Morgunblaðið - 29.03.1980, Page 25

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. MARZ 1980

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 4.500.00 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 230
kr. eintakiö.
Vanþróuð vegamál
Við erum fámenn þjóð í stóru, strjálbýlu landi. Auðlindir
þær, sem gera landið byggilegt eru fyrst og fremst
þrjár, auk menntunar, þekkingar og framtaks fólksins
sjálfs: 1) fiskimið, sem umlykja landið allt, 2) gróðurlendi,
sem fylgir strandlengjunni allri umhverfis hálendið og 3)
orkan í fallvötnum og jarðvarma, sem mjög víða er að finna.
Ef nýta á þessar auðlindir að hámarki þess, sem höfuðstóll
þeirrá þolir, þarf að halda landinu öllu í byggð. Til þess að
svo megi verða þarf að tryggja nauðsynlegar og viðunandi
samgöngur: á landi, í lofti og á legi. Samgöngukerfið er ekki
einungis æðanet þjóðarbúskaparins. Það gegnir grundvall-
arhlutverki í félagslegum og menningarlegum samskiptum
þjóðarinnar, ekki síður en efnahags- og atvinnulegum.
Með og ásamt verðbólgunni höfum við annað einkenni,
sem flokkar okkur með vanþróuðum þjóðum, þrátt fyrir
margvíslegar framfarir á liðnum áratugum. Hvarvetna um
hinn siðmenntaða heim eru varanlegir vegir lagðir slitlagi
úr olíumöl, malbiki eða steinsteypu, eftir umferðarþunga.
Þetta gildir um smæstu ríki, eins og Færeyjar, ekki síður en
hin fjölmennari og ríkari. Við sitjum hins vegar uppi með
moldar- og malarvegi ásamt Evrópumeti í verðbólgu. Við
verjum árlega himinháum fjárhæðum í ofaníburð í
vegakerfið, sem vatn og vindar bera svo jafnharðan brott,
m.a. yfir nærliggjandi gróðurlendi. En varanleg vegagerð er
svo til engin. í því efni ríkir kyrrstaða, ef ekki afturför. Og
raungildi fjárlagaframlaga til vegamála er verulega skert
1980.
Arðsemisútreikningar sýna, að varanleg vegagerð skilar
sér á ótrúlega skömmum tíma, kostnaðarlega, aftur til
samfélagsins. Sá sparnaður kemur fram í mun minna
vegaviðhaldi, lengri endingu ökutækja, minni varahluta-
kostnaði og minni benzíneyðslu sem skiptir miklu máli eins
og verðþróun olíuvara hefur verið.
Þingmenn Sjálfstæðisflokksins lögðu til 2!/2 milljarðs
króna hækkun á ríkissjóðsframlagi til nýframkvæmda í
vegum 1980, og samsvarandi sparnað á öðrum sviðum.
Stjórnarliðar allir felldu þessa tillögu. Þeir kusu að bera
áfram mold í mold fyrir vatn og vind að flytja. Við eigum
enn sem áður að lúta að malarvegum í bland við
verðbólguna; — sú er fjárlagastefna nýrrar ríkisstjórnar.
Maður og tré
Samtökin Líf og land gangast fyrir borgarafundi á
Kjarvalsstöðum í dag og á morgun um umræðuefnið:
Maður og tré. Fundir þessir eru haldnir í tilefni af ári
trésins til að hvetja fólk til trjáræktar. Ætlunin er að fjalla
um nánast allt sem viðkemur trjám og skógrækt með
hliðsjón af íslenzkum aðstæðum. Hér er um lofsvert og
áhugavert framtak að ræða, sem Morgunblaðið vill vekja
athygli á.
Alþingi samþykkti gróðurverndaráætlun á hátíðarfundi á
Þingvöllum á sinni tíð: varnir gegn uppblæstri gróðurlendis
og endurræktun örfoka lands. Þetta er verkefni, sem þjóðin
þarf að setja metnað sinn og samtakamátt í. Þessu verkefni
tengist varnaráætlun gegn landbroti af völdum vatnagangs,
sem Steinþór Gestsson mælti nýverið fyrir á Alþingi, en
sumar ár hafa valdið stórsköðum á gróðurlendi. Kórónan á
skuldagreiðslu þjóðar til lands er svo að klæða það skógi á
ný, bæði til nytja og til að auka fegurð og fjölbreytni
umhverfisins. I því efni hafa margir unnið fórnfúst og
farsælt starf, sem vísar veginn.
