Morgunblaðið - 07.04.1979, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. APRÍL 1979
35
Skipti- og sölu-
markaður safnara
á Hótel Borg
14. apríl nk.
Nýlega hafa stjórnir Félags
frímerkjasafnara og Myntsafn-
arafélags Islands ákveðið að
gangast fyrir sameiginlegum
skipti- og sölumarkaði. Er þetta
skemmtileg nýjung og þörf til-
breytni, sem vafalítið á eftir að
verða árlegur viðburður í lífi
safnara almennt, ef vel tekst til
í upphafi.
Markaður þessi verður hald-
inn í Gyllta salnum á Hótel
Borg laugardaginn 14. þ.m. milli
kl. 14—18, og á að ganga inn um
aðaldyr. Hefur öllum félags-
mönnum þessara félaga verið
boðin þátttaka, en ekki er vitað,
þegar þetta er ritað, hversu
mikil hún -verður, enda ekki
liðinn tími sá, sem menn höfðu
til að tilkynna þátttöku sína.
Gert er ráð fyrir, að menn geti
haft um 40 borð til umráða í
salnum.
Undirbúningsnefndin segir í
bréfi sínu til félagsmanna, að
hún vonist til, „að meðal efnis
verði: frímerki, mynt, seðlar,
póstkort, gömul umslög, hluta-
bréf, vindlamerki, skömmtunar-
seðlar, vöruávísanir, jólamerki,
prjónmerki og margt annað,
sem menn kynnu að vilja skipta,
kaupa eða selja".
Þessi upptalning ber með sér,
að nefndin vill stuðla að því, að
ekkert það, sem gera má ráð
fyrir, að geti vakið áhuga og um
leið glatt safnarana, verði út
undan á markaði þessum. Þá er
enn fremur vakin athygli allra á
því, að þarna gefst mönnum
kjörið tækifæri til hagkvæmra
skipta eða ódýrra kaupa, þótt
þeir taki ekki borð á leigu.
Stjórnarmenn frá báðum fé-
lögunum munu svo verða þarna,
meðan markaðurinn stendur,
bæði til aðstoðar og ráðgjafar.
Enda þótt þessi fyrsti mark-
aður sinnar tegundar hér á
landi sé einkum ætlaður félög-
um áðurgreindra félaga, munu
safnarar utan þeirra geta sótt
markaðinn. Vil ég eindregið
hvetja þá til að kynna sér það,
sem þarna fer fram, enda ætti
það að geta orðið þeim bæði til
gagns og ánægju og um leið
hvatning til þess að gerast
félagar í þessum samtökum
safnara. Eins hefur undirbún-
ingsnefndin áformað, að sér-
stakir menn og sérfróðir um
frímerki og mynt verði þarna
við ákveðið borð, svo að almenn-
ingur geti farið með sitthvað til
að sýna þeim og fengið um leið
góð ráð. Að mínum dómi er
Frlmerki
eftir JÓN AÐAL-
STEIN JÓNSSON
þetta líka mjög brýnt verkefni,
því að vitað er, að margur
maðurinn hefur oft eignazt frí-
merki og umslög eða mynt og
seðla úr gömlum dánarbúum, en
svo lent í vandræðum með að fá
hlutlausar upplýsingar um verð-
mæti þeirra ef hann vill losa sig
við þess konar efni.
Loks má ekki gleyma því, að
þarna á markaðinum á Hótel
Borg geta gestir setzt niður og
keypt sér kaffi og rabbað um
leið við aðra safnara um áhuga-
mál sín. Slík hvíld yfir kaffi-
bolla er alltaf notaleg.
Ef einhverjir lesendur þáttar-
ins vildu fræðast eitthvað nánar
um þennan væntanlega frí-
merkja- og myntmarkað, geta
þeir snúið sér til Antons Holt
(M.í), s. 23603, eða Björgúlfs
Lúðvíkssonar (F.F.) s. 35273.
Aðsent bréf
um söluskatt
af frímerkjum
Kæri þáttur! Þakka góða við-
kynningu og leyfi mér að leggja
orð í belg.
Ekki er að efa, að frímerkja-
söfnun er eitt útbreiddasta tóm-
stundagaman, sem til er. Þetta
áhugamál hefur margsannað
gildi sitt, bjargað óhemjuverð-
mætum frá glötun, auðgað þekk-
ingu, sem ekki verður mæld,
skapað vináttu og veitt gleði.
Mikils er því um vert, að þjóðfé-
lagið hlúi að því, að ungir sem
gamlir fái notið sín við söfnun
frímerkja og ekki séu lagðir
steinar í götu þeirra.
