Morgunblaðið - 22.08.1978, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. ÁGÚST 1978
Franskurkvik
myndagerdarmadur
sem notar litskyggnur
vid gerd kvikmynda
ÞÓTT kreppa sé ríkjandi
í frönskum kvikmynda-
iðnaði sem og mörgum
öðrum framleiðslugrein-
um virðist stefnan engu
að síður sú hjá þeirri
gömlu menningarþjóð að
fylgjast með, bæði hvað
snertir tækninýjungar
og hugmyndafræðilegar
nýjungar í kvikmynda-
gerð.
I nóvember á s.l. ári vakti það
þó nokkra athygli að frumsýnd
var mynd eftir 28 ára gamlan
blaðamann og ljósmyndara,
Michel Maliarevsky. Var
myndin samröðun 500 lit-
skyggna og bar titilinn „Mort ou
Vif“ (Lifandi eða dauður). Tón-
list og texti með myndinni voru
einnig samin af Maliarevsky,
sem sá um flutning tónlistar-
innar ásamt öðrum hljómlistar-
manni. í tímaritinu „Nouveux
Films“, þar sem getið er helztu
kvikmynda sem frumsýndar eru
í París, segir um mynd hans að
hún sé keðja 500 litskyggna úr
safni tólf þúsund mynda sem
Maliarevsky tók í Bandaríkjun-
um, Mexíkó, á Mali og Fílabeins-
ströndinni, í Svíþjóð, Tyrklandi
og Frakklandi. Beitir hann
tækninni til hins ýtrasta við að
ná fram líkingum og notar um
tylft mismunandi hljóðfæra.
Myndin er ljóðræn „fantasía" og
gæti verið uppgötvun veru utan
úr himingeimnum á jörðinni.
Myndin á að sýna þróunarsögu
mannkyns, upphaf lífs í vísinda-
skáldsöguformi.
„Eyðilegging
náttúrunnar
sem leiðir til
útrýmingar mannsins“
Michel Maliarevsky kom til
ístands i ágústbyrjun, ferðaðist
vítt og breitt um landið, þó
sérstaklega Norðurland, og tók
myndir. Megintilgangur ferðar-
innar var að ná nýjum myndum
í skyggnusafnið til endurbóta á
myndinni „Mort ou Vif“, á það
sérstaklega við um upphafið í
eiginlegum og óeiginlegum
skilningi, þ.e. myndin hefst á því
að ógreinilega mannveru ber við
himinhá fjöll í fjarska.
Fjallasýnin er úr tyrknesku
landslagi. Nú vill Michel
Maliarevsk.v breyta því og telur
að íslenzk eldfjöll og hraun-
drangar séu táknrænni fyrir
sköpun jarðar og upphaf lífs og
í næstu útgáfu myndarinnar
mun því frummaðurinn stíga
„trylltan dans“ við rætur
íslenzkra fjalla um leið og hann
gerir tilraun til að kveikja eld.
„Með tækninni er hægt að ná
fram slíkum hraða á sýningu
litskyggna að líkast er því að um
kvikmynd væri að ræða,“ sagði
Michel Maliarevsky í samtali við
Morgunblaðið.
Hann gekk inn á ritstjórnar-
skrifstofur Mbl. rigningardag
einn í vikunni og ræddi við
blaðamann um mynd sína og
fleira. Dásamaði hann hina
villtu náttúru Islands en mark-
mið myndar hans er að sýna
fram á eyðileggingu náttúrunn-
ar sem síðan leiðir til eyðilegg-
ingar eða útrýmingar mannsins,
cins og hann komst að orði.
„Aróður er mér á móti skapi.
I anda þýzka kvikmyndagerðar-
mannsins Herzogs spila ég á
hugarflug áhorfandans. Það er
hann sem er aðalleikari
myndarinnar. Hann setur sig
inn í hiutverkið, leggur út af
söguþræðinum og túlkar
Litskyggna úr mynd Maliarcvskys „Mort ou Vií". „Frelsið er stundum meira en raunverulcikinn. Fí þessi mynd væn eomeg...:
Kom til íslands til að mynda
„upphaf lífs og sköpun jarðar"
Michel Maliarevsky í Reykja-
vík. Ljósm.i RAX.
myndina á sinn hátt,“ segir
Maliarévsky.
