Morgunblaðið - 04.09.1980, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. SEPTEMBER 1980
Sveinn Sveinsson — hann man ekki töluna á hve oft skiltiö
„HerraKardurinn“ hefur verið rifið niður. Myndir Mbi. ÓI.K.M.
Fyrsta verk að þvo
fótaför af rúðum
- rætt við Svein Sveinsson,
verzlunarstjóra í Herragarðinum
Umsáturs-
ástand í
miðbæ
Reykja-
víkur
ÍBÚASAMTÖK Grjóta-
þorps sendu frá sér frétta-
tilkynninuu um hclgina.
veKna mikilla óláta. sem
áttu sér stað í miðha'num
um heluina. Stórfelldar
skemmdir voru unnar á
húsum í Grjótaþorpinu. í
fréttatilkynnintíunni
sa^ði m.a. „IJmsáturs-
ástand ríkti í miðbæ
Heykjavíkur. Húður voru
hrotnar. Girðinjíar tættar
niður. Tré ok sróður slit-
inn upp. Bílflautur þeytt-
ar stanslaust. Kveikt í
ruslatunnum, Gótur ojí
húsa«arðar notað sem sal-
erni. Dr.vkkjulæti <>g
óspektir.
l'annijí hefur ástandið
verið í marjía mánuði. Við
minnum á. að það býr fólk
í miðbænum. íhúum
Grjótaþorps verður ekki
svefnsamt fyrr en undir
morjíun. Ástandið hefur
stórversnað undanfarnar
vikur. Glerbrot. saur ok
hlandþefur er orðið ein-
kennandi fyrir leiksvæði
harnanna í Grjótaþorpi.’*
Hlaðamaður Mhl. ásamt
ljósmyndara ræddu við
nokkra íbúa Grjótaþorps.
verzlunarstjóra <>k aðstoð-
aryfirlöjírejíluþjón. vejrna
ástandsins í miðhænum.
„ÁSTANDIÐ hér var hrikalegt
fyrir um hálfu ári. Þrjár heljjar i
röð voru rúður brotnar og skilt-
ið, þar sem á stendur nafn
verzlunarinnar, „Herragarður-
inn“, var brotið svo oft, að ég
man ekki töluna." sagði Sveinn
Sveinsson, verzlunarstjóri í
Herragarðinum i samtali við
blaðamann.
„Umgangurinn hér fyrir framan
er hræðilegur. Maður er með
hjartað í buxunum fyrir hverja
helgi af ótta við hvernig aðkoman
verði á mánudegi.
Eftir að rúður höfðu verið
brotnar hér helgi eftir helgi sett-
um við sérstaklega þykkt öryggis-
gler og það hefur staðið af sér alla
traffík og spörk. Þegar maður
ekur um Aðalstrætið að kvöldlagi
þegar ósköpin standa yfir, sér
maður krakkana, hóp krakka,
liggja utan í rúðunum og sparka í
þær. En sem betur fer standa þær
af sér spörkin. Á mánudags-
morgni er það svo okkar fyrsta
verk að þvo fótaförin af rúðunum.
Ef ekki væri vegna öryggisglers-
ins, væru rúður verzlunarinnar
brotnar um hverja helgi," sagði
Sveinn Sveinsson, verzlunarstjóri.
„ÞAÐ VERÐUR að auka lög-
gæslu — og það verður gert nú
um helgina. Þá munum við
senda sérstaka varðflokka inn i
Grjótaþorpið á varðgöngu um
Páll Eiriksson.
Löggæzla aukin -
varðflokkar sendir
í Grjótaþorpið
helgina. Það var raunar gert
þegar líða tók á föstudags-
kvöldið og á laugardaginn. Við
munum þó ekki gera neina
rassíu — eins og að sprauta
vatni á unglingana eða beita
kylfum, eins og stungið hefur
verið upp á. Það er alveg út í
hött og myndi ekki bæta
ástandið. — þvert á móti,“
sagði Páll Eiriksson. aðstoðar-
yfirlögregluþjónn i samtali við
hlaðamann Mbl.
„Ibúar Grjótaþorps eiga kröfu
á að lögreglan geri það sem
hægt er — og ekki bara lögregl-
an heldur ráðamenn borgarinn-
ar. Við höfum reynt að stöðva
umferð að Hallærisplaninu en
þá færist fjöldinn bara til, —
finnur sér nýjan stað. Síðastlið-
inn föstudag var einmunablíða
og þó að það hafi verið dansleik-
ur í Tónabæ þá virtist það ekki
stoða. Þá eru skólar að byrja og
unglingar að hætta sumarvinnu.
Þannig að allt hjálpaði til.
