Morgunblaðið - 28.01.1978, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUK 28. JANUAR 1978
I tilefni af blaðaskrifum um
bandútflutning Alafoss h/f er
rétt að benda á örfáar staðreyndir
f þessum málum, til þess að al-
menningur geti m.vndað sér hlut-
drægnislausa mynd af málin I
heild sinni.
Brautr.vðjendastarf
Álafoss h/f
Álafoss h/f hefur verið braut-
ryðjandi í útflutningi islenzks
ullarfatnaðar á vesturlöndum, og
er enn langstærsti útflytjandi
ullarfatnaðar til þeirra landa,
eins og skýrast kemur fram i
eftirfarandi töflu:
lleildarútflutnínKur
ullarfatnaðar
Sovétríkin ekki
medtalin
Ar (ni.kr.)
1969 20.8
1970 31.8
1971 56.9
1972 161.6
1973 198.9
1974 217.8
1975 375.7
1976 934.5
1977 (jan—nóv) 1380.9
fisk í smásöluumbúðum?). Magn
og verðmæti þessa ullarbands-
útflutnings hefur verið sem hér
segir (skv. Hagtiðindum)
Magn Verðmæti
Ar (onn m.kr.
1969 36.1 14.0
1970 84.8 31.8
1971 75.4 26.0
1972 128.5 46.0
1973 233.9 100.2
1974 358.3 236.9
1975 358.5 370.4
1976 361.2 430.7
1977 (jan.-nóv.) 370.7 524.9
Láta mun nærri, að um 90%
þessa útflutnings hafi verið á
FatnaðarútflutninKur lllutur
Alafoss h/f Alafoss h/f
Sovétríkin ekki meðtalin af heild
(m.kr.) %
3.8 18.3
22.4 70.4
53.9 94.7
161.4 99.9
174.4 87.7
114.7 57.7
200.3 53.3
424.1 45.4
591.1 42.8
Eins og sést af þessum tölum,
var Álafoss h/f svo að segja eini
stóri útflytjandi íslenzks ullar-
fatnaðar fram til ársins 1974. Á
þessum árum tókst Álafossi h/f
að opna vestræna markaði fyrir
fslenzkum ullarvörum. Hér var
erfitt brautryðjandastarf unnið,
sem krafðist þrotlausrar vinnu og
hafði mikinn kostnað í för með
sér við markaðsleit og vörukynn-
ingu.
Mikil breyting varð á aðstæðum
í ársbyrjun 1974. þegar Álafoss
h/f missti stærsta erlenda við-
skiptaaðila sinn erlendis
(American Express), þar sem
annar íslenzkur útflytjandi gat
undirboðið Álafoss h/f m.a. með
því að láta vinna vöruna að hluta
til erlendis. (Þeim sem vildu
kynna sér það mál nánar skal m.a.
bent á Vísi frá 6.2. 1974, Morgun-
blaðið frá 7.2., 8.2. og 9.2. s.á.,
Tímann og Þjóðviljann frá 10.2.
s.á.) Þrátt fyrir þetta áfallt var
Álafoss h/f enn i forustuhlut-
verki í útflutningi íslenzks ullar-
fatnaðar. Á síðari árum hafa kom-
ið fram fjölmargir ullarvöruút-
flytjendur, sem hafa fetað í þá
slóð, sem Álafoss h/f hefur rutt
íslenzkum ullarvarningi á vest-
rænum mörkuðum.
Útlfutningur
ullarhands
Álafoss h/f hefur einnig verið
brautryðjandi í útflutningi ullar-
bands. Stærsti hluti þessa útflutn-
ings er i smásöluumbúðum til
sölu í hannyrðaverzlunum yd. (er
ekki talið æskilegt að flytja út
vegum Álafoss h/f. Þessi tafla
sýnir að ekki hefur orðið stórkost-
leg aukning á þessum útflutningi
á liðnu ári. Hins vegar varð mikil
aukning á árunum 1973 og 1974
enda var þá svo gott sem búið að
kippa fótunum undan fataút-
flutningsiðnaðinum, nema með
því að framleiða erlendis að hluta
a.m.k. (sbr. hér að ofan). Til þess
að standast þessi áföll, lagði fyrir-
tækið aukna áherzlu á bandút-
flutninginn.
Stobi Aps.
Danska prjónastofan Stobi Aps.
hóf vinnslu úr lausspunnu
íslenzku ullarbandi (lopa) á
árinu 1968, ári fyrr en fyrsta
prjónastofan, sem framieiddi úr
íslenzku ullarbandi, sá dagsins
ljós (Fataverksmiðjan Hekla þó
undanskilin). Fyrirtækið hefur
alla tíð lagt mikla áherslu á mikil
gæði. Þar sem ég þekki þó nokkuð
til gæða í framleiðslu þess fyrir-
tækis, teidi ég ekki fjarri lagi að
íslenzkir framleiðendur reyndu
að líkja eftir þeim, en tel hinsveg-
ar ólíklegt að Stobi Aps. þurfi
mikið að sækja til íslenzkra fram-
leiðenda í þeim efnum.
