Morgunblaðið - 22.12.1978, Blaðsíða 25

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 1978
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 1978
25
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fróttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiósla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guómundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aóalstræti 6, sími 10100.
Aóalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2500.00 kr. ó mónuói innanlands.
I lausasölu 125 kr. eintakiö.
Jafnrétti —
hvar sem við búum
Við erum ein þjóð, íslend-
ingar, og búum í sama
landi. Sambúð okkar í þessu
landi hlýtur að byggjast á
jafnrétti. Það á að vera sama
hvar við búum í landinu,
aðstaða okkar á að vera jöfn.
Skilning hefur skort milli
fólks, eftir því hvar á land-
inu það hefur tekið sér
bólfestu. Fólkið á þéttbýlis-
horninu á Suðvesturlandi
hefur tilhneigingu til þess að
býsnast yfir þeim fjármun-
um, sem teknir eru úr vasa
þess til þess að halda uppi
byggð um allt land. Fólkið í
dreifbýlinu hefur tilhneig-
ingu til að gera of mikið úr
aðstöðumun þeirra, sem í
þéttbýlinu búa. Við erum ein
þjóð og búum í sama landi.
Forsenda þeirrar búsetu er
jafnrétti. Öll þurfum við
götur og vegi, hvort sem við
búum í Breiðholti eða á
Langanesi. Fólkið sem býr í
dreifbýlinu hefur ekki minni
þörf fyrir vegi en þeir, sem í
þéttbýlinu búa. Um þetta
verður ekki deilt. Við höfum
á þessari öld gert stórátak í
vegagerð um landið. Mikið
verk er óunnið og næsti
áfangi er varanlegt slitlag á
vegakerfi landsmanna. Það
mun vafalaust taka okkur
a.m.k. einn og hálfan áratug
að ljúka þeim áfanga, en það
munum við gera með sam-
eiginlegu átaki þeirra, sem
búa í dreifbýli og þéttbýli.
Öll þurfum við á síma að
halda, hvar sem við búum á
landinu. Nú býr mikill meiri-
hluti þjóðarinnar við sjálf-
virkan síma og lítur á það
sem sjálfsagðan hlut. En
lítill minnihluti þjóðarinnar
hefur ekki sjálfvirkan síma
en telur sig þurfa á honum
að halda. Það kostar mikið
fé, en jafnrétti á þessu sviði
sem öðrum er forsenda þess,
að okkur takist að halda
landinu öllu í byggð. Þeir *
fjármunir sem verja þarf til
þess að tryggja sjálfvirka
síma til þeirra, sem þá hafa
ekki enn, eru hluti þess
kostnaðar, sem við þurfum
að greiða til þess að halda
landinu í þyggð. Jafnrétti í
símaþjónustu er jafn sjálf-
sagt og jafnrétti í vegamál-
um.
Nú deila alþingismenn um
raforkuverð. Verð á raforku
er mjög mismunandi eftir
landshlutum og byggðarlög-
um. Það er skiljanlegt, að
fólk geti ekki unað því að
greiða mun hærra raforku-
verð í sumum landshlutum
en öðrum. Forsenda búsetu
um land allt er auðvitað sú,
að við búum við jafnrétti á
þessu sviði einnig. Þess
vegna þarf að finna leiðir til
þess að raforkuverðið geti
verið hið sama um land allt.
Annað er óviðunandi til
lengdar. En aðferðin til þess
er hins vegar ekki sú að
leggja á sérstakan skatt sem
kemur harðast niður á íbú-
um þéttbýlissvæðanna. Ef
aðrar leiðir eru ekki færar
til þess verður að taka þá
greiðslu úr sameiginlegum
sjóði landsmanna. Það
tryggir jafnari og sann-
gjarnari dreifingu þess
kostnaðar, sem við hljótum
sameiginlega að bera af því
að við viljum halda uppi
byggð um land allt.
En fleiri jafnréttismál eru
á döfinni en vegamál, síma-
þjónusta og raforkuverð.
Benda má á að Reykjavíkur-
höfn er eina höfnin í land-
inu, sem nýtur einskis stuðn-
ings frá ríkinu. Ennfremur
er ástæða til að minna á, að
það er ekki fyrr en á síðustu
árum, sem atvinnuvegir á
Suðurnesjum hafa hlotið
stuðning úr Byggðasjóði.
