Morgunblaðið - 14.09.1979, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. SEPTEMBER 1979
33
Á undanförnum árum hafa
heyrst æ háværari raddir um að
auka þurfi fræðslu fyrir börn og
unglinga um kynferðismál. I
umræðum þessum er gjarna
spurt: „Hver á að annast þessa
fræðslu? Hvenær er heppilegast
að hún fari fram.“
I eftirfarandi greinarkorni
reyni ég að svara þessum spurn-
ingum og byggi ég svör mín að
verulegu leyti á reynslu minni af
starfi meðal unglinga.
Fræðsla um kynferðismál ætti
að vera eðlilegur liður í uppeldi
allra barna, fyrst og fremst frá
hendi foreldra og síðan skóla.
Börn spyrja gjarnan fyrst um
þessi mál upp úr þriggja ára
aldri. Spurningarnar eru yfir-
leitt vel afmarkaðar og vænta
þau þá svars einmitt við þeim en
ekki langs fyrirlesturs, oft um
hluti sem þau eru alls ekki farin
að velta fyrir sér. Börn sem alast
upp við að þessum einföldu
spurningum er svarað eðlilega
og án útúrsnúninga hafa án efa
meiri möguleika á að líta síðar
meir á kynlíf sem einn þátt
lífsins, en ekki eitthvert undar-
Hvers má
ég vænta?
Ár barnsins
1979
UMSJÓN:
Ukmt HarAarson kannarl
OoAmanAn Ingt Latfaaon akóta-
aQórL
HaUór Amason rHMrlptaftwt-
rnr —* ««-«---IKhIt- -
Halla Jónsdóttir kennari:
Kynfræðsla
legt fyrirbæri sem lífið snýst allt
um.
Þau börn, sem fá þessum
spurningum sínum ekki svarað
af foreldrum (eða öðrum
fullorðnum), fá svör hjá jafn-
öldrum eða eldri krökkum og er
þá ímyndunaraflið látið fylla
upp þar sem þekkinguna þrýtur.
Augljóst er að sú fræðsla getur
oft á tíðum verið mjög varhuga-
verð.
Á aldrinum 10 til 11 ára er
mikilvægt að búa börn sérstak-
lega vel undir þær breytingar
sem fram undan eru. Þeim for-
eldrum, sem reynt hafa að svara
spurningum barna sinna hingað
til, ætti að ganga vel í þeirri
umræðu. Líklegt er að margt
tengt kynþroskanum hafi áður
borið á góma. Æskilegt er að
jafnframt því að lýsa breyt-
ingunum sé skýrt til hvers þær
séu og rætt um þá ábyrgð sem
það felur í sér að vera kynþroska
einstaklingur. Æskilegt er að
fræðsla um getnaðarvarnir sé
einnig veitt.
Hér mætti skólinn gjarna
veita liðsinni.
Hann mætti einnig taka fyrir
þennan undirbúning þess að
unglingarnirverði kynþroska,
undirstrika ábyrgð þá sem kyn-
þroskanum fylgir og fræða um
getnaðarvarnir.
Með þessu móti ætti að vera
hægt að koma í veg fyrir að
unglingar viti ekkert hvað um er
að vera þegar þeir verða kyn-
þroska. Vitneskjan ernauðsynleg
forsenda þess að þau geti gert
sér grein fyrir þeirri ábyrgð sem
kynþroskinn leggur þeim á
herðar.
Mikilvægt er fyrir alla þá sem
annast kynferðisfræðslu að þeir
leggi áherslu á að kynlíf er einn
þáttur lífsins og verður ekki
dreginn út úr, þ.e. fræðsla um
kynlíf sem einungis tekur fyrir
hina líffræðilegu þætti þess og
afneitar hinum tilfinningalegu
er léleg fræðsla. Hitt er væn-
legra til góðs árangurs að reyna
að rækta með börnum virðingu
fyrir sjálfum sér og öðrum.
Niðurlag
Þeir foreldrar, sem ýta kyn-
fræðsluhlutverkinu frá sér á
þeim forsendum að einhver
annar hljóti að sjá um það, ættu
að spyrja sig að því hvort heppi-
legt sé að fræðslan sé í höndum
barna sem oft á tíðum hafa mjög
brenglaðar hugmyndir um þessa
hluti.
Viljirðu stuðla að sem gæfu-
ríkstu lífi barna þinna, einnig á
þessu sviði, ættirðu að undirbúa
þau eins vel og þú hefur mögu-
leika á.
Vonandi líða ekki heldur mörg
ár enn án þess að allir grunn-
skólanemendur fái í skólanum
þá fræðslu um kynferðismál sem
löngu er ákveðin.
Halla Jónsdóttir kennari.
Þórhalla Hjálmarsdótt-
ir Siglufirði — sjötug
Úlfsdalir liggja vestan Siglu-
fjarðar milli Strákafjalls og Mán-
árfjalls. Úlfur víkingur nam þar
land og bjó í vestari dalnum, er
þótti landkostameiri en sá austari.
