Morgunblaðið - 15.02.1979, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. FEBRÚAR 1979
Togarakaup BÚR:
Setti ríkisst jórnin
Reykjavíkurborg
afarkosti?
EINS OG kunnugt er af
fréttum samþykkti borgar-
stjórn fyrir nokkru að
kaupa tvo nýja togara,
annan frá Portúgal en
hinn frá Stálvík hf., og
verða umræðurnar sem
fram fóru nú raktar.
Björgvin Guðmundsson (A)
formaður útgerðarráðs tók fyrstur
til máls. Rakti hann gang málsins
nokkuð og sagði, að samanburðarat-
hugun hefði verið gerð á skipunum.
í ljós hefði komið, að Stálvíkurskip-
ið væri jafnvel eitthvað betra.
Miklar umræður sagði Björgvin, að
hefðu farið fram í útgerðarráði um
kaupin og hefði niðurstaðan orðið
sú, að klófesta ætti bæði skipin.
Björgvin sagði, að eftir viðræður við
viðskipta- og iðnaðarráðuneyti
hefði komið í ljós, að möguleikar
væru að fá sams konar fyrirgreiðslu
við kaup á skipinu frá Stálvík og
Portúgal. Þess vegna hefði útgerð-
arráð tekið þá ákvörðun að leggja
til, að bæði skipin yrðu keypt.
Björgvin sagði, að það yrði að
segjast eins og væri, að ekki væri
búið að ræða eins mikið um fjár-
mögnun Stálvíkurskipsins og þess
portúgalska. Þess vegna væri lagt
til, að þetta yrði tekið í þeirri röð,
að fyrst yrði gengið frá skipinu frá
Portúgal en síðan hafnar samninga-
viðræður við Stálvík um kaup á
skipi þaðan. Sagðist Björgvin þess
fullviss, að þetta myndi treysta
mjög atvinnugrundvöll Reykvík-
inga.
Birgir Isleifur Gunnarsson (S)
tók næst til máls og sagði, að sér
geðjaðist ekki að þessum kaupum á
portúgalska togaranum, bæði vegna
þess, að hann teldi litla reynslu á
slíkum skipum og viðskipti við
Spánverja hefðu gengið mjög illa.
Þannig kvaðst Birgir ísleifur vilja
láta Stálvíkurskipið hafa forgang.
Hann sagðist telja nauðsynlegt, að
borgarstjórn fengi nákvæmari lýs-
ingu á viðbrögðum iðnaðar- og
viðskiptaráðherra um sams konar
kjör á Stálvíkurtogaranum og þeim
portúgalska. Rétt væri að vekja
athygli á því, að Stálvík hf., veitti
fjölda Reykvíkinga atvinnu, væri
gott og traust fyrirtæki, sem getið
hefði sér gott orð fyrir skipasmíðar
og væri þar að auki með teikningu
af togara, sem eftir beztu manna
yfirsýn værl tæknibylting. Birgir
Isleifur sagði, að hann hefði heldur
viljað, að fyrst yrði tekin ákvörðun
um Stálvíkurtogarann og síðan
tekin ákvörðun um Portúgalstogar-
ann, en því væri ekki að heilsa m.a.
vegna þrýstings frá ríkisstjórninni.
Birgir Isleifur minnti á, að skulda-
dagar kæmu og því væri eðlilegra,
að dreifa kaupunum á sitt hvort
árið en Stálvíkurtogarinn keyptur á
undan.
Björgvin Guðmundsson tók aftur
til máls og staðfesti, að iðnaðar- og
viðskiptaráðherra hefðu lýst því
yfir, að Reykjavíkurborg fengi að-
eins skammtímalán vegna kaupa á
skipi frá Stálvík og Portúgal. Æski-
legt hefði verið, að gengið væri frá
skipakaupum frá Stálvík um leið og
hinum, en málin varðandi Stálvík
væru ekki svo langt komin, að það
væri hægt. Björgvin sagði, að í
viðskiptaráðuneytinu lægi nú um-
sókn frá Suðurnesjum um Portú-
galstogarann sem BÚR ætti að fá
svo málið mætti ekki bíða ef borgin
ætlaði sér þetta á annað borð.
