Morgunblaðið - 07.04.1979, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. APRÍL 1979
21
Haukur Ólafsson:
Um tollflokkunarmáliö
Rangar upplýsingar
vitlaus frétt
Hinn 29. marz síðastliðinn
sögðu nokkur dagblaðanna frá
því, að í rannsókn væri „meint"
tollalagabrot, þar sem ölgerðar-
efni hefðu verið flutt til landsins
undir röngu tollnúmeri með
þeim afleiðingum, að
innflytjandinn hefði komist hjá
því að greiða verulega tolla af
vörunni.
Því miður hafa frásagnir
blaðanna verið afar ónákvæmar
af máli þessu og sumsstaðar
beinlínis rangar og er greinilegt,
að sá er veitti blöðunum
upplýsingar um það, hefur
annaðhvort verið mjög ófróður
um málið, eða hefur af ásettu
ráði greint rangt frá þeim, nema
hvort hvort tveggja sé.
Þar sem sum blaðanna hafa
nú endurtekið rangan
fréttaflutning af máli þessu,
verður ekki hjá því komizt að
greina frá staðreyndum
málsins, svo innflytjandinn
njóti fyllsta réttlætis fyrir aug-
um lesenda.
Lítill vandi hefur verið fyrir
lesendur að geta sér til um það,
hvaða fyrirtæki á hér í hlut, en
það er' heildverzlunin
HAFPLAST S.F. og er grein
þesssi rituð szmkvæmt
upplýsingum frá forráðamönn-
um þess og þær bornar saman
við skýrslur og gögn í máli
þessu.
Aödragandinn
Upphaf máls þessa er það, að
nokkru fyrir áramót kom
sænskur sölumaður á fund for-
ráðamanna heildverzlunarinnar
og kynnti fyrir þeim nýja vöru-
tegund, svokölluð líkjör extröt
frá A/B Rullers í Svíþjóð, en
extröt þessi eru framleidd í 17
tegundum og dreift á neytenda-
markað í skrautlegum flöskum á
stærð við ölflöskur.
Etröt þessi eru ætluð til
blöndunar í heimahúsum með
vínanda frá áfengisverzluninni,
svo sem vodka eða kláravíni, og
geta neytendur þannig búið sér
til allskonar líkjöra og jafnvel
blandað tveim eða fleiri
tegundum saman.
Einnig hafa extröt þessi verið
notuð til þess að blanda óáfenga
líkjöra eða kokteila og hefur það
gefizt vel. Hér var því ekki um
að ræða neinskonar
ölgerðarefni, eins og heimildar-
maður dagblaðanna virðist hafa
haldið fram.
Þar sem vara þessi leit mjög
vel út, var ákveðið að fá föst
verðtilboð frá framleiðanda
hennar í Svíþjóð.
Verðtilboðin bárust heild-
verzluninni þann 22. desember
'78 og var þá þegar kannað hve
hagstætt það kynni að vera.
Tollflokkun
Eftir að vitneskja hafði
fengist um flutningsgjöld,
eftirá-kostnað og tryggingar-
gjöld, var kannað hvar vöru
þessari yrði skipað í tollflokk.
Við það var farið eftir fyrir-
mælum tollskrárinnar, en þar
segir svo í 1. grein, blaðsíðu 2, 3
a: „Tollskrárnúmer sem felur í
sér nákvæmustu vörulýsingu
skal tekið fram yfir
tollskrárnúmer með almennri
vörulýsingu". Einnig segirí 4.
málsgrein á sömu blaðsíðu:
„Vörur, sem eigi falla undir
neitt tollskrárnúmer, skulu
taldar til sama tollskrárnúmers
og þær vörur þeim sem þeim
eru líkastar".
Samkvæmt þessu var líkjör
extraktið flokkað undir 21. kafla
tollskrárinnar, undir
tollnúmerinu 21. 07. 01., en þar
segir: „Afengislaus efni
(koncentreraðir essensar) til
framleiðslu á drykkjarvörum"
... 0% tollur.
Sú kvöð fylgir þessu
tollnúmeri, að viðkomandi
innflytjandi verður að hafa
iðjuleyfi til öl- og gosdrykkja-
framleiðslu, en slíkt iðjuleyfi
hafði heildverzlunin Hafplast,
gefið út af lögreglustjóranum í
Reykjavík þann 27. nóvember
1972.
Frá þeim tíma hafði
heildverzlunin flutt inn
smávægileg sýnishorn undir
þessu tollnúmeri, án þess að
tollayfirvöld gerðu athugasemd
við það aðra en þá, að iðjuleyfi
yrði að vera fyrir hendi.
