigurðsson
reiknif ræðingur 150
Til að skrifa (ásamt öðrum)
greinargerð um niðurstöður f rit-
inu Tfðni orða f Hreiðrinu (skáld-
sögu Ólafs Jóhanns Sigurðssonar)
eftir Baldur Jónsson, tilraunariti I
máltölvun
30. Sverrir Tómasson
cand. mag. 400
Til að rannsaka helgisagnaritun
Bergs ábóta Sokkasonar.
31. Svæðiskönnun sunnan
Skarðsheiðar 500
(ábyrgðarmaður Þorlákur H
Helgason menntaskólakennari)
Til að rannsaka menningarsögu
sveitanna sunnan Skarðsheiðar
32. Tryggvi Sigurðsson
magister 300
Til að rannsaka félagslega aðlögun
og persónuleikaþroska 100 likam-
lega fatlaðra barna og unglinga
(doktorsverkefni við Sorbonne-
háskóla).
33. Þórarinn Þórarinsson
fv. skólastjóri 200
Til að rannsaka rauðablástur fyrr á
öldum og kanna f þvf skyni gjall-
hóla á Eiðum á Héraði og Lundi f
Fnjóskadal.
34. Þórólfur Þórlindsson
M.A. 150
Til greiðslu kostnaðar við að Ijúka
doktorsritgerð um samspil máls,
félagslegra samskipta og vitrænna
þátta með.tilliti til fslenzkrar menn-
ingar og aðstæðna
35. Dr. Þráinn Eggertsson
lektor 300
Til að vinna að tölfræðilegri rann-
sókn á áhrifum peningamála á
mikilvægar hagstærðir á islandi.
36. Ögmundur Jónasson
M.A. 300
Til að rannsaka fslenzka frjáls-
lyndisstefnu á 1 9 öld f alþjóðlegu
samhengi (Doktorsverkefni við
Edinborgarháskóla).’
37. Örnefnastofnun
Þjóðminjasafns 500
Til þátttöku i samnorrænum ör-
nefnarannsóknum, sem bera heitið
Örnefni og Þjóðfélag.
— OECD
Framhald af bls. 1
leysingja séu á aldrinum 16—24
ára.
Á fundinum var enn lögð
áherzla á að aðildarlöndum OECD
bæri i lengstu lög að forðast að
grípa til viðskiptatálmana og sér-
stakra tolla. Þær þjóðir sem hafa
átt við greiðsluhalla að striða
lögðu einnig hart að hinum, sem
búið hafa við greiðsluafgang á
utanrikisreikningi, að örva eftir-
spurn og innflutning í löndum
sinum. Á þetta einkum við um
Japan og V-Þýzkaland, en við-
skiptastaða þessara ríkja gagn-
vart umheiminum hefur verið
mörgum öðrum rikjum öfundar-
efni um árabil. Voru það einkum
Bretar og Bandarikjamenn sem
töldu að nauðsyn bæri til að þessi
ríki reyndu að auka hagvöxt um-
fram það sem stjórnvöld í þessum
löndum hafa fallizt á. Ekki kom
fram á fundinum hver viðbrögð
Japana og V-Þjóðverja verða í
reynd.
— Amin
Framhald af bls. 1
af dögum. Amin sagði blaðamönn-
unum að hann hefði frétt að
Bandaríkin ætluðu að undan-
skilja Uganda í aðstoð þeirra við
þróunarlöndin. Sagðist hann vel
geta komist af án þeirrar aðstoðar
og þess sem hann vildi fremur
væri að efla skilning og samvinnu
við bandarískan almenning, að
því er segir í fréttum Ungada
útvarpsins, sem heyrðist, í Nai-
robi.
