Morgunblaðið - 14.11.1981, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 1981
17
sérstaklega hugstæð málefni aldr-
aðra og málefni áfengissjúklinga,
en mörgum málaflokkum má bæta
við. Á þessu ári höldum við ár
fatlaðra. En þrátt fyrir allt það,
sem gert hefur verið, er margt
ógert enn. Hér er því miður ekki
neinn kostur vegna plássleysis að
gera grein fyrir því. Athyglisvert
er það, að frumkvæði í þessum
málum hefur fyrst og fremst kom-
ið frá áhugasömum einstaklingum
og samtökum þeirra, sem síðan
hefur tekist að vekja og síðan
hvetja hið opinbera til að sinna
betur skyldum sínum við þetta
fólk.
En það má líka snúa taflinu við.
Er ekki hugsanlegt, að ýmis félög
áhugamanna taki að sér að nokkru
eða öllu leyti verkefni, sem borgin
hefur sinnt a.m.k. um nokkurt
skeið. Eg nefni aðeins æskulýðs-
starfsemina, vinnuskóla fyrir
börn, unglingavinnu og sumar-
námskeið og annað slíkt. Þarf það
að vera útilokað, að t.d. heima-
vinnandi húsmæður tækju að sér
heimilishjálp i sínu hverfi, eftir
því sem aðstæður leyfðu, umönn-
un barna, sjúklinga og aldraðra og
önnur slík störf meira en nú er.
Gæti það ekki verið skemmtileg
nýbreytni — það mætti kannski
kalla það samkeppni — að félög
eins og Skógræktarfélagið og
Garðyrkjufélagið tækju að sér
skipulagningu og hirðingu tiltek-
inna svæða í borginni.
Margt af slíku mætti vinna á
vegum eða í samvinnu við hverfa-
samtökin, sem ég hef áður nefnt.
Eg er sannfærður um, að margt af
þessu gæti orðið til að bæta og
fegra mannlífið, auka fjölbreytni
þess og eyða lífsleiðanum, sem
þjáir svo marga.
Aukum fjölbreytni
mannlífsins
Aftan við þetta langar mig að
hnýta að einni hugmynd, þótt
annars eðlis sé að vissu leyti. Fátt
er nauðsynlegra fyrir viðgang
miðbæjarins gamla en þar verði
komið upp bílgeymsluhúsi. Á
borgin endilega að reisa slíkt hús?
Gæti það ekki orðið a.m.k. í sam-
vinnu við einstaklinga eða félög,
bæði hvað snertir byggingu og
rekstur?
Og það þarf víðar að auka fjöl-
breytni mannlífsins en í miðbæn-
um gamla. Við eigum mikil úti-
vistarsvæði, en þar vantar á, að
boðið sé upp á nægilega fjöl-
breytni. Það þarf að skipuleggja
betur útivistarsvæðin í Nauthóls-
vík/Öskjuhlíð, Laugardal, Elliða-
árdal, þannig að ekki verði svo til
eingöngu um að ræða gönguleiðir,
heldur verði sköpuð þarna fjöl-
breytt aðstaða, þannig að fjöl-
skyldur geti dvalist þar daglangt
eða a.m.k. hluta úr degi án tillits
til þess hvernig viðrar. I þessu efni
held ég, að Laugardalurinn bjóði
ef til vill upp á mesta möguleika,
t.d. væri hægt að reisa þar margs-
konar gróðurhús og jafnvei hafa
þar smádýragarð. Áuk þess vil ég
minna á gamla hugmynd mína um
það, að eitthvað verði aðhafst til
að lagfæra Rauðhólana gömlu.
Þar þarf að gera ráðstafanir til að
sporna við hættu, sem þar er, en
jafnframt mætti vafalaust með
góðu hugviti gera þar sérkenni-
legan útivistarstað.