Engar aðrar en frekari kvaðir
varðandi tollskrárnúmer þetta
höfðu verið kynntar fyrir
forráðamönnum heildverzlunar-
innar, né heldur hafði þeim
verið gerð grein fyrir því, að
með lögum um vörugjald nr. 79
frá 1971 hafi forsendum fyrir
iðjuleyfum verið breytt þannig,
að leyfi heildverzlunarinnar
kynni að orka tvímælis og jafn-
vel að vera ógilt. Hið sama gildir
um reglubundna endurnýjun á
því.
Þannig hefur forráðamönnum
fyrirtækisins aldrei verið til-
kynnt, að þeim beri skýlaus
skylda til þess að vinna úr þeim
vörum er þeir flytja inn á
tollnúmerinu: 21.07.01.
Af þessum sökum töldu hand-
hafar iðjuleyfisins það veita sér
sambærileg réttindi og önnur
leyfi, sem innflytjendum eru
veitt til ýmiskonar innflutnings,
svo sem á raftækjum, lyfjum og
sælgæti svo eitthvað sé nefnt,
án þess að þeim sé gert skylt að
framleiða þessar vörur endan-
lega fyrir neytendamarkað í
landinu.
Það var því í góðri trú, sem
heildverzlunin Hafplast flokk-
aði vörur þessar undir tollskrár-
númerið 21. 07.01., enda lýsir
þetta tollnúmer vörunni
nákvæmlega.
Þetta leiddi svo til þess, að
verðútreikningar sýndu, að verð
til neytenda yrði afbragðs gott.
Heildverzlunin taldi sig þar
með hafa í hendi mjög hagkvæm
innkaup í allra þágu og geta
þannig stuðlað að þeirri
viðleitni að lækka vöruverð í
landinu.
Er skemmst að minnast þess,
hve mikil umræða hefur átt sér
stað meðal landsmanna um þau
mál að undanförnu.
Innflutningurinn
Pöntun á 15 tegundum af
líkjör extrötum var gerð þann
13. desember '78 og var hún
staðfest af framleiðandans
hálfu þann 15. janúar 1979.
Vörusendingin kom til landsins
með M/S Skaftá þann 1. febrúar
og tollpappírar lagðir inn til
afgreiðslu 27. febrúar og leystir
út daginn eftir, án nokkurrar
athugasemdar af hálfu embætti
tollstjóra. Þá þegar var hafist
handa um að sækja vöruna og
aka henni í vöruskemmu heild-
verzlunarinnar. Dreifing hennar
í smásöluverzlanir hófst, þegar
verðlagsútreikningar lágu fyrir.
Var vörunni dreift í 43
smásöluverzlanir víðsvegar um
landið en ekki aðeins í eina
verzlun eins og eitt dagblaðanna
gaf í skyn í skrifum sínum þann
29. marz.
Þá er rétt að það komi fram,
að álagning á þessa vöru er
frjáls samkvæmt skilgreiningu
verðlagsyfirvalda, en þrátt fyrir
það var hófleg álagning reiknuð
á vöruna, ef tekið er tillit til
þess hve hagkvæm þessi inn-
kaup voru.
Reiðarslagið
Það var svo um morguninn
þann 23. marz síðastliðinn, sem
fulltrúi í tollrannsóknardeild
hringdi í fyrirtækið og tilkynnti,
að ríkisendurskoðun hefði gert
athugasemd við tollaafgreiðslu
á vörum þessum á þá lund, að
hún væri ranglega tollflokkuð
og ætti að flokkast undir toll-
flokkinn 21.07.19., sem er eins-
konar ruslakista fyrir 21. kafla
tollskrárinnar með 90% tolli og
18% vörugjaldi.
Skilgreining þessa tollflokks
segir einungis: „Annars ... 90%
tollur. Var í tilskrifum ríkisend-
urskoðunar þess ennfremur
krafizt að beitt yrði viðurlögum
í þessu „meinta" tollskrárlaga-
broti.
Þetta kom sem reiðarslag yfir
forráðamenn fyrirtækisins, þar
sem um var að ræða viðbótar-
kostnað á vöru, sem þegar var
búið að selja verulegt magn af,
eða um 6 milljónir, og auk þess
lá fyrir kæra á hendur þeim um
meint svikamál.
í 35. grein B kafla tollskrár-
innar eru ákvæði sem segja svo:
„Nú rís ágreiningur um hvort
tiltekin vara sé gjaldskyld eða
gjaldfrjáls eftir lögum þessum,
eða hvort tiltekin vara skuli
teljast fremur til eins eða ann-
ars tollskrárnúmers, og skal þá
fjármálaráðherra skera úr þeim
ágreiningi. Sá úrskurður er
fullnaðarúrskurður í málinu
Þá er einnig í þessum kafla
ákvæði þess efnis að ráðherra
skipi nefnd til þess að aðstoða
við úrskurð í ágreiningsmálum
er varða tollflokkun.
