Morgunblaðið - 21.11.1978, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. NÓVEMBER 1978 3 7
Spánartogararnir:
Sætir BUR
afarkostum?
Eins og fram hefur komið í
fréttum staðfesti borgarstjórn
fyrir skömmu drög að samkomu-
lagi milli fjármálaráðherra f.h.
ríkissjóðs og borgarstjóra f.h.
BÚR um uppgjör á kröfum BÚR á
hendur ríkissjóði vegna galla á
spænsku skuttogurunum. I útgerð-
arráði höfðu drögin verið borin
upp með þeim fyrirvara, að lán að
upphæð kr. 16,6 milljónir skiptist
þannig, að kr. 15,2 milljónir verði
gengistryggt en 1,4 innlent lán,
vaxta og afborgunarlaust í 18 ár.
Hlutu drögin stuðning 4 útgerðar-
ráðsmanna, 2 sátu hjá en 1 greiddi
atkvæði á móti.
Björgvin Guðmundsson (A)
kvaddi sér hljóðs á siðasta fundi
borgarstjórnar vegna þessa máls
og vitnaði þar m.a. í bókun sem
hann hafði gert í útgerðarráði, en
þar segir m.a.: „Fyrrverandi meiri-
hluti útgerðarráðs reyndi árum
saman að fá skaðabætur úr
ríkissjóði vegna galla á Spánartog-
urunum. Þessar tilraunir fyrrver-
andi meirihluta reyndust alger-
lega árangurslausar.
Fjármálaráðuneytið hefur
aldrei ljáð máls á því að greiða
BÚR neinar skaðabætur umfram
þær, sem gætu fengist frá skipa-
smíðastöðinni á Spáni. Hins vegar
lánaði fjármálaráðuneytið BÚR fé
vegna fjárhagserfiðleika er hlut-
ust af göllum á Spánartogurunum.
Þá fjármuni hefði ráðuneytið
þegar getað endurkrafið. Á árinu
1975 bauð fjármálaráðuneytið, að
81,3 milljónir af framangreindri.
skuld BÚR við ríkissjóð skyldu
falla inn í stofnlán vegna skipa-
kaupanna. Var því tilboði vel
tekið.“ Þá segir í bókun Björgvins:
„Mitt mat er það, að ekki fáist
betri samningur við fjármálaráðu-
neytið um uppgjör Spánartogar-
anna en að framan greinir. Fyrri
meirihluti útgerðarráðs hafði nóg-
an tíma til þess að ná betri
samningum en tókst það ekki. Álit
lögfróðra manna, sem ég hef
ráðfært mig við, er að dómstóla-
leiðin eða gerðardómur mundi ekki
gefa BÚR betri árangur. Áríðandi
er að ganga frá þessu máli sem
fyrst svo afsöl fáist fyrir skipun-
um og unnt sé að veðsetja þau
fyrir lánum úr Fiskveiðasjóði, en
til boða standa lán úr Fiskveiða-
sjóði vegna tækjakaupa og endur-
bóta sem verið er að gera á
togurunum. Fjármálaráðuneytið
hefur algjörlega synjað um að
veita leyfi til veðsetningar skip-
anna fyrr en búið er að ganga frá
samkomulagi um uppgjör.
Fyrrverandi meirihluti borgar-
stjórnar og útgerðarráðs ber alla
ábyrgð á þeim lántökum, sem nú
er verið • að semja um endur-
greiðslu á á 24 árum, og hann lét
það dragast árum saman að ganga
frá uppgjöri þeirra lána með þeim
afleiðingum, að mikil gengistöp
falla á BÚR. Gagnrýni sjálfstæðis-
manna á þau kjör er fást nú við
uppgjör lánanna hitti því þá sjálfa
fyrst og fremst.“
Ragnar Júlíusson (S) tók næst
til máls og rakti gang málsins.