Að undanförnu hefur færzt í
aukana hér á landi að bjóða
opinberlega upp frímerki, og er
það góðra gjalda vert. En bögg-
ull fylgir skammrifi. 20% sölu-
skattur kemur til viðbótar kaup-
verði.
Það er að segja, ef Islendingur
hlýtur boðið. Sé efnið aftur á
móti slegið erlendum aðila, þarf
hann ekki að greiða 20% skatt-
inn. Þetta er óréttlæti, sem illt
er við að una. Segja má, að
ákveðinn þjóðernismetnaður sé
Þessi auglýsing birtist í blað-
inu Víkverji í Reykjavík 16. okt.
1873 eða sama ár og íslenzk
frímerki komu fyrst út. Er þetta
elzta auglýsing um kaup ís-
lenzkra frímerkja, sem ég hef
fundið í blaði. Náestelzta auglýs-
ingín um frímerkjakaup, sem ég
hef rekizt á, er e'innig í sama
blaði 3. sept. 1874 og hljóðar
þannig:
hjá okkur frímerkjasöfnurum.
Við viljum af fremsta megni
leitast við að halda í þessi
verðmæti og láta þau ekki úr
landi. En okkur er gert mjög
óhægt um vik, þar sem við
verðum að greiða 20% meira en
erlendir aðilar fyrir sama efni.
Af þessu leiðir svo eðlilega, að
áhugi okkar, íslenzkra safnara.,
og geta fer þverrandi og upp-
boðsefnið streymir í æ ríkara
mæli til erlendra aðila.
Frímerki eru seld án sölu-
skatts í pósthúsum landsins, en
hugsanlega gæti sama frímerkið
verið á uppboði ár eftir ár og
þar selt með 20% söluskatti í
hvert skipti, ef íslenskir aðilar
ættu í hlut. Allir hljóta að sjá,
hversu fráleitt þetta er. Eg
skora því á fjármálaráðherra að
hlutast til um, að íslenzkir
frímerkjasafnarar fái til þess
aðstöðu að keppa á jafnréttis-
grundvelli við erlenda aðila um
íslenzkt frímerkjaefni.
Virðingarfyllst,
Jóhann Guðmundsson
Látraströnd 8.
Undir þessi orð Jóhanns Guð-
mundssonar deildarstjóra taka
örugglega allir íslenzkir frí-
merkjasafnarar. Áður hefur
þessu máli verið hreyft í fri-
merkjaþáttum mínum. Eins hef-
ur stjórn Félags frímerkjasafn-
ara og svo uppboðshaldari þess
leitað eftir niðurfellingu þessa
óréttláta skatts hjá fjármála-
ráðuneytinu. En fram að þessu
hafa safnarar talað fyrir dauf-
um eyrum — því miður. Hér er
þó um hreint sanngirnis- og
réttlætismál að ræða. Aðal-
hættan, sem fylgir í kjölfar
daufheyrslu ríkisvaldsins, er
einmitt sú, sem Jóhann bendir á,
að allt dýrara frímerkjaefni og
þá um leið hið eftirsóttasta fari
úr landi til erlendra safnara eða
jafnvel engu síður til erlendra
kaupmanna, sem selja síðan
aftur og þá vitanlega oft með
góðum hagnaði.
Eg þakka að endingu Jóhanni
Guðmundssyni fyrir þetta bréf
og „innlegg" í mikið hagsmuna-
mál allra safnara. Um leið skal
lesendum bent á, að vel er þegið
að fá línur í þáttinn, bæði um
þetta mál og eins um önnur þau
mál, sem varða frímerkjasöfnun
og menn telja þess virði, að á
þeim sé vakin athygli.
Nýju frímerkin
I síðasta þætti var greint frá
því, að ný íslenzk frimerki væru
væntanleg 30. apríl. Enn hefur
engin formleg tilkynning borizt
til þáttarins um þessa næstu
útgáfu, en hún mun alveg á
næstu grösum. Mér hefur hins
vegar tekizt að fá myndir af
merkjunum og birti þær með
þessum þætti til þess að svala
forvitni lesenda. Verður þetta
eins konar bráðlætisbiti, svo
sem sagt var í sveitinni, því að
merkjunum verður betur lýst,
þegar tilkynning póststjórnar-
innar er komin út.
Frímerkjauppboð
F.F. er í dag
Eg minni lesendur á frí-
merkjauppboðið, sem hefst í
ráðstefnusal Hótels Loftleiða kl.