Einnig í þessum efnum á
jafnrétti að ríkja. Með sama
hætti og við hljótum öll að
sitja við sama borð í þessum
efnum er forsenda sameigin-
legrar búsetu okkar í land-
inu öllu einnig sú, að við
höfurti jafnan atkvæðisrétt,
hvar sem við búum á land-
inu. Það er óviðunandi, að
íbúi Reykjaneskjördæmis
hafi aðeins fimmta hluta
atkvæðisréttar á við íbúa
Vestfjarðakjördæmis, svo að
dæmi sé nefnt. Einnig í
þessum efnum verður jafn-
rétti að ríkja. Atkvæðisrétt-
urinn verður að vera hinn
sami, hvar sem menn búa á
landinu, hvort sem þeir búa í
Garðabæ eða á Hólmavík.
Hér hafa verið nefnd
fjögur dæmi um nauðsyn
jafnréttis í sambúð fólks í
landi okkar. Enginn annar
grundvöllur er til en sá, sem
hér hefur verið lýst. Jöfn
aðstaða á öllum þessum
sviðum er réttlát og sann-
gjörn. Um þessa jafnréttis-
stefnu eiga allir iandsmenn
að geta sameinast.
Flokksstjórnarfundur Alþýðuflokksins:
Samstaða náðist um að
hleypa fjárlögum í gegn
„ÞETTA ER þannig mat á þeim árangri sem náðst hefur síðustu dagana, að það sé ekki lengur hægt á þessum
punkti að segja nei við afgreiðslu fjárlaganna, en hins vegar er lff stjórnarinnar bundið svo ákveðnu skilyrði
að verði það ekki uppfyllt 1. febrúar þá er stjórnaraðild Alþýðuflokksins ákveðið húin,“ sagði einn af
flokksstjórnarmönnum Alþýðuflokksins í samtali við Mbl. eftir flokksstjórnarfundinn í fyrrinótt, þar sem
samþykkt var að þingflokkur Alþýðuflokksins skyldi standa að afgreiðslu fjárlaga á grundvelli þess
samkomulags sem náðst hafði. Um 50 manns sátu flokksstjórnarfundinn.
Benedikt — kvaddi Bragi — vildi einn Jón Baldvin — kom
flokksstjórnarfundinn manna hætta ríkis- með viðbótartillögu
saman stjórnarþátttöku við tillögu Benedikts
strax
Síðan flokksstjórnarfundur var
haldinn í Alþýðuflokknum fimmtu-
daginn 14. desember hafa verið
miklar hræringar innan Alþýðu-
flokksins og þá sérstaklega þing-
flokksins. A þeim fundi urðu
ráðherrar flokksins, Benedikt
Gröndalog Magnús H. Magnússon,
undir í ákvörðunum um það hvernig
Alþýðuflokkurinn ætti að standa að
afgreiðslu fjárlaganna, en ofan á
varð að afgreiðsla frumvarps Al-
þýðuflokksmanna um efnahags-
stefnu yrði afgreitt samhliða fjár-
lögunum og lánsfjáráætlunum.
Eftir þennan flokksstjórnarfund
voru ýmsar breytingar gerðar á
niðurstöðutölum í fjárlagadæminu,
en frumvarp Alþýðuflokksins
fékkst ekki afgreitt. Þeir Benedikt
og Magnús ákváðu þá að kalla
saman annan flokksstjórnarfund til
að fá fyrri ákvörðun um frumvarp
Alþýðuflokksins breytt, en
flutningsmenn þess voru Jón Bald-
vin Hannibalsson, Vilmundur
Gylfason, Árni Gunnarsson og
Finnur Torfi Stefánsson.
I upphafi flokksstjórnarfundar-
ins í fyrrakvöld lagði Benedikt
Gröndal fram tillögu um að flokks-
stjórnin samþykkti að þingflokkur
Alþýðuflokksins skyldi standa að
afgreiðslu fjárlaga á grundvelli
þeirra breytinga sem náðst hefðu
fram um niðurstöðutölur í fjárlaga-
dæminu og þar sem ríkisstjórnin
hefði samþykkt að fresta afgreiðslu
lánsfjáráætlunar og forsætisráð-
herra gert tilboð um ráðherranefnd
til að semja frumvarp um efnahags-
stefnu til tveggja ára.