Ef við íslendingar eigum að tryggja sambærileg lífskjör
hér og í nágrannalöndum þurfum við að nýta þær auðlindir
sem í umhverfi okkar felast, ekki sízt orkuna til iðju og
iðnaðar. En við þurfum jafnframt að lifa í sátt við umhverfi
okkar; skila því aftur, sem við höfum frá umhverfinu tekið;
varðveita sérkenni þess og ávaxta kosti þess. Megi ár trésins
og borgarafundur Lífs og lands blása þrótti í þetta
áhugaverða viðfangsefni einstaklinga, félagssamtaka og
þjóðarheildar.

Fyrir skömmu drap ég niður
penna um notkun íslenzkra per-
sónufornafna, sem ég taldi vera
að breytast til einföldunar, svo
að tjón væri að og veruleg lýti á
máli. Eg lét svo heita, að beint
tilefni væri klausa nokkur all-
þjösnaleg, sem birzt hafði í
blaði, nafnlaus og í sjálfu sér
alls ekki svara verð, en þó til
marks um býsna algengan
misskilning, þar sem ruglað er
saman réttri og rangri notkun
fleirtölumyndanna „vér“ og
„þér“, og sú rétta fordæmd fyrir
sakir hinnar röngu.
En það eru fleiri fornöfn en
persónufornöfn, sem hafa lent á
glapstigu að udanförnu. For-
nöfnin hvor, annar, sinn, báðir
og hvortveggi eru tekin til að
hegða sér æði kynlega og virðast
stundum ekki vita sitt rjúkandi
ráð. Einatt fylgja þeim út á
galeiðuna orð eins og allur,
margur, fár, tvennur, þrennur og
önnur slík.
Nú er mjög farið að segja
„Þeir sáu hvorn annan", þar sem
að réttu lagi hefur sagt verið
„Þeir sáu hvor annan“ eða „Þeir
fóru í föt hvors annars" í stað
„Þeir fóru hvor í annars föt“; eða
„Þeir eiga sinn hvorn hestinn" í
stað „Þeir eiga sinn hestinn
hvor“; eða „Þeir fóru sína hvora
leið“ eða „sitthvora leið“ í stað
„Þeir fóru sína leiðina hvor“;
ellegar „Báðir málstaðirnir eru
slæmir" í stað „Hvortveggi mál-
staður er slæmur"; eða „Frakkar
og Þjóðverjar eru báðir í Nató“ í
stað „Frakkar og Þjóðverjar eru
hvorirtveggju í Nató“; ellegar
„Þeir leiddu hvor(n) annan" í
stað „Þeir leiddust“, o.s.frv.
Ekki leyna sér áhrifin. For-
nöfnin hvor og annar, eða sinn
og hvor, eru að erlendri fyrir-
mynd látin standa saman, hvað
sem tautar, og alltaf í sama
aukafallinu bæði, og er þá
rökvísi málsins einatt látin sigla
sinn sjó.
Sá sem vandar mál sitt, gæti
sagt „Þeir Sveinn og Bjarni
réðust hvor á annan“. Þetta væri
rökrétt mál; orðin „hvor á
annan" merkja hér „Sveinn á
Bjarna og Bjarni á Svein"; svo að
„hvor“ stendur eðlilega í nefnif-
alli en „annar" í þolfalli
(„annan"). Nú heyrist æ oftar
sagt „Þeir réðust á hvorn ann-
an“. En það er líkast því að sagt
væri „Bjarna réðst á Svein“, og
er orðaröðin þó enn verri en svo.
Að vísu er gott mál ekki
ævinlega rökvíst, en það réttlæt-
ir ekki að rökvísi í máli sé fyrir
Helgi
Hálfdanarson:
Ef
þú
ert
fyrir-
sæta
Aðstandendur ráðstefnunnar „Maður og tré“ á fundi með blaðamönnum. Liú«m. Emiiia.
land: Hver er staða
og gildi trjáræktar?