Staðreyndin er sú að bæði fram-
leiðsla Stopi Aps. þurfi mikið að
sækja til íslenzkra framleiðenda í
þeim efnum. Staðreyndin er sú að
bæði framleiðsla Stobi Aps. og
ullarbandsútflutningur Álafoss
h/f hafa víða opnað markaði fyrir
íslenzkan fataútflutning með því
að kynna gæði íslenzka ullar-
bandsins.
Frá sýningu á Álafossvörum erlendis.
Örfáar staðreynd-
ir um íslenzkan
ullarvöruútflutning
Greinargerd frá Álafossi h.f.
Hefur íslenzka
ullin sérstök
einkenni?
Gæði og sérkenni íslenzka ullar-
bandsins hefur verið undirstaða
framsóknar islenzks fataút-
flutnings en ekki sérstaklega
sérkenni íslenzku ullarinnar.
A.m.k. þriðjungur af hráefni
íslenzku spunaverksmiðjanna er
innflutt ull, og hlutfall erlendu
ullarinnar er mun hærra í sumum
framleiðslutegundum.
Álafoss h/f hefur fyrir mörgum
árum síðan hætt að merkja fram-
leiðsluvörur sínar á þann veg að
um 100% íslenzka ull væri að
ræða, nema um sérstaka
samninga hafi verið að ræða,
enda þá gætt þess að nota ein-
göngu íslenzka ull. Þótt engin ein
ullartegund samsvari íslenzku ull-
inni, er unnt að ná mjög líkum
eiginleikum með blöndun
nokkurra tegunda. Geta ménn
leitað staðfestingar forstjóra
Rannsóknarstofnunar iðnaðarins
Péturs Sigurjónssonar um þetta
atriði. Ennfremur má benda á þá
staðreynd að eftirlíkingar
íslenzks ullarbands eru fram-
leiddar víða um heim, þannig að
enginn vandi er fyrir prjóna-
verksmiðjur að kaupa þess háttar
band, ef tekið yrði fyrir út-
flutning héðan. Hitt er annað mál,
að hörmulegt er, hve stór hluti
íslenzku ullarinnar er ónothæfur
til framleiðslu lopa eða prjóna-
bands og verður að notast til
framleiðslu gólfteppabands eða
flytjast út algjörlega óunnin.
Fram til nóvemberloka 1977
höfðu 220 tonn af hráull verið
flutt út. Sá útflutningur var ekki
á vegum Álafoss h/f.
Bréf til stjórnar Stéttarsambands bænda
frá þremur bændum í Borgarfjarðarsýslu
Við Undirritaðir erum óánægð-
ir með margt í forustu Stéttar-
sambandsins og mótmælum harð-
lega þeirri afstöðu sem tekin var
á síðasta þingi Stéttarsambands-
ins. Þeirri afstöðu að byrjað
skyldi á því að skattleggja sjálfa
sig til lausnar á vandamáli sem
fyrir lá. Þessi fóðurbætisskattur
getur aldrei orðið annað en skatt-
lagning á landbúnaðinn og leysir
engan vanda. Slíkar aðgerðir í
stéttarbaráttu teljum við að sé
algert einsdæmi. Við teljum að
það þurfi ekki að hjálpa ríkis-
stjórninni til þess að skattleggja,
svo þjálfuð sem hún er í þeirri
list, því ætfð nær hún í mjóu
bökin en ekki þau breiðu. Þið t.d.
viðurkennið með þessum skatti og
kvótakerfi offramleiðslu, sem er
alger firra, þar sem framleiðsla á
kindakjöti er síst meiri en að
undanförnu. Salan innanlands
hefur minnkað og það er hún sem
við þurfum að ná upp aftur. Salan
árið 1974 er 1660 tonnum meiri en
árin 1976 og 1977 eða þar um bil.
Þetta sýnir svo að ekki verði um
villst að salan er mest þegar kaup-
máttur launa stendur sæmilega.
Kvótakerfi á því engan rétt á sér.
Það er ekki um stóran einstakl-
ingsrekstur að ræða, en það þyrfti
að athuga ríkisbúin okkar. Okkur
virðist að það ætti að vera hægt að
gera tilraunir með eitthvað
minna, en sem svarar til yfir 30
meðalbúum.
Það teljum við hins vegar rétt
að stéttarsambandsþing fer fram
á niðurfellingu á söluskatti af
landbúnaðarvörum svo og niður-
fellingu á innflutningsgjöldum af
vélum og varahlutum. Við teljum
að þegar bæði setulið og auð-
hringar eru með tollfrfðindi, þá sé
það dálitið öfugsnúið að topptolla
allt bæði til landbúnaðar og inn-
lends iðnaðar, og svo ekki hvað
síst út frá þeim samanburði þegar
erlendir auðhringar hafa hér ná-
lega fría orku.
