Morgunblaðið - 22.09.1979, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. SEPTEMBER 1979
Afstaða stjórnarfhokkanna til
menningarmála endurspeglast í
afskiptateysi afRíkisú tvarpinu
Ellert B. Schram
-segirEllert
B. Schram
í viðtali um
málefni
útvarps og
sjónvarps
og fleira
Ríkisfjölmiðlarnir, hljóðvarp og sjónvarp, hafa mikið verið til umræðu að
undanförnu, eins og raunar oft áður. Mikla athygli vöktu niðurstöður hlustendakann-
ana sem gerðar voru og birtar hafa verið, og hefur sitt sýnst hverjum um það sem þar
kom út. Þá eru málefni ríkisútvarpsins jafnan mikið rædd um þessar mundir vegna
þess, að á þessum árstíma er verið að leggja síðustu hönd á vetrardagskrána og þar er
venjulega margt sem vekur athygli fólks.
En í tilefni þessa sneri Morgunblaðið sér til Ellerts B. Schram, alþingismanns, sem
sæti á í útvarpsráði, og ræddi við hann um málefni ríkisútvarpsins.
Því er það að útvarpið verður að
gjalda fyrir óstjórnina í efnahags-
og peningamálum. En það,
hvernig núverandi ríkisstjórn og
meirihluti á Alþingi býr að ríkis-
fjölmiðlunum sýnir ef til vill betur
en flest annað raunverulegan
áhuga þeirra á menningarmálum í
landinu.
Gildi hlustendakannana
„Það hefur löngum verið vandi
stofnunar eins og ríkisútvarpsins,
að ekki hefur verið vitað hvað fólk
vill hlusta á eða horfa, því ekki
hafa verið gerðar neinar rann-
sóknir þar á,“ sagði Ellert. „Því
hefur ekki verið við neitt að
styðjast í gerð dagskrár nema mat
starfsmanna stofnunarinnar og
útvarpsráðsmanna. Nú hefur því
orðið hér breyting á, þótt vissu-
lega sé svona könnun ekki galla-
laus.
En skylt er að mínu mati að
taka tillit til könnunarinnar, hún
gefur mjög ákveðnar vísbendingar
almennt séð. Það er til dæmis
greinilegt að beinar útsendingar
eru vinsælar, og margt fólk fylgist
með þeim, svo sem Morgunpóstin-
um á morgnana.
Um leið hlýtur það að vekja
athygli hve lítið er hlustað á aðra
þætti, svo sem tónleika ýmiss
konar, einkum þar sem leikin er
klassísk tónlist.
Þessar tvær meginniðurstöður
komu mér í rauninni ekkert á
óvart, því ég hef til dæmis lengi
verið þeirrar skoðunar að ákaflega
lítið sé hlustað á „klassíska mús-
ík“ í útvarpi árdegis og síðdegis."
— En eru þá fyrirhugaðar ein-
hverjar breytingar á þessu nú
þegar verið er að ganga frá vetrar-
dagskránni?
„Já. Þau tíðindi hafa gerst að
tónlistardeild útvarpsins hefur
lagt til að nokkrar breytingar
verði gerðar. Til dæmis að leikin
verði létt lög alveg frá því að lestri
tilkynninga lýkur eftir hádegis-
fréttir og fram til klukkan 16. Þá
hefur einnig verið lagt til að í stað
morguntónleikanna í núverandi
mynd verði leikin létt-klassísk
tónlist.
Þetta fyrirkomulag ætti að gefa
tónlistardeildinni betra næði til
að útbúa vandaða þætti með
klassískri tónlist til að senda út
síðdegis eða að kvöldi. Verði þeir
þættir vandaðir ættu þeir að
höfða til þeirra sem yndi hafa af
klassiskri tónlist. — Það varður
hins vegar að hafa í huga, að enn
er ekki búið að ganga endanlega
frá þessu, né heldur að ákveða
hvernig verði brugðist við þeim
vísbendingum sem fram komu í
umræddri hlustendakönnun.
Verður sérstaklega að hafa í huga
í því sambandi, að enn á eftir að
gera þriðja og síðasta hluta þess-
arar kannanar, og að könnuninni
er því enn ekki lokið."
Stereo-útvarp
og önnur rás
— Þegar minnst er á tónlist í
útvarpi kemur stereoútvarp upp í
hugann.
„Ég flutti tillögu þess efnis í
útvarpsráði árið 1978, í febrúar, að
komið yrði upp útbúnaði sem gerði
útsendingar í stereo mögulegar.
Þessi tillaga mín fékk hins vegar
dræmar undirtektir innan stofn-
unarinnar og gefin voru loðin svör
þegar gengið var eftir því að málið
yrði kannað. Var einkum rætt um
fjárhagsvanda og aöstöðuleysi
stofnunarinnar í þessu sambandi.
Nú er hins vegar komin hreyf-
ing á málið, og meðal annars
hefur Herði Frímannssyni verk-
fræðingi ríkisútvarpsins verið fal-
ið að kanna þessi mál til hlítar og
leita í því sambandi aðstoðar og
upplýsinga hjá norska ríkisút-
varpinu.
