Morgunblaðið - 14.05.1981, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. MA|l981
BIRGIR ISLEIFUR:
Ráöherra
lofaöi rööun
framkvæmda.
aðra valkosti. Þó er það eina
virkjunin sem gæti verið komin í
gagnið þegar 1985, ef rétt yrði að
málum staðið.
Samkvæmt beztu heimlidum er
Blönduvirkjun hagkvæmust, ef eng-
in stóriðja fylgir virkjun, síðan
Sultartangi, en hagkvæmni Fljóts-
dalsvirkjunar helzt í hendur við
stóriðju á Austurlandi. Ef miðað er
við stóriðju hér sunnanlands, þá er
Sultartangi hinsvegar langbezti
kosturinn. Magnús taldi rangt að
útiloka fyrirfram einn virkjunar-
kost. Sultartangi nyti ekki jafnrétt-
is í samanburði, því ekhi væri tekið
tillit til hagkvæmni þess að geta
haldið áfram með þjálfað starfslið
og tæki á sama virkjunarsvæði og
nú væri unnið á né flutnings á efni
og vinnuafli (vegalengd) frá
Reykjavík eða hæð mannvirkja
(framkvæmdasvæða) yfir sjávar-
máli sem segði til um hve langan
tíma árs væri hægt að vera að
verki, en í öllum þessum þáttum
hefði Sultartangi ótvíræðan vinn-
ing. Hann taldi og að ákveða ætti
Landsvirkjun sem framkvæmdaað-
ila, vegna þekkingar og reynslu
þeirrar stofnunar í virkjunarmál-
um, en vera ekki með hálfkák þar á
eins og frumvarpið gerði. Ég er ekki
vanur að nota stór orð, sagði
Magnús, en ég tel allt að því
vítavert, að koma þá fyrst með svo
stór mál í frumvarpsformi, þegar
eftir lifir ein og hálf vika þings-
haldsins, og telja það hæfilegan
umfjöllunar- og afgreiðslutíma.
HJÖRLEIFUR:
Víötækasta heimild
orkusögu okkar.
MAGNÚS:
Allt aö því
vítaveröur
seinagangur.
PÁLMI:
Fljótsdalsvirkjun
24% dýrari.
EGGERT HAUKDAL:
Ég flyt
breytingar-
tillögur.
væri „á færi landsmanna sjálfra að
ráða við“. Hann vísaði til nefndar,
sem hugaði nú að orkunýtingar-
möguleikum og iðnaðaruppbygg-
ingu á vegum ráðuneytis síns, en
kjörorðið væri: „íslenzk orku-
stefna".
Frumvarpið felur í sér
ársfrest fyrir ráðherrann
Birgir ísleifur Gunnarsson (S)
minnti fyrst á orð iðnaðarráðherra
í útvarpi 1. apríl sl. í þættinum Á
vettvangi, þar sem hann hefði
fullyrt í eyru alþjóðar að fram-
kvæmdaröð virkjana yrði ákveðin í
stjórnarfrumvarpi þar um, sem lagt
yrði fyrir Alþingi síðar í vetur. í
blaðaviðtali 1. maí sl. hefði ráðherr-
ann kveðið vægar að orði en sagt að
„ekkert segi að frumvarpið geti ekki
ákveðnast því það fæli ekki einvörð-
ungu í sér heimildir, heldur kvæði á
um að ríkisstjórnin skuli ráðast í og
hafa lokið tilteknum virkjunum
innan áratugs. Samhliða virkjunum
þarf að byggja upp orkufrekan
iðnað, til að auka á þjóðartekjur,
bæta lífskjör og treysta framtíðar-
atvinnuöryggi. Bæði Sjálfstæðis-
flokkur og Alþýðuflokkur hafa sett
fram stefnumótandi tillögur hér á
Alþingi um þetta efni, sem nú hafa
verið sameinaðar. Ráðherra hefur
hinsvegar dregið fæturna í málinu.