Þið farið í kringum vandann
eins og köttur í kringum heitan
graut. Hvernig ætlið þið að ráða
fram úr vanda landbúnaðar til
frambúðar, án þess að blanda
stjórnmálum í heild inní málið?
Hvernig getið þið hugsað ykkur
að fá landbúnað á traustan grund-
völl, ef allt annað sem snýr að
efnahagsmálum er í ólestri? Við
teljum að það sem þurfti að gera á
stéttarsambandsþingi i haust var
að kjósa starfsnefnd sem ynni að
því að gera heildartiliögur í með-
ferð mála aðalatvinnuveganna
landsins og leggja þær fyrir al-
þingi nú eftir áramótin og benda
á í greinargerð með tillögunum
þau atriði í stjórnun mála sem eru
miður heppileg bæði fjárhagslega
og þjóðlega séð. Það er t.d.
erlendu auðhringarnir hér í at-
vinnulífinu, sem virðast vera
ofarlega í starfi ríkisstjórnarinn-
ar, því heyrt höfum við að fyrir-
hugað sé að stórauka álverið og
lítur það þó ekki glæsilega út með
þann rekstur eftir þvi sem Ární
G. Pétursson ráðunaytur skrifar
nú nýlega í Þjóðviljann. Þar lýsir
hann því að íslenska þjóðin greiði
þeim erlenda auðhring með sinni
starfsemi margfalda þá upphæð
sem fer til útflutningsbóta á land-
búnaðarvörur. Hvað væri upp-
hæðin orðin margir milljarðar,
sem við yrðum að taka að okkur
að borga, ef álverið yrði sjöfaldað
eins og heyrst hefur? Við álítum
að Stéttarsambandið ætti að
benda ríkisstjórninni á slík atriði
og að einnig mætti benda Vísi og
Dagblaðinu á þvílfkan samjöfnuð.
Því þessi blöð tala um að leggja
niður landbúnað og þá ugglaust
að láta það fólk sem við hann
vinnur, allt frá bændum til neyt-
enda, fá vinnu við slík fyrirtæki í
eigu erlendra auðhringa, og hvar
væri þá íslenskt atvinnulíf statt
og í hvflfkt foræði værum við þá
lentir? Einnig mætti benda Al-
þýðuflokksforingjunum á þessa
hlið málsins, sem hæst hafa ropað
um þær feikna upphæðir sem
bændur sjúga til sín úr vösum
almennings. Sá flokkur var á sin-
um tíma aðili að þeim háttvirta
samningi við álverið og er hann
lfka óskiptur með því óheilla
fyrirtæki sem Járnblendiverk-
smiðjan á Grundartanga er. Aug-
ljóst er að við verðum að greiða
milljarða króna í halla, að því
viðbættu að borga orkuna fyrir
þann auðhring. Þið mættuð láta
ríkisstjórnina Vita að þið sjáið og
heyrið hvað er að gerast. Svo væri
hægt að benda á skiptunguna á
þjóðarkökunni, sem svo er nefnd.
Sem stendur er efst í huga okkar
misræmið sem er á milli hinna
ýpisu hópa fólks í þjóðfélaginu.
Tökum t.d. embættismannahóp-
inn sem skiptir ugglaust hundruð-
um. Embættismennirnir eru með
6—7 föld verkamannalaun og þá
nálægt tfföld laun bóndans eins
og þau eru í dag. Þar á ofan
skattfrí bílakaup á tveggja gra
fresti eða þriggja, að því leyti
sitja þeir við sama borð og lamað-
ir, að því viðbættu að þeir hafa
frían rekstur á bílum, og sfðan
þar á ofan sumir að minnsta kosti
frítt húsnæði. Einnig er líklegt að
ljós og hiti sé innifalinn. Það
mætti benda á margþætt
braskarakerfi, þar sem stór hluti
af þjóðartekjum kemur ekki að
neinum notum fyrir þjóðarbúið.
Það mætti benda stjórnvöldum
á þá staðreynd, að við erum með
þúsundir manna, sem gera ekkert
annað en að flytja inn í landið alla
veganna óþarfa og drasl og
pranga því i fólkið og eyða í það
stórri upphæð af gjaldeyri. Það
mætti ugglaust fækka þeim eitt-
hvað þjóðinni að skaðlausu.
Þið verðið að benda stjórnvöld-
um á að það sé margt annað og
stærra í okkar þjóðarbúi sem
veldur verðbólgunni en bændur
og láglaunafólk. Þeir verða að
hætta að tala þannig. Það er fjar-