Margir tóku til máls og mun
mönnum hafa sýnzt sitt hverjum
um tillöguna. Viidu sumir sam-
þykkja hana, en aðfinnslur voru
þær helztar að haldið hefði verið
slælega á samþykkt síðasta flokks-
stjórnarfundar og að í tillögu
formannsins væru ekki sett fram
ákveðin skilyrði fyrir því að
flokkurinn hleypti fjárlögunum í
gegn. Bar þá Jón Baldvin Hanni-
balsson upp viðaukatillögu um að
lánsfjáráætlun yrði afgreidd í
samræmi við stefnuna í efnahags-
málafrumvarpi Alþýðuflokksins,
Alþingi yrði kvatt saman til fundar
15. janúar og tilbúið efnahagsmála-
frumvarp 1. febrúar yrði skilyrði
fyrir áframhaldandi stjórnarsam-
starfi Alþýðuflokksins. Með-
flytjendur Jóns að tillögunni voru
alþingismennirnir Vilmundur
Gylfason, Árni Gunnarsson og
Jóhanna Sigurðardóttir og Geir
Gunnlaugsson prófessor flokks-
stjórnarmaður. Fékk tillaga þeirra
góðar undirtektir, en meðal þeirra
sm andmæltu henni voru Magnús
H. Magnússon ráðherra og Eiður
Guðnason alþingismaður. Þegar
líklegt þótti að tillagan yrði sam-
þykkt beitti Benedikt Gröndal sér
fyrir samkomulagi við flutnings-
menn hennar og í þeim viðræðum
féll burtu að Alþingi skyldi kvatt
saman 15. janúar, en hinum
atriðunum var bætt við upphaflega
tillögu Benedikts, sem á voru gerðar
nokkrar minni háttar orðalags-
breytingar.
Aðeins einn flokksstjórnarmaður
mælti gegn öllu samkomulagi og
kvaðst reiðubúinn til að slíta
stjórnarsamstarfinu strax. Það var
Bragi Jósepsson. Þegar heildartil-
lagan kom svo til atkvæðagreiðelu
greiddi Bragi atkvæði á móti henni,
en féllst síðan á að sitja hjá og var
ályktun flokksstjórnarinnar því að
Iokum samþykkt samhljóða.
Fyrr um daginn hafði þingflokk-
ur Alþýðuflokksins hafnað til-
mælum hinna ríkisstjórnarflokk-
anna um að tekjuöflunarfrumvörp-
in yrðu afgreidd þá um daginn til
efri deildar, en Alþýðuflokksmenn
höfðu áður gert samkomulag við
fjármálaráðherra um að sú at-
kvæðagreiðsla biði fram yfir flokks-
stjórnarfundinn. Ráðherrarnir
Benedikt Gröndal og Magnús H.
Magnússon greiddu atkvæði með
því að við tilmælunum yrði orðið og
einnig Eiður Guðnason alþingis-
maður, en Árni Gunnarsson, Bragi
Sigurjónsson, Jóhanna Sigurðar-
dóttir, Sighvatur Björgvinsson og
Vilmundur Gylfason greiddu at-
kvæði gegn því. Aðrir viðstaddir
þingmenn sátu hjá.
Samþykkt flokksstjórnarinnar er
svohljóðandi:
„Síðan slokksstjórn Alþýðu-
flokksins ræddi og gerði ályktun um
frumvarpið til laga um jafnvægis-
stefnu í efnahagsmálum og sam-
ræmdar aðgerðir gegn verðbólgu,
hefur eftirfarandi gerst:
1. Ríkistjórnin hefur ákveðið að
fresta afgreiðslu lánsfjáráætlunar,
eins og Alþýðuflokkurinn krafðist.
2. Unnið er á þeim grundvelli, að
heldarfjárfesting verði ekki meira
en 24,5% af þjóðarframleiðslu.
3. Við 2. umræðu fjárlaga hefur
verið ákveðinn 1.840 milljón króna
niðurskurður á útgjöldum ríkisins
til viðbótar fyrri niðurskurði.
4. Greiðslujöfnuður fjárlaga ferður
3 milljarðar króna.
5. Rekstrarafgangur fjárlaga verður
tæplega 8 milljarðar og skuldir
ríkisins hjá Seðlabanka verða
lækkaðar um 5 milljarða.
