Morgunblaðið - 10.05.1980, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. MAÍ1980
Ágtíst Guðmundsson
prentari — Minning
Fæddur 2fi. ágúst 1913
Dáinn 26. apríl 1980
Svo margt hofur orðid á annan veg
cn a*tlað var. hvort mundi nokkur
scm hcr á lcið um lcita það uppi
scm lífið af hcndinKU da*mdi á okkur?
(M. Johanncsscn)
Mig setti hljóðan, er ég frétti
andlát vinar míns og starfsbróður
um árabil, Agústs Guðmundsson-
ar prentara. Það kemur alltaf illa
við þá sem eftir lifa, þegar góður
drengur er burt kallaður, hvort
sem stuttur eða langur kunn-
ingsskapur er að baki.
Það var á stríðsárunum, sem
leiðir okkar lágu fyrst saman. Eg
var nýbyrjaður að nema prentiðn í
Víkingsprenti, en Agúst var fyrir
nokkuð löngu síðan fulinuma
sveinn í iðninni þegar hann réðst
til starfa þar um skeið.
Ekki liðu margir dagar í sam-
starfinu innan prentsmiðjunnar,
þegar ég fékk að sjá svartlist á
hvítu eins og hún gat best orðið á
þessum námsárum mínum, og var
enginn fremri til að sannfæra þar
um en Ágúst heitinn. Það kom allt
heim og saman hjá honum — frjó
hugmynd að því hvernig prent-
gripir skyldu úr garði gerðir, með
misjafnlega sterkum áherslum
orða og lita, svo og viðeigandi
millibilum lína, sem vógu hvor á
móti annarri og drógu til sín
athygli, auk þess sem bakgrunnur-
inn var heldur ekki hafður útund-
an fremur en í annarri ólíkri list,
hvort sem hún hangir upp á vegg
eða berst til eyrna okkur í sam-
hljómum tónstigans.
Ég er sem betur fer ekki einn
um að gefa Ágústi heitnum ágæt-
iseinkunn, sem hæfir honum fyrir
verksnilld hans í svo mörgu sem
hann tók sér fyrir hendur, hvar og
hvenær sem hann starfaði að
prentlistinni. Það var alveg ótrú-
legt, iivað hann gat unnið vel og
fljótt úr því litla sátri, sem til féll
oft á tíðum, því í mörgum
prentsmiðjum á þessum árum var
oft skortur á ýmsum þeim hlutum,
sem þurfti að hafa við hendina til
að geta komið til skila fjölbreytt-
um prentgrijium á sem skemmst-
um tíma. Eg tek eitt dæmi af
mörgum um listrænt hugmynda-
flug, sem Ágústi var í blóð borið,
því ég man það enn glöggt, þó ég
verði að fara eins og þrjátíu og
fimm ár aftur í tímann.
Það átti að útbúa heilsíðu aug-
lýsingu í dagblað, sem við unnum
báðir við, og var textinn ekki
nema fjögur orð: Næturkyrrð,
eftir Oliver Guðmundsson, sem
var starfsbróðir okkar. Ágúst
heitinn sagði við mig eitthvað á
þessa leið: Ég ætía að nota 6
punkta letur í auglýsinguna, og
eins lítinn og grannan ramma og
ég kemst af með utan um lesmálið
og þetta má helst ekki vera stærra
en meðalstórt frímerki. Hvernig
líst þér á það? Þó ég botnaði
ekkert í, hvernig þetta uppátæki
kæmi fyrir sjónir, beygði ég höf-
uðið til samþykkis og hafði hljótt
um mig, meðan listamaðurinn
mótaði gripinn. Og það brást ekki
frekar en fyrri daginn, að auglýs-
ingin bar meistara sínum gott
vitni og að listin á sér engin
landamæri.
Á þeim árum, sem ég og aðrir
prentnemar vórum við nám, fór
allt verklegt nám fram í prent-
smiðjunum, en bóknám var kennt
í gamla Iðnskólanum á kvöldin.