Hann lofaði samráði við iðnaðar-
nefndir þingsins. I allan vetur hefur
iðnaðarnefnd neðri deildar aðeins
haldið tvo 10 mínútna fundi og
ráðherra ekki haft neitt frumkvæði
um samráð við nefndina, ef undan
er skilinn einn viðræðufundur um
annað frumvarp. Stefna orkuráð-
ALÞINGI
FRUMVARP AN STEFNUMORKUNAR
Stefna hiks og
aðgerðarleysis
Sverrir Hermannsson (S) lét að
þvi liggja á Alþingi i gær að hann
kynni að flytja vantrauststillögu á
Hjörleif Guttormsson. orkuráð-
herra. vegna hiks hans og hringl-
andaháttar í orkumálum, og Egg-
ert Ilaukdal (S), sem stutt hefur
ríkisstjórnina. boðaði breytingar-
tillögur við stjórnarfrumvarp um
raforkuver, sem orkuráðherra
mælti fyrir í neðri deild i gær,
varðandi framkvæmdaaðiia virkj-
ana og e.t.v. fleira. Hér á eftir
verða lauslega rakin örfá efnisatr-
iði úr ræðum einstakra þing-
manna. sem tekið höfðu til máls
fyrir kl. 5.30 í gær, en annarra
ræðumanna verður getið siðar.
Tvöföldun á uppsettu afli
Iljörleifur Guttormsson, orku-
7 sagði Birgir
Ísleiíur
Gunnarsson
farið hefði verið og væri enn unnið
að því að tengja orkuveitusvæði
landsins saman og nú vatnaði
aðeins herzlumun á hringtengingu.
Hjörleifur vék að athugunum á
virkjunarkostum á Austurlandi og
Norðurlandi en með myndun núver-
andi ríkisstjórnar hafi því „merki
verið lyft“ að næsta virkjun yrði
utan eldvirkra svæða. í þessu
stjórnarfrumvarpi væru virkjun-
arkostir ekki settir í framkvæmda-
röð en í greinargerð væri sett fram
skarist nokkuð, þann veg að önnur
gæti hafið rekstur 1986—87 en hin
um 1990. Ákvörðun um fyrri virkj-
unarkostinn, sem ríkisstjórnin tæki
síðar, þyrfti staðfestingu næsta
Alþingis.
Ráðherra sagði frumvarpið gera
ráð fyrir Landsvirkjun sem fram-
kvæmdaaðila en ef ekki semdist við
þá stofnun væri gert ráð fyrir að
Rafmagnsveitur rikisins yrðu fram-
kvæmdaaðilinn. Framkvæmda-
hraðinn á því 15 ára tímabili, sem
heimildarákvæði frumvarpsins
næðu til, yrði að ráðast af orkueft-
irspurn, og mætti hægja á fram-
kvæmdum, ef markaðsaðstæður
krefðu. Ráðherra mælti mjög fyrir
varhug í stóriðjuáformum, sem
yrðu að miðast við íslenzka fram-
kvæmdagetu, eða verkefni, sem
orðið stefnumarkandi um röðun
framkvæmda". Menn hafi því beðið
þessa frumvarps með mikilli eftir-
væntingu. Ekkert samkomulag hafi
verið í ríkisstjórninni um þetta efni
og því væri frumvarpið að þessu
leyti hvorki fugl eða fiskur. Látið
væri að því liggja að framkvæmda-
röð yrði ákveðin samhliða næstu
lánsfjárlögum, en miðað við af-
greiðslu þeirra 1981, gæti þetta
frumvarp því þýtt ársfrest fyrir
ráðherrann til að tvístíga áfram í
málinu.