SAMTÖKIN Líf og land halda
ráðstefnu á Kjarvalsstöðum í
dag og á morgun, laugardag og
sunnudag 29. og 30. mars. Ber
ráðstefnan yfirskriftina
„Maður og tré“.
Fyrri dag ráðstefnunnar
verða fluttir stuttir fyrirlestr-
ar um ytri aðstæður og skipu-
lag skógræktar og verður fund-
arstjóri fyrir hádegið Guðlaug-
ur Gauti Jónsson en Hulda
Valtýsdóttir eftir hádegið. Á
morgun, sunnudag, verða fyrir
hádegi fyrirlestrar um fram-
kvæmd skógræktar en eftir
hádegi verða pallborðsumræð-
ur. Fundarstjóri verður Bjarni
K. Bjarnason. Milli fyrirlestr-
anna fer fram ýmis listaflutn-
ingur.
Aðstandendur ráðstefnunn-
ar sögðu á blaðamannafundi að
tilgangur hennar væri fyrst og
fremst sá að fjalla um stöðu
skógræktar og gildi hennar
fyrir manninn og umhverfið.
Meðan á ráðstefnunni stend-
ur verða Kjarvalsstaðir
skreyttir með lifandi trjá-
gróðri. Einnig verða sýndar
kvikmyndir um trjárækt.
Hér á eftir fer dagskrá
ráðstefnunnar í heild.
Fyrri dagur
Ytri aðstæður Fundarstjóri: Guðlaugur Gauti Jónsson
10:00 Jón Óttar Ragnarss. Ávarp
10:15 Hákon Bjarnason Ágrip af sögu góðurs og trjáræktar
10:30 Haukur Ragnarsson Veður og tré
10:45 Bjarni Helgason Hugleiðingar um jarðveg og skógrækt á íslandi
11:00 Hlé
11:15 Snorri Sigurðsson Innflutningur trjátegunda
11:30 Óli Valur Hansson Runnaræktun
11:45 Jón H. Björnsson Tré sem lífvera
Skipulag Fundarstjóri: Ilulda Valtýsdóttir
13:45 Jóhann Pálsson Tré í vistkerfinu
14:00 Gestur Ólafsson Trjárækt í skipulagi
14:15 Tómas Ingi Olrich Skógrækt, gaman eða alvara?
14:30 Auður Sveinsdóttir Notagildi trjáa
14:45 Reynir Helgason Stór trjágróðursvæði í þéttbýli
15:00 Ljóðalestur Helga Bachmann
15:15 Einar Sæmundsen Trjágróður í þéttbýli
15:30 Reynir Vilhjálmsson Trjágróður sem byggingarefni
15:45 Gylfi Gíslason Tré og umhverfi
16:00 16:15- Hlé
17:00 Opnar umræður
Siðari dagur
Framkvæmd
Fundarstjóri: Bjarni K. Bjarnason
10:00 Pétur Njörður ÓlasonSala og framleiðsla á trjám og runnum
10:15 Vilhjálmur Sigtr.ss. Að gróðúrsetja tré og runna
10:30 Guðm. T. Gíslas. Að hirða tré og runna
10:45 Hlé
11:00 Geir V. Vilhjálmsson Maður sem tré
11:15 Sigurður Blöndal Maður og tré
11:30 Einsöngur Garðar Cortes, undirleikari Krystyne Cortes
Umræður
13:30 Pallborðsumræður
15:00 Píanóleikur Halldór Haraldsson
15:15 Pallborðsumræður
17:00 Hljóðfæraleikur íslenski blásarakvintettinn Kristján Stephensen, Stefán Stephensen, Hafsteinn Guðmundsson, Manuela Wiesler, Sigurður Snorrason.
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. MARZ 1980
25
borð borin að ófyrirsynju og
hefðbundin málvenja um leið
sprengd í loft upp.