Fagteikningu kenndi hinn þekkti
snillingur í prentfaginu, Haf-
steinn Guðmundsson, bróðir
Ágústar, sem nú stjórnar forlagi
sínu Þjóðsögu, en frá henni kemur
hvert stórverkið eftir annað, klætt
í dag, laugardaginn 10. maí, er
borinn til grafar frá Hafnarkirkju
athafnamaðurinn Kristján Gúst-
afsson.
Ekki man ég nákvæmlega hve-
nær fundum okkar Kristjáns bar
fyrst saman svo að við hefðum
kynni hvor af öðrum, en fluttir
vorum við þá báðir hingað til
Hafnar. Fór strax vel á með okkur
og héldust náin kynni og góð
vinátta allt til síðustu stundar.
Og þannig kynntist ég þessum
öndvegismanni, að ég get naumast
ímyndað mér að hann hafi aflað
sér margra óvildarmanna, enda þó
að starf hans og lífsbarátta í
gegnum árin hafi verið með þeim
hætti að hann varð oft að sækja
mál á hinum ýmsu stöðum með
nokkuru harðfylgi, og naut hann
þá vel þeirrar miklu eðlisgreindar,
sem honum var búin, og þeirrar
rökfimi sem honum var í blóð
borin.
Aldrei minnist ég þess að Krist-
jáni yrði orðfátt þá e hann átti
orðastað við menn, og að rökræð-
um hafði hann afskaplega gaman.
Þá var það ekki sjaldan að til
Kristjáns var leitað, ef vantaði
ræðumann eða eitthvert skemmti-
atriði á fund eða samkomu, og illa
stóð á fyrir honum ef hann neitaði
slíku lítilræði. En nú er röddin
hans Kristjáns hljóðnuð, og aðeins
ómur endurminninganna minnir á
liðnar samverustundir. Nú njótum
við samferðamenn hans ekki leng-
ur þeirrar gleði og glaðværðar,
þess gáska og fjörs, sem alltaf
ríkti í návist hans.
Aldrei heyrðum við hann
kveinka sér, eða draga sig í hlé,
enda þó að við vissum að hann var
helsærður maður.
Aldrei datt okkur í hug að
vorkenna honum, hvorttveggja
vegna þess að við vissum að ekkert
var honum meir á móti skapi, og
eins vegna þess að hann lét það
aldrei sjá á sér að hann væri
vanheill maður. Karlmennskan og
sjómannseðlið var í honum ríkara
en svo að hann gæti unað því að
aðrir stæðu undir honum og stjön-
uðu við hann.
Það átti að verða stór stund og
mikil gleði í Félagsheimilinu okk-
ar Sindrabæ, laugardaginn 26.
apríl. Og vissulega varð stundin
stór og eftirminnileg, þótt með
öðru móti yrði en ætlað var. Við
karlakórsfélagar héldum okkar
árlegu vortónleika þennan dag, en
gerðum þá nýbreytni á að efna til
barna- og fjölskyldusamkomu að
deginum til og var hún um það bil
hálfnuð. Kristján vinur okkar og
kórfélagi var að segja börnunum
ferðasögu um Walt-Disney land
í listrænan búning eins og vænta
mátti frá honum. Báðir bræðurnir
gátu sér góðan orðstír í Kóngsins
Köpenhavn, en þar nutu þeir um
tíma kennslu og hlutu viðurkenn-
ingu fyrir árangurinn, sem þeir
höfðu svo með sér heim. Það er
skylda mín, að þakka þeim bræðr-
um báðum fyrir sérstaklega góða
tilsögn mér til handa, sem alltaf
var veitt með ánægju og kom mér
að góðum notum í þau rúm 30 ár,
sem ég starfaði samfleytt að
en þar hafði hann einmitt verið
fyrir stuttu. Og svo hugfangin
voru börnin og samferða honum
um þennan ævintýraheim að
steinhljóð var í salnum. En þá er
það sem honum sortnar fyrir
augum, hann þarf að gera hlé á
máli sínu og sneri sér frá salnum,
en sagði um leið þetta alþekkta
orð „afsakið“.