Kristján Benediktsson (F)
kvaðst eindregið meðmæltur skipa-
kaupunum, en geta tekið undir orð
BIG, að hnnn hefði efasemdir um
þennan portúgalska togara vegna
’reynslunnar af Spánartogurunum.
Þá sagði Kristján, að æskilegt væri,
að eitthvað meira en munnlegt
samkomulag lægi fyrir frá ráðherr-
um um fyrirgreiðslu vegna Stál-
víkurskipsins. Hann sagðist ekkert
vilja segja, hvort það væri hægt eða
af hvaða ástæðum það væri ekki
hægt ef svo væri. Kristján Bene-
diktsson kvaðst hafa meiri trú á
skipi byggðu hérlendis, en hinu
portúgalska. En þetta hengi víst
saman á streng og til þess að fá þá
fyrirgreiðslu, sem við þyrftum á að
halda til að fá togarann frá Stálvík
þá yrðum við víst að kaupa hinn.
Kristján sagðist hafa gert það upp
við sig, að hann myndi sætta sig við
það og standa að því.
Ragnar Júlíusson (S) tók næst til
máls. í upphafi máls síns vitnaði
hann í tillögu sjálfstæðismanna frá
fundi útgerðarráðs, hvar málið var
tekið fyrir. 1 þeirri tillögu segir
m.a., „að sjálfstæðismenn í útgerð-
arráði setji það sem ófrávíkjanlegt
skilyrði að jafnframt undirskrift
um kaup á skipi frá Portúgal verði
gengið til samninga um kaup á skipi
frá Stálvík hf.“ Formaður útgerðar-
ráðs hefði þá sagt, að hann hefði
bæði rætt við viðskiptaráðherra og
aðstoðarmann iðnaðarráðherra og
báðir hefðu þeir gefið þá yfirlýs-
ingu, að þeir skyldu sjá til þess, að
BUR fengi skipið frá Stálvík með
sömu kjörum og Portúgalsskipið. í
máli Ragnars kom fram m.a., að
Stálvíkurskipið er efnismeira en
Portúgalsskipið og að mörgu leyti
betra, þó ekki öllu t.d. hvað snertir
ísvélar sem eru tvær í því portú-
galska en ein í Stálvíkurskipinu. í
því fyrrHefnda var gert ráð fyrir
Wickman vél, en nú hefðu umrædd-
ar verksmiðjur hætt störfum þann-
ig að velja yrði nýja vél í það skip,
en þar væri reiknað með 375 snún-
ingum á mínútu, sem talið væri af
öllum skipstjórnarmönnum mjög
óhagkvæmt á togveiðum. í Stálvík-
urskipið kæmi hins vegar 2200
hestafla vél með NAK og skrúfu-
hraða 170 á mínútu. Fram kom frá
Ragnari, að vél sú sem kæmi til með
að knýja Portúgalsskipið væri
miklu dýrari, en sú vél sem hætt var
við. Ragnar Júlíusson sagðist vilja
leggja áherzlu á, að það væri
ófrávíkjanlegt skilyrði, að staðið
yrði í einu og öllu við þau loforð,
sem gefin hefðu verið varðandi
fyrirgreiðslu um nýsmíði frá Stál-
vík.
Guðmundur Þ. Jónsson (Abl)
sagðist vilja fagna þessum togara-
kaupum og þá sérstaklega þeim
íslenzku. Nýsmíði skipa og viðgerðir
væru mikið hagsmunamál fyrir
marga aðila og æskilegt að hafa
sem mest af því innanlands. Að-
staða væri með ágætum, þjálfað
starfslið og yfir’leitt ekkert til
fyrirstöðu að annast svona verkefni
innanlands. Guðmundur sagði það
eiga vera markmið opinberra aðila
eins og BÚR, að allur floti útgerðar-
innar verði innlend framleiðsla.
Með slíku væri öll atvinnustarfsemi
í landinu treyst og ótaldir milljarð-
ar í erlendum gjaldeyri myndu
sparast.
