Morgunblaðið - 13.02.1979, Blaðsíða 34

MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRUAR 1979
34
Minning:
Áslaug M. Ólafsdóttir
hárgreiðslumeistari
Fædd 24. mars 1926.
Dáin 3. febrúar 1979
Tímamót í starfsævi fólks eru
oft metin með þrennum hætti, —
ungt fólk, miðaldra og gamalt.
Þrátt fyrir þessi þrjú aldursskeið
er yfirleitt forðast að ákveða þau
hvert fyrir sig í árum talið.
Oft heyrist þó nefnt eitt ævi-
skeiðið enn, sem nefnt er um
konur jafnt sem karla, en er þó
sennilega enn ónákvæmara talið í
árum. Þetta er æviskeiðið þegar
sagt er, að hún eða hann sé „á
besta aldri". Hugsunin að baki
þessum orðum mun þó óefað vera
sú, að þá muni viðkomandi á besta
starfsaldri, — þ.e. kominn yfir
draumsýnaraldur ungdómsins, en
ekki farinn að slitna að orku.sálar
eða líkama. — Töluverð og mark-
tæk lífsreynsla og yfirsýn er
fengin, en kjarkur og þor óskert til
að takast á við erfiðleika
samtíðarinnar.
. Ekki er mér fullkomlega ljóst,
hvort það var vitundin um hinn
jafna aldur okkar Aslaugar
Margrétar Ólafsdóttur, eða hin
nánu kynni fjölskyldna okkar sem
ollu því, að einmitt þessi orð „hún,
sem var á besta aldri", komu fyrst
upp í huga minn, þegar ég frétti
lát Áslaugar. — Sjálfsagt var
orsök þessarar hugsunar samofin
þessu öllu.
Andlát Áslaugar kom ekki, sem
óvænt reiðarslag, að minnsta kosti
ekki þeim sem gerst til þekktu, en
eigi að síður þungbært. Nánast allt
sl. ár gekk hún ekki heil til skógar
og lokastríð hennar var strangt og
erfitt, þar til hún lést á Land-
spítalanum 3. febrúar s.l., tæplega
54 ára að aldri.
Utför hennar fer fram í dag kl. 3
e.h. í Fossvogskapellunni.
Áslaug Margrét var ein af átta
börnum hjónanna Ólafar J. Ólafs-
dóttur (látin 1968) og Ólafs Árna-
sonar sjómanns og síðar yfirfisk-
matsmanns, sem nú horfir á bak
öðru barna sinna, en áður (árið
1953) misstu þau hjón son sinn
Axel. Eiginkonu sína missti
Ólafur, svo sem fyrr er greint, árið
1968. — Frá andláti móður sinnar
og til æviloka annaðist Áslaug
húsmóðurstörf á heimili föður
síns, enda þá orðin ein eftir í
foreldrahúsum af systkinahópn-
um, auk skyldustarfa á hár-
greiðslustofu sinni að Miklubraut
1, hér í borg.
Þótt Áslaug Margrét giftist
aldrei, reyndi vissulega á hús-
móðurskyldur hennar, ekki síst
eftir að hún tók við hinu umfangs-
mikla hlutverki móður sinnar að
hafa fjölskyldumiðstöðina áfram í
foreldrahúsum. — Systkinin öll,
sem búsett eru hér í Reykjavík,
hafa hins vegar átt miklu barna-
láni að fagna og urðu að vissu leyti
hennar eigin börn. Á unga aldri
gætti Áslaug þeirra gjarnan í
fjarveru foreldra, og þegar árin
færðust yfir, fóru þau ekki „bón-
leið til Búðar" í heimsókn til afa
og Ásu frænku á Bústaðaveginn.
— Ef eitthvað bjátaði á í þeirra
lífsbaráttu, var „Ása frænka"
a.m.k. betri en enginn við að
hjálpa til með úrlausn og sparaði
ekki fyrirhöfn í því sambandi.
Tryggð Áslaugar við föður sinn,
systkini sín og þeirra börn, lýsa
gleggst mannkostum hennar. í
hinni öru atburðarás nútímans,
sem nefnt hefur verið „lífsgæða-
kapphlaup“, þar sem hver þykist
hafa nóg með að bjarga sér og
sínum eigin vandamálum, — þá
lifði Áslaug nánast alla ævi, fyrir
aðra. Af slíku fólki er samtíð
okkar allt of fátæk. Þess vegna er
skaðinn að missi slíks fólks langt
fyrir aldur fram meiri en í fljótu
bragði kann að virðast. Þar er ekki
aðeins um að ræða mannslát,
heldur lítt bætanlegan mann-
skaða.