6. Fjárlögin verða innan 30% af
þjóðarframleiðslu, eins og 3. gr.
frumvarpsins gerir ráð fyrir.
7. Eftir þessar breytingar eru
fjárlög í samræmi við greinargerð
laganna um ráðstafanir 1. desember
og þau markmið, sem þar voru sett.
8. Samstarfsflokkarnir eru reiðu-
búnir til að kjósa nefnd þriggja
ráðherra til að kanna rækilega
frumvarp Alþýðuflokksins og tillög-
ur hinna flokkanna. Skal hún leggja
fram fyrir 1. fegrúar efnahagstil-
lögur, er taki til tveggja næstu ára.
Með tilliti til alls þessa telur
flokksstjórnin rétt, að flokkurinn
afgreiði fjárlög með ofangreindum
breytingum.
Lánsfjáráætlun verði afgreidd í
samræmi við þá stefnu, er Alþýðu-
flokkurinn hefur mótað til viðnáms
verðbólgu, næstu tvö ár.
Áframhaldandi stjórnarsamstarf
Alþýðuflokksins er bundið því, að
eigi síðar en 1. febr. hafi ríkis-
stjórnin lokið gerð lagafrumvarps
um samræmdar aðgerðir gegn
verðbólgu til a.m.k. tveggja ára. Það
frv. verði lagt fyrir flokksstjórn
Alþýðuflokksins, er þá taki ákvörð-
un um framhald stjórnarsamstarfs-
ins.
Flokksstjórnin telur að efnahags-
ástandið framundan sé svo viðsjár-
vert að framkvæmd samræmdrar
langtímastefnu þoli ekki lengri bið.“
Tómas
hótadi
afsögn
I máli Magnúsar H. Magnússonar
ráðherra á flokksstjórnarfundin-
um kom það fram. að Tómas
Arnason fjármálaráðherra hefði
sagt á rikisstjórnarfundi. að ef
Alþýðuflokkurinn samþykkti ekki
afgreiðslu fjárlaganna fyrir jól
segði hann af sér embætti fjár-
málaráðherra.
Tveimur skipum EI
snúið frá Hornafirði
r
Ekki verður reynt að ná Alafossi af strandstað fyrr en eftir jól
TVEIMUR skipum Eimskipa-
félags íslands, sem áttu að lesta á
Höfn í Hornafirði á næstunni,
hefur verið snúið frá Höfn.
Ástæðan er m.a. sú að innsigling-
in á Hornafirði er orðin mjög
þröng og hafa tvö skip félagsins
strandað þar að undanförnu.
Fyrst tók Múlafoss niðri í
ósnum í síðustu viku, en náðist
fljótlega út. Aðfararnótt laugar-
dags steytti Álafoss svo á grunni í
ósnum og er skipið enn fast á
strandstað. Ákveðið hefur verið að
fresta tilraunum til að ná skipinu
út þangað til eftir jól og er það
vegna þéss að straumur fer nú
minnkandi, en verður 28.-29. des-
ember svipaður og er skipið
strandaði. Áð sögn Jens Mikaels-
sonar, fréttaritara Mbl. á Höfn, er
skipið nú komið ofar í fjöruna og
stendur nánast allt upp úr.
Björgunarskipið Goðinn verður
eystra fram yfir jól, en áhöfn
skipsins er hins vegar farin til síns
heima og kemur ekki austur aftur
fyrr en reynt verður að ná skipinu
út. Áhöfn Álafoss verður hins
vegar eystra yfir jólin. í dag á að
dæla 500 tonnum af sjó í botn-
tanka skipsins til að þyngja skipið
enn svo það geti ekki snúist á
strandstaðnum. Ekki er talið að
hætta sé á skemmdum á skipinu
þar sem það stendur á sand- og
leirbotni.
I dag og á morgun átti að skipa
tæplega 100 tonnum af frystri síld
um borð í Bæjarfoss, en horfið var
frá því að skipinu snúið frá
Hornafirði. Síldin fór í staðinn í
strandferðaskipið Esju, sem var á
Hornafirði í fyrradag. Ef ekki
hefði tekizt að komá síldinni í
Esjuna hefði ástandið verið alvar-
legt hjá Hornfirðingum því að
allar frystigeymslur eru fullar á
staðnum. Þá átti Tungufoss að
koma til Hornafjarðar næstu daga
og taka saltsíld, en ákveðið hefur
verið að skipið fari ekki á Höfn
fyrst um sinn.