Það voru hans síðustu kveðju-
orð, töluð í þessum heimi. Það
held ég að segja megi að sú
atburðarás, sem þarna varð, hafi
verið nokkuð táknræn fyrir lífs-
viðhorf vinar míns, Kristjáns
Gústafssonar.
Hann vildi ekki láta málið á sig
ganga nú fremur en í annan tíma.
Hann vildi ekki gefast upp.
Og þó. Kannski fann hann að nú
var kallið komið. Kallið sem hafði
svo oft borist honum til eyrna en
hann aldrei tekið mark á. Og með
hvaða orðum hann kvaddi þennan
heim, það var engin tilviljun.
Hann vildi ekki styggja börnin
sín, þessa hógværu, eftirtektar-
sömu áheyrendur. Hann var mikill
barnavinur og undi sér vel í þeirra
hópi, því bað hann þau afsökunar
og aðra þá, sem i salnum voru,
afsökunar á því að hann skyldi
þurfa að víkja sér frá. Þannig var
prúðmennið Kristján Gústafsson.
Öll framkoma tiginborin og
siðfáguð. Allt málfar stílhreint og
fágað. Snyrtimennska og ljúf-
mannleg framkoma meðfædd og
eðlislæg.
Og það að hann skyldi falla í
valinn klæddur einkennisfötum
karlakórsins, er talandi tákn þess,
hversu mikill félagsmálamaður
Kristján var, enda þó að ekkert af
hans félagslegu áhugamálum
kæmist nálægt því sem söngur og
söngmenntin var. Því segja má að
iðninni, ýmist við umbrot eða
vélsetningu.
Tímarnir breytast og mennirnir
með. Þar hefur prentlistin sannar-
lega ekki setið á hakanum. Blýið
er að hverfa, mengunin er á
undanhaldi, hávaðinn að dvína.
Örtölvutæknin heldur í hlað, með
filmum og fíneríi, og prentarar
eru upp til hópa í hvítum skyrtum
eða sloppum, jafnvel með hvíta
hanska. Ég lét mér nægja að
mæta í hvítum slopp, þegar ég sté
í fyrsta sinn inn í prentsmiðju til
að læra svartlistina upp á 28
krónur á viku.
Það er komið sumar, þó köldu
blási í norðanáttinni. Þannig
gengur það fyrir sig í lífsbarátt-
unni okkar mannanna fyrir tilver-
unni. Ágúst heitinn fór ekki var-
hluta af því. Hann verður mér
alltaf minnisstæður, sérstaklega
þegar sól og birta er á lofti, eins og
þeir vóru maí-morgnar æsku okk-
ar og þá höfðum við engar áhyggj-
ur í grænu grasinu á Arnarhóli, og
ég spilaði á mandólínið undir
samsöng okkar: Hin gömlu kynni
gleymast ei.
Far þú í friði, friður Guðs þig
blessi; hafðu þökk fyrir allt og
allt.
Ég votta börnum, systkinum og
öðrum ástvinum innilega samúð.
Kristinn Magnússon
Sönggyðjan væri annar lífsföru-
nautur hans, við hlið Sólrúnar.
Nú hafa leiðir skilið að sinni. Ég
efast ekki um að söngurinn heldur
áfram að gleðja hann og að hann
heldur áfram að syngja. Við skul-
um vona að svo verði einnig um
vini hans hér í Karlakórnum Jökli.
Löngum og annasömum starfsdegi
hér á meðal okkar er lokið. Fallinn
er í valinn mikilhæfur forystu-
maður, sem vissulega hefur talið
sig eiga mikið óunnið. En varla er
starfsdeginum lokið, þó að kallað
sé til verka á öðrum miðum en
hingað til hefur verið róið á. En
vissan um það að nú sé allt
hægara viðfangs, öllu mótlæti
lokið og vanlíðan horfin gerir
okkur hér heima rórra og að við
sættum okkur við orðinn hlut.