í notkun fornafna er fjölmargt
að verða líkt þeim dæmum, sem
hér voru gripin af handahófi. Eg
nefni þó aðeins til viðbótar þann
nýsprottna lauk í garði íslenzkr-
ar tungu, sem er fornafn annarr-
ar persónu, „þú“, í hlutverki
óákveðins fornafns að enskum
hætti. Fyrir fáum áratugum
hefði slíkt fyrirbæri þótt með
ólíkindum, þó að nú virðist
ýmsir líta á það sem eðlilegt
mál. Oftast nær er þessi orðbeit-
ing mjög afkáraleg, og má þó
stundum hafa af henni nokkurt
gaman.
Fyrir fáeinum árum var feg-
urðardís tekin tali í útvarpi. Hún
hafði verið erlendis um skeið og
haft ofan af fyrir sér með því að
sýna tízkufatnað og láta mynda
sig. Maður sá, sem við hana
ræddi, spurði hvort sú starfsemi
gæfi mikið í aðra hönd; og
stúlkan svaraði: „Ef þú ert bara
fyrirsæta, þá færðu ekki mikið;
en ef þú ert sýningardama líka,
þá gengur það betur.“ Mér var
sem ég sæi framan I veslings
manninn, sem þarna var settur í
þessi embætti.
Ekki er mér grunlaust um að
sumir réttlæti á þann veg þessa
ensku notkun á „þú“, að þá verði
„maður“ óþarft sem óákveðið
fornafn í hlutverki danska for-
nafnsins „man“ (sem að vísu
þýðir ekki „maður"). Hins vegar
er þarna farið úr ösku í eld, eins
og dæmi sanna. Og auðvitað er
slíkt örþrifaráð með öllu þarf-
laust, því að íslenzk tunga kann
þar hvert ráðið öðru betra.
Stúlkan sem minnzt var á, gat
t.d. sagt „Sú sem er aðeins
fyrirsæta, fær ekki mikið; en ef
hún væri líka sýningardama, þá
gengi betur." Og vitaskuld má
orða þetta á fleiri vegu. í slíkum
dæmum hygg ég að oft fari bezt
á því að láta sögn standa óper-
sónulega. Nýlega heyrði ég sagt
„þú klífur tindinn að norðan, og
þegar þú ert kominn upp, þá
geturðu séð um þrjár sýslur." Sá
sem við var rætt, var fótfúið
gamalmenni; og ef til vill hefði
farið skár að segja eins og
hugsað var: „Tindurinn er klif-
inn að norðan, og þaðan sér um
þrjár sýslur."
Ég hef gripið á örfáum atrið-
um, sem sýna erlend áhrif á
aðeins einn íslenzkan orðflokk,
fornöfn. Þau áhrif mun ég ekki
ræða frekar að sinni.
„Fiskur und-
an steini...“
BOÐUÐ hefur verið „Menningarvika Suðurncsja 1980“, sem hlotið hefur
yfirskriftina „Fiskur undan steini“ og mun vikan standa frá því í dag, 29.
mars til föstudagsins 11. apríl. Fjölmargt verður á dagskrá menningarvik-
unnar, svo sem leiksýningar, myndlistasýningar, tónleikar og margt
fleira. Mcð nafni menningarvikunnar er vísað til frægs sjónvarpsþáttar
sem gerður ver fyrir nokkrum árum um Grindavik, og nefnist „Fiskur
undir steini“.
Dagskrá menningarvikunnar á Suð-
urnesjum er annars þessi:
Laugardagur 29. marz: Hátíðin sett
í Festi, Grindavík. Blandaðir tónleik-
ar með þremur barnalúðrasveitum frá
Grindavík, Keflavík og Njarðvik, og
tveimur barnakórum, frá Njarðvík og
Grindavík. Byggðasafn Suðurnesja
opnað og verður opið frá kl. 13—16.
Einnig getur fólk fengið að skoða
safnið utan þess tíma með því að hafa
samband við Skafta Friðfinnsson í
síma 1164.