Ég hef áður vikið að því, að
æskilegt væri að geta gert þeim
málum, sem hér hefur verið
minnst á, miklu betri skil. Ég vil
aðeins bæta einu við:
Það virðist alveg sjálfsagður
hlutur, að íbúar Reykjavíkur fái
reglulega upplýsingar um það, hve
mikill er raunkostnaður niður-
greiddrar þjónustu. Það er bæði
upplýsingar- og uppeldisatriði, að
menn geri sér ljóst, hve mikið lagt
er fram við þá þjónustu, sem
greidd er niður.
Sjálfstæðismenn! Það er ekki víst,
að við sigrum, þótt við stöndum sam
an, en það er öruggt að við töpum, ef
okkur tekst ekki að vinna saman
undirhyggjulaust við undirbúning og
framkvæmd þeirra kosninga, sem
fram undan eru. Kf ekki tekst nú að
slíðra sverðin, er líklegast, að fram
undan sé enn einn ósigurinn og ekki
sá minnsti. Slíkt má ekki henda.
11. nóvember,
Landsflmdur — próíkjör
eftir Ragnhildi
Helgadóttur
Landsfundur Sjálfstæðisflokks-
ins, sem haldinn var í októberlok,
sannaði enn á ný styrk flokksins.
Samt hefur flokkurinn aldrei í
rúmlega hálfrar aldar sögu sinni
starfað við erfiðari aðstæður en
undanfarin tvö ár. Þær hugsjónir,
sem halda Sjálfstæðisflokknum
saman, hafa enn á ný sannað gildi
sitt og sameinað allan flokkinn.
Formaður hlaut glæsilegt endur-
kjör, og nýr varaformaður var
kosinn. Það er ósk okkar allra
sjálfstæðismanna, að þeim báðum
farnist vel í hinum vandasömu
störfum, er þeirra bíða, og njóti til
þeirra góðs stuðnings.
Helmingur
þjóðarinnar
I þessú greinarkorni mun ég
gera að umtalsefni afmarkað at-
riði, sem ég tel, að Sjálfstæðis-
flokkurinn verði að taka til sér-
stakrar athugunar — einmitt nú.
Þetta atriði er staða kvenna í
flokknum. Hún er nú, á árinu
1981, lakari en hún hefur verið oft
áður. Sérstaklega á þetta við í höf-
uðborginni. Þar er nú engin kona
úr Sjálfstæðisflokknum í aðalsæti í
borgarstjórn. Um tíma voru þó
fleiri konur en ein í aðalsætum í
borgarstjórn, kjörnar af lista
Sjálfstæðisflokksins, og Auður
Auðuns í forystu. Nú er engin
kona á þingi kjörin í fast sæti
fyrir Sjálfstæðisflokkinn í
Reykjavík, en voru tvær um skeið.
Miðstjórn
Á landsfundinum í síðasta mán-
uði var hlutur kvenna í miðstjórn-
arkjöri minni en efni stóðu til.
Hinar dugmiklu og þekktu for-
ystukonur, Björg Einarsdóttir og
Sigurlaug Bjarnadóttir, hlutu ein-
ar kosningu, en voru lægstar að
atkvæðamagni þeirra, sem kjörn-
ar voru. Þingflokkur sjálfstæð-
ismanna sýndi skilning á að bæta
þurfti úr og kaus einróma hinn
ágæta þingmann úr Reykjanes-
kjördæmi, Salóme Þorkelsdóttur, í
miðstjórn sem einn fimm fulltrúa
þingflokksins.
Standa konur saman?
Stundum er sagt, að konur
standi ekki saman. Onnur var mín
reynsla, einmitt nú á landsfundin-
um. í hópi þeirra kvenna, sem
hann sóttu, var víðtæk samstaða,
ekki síst vegna þess, að þeim var
ljóst, að hlutur þeirra var minni
en vera átti og vera þurfti. En það
eru ekki aðeins konur, sem þurfa
að standa saman. Konur og karlar
í Sjálfstæðisflokknum þurfa að
sameinast um að bæta hlut
kvenna í flokknum.
Leysum málið á flokks-
grundvelli en ekki
með kvennaframboði
Nú ræða vinstrikonur sérstakan
framboðslista kvenna, m.a. með
þeim rökum, að hlutur kvenna í
Sjálfstæðisflokknum sé lakari en
vera ætti. í þessu felst hætta, sem
sjálfstæðismenn ættu ekki að van-
meta.