Dalabær stóð yzt í þessum dal, og
mun hafa verið elzta byggð í
Úlfsdölum. Engidalur var austast-
ur hinnar fornu byggðar Úlfsdala.
Þangað flytja árið 1925 hjónin
Kristrún Snorradóttir frá Geita-
felli í Aðaldal og Hjálmar Kristj-
ánsson frá Hömrum í Reykjadal
með stóran barnahóp. Fjölskyldan
bjó þó aðeins tvö ár á Engidal, en
flutti þá til Siglufjarðar. Ein
dóttir þeirra hjóna, Þórhalla,
gengur að eiga Sigurð Jakobsson
frá Dalabæ 19. des. 1931, og hefja
þau búskap á Dalabæ hinu forna
höfuðbóli í Úlfsdölum. Þórhalla og
Sigurður búa þar í um 20 ár, eða
þar til þau bregða búi til Siglu-
fjarðar árið 1950.
I blóma lífsins búa þau á jörð
þessari, sem ætíð var talin erfið til
búskapar vcgna legu sinnar inni
milli hárra fjalla, þar sem snjó-
þungt var á vetrum og skriðuhætt-
ur á sumrum. Heimræði var og
hættulegt vegna brimasamrar
landtöku við bratta strönd. Erfið-
leikar voru og fleiri. Tvisvar á
búskaparárunum fóru fram fjár-
skipti á þeirra svæði, og er það
mikil raun hverjum fjárbónda. En
mótlætið efldi og sameinaði þau
Þórhöllu og Sigurð til krafta-
verka. Ótrúlegar sögur fara af
þeim á þessum árum, Sigurði
færandi björg í bú frá sjó í
brimlendingu eða í snjó yfir fjöll
frá Siglufirði, og Þórhöllu heima
með börnin smáu, fimm að tölu, 2
stúlkur og 3 drengi; þær nú ágæt-
ustu húsmæður og þeir dugandi
skipstjórar á glæstum fleyum. Að
auki hafði Þórhalla ætíð rými
fyrir mörg börn frá Siglufirði
sumarlangt. Hún var búkona mik-
il, kvenskörungur.
Árið 1950 flytja þau Þórhalla og
Sigurður til Siglufjarðar eins og
fyrr segir, og reisa sér hús nyrzt í
bænum og nefna það einnig Dala-
bæ. Þórhalla hefur þegar þátttöku
í ýmsum félagasamtökum á Siglu-
firði með sínum alþekkta dugnaði,
svo sem í Slysavarnafélaginu
Vörn, kvenfélaginu Von og fleiri
félögum, og liggur aldrei á liði
sínu, enda hress í bragði og ófeim-
in að segja álit sitt á hlutunum.
Hún hefir ’ tekið virkan þátt í
stjórnmálabaráttunni sem liðs-
maður Sjálfstæðisflokksins, og
setið um 30 bæjarstjórnarfundi
fyrir þann flokk, og svo mætti
lengi telja.
Þórhalla hefir og ort mikið um
dagana eins og öll Hjálmarssystk-
inin, og oft verið fengin til að
flytja ljóð við ýmis tækifæri, og
þar sem annars staðar boðin og
búin til að veita gleði og ánægju. I
heimsókn hjá vinum í Reykjavík
sagði hún eitt sinn:
Aloin reika ójí innan um fjoidann
um ókunn stræti <>k torjf
l'tnesja-harnið er utanveitu
í svona fjöimennri horu.
Hraðinn er mikiil en hávaðinn meiri
af hjólum ok vélaun.v.
Frá umferðarstraumsins óluandi hraða
éu út að sjónum sný.
I»ar heyri éu r<)dd sem hjarta mitt þekkir
<>K huKKun sálinni her.
Lognaidan feilur að fjorusandi
<>K faðmar þar urðir <>u sker.
Ölduujálfrið er alitaf það sama
<>K eins á vorri jörð.
Ifvort það er yzt við l'lfsdalastrendur
eða innst við Skerjafjorð.
I»okk þér iounaldan Ijufa vina
þú lézt miu finna á þvi skil.
Að eitthvað sem sálinni unað færir
mun alls staðar vera til.
Hinn 4. september 1979 mun
hafa verið glatt á hjalla og hlegið
dátt á Dalabæ. Frændfólk og vinir
þínir Halla, sem ekki komst heim í
fjörðinn fagra, hugsar 1 iI þín og
þinna, og öll óskum við þér hjart-
anlega til hamingju með afmælið.
Megir þú áfram vera hin hressa og
káta Ilalla frænka á Dalabæ um
ókomin ár.
F'jölskyldan Unnarbraut 1
Enskuskóli Barnanna
Beina aöferöin. Börnunum er kennd enska á ensku.
Leikir — myndir — bækur. Skemmtilegt nám.
Kennari Miss Susan Faull
Mímir,
Brautarholt 4
sími10004
m
Alpaábmuðiðqg
Esmjöriiki hf ibaksturinn