Sigurjón Pétursson (Abl) sagðist
hafa kosið það frekar ef hægt hefði
verið að byggja skipin bæði hér-
lendis. En málum væri nú þannig
háttað, að markaði vantaði fyrir
afla sem skipin veiddu og m.a. væru
þessir mikilvægu markaðir í Portú-
gal. Sigurjón sagðist því hlynntur
skipakaupunum frá Portúgal og
samningum um nýsmíði í Stálvík.
Markús Örn Antonsson (S)
sagði, að sér hefði fundist ræða
Kristjáns Benediktssonar athyglis-
verð. Kvaðst Markús Örn ekki geta
dregið aðra ályktun af því, en verið
væri að stilla Bæjarútgerðinni og
Reykjavíkurborg upp við vegg.
Ætla mætti af máli Kr.1 Ben., að
borgin yrði að kaupa Portúgalstog-
arann til að fá fyrirgreiðslu vegna
Stálvíkurtogarans. Markús Örn
sagði, að sér sýndist koma þarna
greinilega fram, að ekki væri þetta
alls kostar frjálst val. Ef menn
hefðu hlustað vel á mál Björgvins
Guðmundssonar formanns útgerð-
arráðs hefði mátt heyra þar annað
en hjá Kristjáni. Af máli Björgvins
megi halda, að fleiri aðilar vilji fá
Portúgalstogarann svo sem fyrir-
tæki á Suðurnesjum. Markús Örn
sagðist hafa efasemdir um kaup á
Portúgalstogaranum en vera ein-
dregið þeirrar skoðunar, að kaupa
eigi Stálvíkurtogarann.
Markús Örn Antonsson sagði það
vera íhugunarefni fyrir borgarfull-
trúa hvort svona skyndiákvarðanir
væru réttmætar. í því sambandi
mætti rifja upp það harmakvein
sem heyrðist um fjárhag borgarinn-
ar. Þrátt fyrir yfirlýsingar Björg-
vins Guðmundssonar um, að hann
hafi fengið vilyrði frá viðskiptaráð-
herra, að hann myndi beita sér fyrir
sams konar fjármögnunarfyrir-
greiðslu vegna Stálvíkur- og portú-
galska togarans kvaðst Markús Örn
Antonsson efast um, að viðskipta-
ráðherra geti veitt upp á sitt
eindæmi skuldbindandi yfirlýsingar
eða loforð af þessu tagi heldur þurfi
slíkt væntanlega staðfestingu í
ríkisstjórninni. Markús Örn kvaðst
telja það mjög miður, að ekki skuli
vera hægt að taka ákvarðanir um
bæði skipin algerlega samtímis.
Hins vegar sagði hann, að með
smíði Stálvíkurskipsins væri verið
að gera tilraunir með nýja gerð
skipa og væri um nokkra tæknibylt-
ingu að ræða. Því teldi hann eðlilegt
að leggja áherzlu á innlendu kaupin
og fresta þeim erlendu og ekki væri
tímabært nú að kaupa bæði skipin
vegna aðstæðna. Sín skoðun væri að
leggja bæri áherzlu á kaup Stálvík-
urskipsins sem væri tilraunaskip og
taka síðan ákvörðun um hvort keypt
yrði annað slíkt éða portúgalskt.
Magnús L. Svcinsson (S) sagði,
að smíði umrædds skips í Stálvík
hefði ekki einungis þýðingu fyrir
skipasmíðastöðina sjálfa heldur
líka og miklu fremur geysilega
þýðingu fyrir uppbyggingu ísl. iðn-
aðar. Þá mætti minna á, að í Stálvík
ynni fjöldi Reykvíkinga og væru
verkefni þar í raun mikilvæg fyrir
höfuðborgarsvæðið allt. Magnús L.
Sveinsson sagðist hafa hrokkið
V eitingahúsin:
Hvimleið óþægindi gesta og
starfsf ólks ættu að minnka
EINS og kunnugt er af fyrri
fréttum lögðu borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins nýlega
fram tillögu varðandi veitinga-
sölu í Reykjavík. Birgir ísleifur
Gunnarsson hafði framsögu
fyrir tillögunni og sagði m.a.:
Tillaga okkar sjálfstæðismanna
er varðandi 1. mgr. 79. gr.
lögreglusamþykktar Reykjavík-
ur og hljóðar svo: „Veitingasölu
þar sem fram fer sala heitra
máltíða, heitra sérrétta eða
fjölbreyttra kaffiveitinga skal
heimilt að hafa opna frá kl.