Að sögn Eymundar Sigurðsson-
ar hafnsögumanns á Hornafirði
var mikil austanátt ríkjandi á
Hornafirði í þrjár vikur samfleytt
fyrir nokkru og við það spilltist
innsiglingin mjög. Sagði Eymund-
ur að innsiglingin væri erfið, en
ÞAU VINNUBRÖGÐ tíðkast hjá
Hagstofu íslands, þjóðskrá, að
stuðst er við þau landamerki, sem í
gildi eru á hverjum tíma. Þannig
hefur Eðvald Hinriksson alla tið
síðan hann kom til íslands verið
skráður fæddur í Sovétríkjunum
og siðan nánar tiltekið í borginni
Tartu í Eistlandi. Þessar upplýs-
ingar komu fram I samtali við
Ingimar Jónasson hjá þjóðskránni
í gær.
Hann sagði að mál Eðvalds
Hinrikssonar væri alls ekkert
einsdæmi, en frá því var greint í
Morgunblaðinu í gær að á fæðingar-
vottorði, sem hann fékk útgefið í
sumar, var Eðvald sagður fæddur í
Sovétríkjunum. Ingimar sagði að í
raun væri ekkert vandamál að
nefna aðeins Tartu í Eistlandi á
fæðingarvottorði Eðvalds og það
hefði verið gert að ósk Eðvalds, en
þessu yrði hins vegar ekki breytt í
sagðist telja að þó ósinn hefði
breytt sér á stuttum tíma meira en
í 20—30 ár þá væri þetta vonandi
aðeins tímabundið ástand og yrði
væntanlega ekki mjög lengi að
lagast á ný ef veðráttan breyttist.
Þá sagði hann ennfremur, að
erfiðlegar hefði gengið en ella á ná
Álafossi út þar sem flóðin hefðu
verið lítil vegna mikils
háþrýstisvæðis yfir suðaustur-
horninu.
þjóðskránni, þar hefði fæðingar-
staðurinn verið skráður Sovétríkin
allt frá því að Eðvald kom til
íslands.
— í þessu liggur enginn dómur
um það hvernig Eistland var
innlimað í Sovétríkin, en við
verðum að fara eftir ákveðnum
reglum, sagði Ingimar. — Þær
reglur hafa tíðkast hjá okkur að
miða við landamæri á hverjum
tíma, en víðar en hjá okkur fylgja
mikil og oft viðkvæm vandamál því
er landamæri færast til og lönd eru
innlimuð í önnur. I þessu sambandi
má nefna Súdetahéruðin í Tékkó-
slóvakíu, Elsass-Lothringen og
mörg fleiri svæði í Evrópu.
Hins vegar má benda á það fyrst
þessar umræður eru komnar af
stað, að árið 1911 er Eðvald fæddist
var Eistland hluti af rússneska
keisaradæminu að mig minnir,
sagði Ingimar Jónasson að lokum.
Ingimar Jónasson á þjóðskrárdeild
Hagstofunnar:
Eðvald alla tíð skráður
fæddur 1 Sovétríkjunum
Geir Hallgrímsson:
Skylda alþingismanna að starfa sjálfstætt
Á fundi neðri dcildar í gær
kvaddi Benedikt Gröndal utan-
ríkisráðherra sér hljóðs utan
dagskrár og las ályktun flokks-
stjórnar Alþýðuflokksins, sem
hann sagði hafa verið samþykkta
með 50 samhljóða atkvæðum, en
af því tilefni urðu miklar umræð-
ur í' déildinni.
Geir Hallgrímsson lagði
áherzlu á. að það væri skylda
alþingismanna að starfa sjálf-
stætt og haga samráði við um-
bjóðendur sína með þeim hætti,
að ekki raskaði störfum Alþingis.
