Morgunblaðið - 24.06.1978, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. JÚNÍ 1978
Reykjanes- og Reykjavlkurkjördæmi:
Jöfnun atkvæðisréttar
mikilyægt hagsmunamál
VÆGI atkvæða eftir búsetu hefur raskast verulega vegna búsetuþróunar í landinu
á undanförnum áratugum. Atkvæðisréttur, sem er einn veigamesti þáttur
almennra mannréttinda, þarf að sjálfsögðu að vera sem jafnastur, eins og önnur
slík þegnréttindi. Hvaða viðleitni hefur verið sýnd á Alþingi til að jafna þessi
mannréttindi, án tillits, til búsetu eða annarra aðstæðna? Það verður rakið hérá
eftir, ásamt öðrum málum, er snerta Reykjanes — og Reykjavíkurkjördæmi, og
þingmenn Sjálfstæðisflokks í þeim kjördæmum hafa haft afskipti af.
Þingsályktunartillaga
1976
Ellert B. Schram, Guðmundur
H. Garðarsson og Ólafur G.
Einarsson fluttu tillögu til þings-
ályktunar snemma árs 1976 um
kjördæmaskipan. Þeir vekja
athygli á því að í kosningunum
1974 hafi 60% kjósenda í landinu,
búsettir á Reykjanesi og í Reykja-
vík, eða rúmlega 77.000 kjósendur,
kjörið 17 þingmenn, en 50.500
kjósendur, eða 40% kjósenda 35
þingmenn. Vægi atkvæðis í einu
kjördæmi geti verið fjórfalt við
vægi þess í öðru. Nokkur mismun-
un kunni að vera eðlileg en hér sé
um slíkt misræmi mannréttinda
að ræða að tafarlausra úrbóta sé
þörf. Flutningsmenn lögðu til að
stjórnarskrárnefnd mótaði þegar
tillögur til að leiðréttingu yrði
komið við í tíma fyrir næstu
alþingiskosningar.
Reykjanesi og í Reykjavík fjölgað
að sama skapi til að jafna vægi
atkvæða í landinu. Eftir sem áður
yrðu flest atkvæði að baki kjörn-
um þingmönnum í þessum tveimur
kjördæmuum.
Frv. varð ekki útrætt.
Samstaða um
leiðréttingar
fyrir kosningar
1982
Þegar hér var komið flutti
allsherjarnefnd Sameinaðs þings
tillögu til þingsályktunar um
skipan nýrrar stjórnarskrárnefnd-
ar. Geir Hallgrímsson forsætis-
ráðherra flytur síðan breytingar-
tillögu við þá tillögu, ásamt
formönnum annarra stjórnmála-
flokka, sem verður að líta á sem
samkomulag um leiðréttingu í
þessu efni. Var sú tillaga sam-
þykkt en hún var svohljóðandi:
almenningsvagna, sem er nýjung í
umferð hérlendis. Frv. felur í sér
að þegar ökumaður auðkennds
almenningsvagns í þéttbýli gefur
merki um akstur frá auðkenndri
biðstöð, skuli stjórnendum
annarra ökutækja skylt að draga
úr hraða eða nema staðar, tii þess
að hinn auðkenndi almennings-
vagn eigi greiða leið í umferðina.
Frv. var samþykkt.
Verndun Bernhöftstorfu
Ellert B. Schram var með-
flutningsmaður að tillögu til
þingsályktunar, 1977, þar sem
skorað er á ríkisstjórnina að
hverfa frá ákvörðun um að reisa
nýtt stjórnarráðshús á spildunni
við Bankastræti, Skólastræti og
Amtmannsstíg í Reykjavík og
stuðla þannig að því, að endur-
bygging og lagfæring á svonefndri
Bernhöftstorfu geti hafizt þegar í
stað. Tillagan varð ekki útrædd.
Njarðvíkurhreppi og Keflavík, en
athugun á þessu efni hafði þá
staðið í tvö ár á vegum heilbrigðis-
ráðuneytis. Matthías Bjarnason
ráðherra gerði í ítarlegri ræðu
grein fyrir athugunum á þesSu
mali, aðgerðum, er hann teldi
nauðsynlegar, og hann taldi eðli-
legt að yrði á vegum varnarmála-
deildar, í samráði við heilbrigðis-
eftirlitið og ráðuneytið, eftir því
sem kostur væri. Oddur þakkaði
svör og lagði ríka áherzlu á
ströngustu varnaraðgerðir í þessu
efni.
Fiskimjölsverksmiðja
í Grindavík
Oddur Ólafsson er með-
flutningsmaður að tillögu til
þingsályktunar, 1977, um að reist
verði fiskimjölsverksmiðja í
Grindavík, er vinni loðnu og annan
feitfisk, ásamt fiskúrgangi.
tillögum ber að gera úttekt á
vandanum og bregðast síðan gegn
honum af einurð og festu, skv.
sérstakri áætlun, er unnin verði í
framhaldi af úttektinni.
