Morgunblaðið - 24.06.1978, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. JÚNÍ 1978
25
Matthías Á. Mathiesen, fjármálaráðherra:
Sjálfstæðisflokkurinn stefn-
ir að minnkun ríkisumsvifa
Hlutdeild ríkisins
í atvinnurekstri
Engin ástæða er til þess að
draga dul á það að sakir fámennis
hins íslenska þjóðfélags verður hið
opinbera stundum að gegna
forystuhlutverki við útvegun fjár
tii áhættusamra stórframkvæmda.
Hið opinbera hefur einnig verið
knúið til að sinna ákveðnum
viðfangsefnum, sem telja má að
einstaklingar eða samtök þeirra
hefðu betur geta sinnt. Hins vegar
er vandinn sá, að opinber rekstur
skilar að jöfnu ekki þeirri arðsemi
sem rekstur einstaklinga og
félaga, sem verður að lúta lögmál-
um samkeppninnar.
Ég hef gert grein fyrir þeirri
skoðun minni, að nauðsynlegt væri
að athugun færi fram á því, hvort
grundvöllur sé fyrir að ýmissi
atvinnu- og þjónustustarfsemi,
sem hið opinbera hefur með
höndum, sé betur fyrir komið í
höndum einstaklinga eða félaga
þeirra.
I framhaldi af því skipaði ég 7
manna nefnd undir forystu Árna
Vilhjálmssonar, prófessors, sem
vinna skyldi að þessum viðfangs-
efnum. Hins vegar var ljóst, að um
geysiumfangsmikið starf væri að
ræða, og því nauðsynlegt að ætla
nefndinni rúman tíma, en ég
óskaði eftir því við nefndina, að
hún skilaði mér áfangaskýrslum. I
desembermánuði s.l. skilaði nefnd-
in fyrstu áfangaskýrslu sinni, þar
sem lokið er afgreiðslu tveggja
mála, er varða Landssmiðju og
Siglósíld.
Meginniðurstaða nefndarinnar
um Landssmiðju og Siglósíld er að
þær verði ekki lengur ríkisfyrir-
tæki.
Nefndin hefur ennfremur unnið
að athugun á öðrum ríkisfyrir-
tækjum, þ. á m. Ferðaskrifstofu
ríkisins og Bifreiðaeftirliti ríkis-
ins. Þessi athugun er á lokastigi.
Allmörg önnur fyrirtæki ríkisins
eru á verkefnaskrá nefndarinnar.
Mun nefndin á næstunni meta
hvort æskilegt sé, að seld verði
hlutabréf ríkisins í ýmsum fyrir-
tækjum, svo sem í Slippstöðinni á
Akureyri og Þormóði ramma á
Siglufirði o.fl.
Samhliða þessu starfi er raunar
nauðsynlegt að gerð verði könnun
á starfsemi og rekstri allra
ríkisstofnana. Kannað verði hver
sé tilgangur með starfi hverrar
stofnunar og jafnframt verði
skoðað á hvern hátt þeim tilgangi
sé náð og hvernig fjármunum, sem
löggjafinn ætlar til viðkomandi
starfa áé varið.
Meginstefna okkar Sjálfstæðis-
manna er skýr í þessum efnum, en
hún er að ríkið eigi ekki aðild að
atvinnustarfsemi í landinu í sam-
keppni við einstaklinga eða félög
sem geta leyst verkefnin á hag-
kvæman og fullnægjandi hátt.
Aukið aðhald og eftirlit
Ljóst er, að veigamikill þáttur
aukins aðhalds og eftirlits með
útgjöldum ríkisins er það eftirlit
sem rikisendurskoðun annast. Sú
nýskipan, sem tekin hefur verið
upp varðandi samtímaendur-
skoðun allra þeirra greiðslugagna,
sem greiðast hjá ríkisféhirði, er
mjög mikilvægt skref í átt til
meira aðhald's í meðferð fjármuna
ríkisins. Hins vegar er ljóst að efla
þarf til muna þetta eftirlit hjá
þeim stofnunum ríkisins sem
sjálfar a nast fjárvörslu.
