Morgunblaðið - 25.01.1979, Side 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. JANÚAR 1979
Elsa G. Vilmundardóttir:
Nokkrar spuming-
ar til Manneldisráðs
Síðast liðin 18 ár hef ég verið
húsmóðir, en af því leiðir að það
kemur í minn hlut að sjá fyrir
(iajrlejíum þörfum fjölskylduiinar,
t.d. sjá um matarinnkaup ok
matreiðslu. Ég lít á þetta sem
ábyrífðarstöðu og reyni eftir bestu
t;etu að K*ta þess, að á borðum sé
fæða er veiti heimilisfólkinu
fulltíilda nærintiu. Matvæli þau
sem eru á boðstólum virðast ekki
veita næjía alhliða nærintju þótt
fjölbreytni sé mikil. Kann þar
ýmislefít að koma til, en ftrunur
minn er sá, að mikil notkun
tilbúins áburðar, skordýraeiturs,
rotvarnarefna, litarefna otí ýmis
meðhöndlun önnur eitíi þátt í að
rýra nærint;art;ildi fæðunnar og
jafnvel að aðskotaefnin tíangi á
vítamín- og steinefnaforða líkam-
ans. Fyrir allmörgum árum greip
ég því til þess ráðs að hafa
vítamín- og steinefnatöflur á
borðum sem daglega fæðuuppbót.
Ég hef með eigin augum séð
mörg dæmi þess, að samband er
milli heilsufars og næringar og
reyndar lesið sitthvað um það
einnifí og ég hef fylgst með þvi
helsta, sem kemur frá heilbrigðis-
yfirvöldum um þessi mál. Þess
vegna fór það ekki fram hjá mér,
að um s.l. áramót gengu í fí'ldi ný
lyfjalög. í 4. grein laganna er
fjallað um vítamín og þar segir
m.a.:
„Vítamín til inntöku teljast ekki
lyf, nema maf'n þeirra í hverri
mældri eininnu sé umfram 1 'A>
venjuleuan dauskammt. Mann-
eldisráð (sbr. lötí nr. 16/1945)
ákveður, hver sé venjulenur dag-
skammtur miðað við íslenskar
aðstæður. “
Við lögin, sem féllu úr gildi um
s.l. áramót var samin reglugerð
(nr. 329/1977) og í fylgiskjali með
regiugerðinni er tilgreint, hver er:
„Venjulegur dagskammtur víta-
mína og steinefna." og mun sú
reglugerð enn vera í gildi ef marka
má skrá Lyfjaeftirlits ríkisins,
sem gerð er samkvæmt tillögum
landlæknis og lyfjanefndar og
send var ýmsum aðilum 3. þ.m.
I skránni, sem er í þremur liðum
eru nafngreindar samtals 265
vörutegundir er innihalda ýmis
fæðubótaefni:
1) Listi I. Skrá yfir vöru-
tegundir, sem teljast almenn
neysluvara ofi/eða nærinnarauka-
efni, of; sem smásala er heimil á í
alnennum sölubúðum, svo og
lvfjabúðum, sbr. renhifierð nr.
329/1977.
2) Listi II. Skrá yfir vöru-
tegundir, sem innihalda vítamín
ofi/eða steinefni o.fl. of' teljast Iyf,
ofi sem smásala er einunf'is heimil
á í lvfjabúðum, shr. reglugerð nr.
329/1977.
3) Listi III. Skrá yfir vöru-
tef'undir, sem innflutninnur
ofí/eða smásala er óheimil á, sbr.
ref'luf'erð nr. 329/1977.
Er hinum 265 vörutegundum
skipt milli listanna þrigttja að
magni til á þennan hátt:
1) Frjálsar vörutef'undir .........
2) Leyfðar í lyfjabúðum ..........
3) Alf'erlef'a bannaðar ..........