Útgjöld ríkissjóðs
31-32% af
þjóðarframleiðslu
Lárus Jónsson (S) sagði, að frá 2.
umræðu fjárlaga hefði minnihlutinn
ekki fengið upplýsingar um meiri
fyrirhugaðan niðurskurð fjárlaga en
sem næmi 800 millj. kr., 500 millj. kr.
væri skipt milli fimm ráðuneyta,
þannig að þeim yrði gert að skera
niður um 100 millj. hverju, en auk
þess væru 2—300 millj. kr. Vera
mætti, að ríkisstjórnin hefði fundið 1
milljarð til viðbótar, þótt það hefði
ekki komið fram í fjárveitinganefnd.
LJ minnti á, að gert væri ráð fyrir
því að draga úr niðurgreiðslum um
2.800 millj. kr. miðað við niður-
greiðslustig í desember, og sagði
hann, að vel mætti vera að ríkis-
stjórnin hugsaði sér að draga enn
frekar úr niðurgreiðslunum. Um það
vissi hann ekki.
Þingmaðurinn sagði ennfremur:
Það er alrangt, að ríkisútgjöldin séu
innan við 30% af þjóðarframleiðslu.
Þjóðhagsstjóri upplýsti á fundi
fjárveitinganefndar, að þjóðarfram-
leiðslan á desember-verðlagi væri
663 milljarðar króna. Tekjur ríkis-
sjóðs á sama verðlagi verða 31,5% og
fullyrða má, að greiðsluhalli verði á
ríkissjóði, ef fjárlagadæmið er
raunsætt gert upp, þannig að útgjöld
ríkissjóðs verða örugglega 31—32%
gagnstætt því að síðustu tvö ár voru
útgjöld ríkissjóðs 27—28% af þjóð-
arframleiðslunni.
Niðurskurður
eftir jólaleyfi
Tómas Árnason fjármálaráð-
herra sagði, að ríkisstjórnin hefði
samþykkt að lækka ríkisútgjöldin
um allt að 1 milljarði króna, en
ákvarðanir í því sambandi yrðu
teknar þegar að loknu jólaleyfi.
Röskun á
störfum Alþingis
Matthías Á. Mathiesen (S) sagði,
að störf Alþingis í vetur og haust
hefðu verið röskuð með mjög óvenju-
legum hætti.
Þrátt fyrir alla fyrirvara og
yfirlýsingar síðustu daga, sem stór-
lega hafa truflað störf Alþingis,
sagði þingmaðurinn, liggur nú ljóst
fyrir samkvæmt yfirlýsingu utanrík-
isráðherra, að enn einu sinni verða
þingmenn Alþýðuflokksins að sætta
sig við að ekkert tillit er tekið til
stefnumiða þeirra og háttalag þeirra
hér á Alþingi er því sjónarspil eitt.
Það er nú ljóst af samþykkt
flokksstjórnar Alþýðuflokksins, að
þingmenn flokksins munu sam-
þykkja fjárlög, sem í reynd munu
leiða til halla á ríkisbúskapnum,
þrátt fyrir gegndarlausar skatta-
álögur sem stjórnarliðar hafa keppst
við að samþykkja.
Það er því miður ljóst, að við
munum áfram búa við mikla verð-
bólgu, enda hefur ríkisstjórnin enga
heildarstefnu í efnahagsmálum og
þingmenn Alþýðuflokksins hafa
gjörsamlega gefizt upp fyrir Alþýðu-
bandalaginu, sem Framsóknarflokk-
urinn lætur stjórna ferðinni.
Reiðubúnir að ræða
efnahagsmálin
Lúðvík Jósepsson (Abl) sagði
ljóst, að Alþýðubandalagið væri
reiðubúið til að ræða við samstarfs-
flokka sína um ráðstafanir í efna-
hagsmálum og þá með það fyrir
augum, að full atvinna yrði tryggð í
landinu og sá kaupmáttur launa yrði
áfram tryggður, sem um var samið
1977, enda yrði stefnunni hagað
þannig, að það yrði til að efla
íslenzka atvinnuvegi og fullt samráð
yrði haft við samtök launafólks.
Hann sagði Alþýðubandalagið
andvígt því að dregið yrði úr
félagslegum umbótum og fram-
kvæmdum eða niðurgreiðslum. Á
öðrum sviðum væri auðvelt að skera
niður. Af hálfu Alþýðubandalagsins
væri grundvöllur fyrir samstöðu
stjórnarflokkanna á þeim fjárlaga-
grundvelli, sem markaður hefði
verið.