Hann greindi m.a. frá bilunum í
togurunum og vitnaði síðan í bréf
þáverandi borgarstjóra til fjár-
málaráðhera 1973 en þar segir
m.a.: „Á þessu stigi málsins er
hins vegar óhjákvæmilegt að lýsa
fullri ábyrgð á hendur ríkissjóði
íslands vegna alls þess tjóns, er
leiða kann af máli þessu og er þess
jafnframt vænst, að viðgerðar-
kostnaður verði jafnóðum greidd-
ur úr ríkissjóði." Þá segir enn-
fremur í bréfi þáverandi borgar-
stjóra: „Ábyrgð ríkissjóðs sem
seljanda gagnvart borgarsjóði sem
kaupanda er hins vegar ekki að
neinu leyti takmörkuð og ákvæði
samnings skipasmíðastöðvarinnar
við ríkissjóð um takmörkun
ábyrgðar gilda ekki milli ríkis-
sjóðs sem seljanda og borgarsjóðs
sem kaupanda." I máli Ragnars
kom fram, að Valgarð Briem
hæstaréttarlögmaður hafði verið
fenginn til að fara ofan í málið
fyrir útgerðarráð.
Ragnar Júlíusson sagði alrangt
hjá Björgvin Guðmundssyni, að
honum hefði tekist eitt eða annað í
málinu. Á lausn málsins hefði alls
ekki reynt til fulls og kvaðst
Ragnar þeirrar skoðunar, að æski-
legast væri ef málið yrði lagt í
gerðardóm og þar með látið reyna
á hálagaleg atriði en slíkt virðist
ekki kappsmál hjá Björgvin Guð-
mundssyni. Ragnar sagði umrætt
ián nema samkvæmt gengi 21. nóv.
1975 um 98 milljónúm en fært til
núverandi gengis 175 milljónum
króna. Ragnar sagði, að í raun
gæti þetta varla talist samkomu-
lag heldur einhliða ákvörðun
ríkisvalds um, að BÚR beri allan
skaðann, að vísu í formi láns, sem
ríkisvaldið hefur tryggt gegn
gengisfellingum á sl. þremur
árum. Svipuð lausn hefur staðið
Reykjavíkurborg til boða í mörg
ár, en ávallt verið talin óaðgengi-
leg. Hefur fjármálaráðuneytinu
verið tjáð hingað til, að borgin
myndi frekar óska eftir að málið
færi fyrir gerðardóm, sbr. ákvæði
kaupsamninga þar um, heldur en
að sæta afarkostum ríkisins. Fleiri
borgarfulltrúar tóku þátt í um-
ræðunum en þær voru í meira lagi
flóknar.
Leiguíbúðir borgarinnar:
Engar hömlur lagðar
á notkun gluggatjalda
Eru borgaryfirvöld að ganga á
athafnafrelsi einstaklingsins?
Menn greinir á um þetta en af
gefnu tilefni bar Davíð Oddsson
(S) fram eftirfarandi fyrirspurn á
fundi borgarstjórnar 16. nóv. „Er
það rétt, að íbúar í leiguíbúðum
borgarinnar að Furugerði 1 fái
ekki að ráða því sjálfir, hvaða
gluggatjöld þeir nota í íbúðum
sínum?" Guðrún Ilelgadóttir
(Abl) svaraði fyrirspurninni og
sagði: „Ákveðið var, að innri
gardínur fylgdu íbúðum við af-
hendingu, en leigutakar legðu til
önnur gluggatjöld eftir eigin vali.
Ástæður voru eftirtaldar: 1. Til að
létta undir með leigutökum var
ákveðið að leggja til lágmarks-
gluggatjöld fyrir glugga. 2.
Samræmdar innri gardínur voru
útlitsatriði af hendi arkitekta,
sérstaklega er varðar neðstu
hæðir. Guðrún sagði, að í nokkrum
tilfellum hefði borið á óánægju
með þetta fyrirkomulag og leigu-
takar hafi óskað eftir að leggja til
öll gluggatjöld. Nú lægju fyrir
upplýsingar frá arkitektum um, að
þeir telji æskilegt, að umrædd
gluggatjöld verði notuð, en ekkert
skilyrði. Framvegis mun því farið
með málið í samræmi við það.