Sunnudagur 30. marz: Myndlistar-
sýning opnuð í Fjölbrautaskólanum,
en þar sýnir Eiríkur Smith listmálari,
olíumálverk, og Baðstofufélagar sýna
olíu- og vatnslitamyndir ásamt teikn-
ingum. Einnig sýnir Árný Herberts-
dóttir ljósmyndir ásamt fleirum. Þá
verða Kaldalónstónleikar við opnun-
ina, þar sem Gróa Hreinsdóttir, Guð-
mundur Sigurðsson og Ragnheiður
Guðmundsdóttir flytja verk eftir Sig-
valda Kaldalóns. Barnaleikritið Speg-
ilmaðurinn verður sýnt kl. 14 í
Samkomuhúsinu í Garðinum, og kl. 21
verður kvikmyndin „Veiðiferðin“
frumsýnd á Suðurnesjum i Nýja Bíói í
Keflavík. Höfundur myndarinnar og
fleiri verða viðstaddir. Flutt verður
ávarp og myndin rædd.
Mánudagur 31. marz: Myndlistar-
sýningin opin frá kl. 16—22. Spegil-
maðurinn sýndur í Samkomuhúsinu i
Sandgerði kl. 18 og Þursaflokkurinn
leikur í Félagsbíói í Keflavík.
Þriðjudagur 1. apríl: Myndlistar-
sýningin opin frá kl. 16—22. Spegil-
maðurinn í Glaðheimum Vogum kl.
18.
Miðvikudagur 2. apríl: Myndlistar-
sýningin opin kl. 16—22. Spegilmaður-
inn í Festi kl. 17.
Fimmtudagur 3. apríl: Myndlistar-
sýningin opin kl. 13—22. Byggðasafnið
opið frá kl. 13—16. Spegilmaðurinn í
Stapa kl. 14. íþróttir, hraðmót kvenna
meistaraflokkur, ÍBK, UMFN og
Grindavík.
Laugardagur 5. apríl: Myndlistar-
sýningin opin kl. 13—22. Byggðasafnið
opið kl. 13—16. Spegilmaðurinn í
Gamla skólanum í Höfnum kl. 14.
Söng- og píanótónleikar kl. 17 í
Ytri-Njarðvíkurkirkju, Gróa Hreins-
dóttir og Guðmundur Sigurðsson.
Popptónleikar í Stapa kl. 14. „Hljóm-
ar“ endurvaktir, Óðmenn, Júdas,
Astral, Maggi og Jói, Rut Reginalds,
Geimsteinn og fleiri koma fram.
Sunnudagur 6. apríl — Páskadagur:
Myndlistarsýningin opin kl. 13—22.
Byggðasafnið opið kl. 13—16. Bók-
menntakynning í Bergási kl. 15.
Mánudagur 7. apríl — Annar páska-
dagur: Byggðasafnið opið kl. 13—16,
seinasti dagur. Myndlistarsýningin
opin kl. 13—22, seinasti dagur. Spegil-
maðurinn sýndur í Tónlistarskólanum
í Keflavík kl. 14.
Þriðjudagur 8. apríl: „Sjóleiðin til
Bagdad“, frumsýning í Stapa kl. 21.
Spegilmaðurinn í Safnaðarheimilinu
Innri-Njarðvík kl. 18.
Miðvikudagur 9. apríl: Samsöngur í
Félagsbíói kl. 21. Karlakór Keflavíkur
og Kvennakór Suðurnesja.
Fimmtudagur 10. apríl: Leiklist.
Auglýst síðar.
Föstudagur 11. apríl: Sinfóníu-
hljómsveit Islands í Félagsbíói kl.
20.30, einleikari með hljómsveitinni er
Unnur Pálsdóttir fiðluleikari, og einn-
ig syngur Ragnheiður Guðmundsdótt-
ir. Vökunni slitið.
I ótímasettri dagskrá verða sýndar í
Félagsbíói íslenskar kvikmyndir, m.a.
myndin „Lilja“ eftir Hrafn Gunn-
laugsson, byggða á sögu Halldórs
Laxness, „Lítil þúfa“, verðlaunamynd
eftir Ágúst Guðmundsson (sem tók
„Land og syni“), og einnig verður
Keflavíkurmyndin sýnd.
M • « .. ^ f
Sviðsmynd úr leikritinu Sjóleiðin til Bagdad. sem Leikfélag Keflavíkur
frumsýnir á menningarvikunni i Stapa þriðjudaginn 8. april. Leikstjórinn,
Þórir Stcingrimsson, er fremst til vinstri. Ljósm: Slgvaldl Biðrgvlnsson.