Einn af megin útgjaldaþáttum
ríkissjóðs er launakostnaður, og
því mikilvægt að tryggt sé, að
starfsmannahald ríkisins ráðist í
hvert sinn af fjárveitingum og að
fyllsta aðhalds sé gætt í manna-
haldi ríkissjóðs og ríkisstofnana.
Á þessu kjörtímabili samþykkti
Alþingi frumvarp er ég lagði fram
um eftirlit með ráðningu starfs-
manna og húsnæðismál ríkisstofn-
ana. Megintilgangur með þessari
lagasetningu er gerð starfsmanna-
skrár árlega og jafnframt að
upplýsingar og notagildi skrárinn-
ar sé slíkt, að hana megi nota við
nýráðningar, undirbúning fjárlaga
og gerð kjarasamninga. Árið
1975—1978 fjölgaði starfsmönnum
Matthías Á. Mathiesen
ríkisins um 915 eða um tæplega
2% á ári, í samanburði við
aukningu heildarvinnuafls þjóðar-
innar, er nemur 2,1% á ári. Af
heildarvinnuafli í landinu er um
13% í þjónustu ríkisins.
Bætt upplýsingastreymi
Síðustu árin hafa miklar um-
bætur verið gerðar hjá ríkisbók-
haldinu, ekki síst með aukinni
tölvunotkun, sem gerir ríkisbók-
haldi kleift að skila haldgóðum
yfirlitum um ríkisfjármál innan
ársins mun fyrr en áður. Þetta
hefur leitt til þess að hægt hefur
verið að grípa til ráðstafana í tíma
í fjármálum ríkisins en ekki þurft
að standa frammi fyrir orðnun
hlutum, og ennfremur hefur þetta
ásamt greiðsluáætlunum gert það
að verkum að stofnanir hafa gætt
þess að halda útgjöldum sínum
innan marka áætlananna.
Þá hefur bætt upplýsinga-
streymi gert alla fjárlagagerð
raunhæfari, þar sem hægt hefur
verið að nýta upplýsingar frá
ríkisbókhaldinu þegar mat er lagt
á útgjaldaþörf einstakra stofnana.
Þá hefur sú skipan komist á, að
Alþingi er nú gerð grein fyrir
afkomu ríkissjóðs strax í byrjun
hvers árs, í stað þess að aðal-
greinargerð fjármálaráðherra um
fjárhagslega afkomu liðins árs
hefur verið flutt í fjárlagar4ðu í
upphafi þings hvert haust.
Minnkun rikisumsvifa
Þær þingkosningar, sem nú fara
í hönd, snúast ekki síst um það,
hvort Sjálfstæðisflokkurinn
verður áfram við stjórn. Þetta er
sú staðreynd, sem við blasir eftir
úrslit sveitarstjórnarkosninganna.
Sjálfstæðisflokkurinn er eini
stjórnmálaflokkurinn sem berst
fyrir því að minnka ríkisumsvifin.
Á þessu kjörtímabili hefur hlut-
deild ríkisins í þjóðarframleiðslu
lækkað um 4%.
Stuðningur við Sjálfstæðisflokk-
inn í alþingiskosningunum n.k.
sunnudag er eina tryggingin fyrir
því að áfram verði haldið á þeírri
braut, sem Sjálfstæðismenn hafa
markað, það er að minnka ríkis-
umsvif. Því skora ég á alla
frjálshuga íslendinga að veita
flokknum stuðning í komandi
alþingiskosningum n.k. sunnudag.

Ema Ragnarsdóttir:
S j álfstæðisflokkurinn er eini
flokkurinn sem í raun hvetur
einstaklinginn til framtaks
— sem er meginforsendan fyrir frelsi hvers og eins
Ungt fólk heyrist stundum
spyrja: „Frelsi — til hvers að
tala um það?