Atvinnu- og lánamál
Þingmenn Sjálfstæðisflokks úr
Reykjaneskjördæmi og Reykjavík
vöktu margoft athygli á Alþingi á
vanda sjávarútvegs, útgerðar og
fiskvinnslu, í kjördæmunum, sem
m.a. eigi rætur í minni fyrir-
greiðslu opinberra lána- og fjár-
festingarsjóða við nýsköpun og
hagræðingu í þessum atvinnu-
greinum en í öðrum kjördæmum
landsins. Hefur í máli þeirra verið
bent á byggðasjóð, sem nú hefur
að nokkru linað á fyrri afstöðu
gagnvart þessum kjördæmum. í
þessu sambandi hafa þingmenn
sjálfstæðismanna af þessu svæði
einkum bent á nauðsyn þess að
endurnýja skipastól og koma á
nauðsynlegri endurhæfinu fisk-
vinnslufyrirtækja í kjördæminu.
Hitaveita Suðurnesja
Þingmenn Sjálfstæðisflokksins í
Reykjaneskjördæmi hafa og fylgt
fast eftir málefnum Hitaveitu
Suðurnesja á opinberum vett-
vangi, en það fyrirtæki hefur risið
af grunni á kjörtímabilinu, sam-
hliða því sem hitaveita hefur
komið í Kópavog, Hafnarfjörð og
Garðabæ. Stjórnarfrumvarp um
Hitaveitu Suðurnesja varð að
lögum um áramótin 1975—1976.
Breyting á
kosningalögum
Stjórnarskrárnefnd hafði ekki
skilað neinum tillögum til Alþing-
is er leið að þinglausnum vorið
1978. Þá flytja Ellert B. Schram,
Guðmundur H. Garðarsson, Ólaf-
ur G. Einarsson o.fl. frumvarp til
laga um breytingu á kosninga-
lögum. Þar er lagt til að atkvæða-
magn en ekki hlutfall ráði úthlut-
un uppbótarþingsæta. Þessi breyt-
ing hefði ekki haft áhrif á
þingmannatölu flokka, miðað við
kosningaúrslit 1974, en hins vegar
fært uppbótarþingsæti til Reykja-
víkur- og Reykjaneskjördæma, og
þann veg jafnað vægi atkvæða í
kjördæmum landsins.
Flutningsmenn tóku frám, að í
frumvarpinu fælist ekki allsherjar
né frambúðarlausn. En það væri
spor í rétta átt og og að það drægi
nokkuð úr því hróplega ranglæti,
sem nú ríkti. Frv. varð ekki
útrætt.
Reykjaneskjördæmi
skipt í tvö kjördæmi
Oddur Ólafsson flutti frumvarp
á sl. þingi til stjórnskipunarlaga
um breytingu á stjórnarskrá
lýðveldisins Islands. Lagt er til að
kjördæmum verði fjölgað úr 8 í 9.
Kjördæmakosnum þingmönnum
verði fjölgað úr 49 í 56. Lands-
kjörnum þingmönnum verði
fækkað úr 11 í 4. Heildartala
þingmanna verði óbreytt.
Skv. frv. skyldi Reykjaneskjör-
dæmi skipt í tvö kjördæmi: 1)
REYKJANESKJÖRDÆMI:
Hafnarfjörður, Gullbringusýsla,
Grindavíkurkaupstaður, Njarðvík-
urkaupstaður og Keflavík. 2)
SUÐVESTURLANDSKJÖRDÆMI
Garðabær, Kópavogur, Seltjarnar-
nes, Kjósarsýsla. Hvort kjördæmið
skyldi hafa 5 kjördæmakosna
þingmenn.
Þá átti kjördæmakjörnum þing-
mönnum Reykvíkinga að fjölga
um 2.
Þetta hefði þýtt að þingmenn
yrðu áfram sextíu. Landskjörnum
þingmönnum fækkað um 7 en
kjördæmakosnum þingmönnum á

- „Alþingi ályktar, að þar sem 6
ár eru liðin síðan stjórnarskrár
nefnd var kosin og það er lengri
tími en venjulegur kjörtfmi þing-
kjörinna nefnda og ráða, skuli að
loknum kosningum til Alþingis
tilnefna 9 menn f stjórnarskrár
nefnd af hálfu þeirra stjórnmála-
flokka, sem fulltrúa eiga á
nýkjörnu Alþingi og í hlutfalli
við þingmannatölu þeirra. Skal
hin nýja nefnd skila innan
tveggja ára álitsgerð og tillögum
um endurskoðun stjórnarskrár-
innar og taka sérstaklega til
meðferðar kjördæmaskipan,
kosningaákvæði stjórnskipunar
laga og skipulag og starfshætti
Alþingis og kosningalög.“
Menntaskólinn við
Hamrahlið/ íþróttahús
Árið 1974 flytur Ragnhildur
Helgadóttir tillögu til þingsálykt-
unar um íþróttahús við Mennta-
skólann í Hamrahlíð.