14. En milli kl. 10 — 12 verður
efnið til sýnis á sama stað. Hvet
ég safnara eindregið til að
sækja uppboðið, því að margt
verður þar eigulegt boðið upp,
og eins má ekki gleyma því, að
menn gera oft góð kaup á upp-
boðum.
BLÚM
VIKUNNAR
UMSJÓN: ÁB.
Páskalilja
(Narcissus pseudonarcissus)
Ættkvíslin NARCISSUS, sem
nefnd hefur verið hátiðalilja,
geymir innan síns ættleggs margar
fallegar og blómlegar tegundir og
vaxa sumar þeirra hér vel í görð-
um. Jafnframt eru þær ræktaðar
að verulegu marki í gróðurhúsum á
vetri, til afskurðar.
Narcissus-tegundir hafa verið
þekktar og ræktaðar frá gamalli
tíð. Þannig getur gríski heimspek-
ingurinn Theofrastos þess — en
hann var uppi á 4. öld f. Krist — að
Grikkir hafi ræktað Narcissus. Sá
hinn sami er reyndar oft talinn
upphafsmaður grasafræðinnar því
hann skrifaði mikið um ýmis við-
fangsefni á því sviði. I sögum er
þess getið að Narcissus hafi verið
helguð guðum undirheimanna.
Linné gaf ættkvislinni þetta
heiti en narcissus er dregið af
nafninu narco — að deyfa — og
vísar til ilmsins sem er sætur.
Páskalilja.
Vitað er að einni öld fyrir Krist var
tazetta, en það er fjölblómategund,
notuð við jarðarfarir í Egyptalandi
og á veggmyndum í Pompej má
bæði greina hvítasunnulilju og
páskalilju. Narcissus skartaði í
klausturgörðum miðalda ásamt
mörgum öðrum gróðri, en fyrst á
16. öld virðist þó vakna almennur
áhugi fyrir ræktun þeirra. Er þá
fljótlega getið margra tegunda.
Talið er að sú tegund sem verið
hefur hvað lengst í ræktun muni
vera páskaliljan. Vex hún villt víða
suður við Miðjarðarhaf og allt til
Þýskalands og Englands en þar
gætir hennar hér og þar í skóg-
lendi. Af páskalilju þekktust
snemma ýmis afbrigði t.d.
Telemonius plenus, sem álitið er að
borist hafi frá Flórens til Englands
árið 1620. Á 4. tug 18. aldar er vitað
að bæði í Flæmingjalandi og Holl-
andi hafi fólk verið iðið við fram-
leiðslu á nýjum afbrigðum. Síðar
verða Englendingar þekktir á þess-
um vettvangi og með tímanum
hefur orðið til fjöldinn allur af
nýjum bastörðum og afbrigðum.
Hér og þar við strendur Miðjarð-
arhafs hófst ræktun á tazettum til
útflutnings fyrir nær 250 árum og
vitað er að byrjað var að ylrækta
hátíðaliljur á Englandi þegar á
fyrri hluta 19. aldar. í Danmörku
vex páskaliljan sem slæðingur hér
og þar. Hefur hún dreifst frá
klausturgörðum og herrasetrum en
þar festi hún rætur á miðöldum.
Danir byrjuðu einnig snemma að
ylrækta páskaliljur til sölu að vetri
sem afskorið blóm. Sums staðar
eru hátíðaliljur ekki aðeins ylrækt-
aðar til afskurðar, heldur eru þær
einnig ræktaðar sem pottaplöntur.
Er þá oftast um páskaliljur að
ræða, en sem pottablómalaukar eru
þær víða um lönd mjög vinsælar.
Til afskurðar er ræktað mikið af
mismunandi gerðum hátíðalilja.
Skipta páskaliljur þar mestu máli,
enda þótt hvítasunnuliljur, skálda-
liljur og tazettur gegni einnig
nokkru hlutverki. Eru þær á mark-
aði allt frá jólum og fram í maí.
Langmest kveður þó að ræktun
þeirra fyrir páska enda hafa þær
löngum þótt einkennandi fyrir þá
hátíð.
Oft blómgast páskaliljur úti í
görðum um það leyti er páskahá-
tíðin fer í hönd. Hér á landi getur
þetta einnig hent ef páskar eru
seint og snemma hlýnar i veðri.
Annars sjá blómabændur árlega
fyrir því að nægilegt sé fyrir hendi
af þessum vorboðum sem einnig
hér á landi teljast hin hefðbundnu
blóm páskahátíðarinnar.
O.V.H.
N. poetaz — Skáldalilja.
t