Allar þessar 265 vörutegundir
hafa verið leyfðar á frjálsum
markaði hérlendis undanfarið líkt
og í nágrannalöndunum. En nú er
skyndilega sett algjört inn-
flutningsbann á 158 tegundir eða
60% þeirra, sem upp eru taldar í
ofannefndri skrá. Til slíkrar bann-
færingar hljóta að liggja ærnar
ástæður og er hlutaðeigandi yfir-
völdum skylt að upplýsa
neytendur um, hverjar þær eru. Ég
hef í góðri trú borið á borð á
heimili mínu um lengri eða
skemmri tíma ýmsar þær vöru-
tegundir, sem nú eru bannfærðar
skv. Lista III. T.d. erum við með
nokkrar bannfærðar tegundir á
borðum okkar um þessar mundir
og nefni ég hér tvær þeirra. VM
Vitamins + Minerals frá
Healthcrafts, sem ég gef börnun-
um (eldri en 4 ára) og Gerogin frá
Carls-Bergh, sem fullorðnir á
heimilinu neyta. Ég hef reynt að
bera efnainnihald þessara tegunda
saman við dálk í fylgiskjali með
reglugerð nr. 329/1977 sem ber
yfirskriftina: „Fullorðnir og börn 4
ára og ehlri" og eru niðurstöður
sýndar í Töflu 1.
gefið börnum þessar töflur, en
aldrei meir en eina á dag.
5) Hvað réttlætir algjört bann
við innflutningi og sölu á Gerogin
þar sem það virðist ekki innihalda
nein þau efni, sem upp eru talin í
títtnefndri reglugerð í meira
magni en 1 Vt dagskammtur?
6) Eru einhver önnur efni í
Gerogin, sem eru heilsuskaðleg?
7) Ef svo er, hvaða efni eru það
og hverjar eru verkanir þeirra?
Efni
A-vítamín
D-vítamín
E-vítamín
C-vítamín
Fólinsýra
Tíamín (Bl)
ki'bóflavi'n (112)
Nikótínamíð (PP)
Pyridoxín (Bfi)
Cýanókóbalami'n (1112)
lli'ótín (II)
Pantótensýra (112)
Kalsíum
Fosfór
Joð
Járn
Magnesíum
Kopar
Zink
Tafla 1 sýnir, að aðeins
tilviki í annarri þessara
tegunda er farið fram úr markinu
1 Vt dagskammtur, þ.e. í VM eru 4
mg af Bl, en 1 Vt dagskammtur er
samkvæmt reglugerð 2.25 mg. I
Gerogin er efnainnihald alls
staðar innan þeirra marka er
reglugerð heimilar. Þessi niður-
staða hefur vakið undrun mína og
þess vegna leyfi ég mér að spyrja
nokkurra spurninga:
1) Réttlætir það algjört bann á
innflutningi og sölu VM Vitamins
+ Minerals að þar eru 4 mg af B1
eða 1.75 mg umfram 1 Vt dag-
skammt?
Dagsk.skv. VM Gerogin
reglug. nr. Dagsk. Dagsk.
Eining 329/1977 1 tafla 6 töflur
AE 5000 2500 3333
AE 400 250 400
AE 30 25 20
mg 60 40 70
mg 0.4 — 0.1
mg 1.5 4 1.5
mg 1.7 2 1.8
mg 20 20 5
mg 2 0.5 2.4
míkróg 6 1 1
mg 0.3 0.5 —
mg 10 5 10
mg 1000 40.5 105
mg 1000 20.5 47
míkróg 150 16.6 vottur
mg 18 14.5 12
mg 400 2 5.5
mg 2.0 0.5 1.3
mg 15 0.5 1
einu vöru- 8) Er heimilt að banna inn-
Elsa G. Vilmundardóttir
samtals 67 eða 25%
sa mtals 40 eða 15%
samtals 158 eða 60%
265 100
flutning á vörutegundum á grund-
velli efna sem ekki er kveðið á um í
áðurnefndri reglugerð?