En það er skoðun mín að út-
varpið sé langt á eftir í allri tækni,
og það er að mínu viti nánast
afskræming á góðri tónlist að
senda hana út í mono, þegar allur
almenningur á þess kost að hlusta
á hana í miklu betri tækjum
heima hjá sér.
Það er staðreynd að fólk hlustar
mikið á hljóðvarp þegar góðir
þættir eru á dagskrá, og könnunin
sýndi meðal annars að góðir þætt-
ir héldu sínu í hljóðvarpi þrátt
fyrir að þeir væru á sjónvarps-
tíma. Hljóðvarpið þarf því ekki að
hafa neinar áhyggjur eða minni-
máttarkennd gagnvart sjónvarpi.
En að sjálfsögðu er það nauðsyn-
legt að gera efni hljóðvarpsins
eins áheyrilegt og kostur er, hlust-
endur eiga rétt á því. Ein viðleitn-
in í þá átt er að hefja útsendingar
á tónlist í stereo."
Meira barnaefni í
sjónvarpi æskilegt
— Eru það einhver atriði öðr-
um fremur sem þú vilt leggja
áherslu á í sjónvarpi nú þegar
vetur gengur í garð?
„Það er vissulega margt sem þar
mætti bæta og auka, svo sem
flutningur á íslensku efni, bæði
leikritum og tónlist, og margt
fleira, en þar sein annars staðar
sníður þröngur fjárhagur okkur
stakk.
Ég get þó ekki látið hjá líða að
minnast á barnaefni, en það ætti
að auka að mun að mínum dómi.
Ég hef til dæmis gert tillögur um
að senda út barnaefni í sjónvarpi
fyrir kvöldmat, a.m.k. þrisvar í
viku en eins og kunnugt er eru
barnatímar aðeins á miðvikudög-
um nú, auk helganna. Þá tel ég
einnig koma sterklega til greina
að hafa barnatíma í sjónvarpi
árdegis á laugardögum.
A ukakvikmyndir
föstudaga og laugardaga
Af öðru sem ég hef nefnt og gert
tillögu um eru að sýndar verði
aukakvikmyndir á föstudags- eða
laugardagskvöldum, þannig að
dagskráin nái mun lengra fram á
kvöldið en nú er. Dagskrá sjón-
varpsins þessi kvöld á að mínum
dómi fyrst og fremst að vera
afþreyingardagskrá, og er þessi
hugmynd mín í samræmi við það.
Lítill áhugi
ríkisstjórnarinnar
á stofnuninni
Það er hins vegar með þessi
atriði eins og svo mörg önnur hjá
þessari stofnun, ríkisútvarpinu, að
þröngur fjárhagur er Þrándur í
Götu margvíslegra aðgerða er til
bóta mættu verða. Frammistaða
núverandi ríkisstjórnar þegar
stofnunin á í hlut er með slíkum
endemum, að ekki finnst hlið-
stæða. Til dæmis hefur hvað eftir
annað verið neitað um hækkanir á
afnotagjöldum og auglýsingatöxt-
um. Þegar hækkanir hafa svo loks
verið leyfðar hafa þær komið allt
of seint og verið of litlar. Allt er
þetta vegna þess að stjórnarherr-
arnir eru að möndla með vísitöl-
una sín á milli, en afnotagjöld
ríkisútvarpsins hafa þar áhrif á.
Hafa stöðvað fram-
kvæmdir við útvarpshús
í þessu sambandi má til dæmis
minna á, að. ríkisstjórnin hefur
látið stöðva framkvæmdir við nýtt
útvarpshús. Virðist þar ekki
skipta máli þó fjármagn sé fyrir
hendi hjá stofnuninni til þeirra
framkvæmda í sérstökum sjóði.
Athygli vekur hins vegar, að á
sama tíma er gefið grænt ljós á að
framkvæmdir við nýtt stórhýsi
Framkvæmdastofnunarinnar
megi halda áfram.
Að mínum dómi verður að
breyta hér um stefnu, stórbæta
verður aðstöðu bæði sjónvarps og
útvarps, og leyfa verður eðlilega
verðlagningu á afnotagjaldi og
auglýsingatöxtum. Það er sann-
færing mín að fólk vilji gjarna
greiða hærra verð fyrir betri
dagskrá þessara fjölmiðla, en eins
og er eru þessi gjöld alls ekki há
þegar á allt er litið. Þess verður að
geta að útvarpið er í gangi 17
klukkustundir á dag, og sjónvarp-
ið í 3, þannig að þar er veitt mikil
þjónusta."
Hlutverk útvarpsráðs
— En hvert er hlutverk út-
varpsráðs? — Ræður það ekki að
verulegu leyti öllum ráðum ríkis-
útvarpsins, bæði fjármálum og
öðru?
„Nei. Útvarpsráð hefur ekkert
vald í íjármálum eða rekstri
stofnunarinnar, það fjallar aðeins
um gerð dagskrár."
— Ert þú fylgjandi því að ráð
eins og útvarpsráð sé yfir stofnun-
inni?
„Já. Ég tel að æskilegt sé að
útvarpsráð eða einhver önnur
nefnd kjörin af Alþingi sé yfir
stofnuninni. Þannig gefst almenn-
ingi kostur á að hafa áhrif á
ekki er Ijóst hvenær það kemst i gagnið.