Við höfum verið að reyna að
finna lausn á þessu vandamáli
en það er ákaflega erfitt við-
fangs. Raunar ekkert nýtt. Ég
rakst á bókun frá 1958 þar sem
- rætt við Pál
Eiríksson,
aðstoðaryfir-
lögregluþjón
tekið var fyrir vandamál vegna
óláta í miðbænum og var þá
ákveðið að fjölga lögreglu-
mönnum. Um helgina voru of
fáir lögreglumenn, 10 manns og
þeir eru of fáir til að ná tökum á
ástandinu og grípa þá sem spjöll
vinna. Við vorum á tímabili með
allt að 15 til 18 menn en nú
standa yfir sumarfrí og viðleitn-
in til að spara er ákaflega sterk
á þessum síðustu tímum. Það
kostar mikið að hafa 15 til 20
menn frá níu að kvöldi til 5 að
morgni eins og sést að þarf.
En skemmdarverkin eru
verst. Fólk slangrar upp í hverf-
ið til að kasta af sér vatni. Allt í
lagi þó fari strákur og stelpa —
skemmdarvargarnir eru verstir
og vandamálið er ákaflega erfitt
viðureignar," sagði Páll Eiríks-
son.
Tré án róta
Vitnisburður þýskrar konu
Fyrir tveimur árum kom út í
Þýskalandi bók sem vakti mikla
athygli: Gestern war Heute —
Hundert Jahre Gegcnwart (útg.
Claessen Verlag GmbH, Duss-
eldorf) eftir Ingeborg Drewitz.
Bókin er fáanleg í danskri þýð-
ingu Birte Svensson og nefnist I
gár var i dag — Hundrede árs
nutid (útg. Gyldendal).
Bókin er skráð skáidsaga á
titilblaði, en er í rauninni
sjálfsævisaga Ingeborg Drewitz
sem er fædd sama ár og sögu-
hetjan Gabriele, eða 1923 í
verkamannahverfinu Moabit í
Berlín. Uppruna hennar má
rekja til póiskra bænda sem
fluttu til Berlínar 1870.
Eins og að líkum lætur er í
Gestern war Heute fjallað ítar-
lega um hin öriagaríku ár fyrir
stríð og styrjaldarárin. Um það
tímabil hafa verið skrifaðar
margar bækur. Sem betur fer
leitast Ingeborg Drewits ekki við
að endursegja það sem gerðist,
heldur speglar hún af nærfærni
og furðu miklu umburðarlyndi
líf þess fólks sem hún kynnir
fyrir lesandanum. Þetta er
venjulegt fólk, ýmist ráðvillt eða
haldið hugsjónalegum blekking-
um. Sumir láta sér hvergi bregöa
eins og til dæmis bakarinn í
Moabit sem heldur áfram að
baka brauð þótt Berlín logi allt í
kringum hann. Ungir menn deila
að vanda um pólitík. Einn heldur
að niasisminn muni efla þjóð-
lega reisn, annar sér bjarta
framtíð í kommúnisma. Það er
þó einkum daglegt lífi í Moabit,
fjölskylda Gabriele og vinir sem
lýst er.
Gestern war Heute er að
mörgu leyti sérstæð bók. Frá-
sögnin er hæg, stundum rofin af
innskotsköflum sem tjá óró hug-
ans, oft eru birt dagbókarbrot og
slitur úr bréfum. Gabriele er
fulltrúi hugsandi kvenna sem
hlotið hafa menntun líkt og
Ingeborg Drewitz sjálf og henni
verður tíðrætt um stöðu konunn-
ar í samfélagi þar sem karlmað-
urinn ræður. Hjónaband Gabri-
Ingeborg Drewitz
ele er ekki meðal þeirra ham-
ingjusömu. Hún yfirgefur mann
sinn og heldur til starfa í
Frankfurt ásamt tveimur dætr-
um. Þar vinnur hún við gerð
útvarpsþátta. Stjórnmál og
menningarmál verða hluti lífs
hennar og hún segir á gagnrýn-
inn hátt frá því fólki sem mótar
tímann í þeim efnum. Sumir láta
reka á reiðanum og bjargast
einhvern veginn, aðrir farast og
velja leið sjálfsmorðsins. Sjálf er
hún á barmi örvæntingar þegar
dóttir hennar ferst af slysförum
Dauði dótturinnar verður til
Bðkmennllr
eítir JÓHANN
HJÁLMARSSON
þess að hjónin sameinast á ný
Þau eignast þriðju dótturina. En
þegar miðdóttirn vex upp missa
þau hana líka á vissan hátt. Hún
fer að heiman og gengur í lið
með uppreisnaræsku sjöunda
áratugarins, helgar sig mót-
mælaaðgerðum og stríðir við
yfirvöld og lögreglu í því skyni
að breyta heiminum. Yngsta
dóttirin aftur á moti þræðir
hefðbundnar slóðir borgaralegra
lifnaðarhátta, giftist og eignast
barn. En Gabriele iaðast æ meir
að dótturinni sem þorir að taka
afstöðu og hætta lífi sínu. Sam-
úð hennar virðist vera með ungu
fólki sem sættir sig ekki við það
Þýskaland sem kennt er við
velferð. Vandamál hrannast upp:
glæpum fjölgar, erlendar verka-
mannafjölskyldur lifa jafn aumu
lífi og Þjóðverjar á kreppuárum,
æska sem vill hafa áhrif á
þróunina er barin niður af lög-
reglu. Eiginmaður Gabriele, sem