Þessa nefnd hafa tíðum skip-
að embættismenn tollgæslunnar
og er þeim þannig í sjálfsvald
sett að úrskurða í ágreinings-
málum, sem þeir eru beint eða
óbeint frá upphafi aðilar að.
Semsagt: — algjört sjálfdæmi.
Hætt er við að í slíkum ágrein-
ingsmálum gæti um of þeirra
sjónarmiða, að afla ríkinu meiri
tekna með hærri tollum, á
kostnað neytenda í landinu."
Samkvæmt ofansögðu hefur
reynslan sýnt að úrskurðir eru
tíðast á einn veg í málum sem
þessum, og getur mótaðili ríkis-
ins ekki lagt slík ágreiningsmál
fyrir dómstólana, ef marka skal
35. grein B kafla tollskrárinnar.
Hafa margir haft orð á því, að
þessi ákvæði séu brot á stjórn-
arskránni.
Minnugir alls þessa gripu
forráðamenn Hafplasts til þess
örþrifaráðs, að láta líta svo út,
sem þeir hefðu unnið vöruna að
nokkru, áður en henni var dreift
á neytendamarkað, en fljótlega
sáu þeir að það var firra ein og
greindu frá staðreyndum máls-
ins.
Niðurlag
Það er skemmst frá því að
segja, að fyrirtækinu Hafplast
S.F. var gert að greiða álögð
gjöld samkvæmt úrskurði tolla-
yfirvalda og það jafnframt sett í
afgreiðslubann hjá tollinum,
þar til því yrði lokið.
Hefur fyrirtækið nú greitt að
fullu gjöld þessi og hefur af-
greiðslubanni þess í tolli nú
verið aflétt.
Þetta leiddi svo til þess að
útsöluverð vörunnar hækkaði úr
kr. 725.- í kr. 1.295.-, en það verð
er á mörkum þess að varan sé
yfir höfuð seljanleg, þrátt fyrir
það að fyrirtækið hafi minnkað
álagningu sína í þriðjung þess,
sem áður hafði verið reiknað.
Beint fjárhagstjón fyrirtækis-
ins er um 770 þúsund krónur,
auk þess tjóns sem leiða mun af
því að liggja með mjög dýran
lager af illseljanlegum vörum í
þeirri óðaverðbólgu, sem við
búum við.
Þetta að lokum:
Það er álit flestra, að frekar
beri að hafa það, sem sannara
reynist og þess vegna er grein
þessi skrifuð, svo lesendur geti
sjálfir dæmt um eðli málsins og
tildrög.
Væri gott ef fréttamenn
kynntu sér framvegis sem best
öll málsatvik, áður en þeir hefj-
ast handa við tilbúning á frétt-
um, sem jafnvel styðjast ein-
ungis við illkvittnar frásagnir
óábyggilegra manna.
Með þökk fyrir birtinguna.
Haukur Ólafsson.
Skákþing íslands hafið:
Nokkrir af beztu skák-
mönnum okkar ekki með
SKÁKÞING íslands hið 65. í
röðinni hófst í fyrrakvöld. Einar
S. Einarsson, forseti SÍ flutti
setningarávarp en síðan hófst
keppni f landsliðs- og áskorenda-
flokki og eru 12 keppendur f
hvorum flokki og tefla allir við
alla. Á laugardag hefst síðan
keppni í meistara- og opnum
flokki en alls er búist við að
keppendur verði hátt á annað
hundrað.
í landsliðsflokki tefla þessir
menn: (í töfluröð) Jóhann Hjartar-
son, Haukur Angantýsson,
Haraldur Haraldsson, Jón Páls-
son, Sævar Bjarnason, Jóhannes
Gísli Jónsson, Ingvar Ásmunds-
son, Bragi Halldórsson, Jóhann
Örn Sigurjónsson, Elvar
Guðmundsson, Björn Þorsteinsson
og Hilmar Karlsson.
í áskorendaflokki tefla: Gylfi
Magnússon, Seltj.n., Kári
Sólmundarson, Vestmannaeyjum,
Júlíus Friðjónsson, Kópavogi,
Gylfi Þórhallsson, Akureyri, Helgi
Hauksson, Hveragerði, Magnús
Gunnarsson, Selfossi, Egill Þor-
steinsson, Rvík, Ólafur Kristjáns-
son, Akureyri, Benedikt Jónasson,
Rvík, Heimir Guðmundsson,
Neskaupstað, Björgvin Jónsson,
Keflavík, Þröstur Bergmann, Rvík.
Af þeim 25 skákmeisturum, sem
áður hafa orðið íslandsmeistarar
eru þeir Haukur Angantýsson og
Björn Þorsteinsson meðal
keppenda nú.
Frá fyrstu umferð Skákþingsins. Ljósm. Mbl. Kristján.