Jón A. Gissurarson:
Forsetakjör
Innan tíðar ganga íslendingar
að kjörborði og kjósa forseta.
Þegar eru fimm í boði og þeir
kynntir allnokkuð svo og konur
þeirra kvæntu. Tveir eru einhleyp-
ingar. Auðvitað er það þeirra
einkamál, því að ekki er verið að
kjósa maka væntanlegs forseta.
Væntanleg forsetafrú kynni og að
sinna einhverju því starfi sem hún
vildi halda áfram í stað þess að
vera innanstokks hjá bónda
sínum. Að sjálfsögðu væri henni
það heimilt.
Menn hafa haft áhyggjur
nokkrar um borðsiði væntanlegs
forseta. Það virðist með öllu
ástæðulaust. Allir munu þeir
skammlaust geta setið til borðs
með tignarmönnum, enda til ágæt
bók íslensk um þá hluti, Manna-
siðir Jóns Jakobsonar. Mætti því
glugga í hana ef þurfa þætti.
Fyrir svo sem fjórum áratugum
voru íslenskir framámenn ekki
eins kunnir siðum erlendra fyrir-
manna og nú. Þá var kreppa í
landi og ný manngerð að ryðja sér
til rúms í skjóli Framsóknar-
flokks. Þetta voru hugsjónamenn,
aldir upp í ungmennafélögum og
Samvinnuskóla. Þeir voru gjarnan
sendir utan í „markaðsleit", því að
illa gekk að selja íslenskar afurðir
og enn ekki lenska að láta ríkis-
sjóð greiða þær niður í útlendinga.
Þessir legátar höfðu hvorki átt
þess kost að kynnast siðum er-
lendra fyrirmanna né gluggað
nægilega í Mannasiði Jóns Jak-
obsonar. Fór því verr en skyldi
stundum. Einn þeirra var boðinn
sem heiðursgestur til erlends auð-
jöfurs. Að máltíð lokinni var
honum fyrstum borin mundlaug í
silfurfati. Slíkt og þvílíkt hafði
hann aldrei augum litið. Nú var úr
vöndu að ráða. Ekki dugði að
deyja ráðalaus. Hann hóf skálina
að grönum sér og svalg stórum
líkt og Egill forðum.
Þótt flestir þessara sendimanna
væru hugsjónamenn sem elskuðu
Jón Á. Gissurarson
land sitt og flokk (flokkinn þó
heitar), þá er misjafn sauður í
mörgu fé. Einn hafði fengið lof um
tólf hundruð króna fareyri. Þegar
hann kom upp í Stjórnarráð að
sækja skotsilfrið, hafði fyrir-
greiðslumaður komist á snoðir um
að hann skuldaði ríkinu áttatíu
króna brennivínssekt. Keisarans
sem keisarans er. Út voru greidd-
ar aðeins ellefu hundruð og tutt-
ugu krónur. í Hamborg gekk hinn
skerti fareyrir fljótt tjl þurrðar í
bjór, grogg og ljúflyndar meyjar.
Innan tíðar lá hann fötum rúinn í
hótelherbergi sínu en diplómata-
passi, úr og farseðill að veði á
hinum ýmsu gleðistöðum. íslenska
ríkið fékk í þjónustu sína íslensk-
an námsmann að smala þessu
saman og koma því í hraðlestina
til Kaupmannahafnar, en þar yrði
annar stúdent á brautarstöðinni
til að lóðsa sendimann þennan um
borð í gamla Gullfoss.
Það er ástæðulaust með öllu að
bera kvíðboga fyrir því að vænt-
anlegur forseti verði þjóð sinni til
hneisu í veislusölum hérlendis eða
erlendis og samskiptum við háa og
lága. Þeir vita betur skil á slíku en
trúnaðarmenn íslenska ríkisins
ýmsir fyrir svo sem aldarþriðj-
ungi. Enginn mun ruglast á hand-
laug og drykkjarhorni. Engum
mun verða fótaskortur á gljálífis-
brautum erlendra gleðiborga,
enda utanríkisráðherra þá með-
reiðarsveinn.