Hér er aðeins spurt um 2 af
þeim 158 vörutegundum, sem
bannfærðar eru, en engu síður
væri nauðsyn á upplýsingum um
neikvæðar verkanir hinna 156, en
rúmsins vegna verður ekki spurt
um fleiri að sinni, en fyrst ég
stakk niður penna, þá langar mig
til að nota tækifærið og bera fram
nokkrar spurningar almenns eðlis:
9) Hvað eru margir Íslendingar
undir læknishendi um þessar
mundir vegna neyslu einhverra
þeirra 158 vörutegunda, sem
taldar eru upp í Lista III?
10) Hvers vegna er almenningi
ekki veitt fræðsla um skaðsemi
þessara vörutegunda áður en
gripið er til þess ráðs að banna
innflutning á þeim?
11) Eru þessar vörutegundir
bannaðar af einhverjum öðrum
ástæðum en að þær séu heilsu-
skaðlegar?
12) Ef svar við 11. spurningu er
já, hverjar eru ástæðurnar?
I virtum erlendum blöðum og
tímaritum má oft lesa greinar um
rannsóknir á gildi vítamína og
steinefna fyrir heilsuna og mælt
með stórum skömmtum, t.d.
600—900 AE af E vítamíni daglega
til að fyrirbyggja hjarta- og
æðasjúkdóma. Ilér má neysla ekki
fara fram úr 45 AE daglega
samkvæmt títtnefndri reglugerð.
2) Hvaða hugsanlegu heilsutjóni
veldur slíkt magn af B1 (4 mg) í
fjölvítamín og steinefnatöflum?
13) Hvaða hættur fylgja meiri
neyslu en 45 AE daglega af E
vítamíni á íslandi, gósenlandi
kransæðastíflunnar?
3) Eru einhver önnur efni
skaðleg í VM Vitamins + Minerals
töflum?
4) Ef svar við 3. spurningu er já,
hver eru þau efni og hvernig lýsa
sér skaðleg áhrif þeirra?
Mér er hugleikið að fá sem
skýrust svör við þessum spurning-
um, því að ég hef sem fyrr segir
Ég beini ofangreindum
spurningum til Manneldisráðs, þar
sem því er lögum samkvæmt skylt
að „ákveða hver sé venjulegur
dagskammtur miðað við íslenskar
aðstæður."
Með fyrirfram þökk fyrir
greinargóð svör.
Kópavogi 18. jan. 1979.
Elsa G. Vilmundardóttir.
Park og Kim
vilja endursam-
eina Kóreu
Tókýó. 21. jan. — AP.
ÓLJOSAR fréttir benda ákveðið til þess að yfirviild í Norður-Kóreu
hafi tekið vel í tilliigu ráðamannna í Suður-Kóreu um að taka upp að
nýju viðræður um endursameiningu landsins. Ilerma þessar fregnir að
Norður-Kórea vilji að kallað verði saman „þing allrar þjóðarinnar"* í
september í ár til að ræða samvinnu og samstöðu á öllum sviðum. jafnt
í stjórnmálum. efnahags- og manningarmálum. sem í hernaðarmálum.
Ekki koma þessi svör beint frá
ríkisstjórn Norður-Kóreu, heldur
frá samtökum, er nefna sig
„Miðstjórn alþýðufylkingar fyrir
endursameiningu föðurlandsins".
Hins vegar er á það bent að Kim
Il-sung forseti Norður-Kóreu eigi
sæti í þessari miðstjórn, auk þess
sem bæði ríkisútvarp og ríkis-
fréttastofa Norður-Kóru birti
þessi viðbrögð.
Þetta tilboð um sam-kóreanskt
þing er svar við yfirlýsingu Park
Chung-hee forseta Suður-Kóreu
frá því fyrir helgina um að hann
væri reiðubúinn til viðræðna við
fulltrúa Norður-Kóreu hvar og
hvenær sem væri.