Forgangur
almenningsvagna
1977 flytur Albert Guðmunds-
son frv. til laga um forgang
Hollustuhættir og
heilbrigðiseftirlit o.fl.
Albert Guðmundsson flutti frv.
til laga um þetta efni, sem m.a. tók
til leigu eftir sorpílát, og trygg-
ingu þess með lögveði settu í
húseign. Frv., sem flutt var eftir
beiðni borgarstjórnar, var sam-
þykkt. Sami þingmaður flutti að
beiðni borgarstjórnar frv. til br. á
lögum um ákvörðun leigumála og
söluverðs lóða og landa Reykja-
víkurkaupstaðar, sem var sam-
þykkt.
Ennfremur frv. til laga,
ásamt Axel Jónssyni, um breyt-
ingu á mörkum lögsagnarumdæma
Reykjavíkur og Seltjarnarness-
kaupstaðar, sem var samþykkt.
Skv. frv. verða eyjarnar Viðey,
Engey og Akurey lagðar undir
lögsagnarumdæmi Reykjavíkur,
en nokkurt land við vesturmörk
borgarinnar (40 þús. ferm) er
afsalað til eignar og lögsögu
Seltjarnarneskaupstaðar.
Mengunarhætta í
Njarðvíkurhreppi
og Keflavík
Oddur Ólafsson bar fram fyrir-
spurn, 1975, um mengunarhættu í
Fræðsluumdæmi
Ólafur G. Einarsson o.fl. flytja
frv. til laga um breytingu á lögum
um grunnskóla: heimild til að
stofna sérstakt fræðsluumdæmi í
sveitarfélagi með 10.000 íbúum eða
fleiri. Frv. er flutt vegna beiðni
bæjarstjórnar Hafnarfjarðar.
Varnir gegn ágangi
sjavar við sunnan-
verðan Faxaflóa
Axel Jónsson, Oddur Ólafsson
og Ólafur G. Einarsson eru
flutningsmenn tillögu til þings-
ályktunar um aðgerðir til varnar
ágangi sjávar við sunnanverðan
Faxaflóa. Lagt er til að fram fari
úttekt á ágangi sjávar á landi á
Suðurnesjum, Vatnsleysuströnd,
Hvaleyri við Hafnarfjörð, Álfta-
nesi og Seltjarnarnesi. Sveitar-
félögum hafi ekki verið kleift,
kostnaðar vegna, að koma við
vörnum gegn landbroti. Fjárfram-
lög ríkisins í þessu skyni hafi verið
sem engin. Gert sé ráð fyrirað
verja um 2000 m.kr. úr ríkissjóði
til ræktunar og landgræðslu, en
samtímis brotni niður og glatist
dýrmætt land vegna þess, að
einungis 35 m.kr. sé varið úr
ríkissjóði til sjóvarnargarða. Skv.
Álbræðslan
í Straumsvík
13. maí 1976 voru samþykkt lög
frá Alþingi um staðfestingu
samnings milli ríkisstjórnar Is-
lands og Swiss Aluminium Ltd.
um stækkun verksmiðjunnar, gerð
kerskála, sem þýðir að framleiðsl-
an aukizt um 10700 tonn, en til
þess þarf rafafl 20MW og fól
samningurinn einnig í sér hækkun
raforkuverðs til fyrirtækisins.
Saltverksmiðja
á Reykjanesi
Árið 1976 var lagt fram stjórn-
arfrumvarp um saltverksmiðju á
Reykjanesi. Þar með var hrundið
af stað lokaáfanga undirbúnings
að sjóefnaverksmiðju á Reykja-
nesi. Iðnaðarráðherra sagði, er
hann mælti fyrir frv.: „Það er gert
ráð fyrir að afurðir verksmiðjunn-
ar verði fyrst og fremst salt,
fisksalt og fínsalt, ennfremur kalí
til áburðar, kalsíum, klórið og
bróm til notkunar í iðnaði, en
einnig er gert ráð fyrir að til muni
falla verulegt magn af öðrum
efnum, svo sem kísli, gipsi, kaidó-
oxíði sem úrgangsefni, en líklegt,
að sum eða öll þessi efni gætu
skilað hagnaði, ef þau væru
hagnýtt á réttan hátt ...“
Hitaveitur í flesta þéttbýlisstaði Reykjanesskjördæmis.
Saltverksmiðja á Reykjanesi. Álverksmiðjan stækkuð.
Varnir gegn ágangi sjávar og landbroti.