Guðrún sagðist telja, að af tveim
fyrrgreindum ástæðum væri verið
að létta undir með leigutökum. Þá
væru sams konar tæki til upp-
hengingar gluggatjalda í öllu
húsinu. Ólíklegt væri, að allir
íbúar hússins hafi haft þá tegund í
þeim íbúðum sem þeir fluttu úr.
Greindi Guðrún síðan frá fimm
tegundum uppsetninga á uppheng-
ingu gluggatjalda. Þá væri öllum
Lítidbarn
hefur
■\\
Guðrún Helgadóttir
ef til vill ekki vel ljósar þessar
aðferðir, svo að fyrir þeim hafi^
þetta litið út sem óþarfa mein-
bægni við íbúa hússins. Guðrún
kvaðst hins vegar geta fullvissað
fyrirspyrjanda um, að ekkert hafi
verið arkitekt hússins né félags-
málastjóra fjær og þetta hafi
eingöngu verið gert til að auðvelda
hinum öldruðu málið og um leið að '
spara þeim útgjöld, því að glugga-
tjöldin hafi verið sett upp íbúun-
um að kostnaðarlausu.
Vilji íbúarnir hins vegar ekki
nýta þau, mun félagsmálastjóri
leysa málið á vinsamlegan hátt.
Guðrún sagðist hyggja það geta
verið samdóma álit borgarstjórn-
ar, að hér væri á ferðinni fyrir-
spurn af léttara taginu og hefði
óaðspurð veitt félagsmálastjóra
óskorað vald til lausnar málsins.
Davíð Oddsson þakkaði svörin
og kvaðst eigi sérfróður vera um
uppsetningu gluggatjalda, en nú
vissi hann hvert leita skyldi ef
hann lenti í vanda, m.ö.o. til
Guðrúnar Helgadóttur. Davíð
sagði: „Þetta eru síður en svo nein
gamanmál í mínum huga.“ Hann
vissi, að þetta væri heldur ekki
neitt stórmál, en það hins vegar
skipti suma íbúa hússins töluverðu
máli. Það hefði nefnilega gerst, að
rifin hefðu verið niður gluggatjöld
hjá einum af íbúum hússins, sem
sett hefðu verið upp! Af því mætti
Davíð Oddsson
einungis ráða eitt, að ekki megi
nota önnur gluggatjöld en þau sem
borgin legði til. Með umræddu
atriði væru borgaryfirvöld að hafa
óþarfa afskiptasemi af einkamál-
um fólks. Þarna væri um að ræða
innbú. í húsið flytur gamalt fólk,
sem vill eiga notalegt ævikvöld.
Þetta gamla fólk hefur átt sína
búslóð þegar það flutti í húsið. Þó
þetta gamla fólk byggi þarna þá
vilji það hafa notalegt í kringum
sig á heimili sínu eftir sem áður og
stór þáttur til að styrkja það væri
einmitt að geta notið sömu búslóð-
ar, þess anda sem slíku fylgdi.
Davíð Oddsson flutti síðan eftir-
farandi tillögu: „Borgarstjórn
samþykkir, að ekki skuli vera kvöð
varðandi notkun gluggatjalda í
leiguíbúðum borgarinnar."
Guðrún Ilelgadóttir sagði, að
flutningur tillögunnar væri um
leið vantraust á félagsmálastjóra.
Davíð Oddsson sagðist sízt ætla
ómerkja félagsmálastjóra. Sér
hafi verið tjáð, að íbúar hússins
hafi verið látnir skrifa undir kvöð
um notkun gluggatjalda þarna og
þar að auki hafi gluggatjöld verið
rifin niður.