I Sjálfstæðisflokknum er fjöldi
dugandi kvenna, sem sannarlega
er trúandi fyrir meðferð og stjórn
opinberra mála. I slíkum flokki er
afar einhæft að bjóða kjósendum
hvað eftir annað upp á framboðs-
lista, þar sem aðalsætin eru ein-
göngu skipuð körlum, þótt góðir
séu. Það er ekki vansalaust frá
lýðræðislegu sjónarmiði á árinu
1981.
Við Islendingar getum því mið-
ur ekki verið stoltir af fram-
kvæmd jafnréttismála að þessu
leyti. ísland er nú í öftustu röð
Evrópulanda að því er varðar
hlutfall kvenna meðal kjörinna
fulltrúa í sveitarstjórnum og á
löggjafarþingum. Nágrannalöndin
standa okkur langtum framar að
þessu leyti, ekki síst hægri flokk-
arnir þar. Hægri flokkar hafa að
undanförnu sótt fram hröðum
skrefum, aukið þátttöku kvenna í
starfi innan flokkanna og á vegum
flokkanna og jafnframt aukið
fylgi sitt jafnt og þétt.
Prófkjörið vegna
borgarstjórnar
Á næstunni ákveða sjálfstæð-
ismenn í Reykjavík með prófkjöri,
hverjir skipa framboðslistann í
borgarstjórnarkosningunum
næsta vor. Menn öðlast rétt til
þátttöku í prófkjörinu með því að
skrá sig í eitthvert sjálfstæðisfé-
laganna í borginni. Þá gefst tæki-
færi til að rétta hlut kvenna. Á
prófkjörslistanum eru margar
konur sem reynslu hafa og dug,
bæði úr hópi ungra sjálfstæð-
ismanna og eldri, allt mjög fram-
bærilegir fulltrúar.
Þegar það er haft í huga, sem
rakið hefur verið um hlut kvenna í
Sjálfstæðisflokknum nú, vonast ég
til, að prófkjörið leiði til þess, að
hlutur kvenna eflist og verði sá,
sem eðlilegt er í flokki einstakl-
inga og allra stétta. Sjálfstæðis-
flokknum er það pólitísk nauðsyn.
Með réttum viðbrögðum í
prófkjörinu geta sjálfstæðismenn
aukið líkur á endurheimt meiri-
hluta flokks okkar í borgarstjórn
Reykjavíkur.
Um miðjan nóvember 1981
Reykjavík er
láglaunasvæði
eftir Jónu Gróu
Siguróardóttur
Það er dapurleg staðreynd að
Reykjavík er láglaunasvæði. Með-
allaun borgarbúa eru undir lands-
meðaltali. Dæmin hér að neðan
eru fengin frá Þjóðhagsstofnun og
sýna hlut hvers kjördæmis fyrir
sig, talin upp eftir meðaltalstekju-
röð:
Fyrir tekjuárið 1980
1. Vestfirðir
2. Reykjanes
3. Suðurland
4. Austurland
5. Vesturland
6. Reykjavík
7. Norðurland eystra
8. Norðurland vestra
kr. 52.780,00
kr. 51.940,00
kr. 47.080,00
kr. 47.060,00
kr. 46.960,00
kr. 45.800,00
kr. 45.460,00
kr. 41.150,00
Eins og sjá má er Reykjavík nr.
6 í röðinni af 8 kjördæmum, með
kr. 45.800,00 í meðaltekjur á mann
á meðan landsmeðaltal er kr.
47.430,00.
Margir Reykvíkingar
hafa flust úr borginni
Margir Reykvíkingar hafa flust
úr borginni til annarra staða, til
þess að fá meiri og betur launaða
atvinnu. Lífskjörin í borginni eru
almennt lakari en annars staðar,
en við svo búið má ekki lengur
standa. Höfuðborgarbúar geta
ekki lengur sætt sig við það mis-
rétti sem viðgengst í lánapólitík-
inni, viðvíkjandi veitingu úr fjár-
festingarlánasjóðum landsmanna.