06.00 til 03.00, enda sé slík sala
meginhluti rekstrarins að dómi
heilbrigðisnefndar. Allir gestir
sem eigi hafa þar náttstað skulu
hafa farið út eigi síðar en hálfri
stundu eftir að lokað er. Þó má
selja ferðamönnum greiða á
hvaða tíma sem er, ef þeir fá
náttstað á veitingastöðum eftir
lokunartíma. Lögreglustjóri
getur heimilað, að skemmtanir
megi standa lengur en að
framan greinir ef sérstaklega
stendur á. Ennfremur mega
brúðkaup og önnur boð standa
fram yfir hinn tiltekna tíma“.
Birgir Isleifur sagði, að umrædd
tillaga væri fyrst og fremst
fólgin í opnunartíma veitinga-
húsa. Hann sagði, að allir veit-
ingastaðir lokuðu nokkurn veg-
inn á sama tíma kl. 23.30 og
skapaði það bæði mikla umferð
og óróa utan þessara staða
þegar allir þyrptust á sama tíma
þangað inn eða rétt fyrir lokun.
Ekki væri öngþveitið minna
þegar fólkið kæmi út. Þá væri
oft mikið vandamál og ná í
leigubíla. Stundum ráfaði fólk
um götur með háreysti og leita
leigubíla. Kvaðst Birgir ísleifur
telja, að breyting sem þessi
myndi stuðla að betri bæjar-
brag. Ef breytingin yrði sam-
þykkt þá mætti og vænta þess,
að úr samkvæmum í heimahús-
um á næturna dragi en þau
væru oft hvimleið. Þá mætti
nefna annað atriði, að almenn-
um matsölustöðum yrði með
þessu leyft að hafa opið lengur
en til kl. 23.30 og þá yrði komið á
móts við kvartanir sem oft
bærust, að ekki væri hægt að fá
keyptan mat í borginni eftir
23.30 nema á einum stað. í síðari
lið tillögunnar segir, að borgar-
stjórn beini því til dóms- og
kirkjumálaráðuneytisins, að 1.
mgr. 7. gr. reglugerðar um sölu-
og veitingar áfengis verði breytt
með hliðsjón af ofangreindri
breytingu á lögreglusamþykkt.
Birgir Isleifur sagðist telja eðli-
legt, að í borgarstjórn færu
fram tvær umræður um málið
sem á milli yrði rætt í borgar-
ráði.
Guðmundur Þ. Jónsson (Abl)
tók næst til máls og sagðist
telja, að með breytingu myndu
heimapartí minnka til muna. Þá
væri það hjákátlegt, að hús sem
opin mættu vera til kl. 02, yrðu
að loka kl. 23.30 þó þau væru
jafnvel hálftóm. Þá væri eðli-
legt, að almennir matsölustaðir
væru opnir lengur en til 23.30
því ekki væri meiningin að
stjórna hvenær sólarhringsins
fólk borðaði. En þessi mál
snertu mörg stéttarfélög og þau
þyrftu að átta sig. Guðmundur
kvaðst trúlega ekki myndu
standa í vegi þessa máls.
Kristján Benediktsson (F)
sagði, að hér væri hreyft at-
hyglisverðu máli sem lengi hefði
verið á döfinni. Hann kvaðst
ekki vilja leggja mat á hvort hér
væri farinn sá rétti meðalvegur
sem fara ætti. Troðningurinn
hvimleiði við veitingahúsin ætti
að minnka. A nóttunni væri
fjöldi fólks að rangla um götur
borgarinnar í leit að leigubílum,
oft illa klætt og ef til vill í kulda.
Þetta sæju menn ef þeir ækju
fram hjá Klúbbnum eða öðrum
veitingastöðum, alls staðar væri
þetta eins. Kristján Benedikts-
son kvaðst vera jákvæður fyrir
málinu.