Við íslendingar höfum aldrei
þekkt stríð og skiljum þess
vegna heldur ekki hvað friður
þýðir. Vinir okkar og nágrannar
Norðmenn upplifðu ógnanir
stríðsins, borgir lagðar í rúst og
fjöldafangelsanir fólksins.
Það er ekki von að sá sem
aldrei hefur orðið fyrir frelsis-
skerðingu viti hvaða þýðingu
frelsið hefur, né hafa þeir sem
aldrei upplifðu kreppu, mögu-
leika á að skilja hvers virði það
er að hafa fasta atvinnu og
fjárhagslegt sjálfstæði.
Við sjálfstæðismenn trúum á
það að fjárhagslegt sjálfstæði sé
ein meginforsendan fyrir frelsi
hvers og eins, að geta aflað þess
fjár sem við teljum okkur þurfa
og ráðstafað því á þann hátt
sem við sjálf óskum, að svo
miklu leyti sem mögulegt er.
Ef við viljum ekki vera
sjálfbjarga eins lengi og við
getum þá glötum við frelsinu,
því opinberir aðilar skattleggja
okkur í síauknum mæli til þess
að sinna þörfum og gerviþörf-
um, sem yfirvöld telja okkur
vanhaga um hverju sinni.
Fólk í vestrænum ríkjum
hefur í vaxandi mæli verið að
varpa af sér oki þess bákns, sem
Alþýðuflokkar, Alþýðubandalög
og önnur sósíalísk samtök hafa
með skattaáþján og opinberri
fyrirgreiðslustefnu leitt yfir
okkur.
Meginátökin í íslenskum
stjórnmálum eru á milli þess.
hvort einstaklingarnir eigi að
ráða sér sjálfir eða hvort
opinberir aðilar eigi að ákveða
óskir þeirra og langanir og
taka ákvarðanir íyrir þá frá
vöggu til grafar — einstakl-
inga sem hafa misst sjálfsfor-
ræði sitt.
Ef ríkið tekur peningana af
fólki þá hefur það ekki afl til
þess að gera neitt sjálft, menn
verða háðir ríkisvaldinu, kröfur
aukast á kerfið, en að sama
skapi gera menn minni kröfur
til sjálfs sín — frumkvæði og
sjálfsábyrgð glatast.
Stjórnvöld sem sífellt eru að
skipuleggja líf manna og útdeila
Erna Ragnarsdóttir
gjöfum sínum, hafa þannig náð
tangarhaldi á fólkinu.
Það einkenni sósíalisks þjóð-
skipulags að megináherslan er
lögð á félagslega samhjálp er
beinlínis á kostnað framtaks
einstaklinganna og sjálfsbjarg-
arviðleitni þeirra. Það er okkar
hlutverk að sjá til þess að allir
geti notið góðra lifsskilyrða, það
er lika hlutverk okkar að stuðla
að því að einstaklingar sem hafa
vilja, hæfileika og kjark til að
stefna hátt, á hvaða sviði sem
er, fái til þess hvatningu og
uppörvun. Slíkir einstaklingar,
athafnamenn, listamenn og vís-
indamenn skapa hugmyndir og
innblástur og ryðja brautina
fyrir hina.
Ég átti fyrir örfáum dögum
tal við góðkunningja minn sem
hafði setið vísindaráðstefnu í
Buda-Pest í Ungverjalandi núna
í þessum mánuði.
Ungverjar eru gömul menn-
ingarþjóð, einangruð eins og við
Islendingar vegna þess að hún
talar mál sem enginn skilur.
1956 gerðu Rússar innrás inn í
landið og sýna enn í dag engin
merki þess að þeir muni sleppa
hendi af því landi sem þeir hafa
einu sinni klófest.
Síðustu orð framkvæmda-
stjóra ráðstefnunnar, yfirmanns
rannsóknastofu einnar, sem
hann flutti í lokahófi fyrir hina
erlendu gesti, eiga erindi til
okkar íslendinga ekki síst núna
fyrir þessar kosningar. Með
rússneska skriðdreka í 20 km
Framhald á bls. 31