Biðst afsökunar
á vinnubrögðunum
Ólafur Jóhannesson forsætisráð-
hcrra sagði menn sammála um að
ljúka þingstörfum fyrir jól og
sagðist vel skilja, að stjórnarand-
staðan væri ekki ánægð með vinnu-
brögðin: „Eg fyrir mitt, leyti er
reiðubúinn að biðjast afsökunar á
því,“ sagði hann.
Hann sagðist ekki vilja hefta
máifrelsi þingmanna, en mæltist til
þess að umræðunni yrði frestað til
þess að koma öðrum málum til efri
deildar.
starfsfyrirkomulag
Geir Hallgrímsson (S) fékk orðið
vegna tilmæla forsætisráðherra.
Hann minnti á, að þessar umræður
hefðu ekki verið hafnar af stjórnar-
andstöðunni. — Svo lengi höfum við
þurft að bíða og sýnt þolinmæli
varðandi algjörlega óþolandi starfs-
fyrirkomulag nú, að ég vorkenni
stjórnarflokkunum ekki að hlusta í
nokkrar mínútur, sagði hann og
minnti á, að þessi sömu mál, sem
forsætisráðherra vildi nú flýta,
hefðu ekki fengizt afgreidd á mið-
vikudag vegna Alþýðuflokksins.
Hann taldi því augljóslega réttmætt
að þeir, sem þegar hefðu kvatt sér
hljóðs, fengju að ljúka máli sínu.
Ný Egilsstaðasamþykkt
Sverrir Hermannsson (S) sagði
utanríkisráðherra hafa lesið upp
samþykkt, sem hefði minnt sig á
svokallaða Egilsstaðasamþykkt um
að ríkissjóður væri skuldlaus, sem
hefði verið samþykkt samhljóða eins
og ályktun flokksstjórnar Alþýðu-
flokksins.
Hann taldi það alvarlega við þetta
mál það, að Alþingi skyldi hafa verið
látið sitja aðgerðarlaust, meðan
beðið hefði verið eftir einhverjum
utanþings ákvörðunum um það,
hvernig eiösvarnir þingmenn Al-
þýðuflokksins ættu að haga sér.
Þá sagði hann það fagnaðarefni,
að LJ skyldi nú hafa lýst því yfir, að
Alþýðubandalagið væri reiðubúið til
að ræða við samstarfsflokka sína um
ráðstafanir í efnahagsmálum, þótt
þau skilyrði, sem LJ setti í því
sambandi kæmu kynlega fyrir, eins
og um það að efla atvinnuvegina,
halda uppi kaupmætti launa og fullri
atvinnu, miðað við það, hvernig að
málum hefði verið staðið af ríkis-
stjórninni.
Stjórninni
til lítillækkunar
Albert Guðmundsson (S) sagði
enga þörf hafa verið á því að hleypa
utanríkissráðherra í ræðustólinn
utan dagskrár til að lesa ályktun
flokksstjórnarinnar, þar sem hún
yrði birt í fjölmiðlum. Þetta hefði
ekki orðið til neins annars en þess að
lítillækka ríkisstjórnina með því að
vekja athygli á því, að hún þyrfti að
sækja ákvarðanir út í bæ til þess að
störf Alþingis gætu haldið áfram svo
að það gæti kveðið á um meðferð
efnahagsmála. Hann sagði, að full
ástæða hefði verið fyrir Ólaf
Jóhannesson að biðjast afsökunar á
vinnubrögðum Alþingis og kvaðst
skilja það svo sem hann hefði verið
að hirta samstarfsflokk sinn. Yfir-
lýsing Benedikts Gröndals væri ekki
annað en yfirklór til þess að bakka
út úr úrslitakostum.
Skattpíningarsjórn
Matthías Bjarnason (S) sagði ekki
óeðlilegt, þótt stjórnarandstaðan
væri orðin þeytt á verklagi ríkis-
stjórnarinnar. Hann sagði furðulegt
að flokkur, sem vildi láta líta svo út
sem hann væri fullur ábyrgðar
umfram aðra flokka, hagaði sér eins
og Alþýðuflokkurinn. Annars vegar
þættust þingmenn hans vilja niður-
skurð, en samtímis flyttu þeir
tillögur á Alþingi sem yllu milljarða
útgjöldum fyrir ríkissjóð. — Svo
ætlast þessir þingmenn til að nokkur
Islendingur trúi þeim, sagði
Matthías, þeir eru orðnir að skrípi
fyrir vinnubrögð sín á Alþingi.