Ég vona það að félögum hans í
Stemmu h/f, því fyrirtæki sem
hann lagði svo mikið og þrotlaust
strit og vit í að byggja og
endurbyggja, að þeim auðnist að
halda starfinu áfram í þeim anda,
sem hann byggði það upp.
Minni elskulegu Sólrúnu og
börnum þeirra hjóna votta ég
innilega samúð við fráfall þeirra
ástríka eiginmanns og föður.
Sólrúnu og þeim hjónum þökk-
um við hjónin innilega fyrir sam-
veruna í gegnum árin, það traust
og virðingu sem þau alltaf hafa
sýnt okkur. Og þar ber hæst er
þau leyfðu okkur að taka litla son
þeirra, Gústaf, með okkur í
margra daga skólaferðalag ferm-
ingarbarna. Þá var okkur sýnt
mikið traust enda fundum við til
mikillar ábyrgðar að taka nú við
litla drengnum þeirra, sem þau
höfðu hlúð svo vel að og vildu gera
og gerðu svo mikið fyrir. En ferðin
varð Gústa litla og okkur öllum
afskaplega ánægjuleg enda þó að
hann heyrði aldrei til okkar og við
skildum hann að mjög litlu leyti.
Megi góður guð veita eftirlif-
andi eiginkonu Kristjáns og ætt-
ingjum þann styrk, sem hann naut
frá honum allt sjtt líf.
Árni Stefánsson
Móðir okkar
ANNA KRISTÍN HJÖRLEIFSDÓTTIR,
Krosseyrarvegi 4,
Hafnarfirði,
lézt aö Sólvangi 8. maí. Eínar Kr. Karlsson,
Ingibjörg G. Karlsdóttir,
Auðdís Karlsdóttir,
Theódór Karlsson,
Gunnar Þ. Karlsson.
er látin. t MATTHILDUR MAGNÚSDÓTTIR, frá Mosfelli
Aðstandendur.
t
Eiginmaöur minn og faðir
EINAR SVEINBJÖRNSSON,
frá Hámundarstöðum,
Vopnafiröi,
andaöist aöfaranótt 9. maí í Borgarspítalanum.
Guðbjörg Guðmundsdóttir og börn.
t Faöir okkar, tengdafaöir og afi.
GUÐBRANDUR TOMASSON,
Borgarnesi,
andaöist í sjúkrahúsi Akraness 8. maí.
Birgir Guðbrandsson,
Sigurður Guöbrandsson, Helga Þorkelsdóttir,
Sigríöur Guðbrandsdóttir, Þorvaldur Ólafsson,
Gísli Guðbrandsson, Guöbjörg Ólafsdóttir,
Sigursteinn Guðbrandsson Kristín Þóröardóttir,
Margrét Jónsdóttir
og barnabörn.
t
Innilegar þakkir til allra, sem sýndu mér og fjölskyldum okkar
samúö og hlýhug viö andlát og útför eiginmanns míns
GUNNARS J. EYLAND
kaupmanns
Guðlaug Gunnarsdóttir.
t
Þakka fyrir auösýnda samúð við andlát
JÓHANNS G. KRISTJÁNSSONAR,
frá Blönduósi,
Grettisgötu 20 c.
Starfsfólki á Elliheimilinu Grund eru færöar alúöar þakkir fyrir
góöa hjúkrun í veikindum hans.
Fyrir hönd vandamanna
Alda Jóhannsdóttir.
Afmœlis- og
minningargreinar
ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- og
minningargreinar verða að berast blaðinu með góðum
fyrir vara. Þannig verður grein, sem birtast á í
miðvikudagsblaði, að berast í síðasta lagi fyrir hádegi
á mánudag og hliðstætt með greinar aðra daga.
Greinar mega ekki vera í sendibréfsformi. Þess skal
einnig getið af marggefnu tilefni að frumort ljóð um
hinn látna eru ekki birt á minningarorðasíðum
Morgunblaðsins. Handrit þurfa að vera velrituð og
með góðu línubili.
Kristján Gústafsson
Höfn — Minning