Þar hafa atvinnufyrirtækin í
Reykjavík setið við skarðan hlut,
og afleiðingin blasir við.
Eflum atvinnutækifærin og
bætum lífskjörin í borginni
Þessu verður að snúa við. Eitt
mikilvægasta verkefni næstu
borgarstjórnar i Reykjavík hlýtur
að verða að efla atvinnulífið í
borginni og búa svo í haginn að
lífskjör fólksins geti batnað. Fleiri
og fjölbreyttari atvinnutækifæri
þurfa að skapast, til að tryggja að
ungt fólk sem kemur út á vinnu-
markaðinn fái atvinnu við sitt
hæfi.
Til þess að af því geti orðið,
verður að ráðast gegn þeirri
stöðnun sem verið hefur í þróun
atvinnumála höfuðborgarinnar.
Reykjavík þarf að skapa þá að-
stöðu sem til þarf, svo atvinnufyr-
irtæki geti dafnað eðlilega. Þau
þurfa t.d. lóðir til að byggja á, svo
og aðra nauðsynlega fyrirgreiðslu.
Þetta hefur skort á og m.a. leitt til
þess að þau atvinnufyrirtæki sem
hafa verið í vexti hafa mörg hver
orðið að flýja borgina gegn vilja
sínum, til nágrannabyggðanna.
Þar hafa þau getað fengið lóðir til
að byggja á undir starfsemi sína.
Á þennan hátt hefur bygginga-
iðnaðurinn flust meira en æskilegt
er frá borginni, og hún misst af
atvinnunni og sköttunum í sam-
bandi við þessar framkvæmdir.
I samvinnu við þingmenn
Reykjavíkur á borgarstjórn að
stuðla að því að hlutur Reykjavík-
ur verði efldur í fjárfestingar-
sjóðalánakerfinu, svo atvinnuupp-
bygging í höfuðborginni geti haf-
ist með sanngjörnum hætti, en
það er forsenda bættra lífskjara.
Ríkisvaldið getur hins vegar
ekki leyst nema hluta vandans.
Borgarstjórn verður að takast á
við hann, og hvetja til meiri upp-
byggingar atvinnufyrirtækja. Það
er hægt með ýmsu móti. Fyrirtæki
verða að fá lóðir til uppbyggingar,
fyrirgreiðslu frá borginni, og
skilning á því að gróskumikið at-
vinnulíf getur eitt lyft Reykjavík
upp úr lægðinni.
Stórkostlegir tónleikar
Dorriet Kavanna og Kristján
Jóhannsson sungu fyrir fullu
húsi í Háskólabíói við feikna
hrifningu. Dorriet Kavanna hef-
ur mjög sérkennilega rödd, eink-
um á lágsviðinu, en á efra svið-
inu er röddin björt upp á efstu
tóna tónsviðsins, bæði í sterkri
og veikri tónmyndun, sem er
blátt áfram stórkostlegt á að
hlýða. Kristján Jóhannsson var
ekki alls kostar í jafnvægi fyrri
hluta tónleikanna, en söng
glæsilega vel seinni hlutann,
einkum í Recondita armonia, úr
Tosca, og má segja að Kristján
hafi blátt áfram slegiö i gegn
með því lagi. Það er athyglisvert
að efnisskráin er sérlega erfið og
er merki um kappsemi söngvar-
anna, sem standa hátt. Óhætt er
að fullyrða að allir sem unna
Dorriet Kristján
Kavanna Jóhannsson
söng óska þeim góðs gengis. Páll
P. Pálsson stýrði hljómsveitinni
Tónlist
Jón Ásgeirsson
en hljómsveitin lék þrjá forleiki,
stundum nokkuð jafnvægislaust,
en á köflum vel. Einar Jóhann-
esson og Jón Sigurbjörnsson
áttu vel fluttar línur í ballett-
tónlist eftir Verdi. Semsagt
miklir stemmningstónleikar,
stórkostlegur söngur og mikil
fagnaðarlæti.