— Glazunov
Framhald af bls. 1
þekktur viða um heim fyrir
andlitsmyndir sínar. Hann
sagði fréttamönnum að sovézk-
ir embættismenn hefðu gefið í
skyn við sig að hann fengi ekki
framar að ferðast til útlanda ef
hann héldi fast við kröfu sina
um að málverkið umdeilda
yrði á sýningunni. Þeir hefðu
einnig gert sér ljóst að þeim
félli ekki myndin af stjórn-
málalegum ástæðum.
Sýningu Glazunovs hefur
verið margfrestað frá þvi hún
átti fyrst að opna í april sl., en
hann hefur haldið þrjár opin-
berar sýningar frá þvi á árinu
1957. Þeim hefur öllum verið
lokað fyrir tilsettan tima
vegna mótmæla „ráðsettra"
listamanna og verk hans talin
„borgaraleg og úrkynjuð“. Síð-
ustu ár hefur Glazunov þó
fengið að mála margar andlits-
myndir af ýmsu þekktu fólki í
heiminum og m.a. annars gerði
hann slika mynd af Brezhnev
forseta Sovétrikjanna og
flokksleiðtoga á sl. ári fyrir
atbeina hins opinbera.
— íþróttir
Framhald af bls. 39
Jón Lárusson, Þór 3
Magnús Bergs. Val 3
Ólafur Danivalsson, FH 3
Ólafur Friðriksson. UBK 3
Sigþór Ómarsson. Þór 3
Tómas Pálsson. ÍBV 3
Viðar Eliasson, Vikingi 3
Vilhelm Fredriksen, KR 3
Örn Óskarsson, KR 3
— Gulag filmur
Framhald af bls. 1
Sést hún með 18 mánaða gam-
alt barn sitt í sérstökum
kvennabúðum á eyju einni í
Kúril-eyjaklasanum, sem Sovét-
menn náðu frá Japönum árið
1945.
Eins og gefur að skilja eru
gæði myndana misjöfn, þar sem
kvikmyndavélarnar voru faldar
I bögglum og töskum, sem
myndatökumennirnir höfðu
meðferðis. Hefði komizt upp
um athæfi þeirra hefði refsing-
in orðið allt að 15 ára fanga-
búðavist. Tæknibúnaðinum var
smyglað inn í Sovétríkin og út
aftur á vegum stofnunar, sem
hefur það verkefni að fylgjast
með framvindu mála í sovézk-
um fangelsum, fangabúðum og
geðveikrahælum. Avraham
Shifrin veitir þessari starfsemi
forstöðu, en hefur notið aðstoð-
ar kristilegra samtaka, sem
nefna sig „Jesús til kommún-
istaríkjanna", en þau hafa
bækistöð í Los Angeles.
Shifrin er 53 ára gamall og
starfaði í varnamálaráðuneyt-
inu i Moskvu áður en hann var
handtekinn á sínum tíma. Hann
hefur sérstakan áhuga á þeim
kafla ■ heimildamyndarinnar,
sem sýnir útlenda fanga í búð-
unum. Flestir þeirra eru komm-
únistar frá Vesturlöndum, sem
ýmist hafa fengið hæli i Sovét-
rikjunum eða farið þangað af
hugsjónaástæðum, en ekki
sættu sig við lífið í „óskaland-
inu“ til Iangframa.
Ein elzta myndin er af
Shifrin ásamt Þjóðverja og
Frakka í fangabúðum, — ein-
um af þeim 690, sem Shifrin
telur sig hafa heimildir um í
Sovétríkjunum, og eru þær all-
ar merktar inn á kort, sem sýnt
er i upphafi myndarinnar.
— 5. bindi
Framhald af bls. 13
Þýðingasafnið er 430 bls.
að stærð, prentað og bund-
ið í Prentsmiðju Hafnar-
fjarðar.
Með þessari bók eru
komin út 4 bindi ljóðasafns
AB. Fjórða bindið — 20.
öldin — er enn ókomið, en
þess verður ekki langt að
bíða. ( 3a„mríéL ,óa }
(F1 retta11íkynning frá AB)