Leiðir okkar Áslaugar lágu fyrst
saman á námsárum okkar beggja í
Iðnskólanum hér í Reykjaík á
árunum 1943—1946, en þá útskrif-
uðumst við bæði á sama tíma.
Kynni okkar urðu lítil á þessum
árum og markið ekki sett hærra en
það, sem á þeirra tíðar máli var
kallað að „að verða eitthvað".
Þetta illskýranlega hugtak „eitt-
hvað“ var í okkar hópi það að
standast lokapróf í okkar annars
óskyldu iðngreinum.
Eftir að Iðnskólanámi lauk,
vann Áslaug um þriggja eða fjög-
urra ára skeið hjá öðrum meistur-
um í hárgreiðsluiðn sinni. Á árinu
1952 réðst Áslaug í að stofna sína
eigin hárgreiðslustofu í eigin
nafni, sem hún rak síðan allt þar
til krafta þraut á síðari hluta sl.
árs, og ávallt á sama stað, að
Miklubraut 1 hér í borg.
Um svipað leyti og Áslaug hóf
sjálfstæðan atvinnurekstur knýtt-
ust fjölskyldur okkar nánari bönd-
um með sambýli á Bústaðavegin-
um.
Allt frá þeim tíma var vinátta
milli fjölskyldna okkar svo sem
best varð á kosið og allur sam-
gangur þar á milli með þeim hætti,
að aldrei bar nokkurn skugga á. —
Það er skoðun mín, byggð á góðri
reynslu, að glöggskyggni eða næm-
leiki barna á manngæði einstakl-
inga sé mun meiri en vísindi og
vélvæðing nútímans vill viður-
kenna. — Með barnahóp í nábýli
við fjölskylduna á Bústaðavegi 69
voru engin vandamál eða óþarfa
árekstrar. Umburðarlyndið og
skilningur á athafnaþörf heil-
brigðra barna sat þar í öndvegi hjá
Ólöfu og Ólafi, foreldrum Áslaug-
ar og þessa góðu eiginleika for-
eldra sinna erfði Áslaug í ríkum
mæli.
Það var því engin tilviljun, að
Ása laðaði börn að sér, enda fór
hún ekki varhluta af áganginum,
sem þessu fylgdi. I stað þess að
mörgum finnst ami að barna-
skvarldri, þá brosti hún aðeins
sínu blíðasta brosi, þegar ærslin
urðu mest.
Þótt Áslaugu auðnaðist ekki
sjálfri eð eignast börn, þá hvarfl-
aði sú hugsun oft að mér, hvort
hún í rauninni ætti ekki allan
hópinn sem í kringum hana var,
bæði skyld sem óskyld. — Þann
veg var lundarfar hennar.
Dagfarslega var Áslaug hlédræg
og allt að því feimin og hljóðlát.
Gæfist henni tækifæri á stundum
frá skyldum sínum í góðra vina
hópi, gladdist hún af sömu ein-
lægninni. Alúð og umbúðalaus
einlægni í störfum og leik eru
eiginleikar sem auðvelt er að
rangtúlka og með miður góðum
hugsunarhætti, er einnig hægt að
misnota. Ekki er mér þó kunnugt
um að Ása hafi orðið fyrir áföllum
af þeim sökum, en í huga þeirra,
sem henni kynntust, festi hún þá
mynd af sér svo greinilega, sem
ávallt fylgir hlýja að minnast. —
Þessir eiginleikar, sem svo mjög
einkenndu líf og starf Áslaugar
Margrétar Ólafsdóttur eru þó
áreiðanlega föslkvalausust og ein-
lægastir í huga barnahópsins, sem,
þótt nú séu orðin eldri, sakna nú
vinar í stað. Bestu launin Áslaugar
til handa væru áreiðanlega þau að
sem flestum úr þeirra hópi mætti
auðnast að tileinka sér þessar
lyndiseinkunnir hennar — af því
yrði þau öll betra fólk.
Um leið og ég og fjölskylda mín
vottum eftirlifandi föður Áslaug-
ar, Ólafi Árnasyni, okkar dýpstu
samúð við fráfall ástkærrar dótt-
ur, þá sendum við einnig systkin-
um hennar, börnum þeirra, ætt-
fólki og vinur hennar öllum, ein-
lægar samúðarkveðjur.
Við kveðjum Ásu, þökkum góða
og ógleymanlega samfylgd, sem
ekki gleymist þótt leiðir skilji um
sinn.
— Góðraog sannra vina, er
ávallt gott að minnast.
Far þú í friði.
Eggert G. Þorsteinsson.
Kveðja frá frænku
„Að gefa af eigum sínum er lítil
gjöf. Hin sanna gjöf er að gefa af
sjálfum sér.“ (Spám.).