Kristján Benediktsson (F)
sagðist ekki geta orða bundist og
lýsa yfir undrun sinni á hvaða stig
borgarfulltrúar væru komnir.
Sjálfsagt hefði umrædd tillaga og
fyrirspurn verið rædd á borgar-
flokksfundi sjálfstæðismanna og
undarlegt væri að hún kæmi fram.
Kristján sagðist ekki vænta þess,
að menn muni leggja í vana sinn
að flytja mál af þessu tagi. Það
væri meinlaust að samþykkja
þessa tillögu, en hann teldi að
málflutningur sem þessi væri
borgarstjórn ekki til sóma. Margir
hefðu eflaust gaman af þessu, en
aðrir myndu velta fyrir sér hvers
konar samkoma borgarstjórn
væri.
ólafur B. Thors (S) sagði
Kristján Benediktsson ekki einan
um að bera virðingu fyrir borgar-
stjórn. En vegna orða Kristjáns
um vinnubrögð borgarflokks sjálf-
stæðismanna sagðist Ólafur vilja
taka fram: „I borgarflokki sjálf-
stæðismanna eru tillögur ræddar
fyrir borgarstjórnarfundi, sem og
hjá öðrum flokkum. En við sjálf-
stæðismenn leggjum ekki kvaðir á
borgarfulltrúa flokksins um hvað
þeir megi spyrjast fyrir. Borgar-
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins geta
því eðlilega spurst fyrir í borgar-
stjórn án samráðs við borgarflokk-
inn. Á þetta vil ég alls ekki leggja
hömlur," sagði Ólafur B. Thors. En
af gefnu tilefni vildi hann taka
fram, að bak við þetta mál byggi
mikil alvara vegna íbúa hússins.
Hér hafi verið vegið að Davíð
Oddssyni ómaklega og þeim mál-
flutningi, sem Kristján Benedikts-
son viðhefði hér, vildi hann
algjörlega mótmæla.
Davíð Oddsson sagðist hafa
skömm á yfirlæti Kristjáns Bene-
diktssonar, en það væri þáttur í
því að skýra út fyrir sér hvers
vegna Framsóknarflokkurinn færi
síminnkandi. Hann og flokkur
hans væri kominn svo úr tengsium
við fólkið, að sem gerðist hjá
fólkinu væri Framsóknarflokkn-
um ókunnugt um.
Kristján Benediktsson gæti
varla gætt hagsmuna borgaranna,
því s\o mikið væri hann og
flokkurinn slitinn úr tengslum við
allt og alla. Meðan vinstri flokk-
arnir bættu við sig, síminnkaði
Framsóknarflokkurinn. Sam-
bandsleysið við flokksmenn væri
svo mikið og svo yfirlætið, sem hér
væri Kristjáni Benediktssyni til
skammar. Borgarstjórn samþykkti
síðan tillögu Davíðs með 14
atkvæðum en borgarfulltrúi
Framsóknarflokksins sat hjá.
Albert Guðmundsson:
Hröðum bygg-
ingum aldraðra
í máli Alberts Guðmunds-
sonar borgarfulltrúa Sjálf-
stæðisflokksins á borgar-
stjórnarfundi 16. nóv. kom
fram margt athyglisvert um
byggingarmál aldraðra.
Kvaðst Albert vilja beita sér
fyrir sérstaklega, að fljótlega
yrðu hafnar framkvæmdir við
þrjár stofnanir fyrir aldraða.
Sú fyrsta yrði trúlega við
Heilsuverndarstöðina, önnur í
Breiðholti og sú þriðja við
Borgarspítalann. Albert
kvaðst vona, að framkvæmda-
fé yrði á næsta ári 7—800
milljónir til þessa. Hann sagði
æskilegt, að hönnun geti
hafist áður en langt um líður
og byggingar skömmu eftir að
hönnun lýkur. Albert kvaðst
vonast til að næsti áfangi yrði
hjúkrunaráfangi, sem hægt
yrði að byggja við eftir þörf-
um.