Birgir Isleifur gerði ítarlegan
samanburð á þeim frumvörpum um
orkumál, sem fyrir liggja: frá þing-
flokki sjálfstæðismanna, frá þing-
flokki jafnaðarmanna og þessu
stjórnarfrumvarpi. Kvað hann
frumvarp sjálfstæðismanna
herra og ríkisstjórnar í þessum
málum hefur reynzt „stefna hiks og
aðgerðarleysis", því ekkert hefur
verið gert til að vinna að orkufrek-
um iðnaði sem kaupanda þeirrar
raforku, sem til stendur að fram-
leiða, enda stangast það á við
afturhaldsstefnu Alþýðubandalags-
ins. Við eigum stórkostleg tækifæri
til batnandi lífskjara, sagði Birgir
ísleifur, en það þarf þor og áræði til
framkvæmdanna í stað hiks og
orðagjálfurs.
Ein stefnumörkun
í frumvarpinu
Magnús H. Magnússon (A) sagð-
ist sammáia sumu í þessu frum-
varpi, svo sem varðandi vatnsmiðl-
unarframkvæmdir á Þjórsársvæði
og stíflugerð við Sultartanga. Ég er
einnig sammála því að halda áfram
undirbúningi að Blöndu- og Fljóts-
dalsvirkjun. Hinsvegar er ég and-
vígur seinaganginum varðandi
orkufrekan iðnað, þar sem stigið er
á bremsur, í stað þess að hraða
iðnaðaruppbyggingu, sem víðast um
landið, einnig á sviði stóriðju.
Iðnaðarráðherra hamlar gegn því
að slíkt takist með þjóðnýtingar-
hótunum sem minna á svörtustu
Afríku.
Þetta frumvarp kveður ekki á um
stefnumörkun varðandi röðun
virkjunarkosta. Það er þó eitt
stefnumarkandi atriði í þvi, að
skjóta Sultartanga aftur fyrir alla
ráðhcrra, sagði 10 ár liðin frá því
meiriháttar heimildir vóru veittar
til virkjunarframkvæmda (Sigalda
og Hrauneyjafoss). Hér væri leitað
eftir víðtækustu heimildum í ís-
lenzkri orkusögu, sem fælu í sér, ef
nýttar yrðu, tvöföldun á uppsettu
afli í vatnsaflsvirkjunum. Undan-
„meginstefna um framkvæmdaröð"
(bls. 13) þar sem fyrst væri talað
um vatnaveitur á Þjórsársvæði, 3ju
vélasamstæðu í Hrauneyjafossi, en
varðandi nýjar stórvirkjanir ekki
gert upp á milli Fljótsdalsvirkjunar
og Blönduvirkjunar og fram-
kvæmdir við fyrri áfanga beggja
Tímabundið innflutningsgjald á sælgæti og kex:
Samþykkt sem
lög frá Alþingi
FRUMVARP um tímabundið inn-
fiutningsgjald á sælgæti og kcxi
var samþykkt sem lög frá Al-
þingi í Efri deild i gær. 1. grein
frumvarpsins var samþykkt með
10 atkva-ðum gegn 6 en aðrar
greinar með 10 atkvæðum gegn
einu.
Efni frumvarpsins er á þá leið
að 40% innflutningsgjald verði á
sælgæti og kexi og á að gilda fram
á árið 1982. Innflutningsgjaldið er
sett á í því skyni að vernda
innlendan iðnað fyrir innfluttum
vörum sömu tegundar.
Fjárhags- og viðskiptanefnd
sem um málið fjallaði klofnaði í
afstöðu sinni og lagði meirihluti
nefndarinnar til að frumvarpið
yrði samþykkt, en minnihlutinn
vildi fella það. í máli Lárusar
Jónssonar þingmanns Sjálfstæðis-
flokksins kom fram að þarna væri
um dulbúna fjáröflun ríkissjóðs að
ræða, þar sem í frumvarpinu
kæmi fram að innflutningsgjald
væri innheimt ti verndar iðnaðin-
um, en jafnframt væri lagður
skattur á þennan sama iðnað. Þá
sagði Lárus að ekki væri á það
minnst að nota það fé sem inn-
heimtist með þessum hætti til
þess að efla iðnþróun í landinu.