Þegar ég hugsa um Ásu frænku
mína, nú þegar hún er flutt frá
okkur og horfin okkar mannlega
auga, þá eru mér þessi spakmæli
efst í huga. Sannarlega gaf hún af
gnægtum sálar sinnar alla ævi,
bæði í starfi og allri umgengni. Og
það veit ég að þær konur sem hafa
komið til hennar í hárgreiðslu um
áraraðir, notið hennar högu og
listrænu handa, þær munu allar
samþykkja og skilja hvað ég á við.
Að vera hárgreiðslumeistari og
þjóna öðrum er mikið og göfugt
starf. Meira en flesta grunar
snöggt á litið. Það felst meir í því
en bara greiða hár, það er göfg-
andi að gleðja og fegra aðra og
kveikja þannig nýja gleði og bjart-
ari vonir hjá öðrum hvern dag í
starfi. Oft kom ég þreytt og
óánægð með sjálfa mig til Ásu
frænku í hárgreiðslustofuna að
Miklubraut 1. Þar var ætíð tekið á
móti mér með innilegri gleði og
vináttu, eins og mín hefði sérstak-
lega verið vænst með eftirvænt-
ingu. Kaffiketillinn drifinn í sam-
band og kaffið hitað meðan hárið
var listilega greitt og strokið. Á
meðan fóru fram léttar og
skemmtilegar umræður og aldrei
kastað hnjóðsyrði á nokkurn
mann. Gleðin ríkti ætíð yfir stof-
unni hennar Ásu. Ég fór ætíð
frískari og glaðari en ég kom. Þó
ferðir mínar til hennar hafi ekki
verið eins margar nú á seinni
árum, þá leit ég alltaf inn hjá
henni öðru hvoru, mér til
skemmtunar og ánægju. Ég á
margar ágætar frænkur, en ég
sagði stundum að Ása væri mín
eina frænka, við áttum svo margt
sameiginlegt.
Það er mikill söknuður sem
hvílir yfir kveðjustund sem þess-
ari fyrir ættingja og vini, en
sárast er fyrir aldinn föður að sjá
á bak yndislegri og umhyggju-
samri dóttur á besta aldri. En
örlög okkar eru í hendi þess sem
ræður og okkar er ekki að gagn-
rýna þær ákvarðanir, þó við fávís-
ar mannverur skiljum ekki þann
skapadóm. Áslaug var ætíð vak-
andi yfir velferð heimilisins. Hún
tók við húsmóðurhlutverki eftir
móður sína sem andaðist fyrir
allmörgum árum. Hún rækti það
starf af sannri hjartahlýju og
umhyggju. Hún var sannkallað
akkeri fyrir alla fjölskylduna á
Bústaðavegi 69. Þangað komu öll
hennar elskulegu systkini og
þeirra fjölskyldur alltaf heim, það
felst mikið í þessu eina orði
„heirn".
Áslaug var sérstaklega barngóð
manneskja, hún naut návistar
barna af næmum skilningi og
gleði. Ég fann það best, að þegar
hún minntist á systkinabörn sín,
var eins og hún sjálf ætti þau
hvert og eitt.
Það er lögmál lífsins að sólin
sest að kveldi og blómin loka
krónum sínum, þannig er því
einnig farið með okkur, við lútum
sama lögmáli á ýmsum aldri.
Misjafnlega skilum við hlutverki
því sem okkur er úthlutað, flestir
reyna að gera sitt besta. Ég vil
þakka fyrir þá gjöf sem mér hefur
hlotnast að eiga Áslaugu Ólafs-
dóttur fyrir frændkonu. Minningin
um hana verður eins og bjartur
sólargeisli í huga mínum. Ég er
sannfærð um að þess er skammt
að bíða að viðhorf til dauðans og
viðskilnaðarins við ástvini okkar
eigi eftir að breytast. Vísindin
munu ná öruggu sambandi við það
tilverusvið er við hverfum til að
jarðvist lokinni. Dauðinn verður
þá sem flutningur í annað land
með betri skilyrðum og fegurra
lífi. Þá verður sorgin hverfandi.
Ég kveð kæra frændkonu um
stund, vitandi það að fundum
okkar á eftir að bera saman á ný í
bjartari heimi. Og útréttir armar
ástríkrar móður og elskulegs bróð-
ur taka nú með fögnuði á móti
henni. „Því þar bíða vinir í varpa
sem von er á gesti."
Stefanía R. Pálsdóttir.
Guðni Tyrfingsson
—Minningarorð
Fæddur 4. aprfl 1897.
Dáinn 18. janúar 1979.