Þá gerði hann skattpíningarstefnu
ríkisstjórnarinnar að umtalsefni og
spurði, hvort hægt væri að hugsa sér
aumari frammistöðu en þá að lofa
því fyrir kosningar að afnema
tekjuskatt af almennum launatekj-
um, en standa síðan að því að
stórhækka tekjuskattinn eftir að
hafa samþykkt afturvirkni tekju-
skattsaukans í haust, sem væri
siðlaus skattaðferð.
Siðgæðispostular
Ellert B. Scram (S) sagði, að á
síðasta kjörtímabili hefðu heyrzt
háværar raddir utan þings um að
breyta störfum Alþingis og auka
virðingu þess. Nú hefðu þessir
siðgæðispostular tekið sæti á
Alþingi og störf þess gengið þannig
fyrir þeirra tilverknað, að ríkis-
stjórnin hefði ekki tök á því að láta
málin ganga eðlilega fyrir sig,
heldur yrði Alþingi að bíða eftir
ákvörðun flokkstjórnar krata út í
bæ.
Síðasta samþykkt flokkstjórnar-
innar kórónaði vitleysuna.
Þingmenn Alþýðuflokksins, einn á
fætur öðrum, hefðu verið búnir að
lýsa því yfir, að fjárlög fengjust ekki
samþykkt nema Alþingi væri áður
búið að samþykkja eða samþykkti
jafnhliða efnahagsmálafrumvarp
Alþýðuflokksins, enda gengi það
þvert á fjárlögin í veigamiklum
atriðum, þannig að ekki væri hægt
að samþykkja hvort tveggja.
Samstarisgrundvöllur
var aldrei
fyrir hendi
Geir Hallgrímsson (S) sagði, að
það sjónarspil, sem hófst með
umræðunum utan dagskrár, sýndi,
að enginn samstarfsgrundvöllur var
fyrir myndun ríkisstjórnarinnar 1.
september, þótt tveir stjórnarflokk-
anna hefðu fyrir kosningar verið
með ráð á hverjum fingri.
Eftir 8 vikna samningaþóf var
ráðist í aðgerðir 1. september, sem
aðeins voru til bráðabirgða, og þá
var tímaskorti borið við. 1. desember
var sama úrræðaleysið, sama stefnu-
leysið og talað um, að það þyrfti
lengri tíma til að gera eitthvað í
efnahagsmálum.
Við afgreiðslu fjárlaga endurtók
sama sagan sig — og nú fáum við að
heyra, að enn sé frestur og nú til 1.
febrúar.
Geir Hallgrímsson taldi ekki
byggjandi á þessum fresti fremur en
öðrum. Stjórnarflokkarnir hefðu
engin sameiginleg úrræði né hver
flokkur út af fyrir sig.
Loks minnti Geir Hallgrímsson á,
að það væri rétt vika síðan hann
hefði kvatt sér hljóðs utan dagskrár
í tilefni af flokkstjórnarfundi Al-
þýðuflokksins þá. Hann hefði fengið
þau svör frá Sighvati Björgvinssyni
að Alþýðuflokkurinn myndi ekki
standa að afgreiðslu fjárlaga nema
jafnhliða yrði tekin afstaða til
efnahagsfrumvarps ■ Alþýðuflokks-
ins. Forsætisráðherra hefði á hinn
bóginn sagt, að fjárlög yrðu afgreidd
fyrst, en athugun á frumvarpi
Alþýðuflokksins myndi bíða til
næsta árs.
Eg sagði þá, að menn skyldu
fylgjast með framvindunni, sagði
þingmaðurinn. Alþýðuflokkurinn
koðnaði fyrst niður 1. september án
þess að samið væri um nokkurn
skapaðan hlut. Hann koðnaði enn
niður 1. desember og hélt áfram að
minnka með því að koðna aftur niður
nú við afgreiðslu fjárlaga. Ef svo
heldur fram sem horfir verður hann
að engu orðinn í lok næsta mánaðar.
Háttalag þingmanna Alþýðuflokksins sjón
arspil eitt, segir Matthías A. Mathiesen