Fulltrúar beggja hluta Kóreu
sömdu um það í júlí 1972 að efnt
skyldi til sameiginlegra viðr'æðna
er miðuðu að því að draga úr
spennu og endursameina landið og
þjóðina. Ári síðar neituðu fulltrú-
ar Norður-Kóreu að mæta til
viðræðna fyrr en Suður-Kórea
hefði numið úr gildi öll lög og
reglur, er telja mætti
and-kommúnísk. Þá hafa yfirvöld í
Pyongyang krafizt þess að fá að
semja beint við Bandaríkin, en
ekki Suður-Kóreu, og þessu hafa
Bandaríkin neitað.
I svari norður-kóreönsku
nefndarinnar er vitnað í ummæli
Parks forseta — án þess þó að
hann sé nefndur á nafn — sem
sögð eru höfð eftir „áhrifamanni í
Suður-Kóreu“. Sagt er að
ummælin komi „nokkuð seint“, en
séu engu að síður hagstæð. Vill
nefndin í því sambandi stöðva nú
þegar rógburð og falsanir beggja
aðila í hins garð, birta sameigin-
lega yfirlýsingu beggja aðila
klukkan 10 fyrir hádegi 1. fegrúar
n.k. um gildistöku júlí-samkomu-
lagsins frá 1972 um friðsamlega
sameiningu landshlutanna, stöðva
allar hernaðarógnanir frá og með
1. marz og þá jafnframt stöðva
aðflutning hergagna, hefja undir-
búningsviðræður í Pyongyang í
júní til að undirbúa „þing allrar
þjóðarinnar", skipað fulltrúum
allra stjórnmálaflokka og samtaka
frá báðum aðilum, og loks að
þingið sjálft komi svo saman í
Pynogyang eða Seoul snemma í
september.
Athvglisvert þykir að í þessu
svari Norður-Kóreu er jafnan
talað um sjórnina í Seoul sem
„Suður-Kóreu“ eða suðurhluta
landsins, en ekki, eins og verið
hefur fram til þessa, um
„glæpaklíku Park Chung-hee“ eða
þaðlm af verra.
Engin viðbrögð hafa enn borizt
frá stjórninni í Seoul við þessari
orðsendingu Norður-Kóreu.
V erkföll
á Spáni
Madrid, 24. jan. — AP
SORP hrúgast nú upp á götum Madridar, og gas er þar af skornum
skammti vegna verkfalla starfsmanna gasstöðva og sorphreinsunar.
sem hófust á þriðjudag. Þá hafa einnig tugþúsundir starfsmanna
málmiðnaðarins lagt niður vinnu í dag til stuðnings kröfum samtaka
sinna um hærri laun.
Um 600 vopnaðir lögreglumenn
og 300 sjálfboðaliðar hafa unnið að
því í dag að hreinsa sorp af götum
miðborgar Madridar, og þar hefur
áhrifa verkfallsins gætt minna en
í úthverfum, þar sem þúsundir
tonna af sorpi hafa hlaðizt upp á
götunum.
Sorphreinsunarmenn hafa farið
fram á 17% kauphækkun, en
vinnuveitendur bjóða 13%. Segja
vinnuveitendur að sorphreinsun-
armenn á dagvöktum hafi 50
þúsund peseta (um 230 þúsund
króna) mánaðarlaun, og á nætur-
vöktum eru launin 10% hærri.
Starfsmenn gasstöðvanna fara
einnig fram á 17%, kauphækkun,
svo að lágmarksmánaðarlaun
verði 30 þúsund pesetar.
Skyndiverkfall málmiðnaðar-
manna á að standa í tvo daga. Þeir
vilja 5.000 peseta hækkun á
mánaðarlaunum, og að lágmarks-
laun verði 32.000 pesetar. Á
fimmtudag hefst svo tveggja daga
verkfall byggingarverkamanna og
er búizt við að þátttakendur í því
verði um 100 þúsund.