„Rússar afleitir í
kvikmyndagerö“
„Tveimur árum áður en
myndin var frumsýnd, dvaldist
ég í Suður-Frakklandi og sýndi
hana þar í ýmsum smáþorpum
og bæjum til að kanna viðbrögð
íbúanna. Þau komu mér
skemmtileg á óvart. Fólkið
skildi hvað ég var að fara og þá
vissi ég að mér var óhætt að
halda með hana til Parísar á vit
menningarvitanna þar. Þegar
bæjarbúar Vallauris vissu hvað
ég meinti með myndum af
yfirgefnum skýjakljúfum á
miðri Manhattan um nótt eða
gulu tré, tákni fyrir eyðilegg-
ingu náttúrunnar, sá ég að
tilganginum var á einhvern hátt
náð. Eg sýni hlutinn, fólkið sér
og skilur. Ég þarf ekki Jack
Nicholson ti! að segja: „Þetta er
gult tré — þetta er mengun". og
Maliarevsky kýmir, þar sem
hann veit að enn stendur honum
ekki til boða að Jack Nicholson
leiki í mynd eftir hann.
Maliarevsky er enn ekki nafn-
togaður í heimi kvikmyndanna
en þó þekktur meðal þeirra er
starfa að sömu grein og hann.
Hann er fæddur í París í
febrúar árið 1950. Faðir hans er
rússneskur og flýði land á
dögum byltingarinnar, en móðir
hans er bæði af ítölsku og
frönsku bergi brotin.
„Ég er einkennileg blanda,"
segir Maliarevsky. „Þótt ég líti
á mig sem Frakka tel ég mig
hafa hugarfar Slava. „Melan-
kólían" í verkum Dostojevskys
og andlegra bræðra hans höfðar
til mín,“ segir hann og veifar
hendinni til áherzlu. „Annars
eru Rússar afleitir í kvikmynda-
gerð. Myndir þeirra eru allt of
fræðilegar en lausar við að vera
raunsæjar. I gerð listrænna
kvikmynda í dag ríkir ofurraun-
sæisstefna (hyþer-realismi) sem
kemur greinilega fram í mynd-
um Bandaríkjamannsins Wim
Wenders, ítalans Dino Risi og
Tékkans Milos Formans, en
mynd hans „Gaukshreiðrið“ er
sú bezta sem ég hef séð. ítalir
standa mjög framarlega í gerð
listrænna kvikmynda. Ekki er
ég þó hrifinn af Fellini, nýjustu
myndirnar hans, eins og Casa-
nova, finnast mér ekki góðar.
Þær fyrstu voru það og nú er
Fellini genginn á lagið í átt til
lýðhylli og múgsefjunar. Honum
leyfist allt, meira að segja að
gera kvikmynd um Casanova án
þess að hafa lesið endur-
minningar hans. ítalski leik-
stjórinn Comensini gerði hins
vegar mynd um æsku Casanova
þar sem hann sýndi fram á
hvers vegna Casanova var eins
og hann var. Hann lenti í
ástarsorg ungur."
„En líf hefst
á ný eins og
í upphafi“
„Þótt listrænt gildi kvik-
myndar sé Maliarevsky efst í
huga að eigin sögn segist hann
ekki aðhyllast eina vissa stefnu,
svo sem ofurraunsæi eða súr-
realisma. „Líklegast þræði ég
veginn einhvers staðar mitt á
milli Alberts Camus og
rómantískrar 19. aldar stefnu.
í „Mort ou Vif“ leik ég mér að
ímyndunarafli áhorfandans og
um leið reyni ég með myndunum
að sýna honum fram á einmana-
leikann, eyðilegginguna og hvert
stefnir. Það stendur hvergi
skrifað að myndin sé lýsing á
þróunarsögu mannkyns frá upp-