Forseta íslands ber að sjá land-
inu fyrir ríkisstjórn, þá stendur
hann einn og óstuddur. Takist það
ekki innan alþingis, er utanþings-
stjórn þrautalending. Mörgum
þótti forseti vor sýna þingmönn-
um óþarflega mikið umburðar-
lyndi og langlundargeð um síðustu
áramót, landið sem næst stjórn-
laust liðlega tvo mánuði þegar
verst gegndi.
Reynsla sýnir að þetta lang-
dregna þóf hefur óæskilegar af-
leiðingar. Framagjörnum þing-
mönnum gafst tóm að dorga í
gruggugu vatni bak við eigin
þingflokk. Þótt þetta bitni í bili á
Sjálfstæðisflokki einum má gera
því skóna að sama kynni að verða
upp á teningnum í öðrum flokkum,
því að sjálfsagt eru þingmenn
innan vébanda þeirra sem fúsir
yrðu að leggjast undir áraburð
andstæðra flokka, gætu þeir
krækt sér í vegtyllur þótt í
berhöggi væri við grundvallar-
stefnumið flokka þeirra og nýgef-
in kosningaloforð.
Það væri því ekki að ófyrirsynju
að beina þessari spurningu til
forsetaframbjóðenda:
Hvernig hyggjast þeir leysa
stjórnarkreppu áþekka þeirri sem
við blasti á aðventu síðustu, ef upp
kæmi?
Þorri kjósenda mun enn óráðinn
hvaða forsetaefni þeir veita braut-
argengi. Skýlaus svör við spurn-
ingu þessari kynnu að ráða miklu
um kjörfylgi.
Jón Á. Gissurarson.
Umferðarvikan 1980:
Með áfengi í blóði við akst-
ur - og án þess að vita það
Jón Jónsson er mesti sóma-
maður, löghlýðinn og traustur
borgari. Hann rækir vinnu sína
vel og er í metum hjá vinnufélög-
um. Og þá er ekki út á hann að
setja sem eiginmann og föður.
Jón Jónsson hefur ekki í hinu
minnsta komist í kast við lögin.
Hann hefur aldrei fengið svo
mikið sem eina stöðumælasekt og
hefur þó ekið bifreið i 30 ár.
í umferðinni er Jón alveg til
fyrirmyndar; kurteis og tillitsam-
ur í hvívetna og virðir sérhvert
ákvæði umferðarlaga.
Þá trú hafa að minnsta kosti
allir.
En hann Jón okkar ekur með
áfengi í blóði öðru hverju án þess
að gera sér grein fyrir því.
í gærkveldi var veisla heima
hjá Jóni.
Menn fengu sér einn kokkteil
eða tvo byrjun, létt vín með
matnum og nokkur staup af
sterkari á eftir.
Það er komið vel yfir miðnætti
er fagnaði lauk. Síðustu gestirnir
héldu heim um hálftvö.
Jón ekur til vinnu kl. 08.30 um
morguninn eins og venjulega.
Hann er að vísu dálítið þreyttur
en finnst hann að öðru leyti vel á
sig kominn. Lítinn svefn hefur
hann bætt upp með tveim bollum
af lútsterku kaffi. Já, Jón hyggur
hlutina vera í himnalagi í dag.
Um kvöldið og nóttina drakk
Jón áfengi sem svaraði til 2.80%
alkóhóls í blóði. Hann hóf áfeng-
isneyslu kl. 20.30.
Áfengið eyðist úr líkamanum
með ákveðnum hraða, nálægt
0,15% á klukkustund.
Það er því enn um það bil 1,0%
í blóði Jóns er hann sest undir
stýri. Þar við bætist að hann er
örlítið eftir sig.
Þennan morgun stafar hætta af
Jóni í umferðinni.
Ef hann verður stöðvaður af
lögleglunni endar því svo að hinn
„löghlýðni" Jón missir ökuréttindi
og verður að greiða háa sekt.
Áfengisvarnaráð.
(Þýtt úr norsku.)
ökumenn! Þið takið áhættu — skapið hættu — með áfengi í
blóði við akstur. Munið að ölvunarakstur kann að kosta — og
margt verður aldrei bætt.