Þegar ég heyri góðs manns
getið, fer það ekki á milli mála að
mér detti Guðni Tyrfingsson,
fóstri minn, í hug. Ekki fyrst og
fremst af því að hann er nýlátinn,
heldur af því að hann kenndi mér
þá speki að vinna, hvort sem hún
er unnin fyrir mann sjálfan eða
annan, á að vera vel af hendi leyst.
—'Það hlýtur að vera aðall hvers
manns. Fóstri minn var eðli sínu
trúr: Aðeins tveim dögum áður en
hann lagðist banaleguna var hann
önnum kafinn inni í Pípugerð
Reykjavíkur svo ekki verður hægt
að segja um hann að hann hafi
látið deigan síga, þó hann væri
kominn á níræðisaldur.
Guðni Tyrfingsson var fæddur
að Ártúnum á Rangárvöllum 4.
apríl 1897, sonur hjónanna Þórdís-
ar Þorsteinsdóttur og Tyrfings
Tyrfingssonar. Bæði voru þau af
góðum og grónum Rangæingaætt-
um og Tyrfi gamli „afi minn“ eins
og ég kallaði hann, hélt sig alltaf
að höfðingjasið, átti silfurbúna
svipu og úrvalshesta.
Tyrfingur er sá maður sem mér
hefur þótt einna vænst um, alltaf
tilbúinn að ræða. Meðal annars
kenndi hann mér gotneskt letur
þegar ég var níu ára og í Islend-
ingasögum var hann ekki ófróðari
en margur prófessor. Það var ekki
ónýtt að eiga slíkan fræðaþul að,
þó að háskólamenntaðir nýgræð-
ingar hafi gert það að' keppikefli
að níðast á ísl. bændamenningu.
Ég man ekki hvort það var 1924
eða ’25 sem mamma réðst með litla
strákinn sinn að Kastalabrekku
(áður Vetleifsparti) til Tyrfings og
voru það henni og mér örlagarík
spor. Þar kynntist hún Guðna syni
hans og gengu þau í hjónaband
1928 og reistu bú að Herríðarhóli
rétt við bakka Þjórsár. Þar fædd-
ist systir mín og þó ég væri ekki
stór, varð ég svo hamingjusamur
yfir nýfæddri systur minni að mér
fannst sólin fegurri í marga daga á
eftir.
Ekki var búseta þeirra hjóna
löng á Herríðarhóli, því að eftir 3
ára búsetu þar fluttust þau niður
að Vetleifsparti (nú Kastala-
brekka) þar sem þeir bjuggu faðir
hans og Guðmundur bróðir hans í
vesturbænum. Voru það mikil við-
brigði að koma úr einangrun frá
Herríðarhóli og í hverfi þar sem
bjó um 80 manns. Þá var ég
kominn til afa míns aftur og var
eðlilega eins og heima hjá mér þó
að ég saknaði Herríðarhóls á
vissan hátt.
Ég var búsettur í Reykjavík,
þegar fóstri minn keypti Heiði í
sömu sveit og þar bjuggu þau
hjónin til ársins 1948 þegar fóstra
mínum var ráðlagt af lækni að
flytjast til Reykjavíkur vegna þess
sjúkdóms, áem hrjáir marga
bændur, svokölluð heymæði sem
kemur af því að anda að sér ryki
því sem kemur alltof oft af
óþurrkasvæði sem kallast Suður-
land. Öðrum eins eljumanni eins
og Guðni var hefur varla líkað það
að vera iðjulaus til lengdar þegar
hann fluttist hingað á mölina.
Það var víst ekki síst fyrir
tilmæli Gísla Gíslasonar á Flóka-
götu 23 að hann fékk starf hjá
Pípugerð Reykjavíkur þar sem
hann vann til dauðadags eða um
30 ár. Þó að seint sé langar mig að
þakka Gísla það höfðingsbragð.
Nú eru komin leiðarlok: Margir
munu minnast Guðna Tyrfings-
sonar fyrir þá ósérplægni, sem
hann sýndi í lífinu. Og ég veit að
dótturbörn hans, Skúli, Guðrún,
Lena og Erna, gleyma ekki afa
sínum þó hann sé dáinn.
Ég vil að lokum þakka öllum
þeim sem sýndu okkur samúð og
vináttu bæði við andlát Guðna og
við jarðarförina — þegar maður
sér vináttu fólksins fær lífið nýjan
tilgang.
Hvíl í friði fóstri minn.
Ólafur Þ. Ingvarsson.
Afmœlis- og
minningargreinar
ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- og
minningargreinar verða að berast blaðinu með
góðum fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast
á í miðvikudagsblaði, að berast í síðasta lagi fyrir
hádegi á mánudag og hliðstætt með greinar aðra
daga. Greinar mega ekki vera í sendibréfsformi eða
bundnu máli. Þær þurfa að vera vélritaðar og með
góðu línubili.