Morgunblaðið - 03.07.1982, Síða 18
18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. JÚLÍ1982
Lltgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 120 kr. á mánuöi innanlands. i lausasölu 8 kr. eintakiö.
ísafjörður
— Bolungarvík
Isafjörður hefur verið höfuðstaður Vestfjarða og mikil-
væg þjónustumiðstöð við nærliggjandi héruð allar götur
síðan þéttbýli fór að myndast í landinu. Á morgni aldar-
innar (1901) vóru ísfirðingar þegar orðnir um 1200 talsins
og vóru 'þá aðeins tveir byggðakjarnar fjölmennari í land-
inu: Reykjavík og Akureyri. Enn í dag er Isafjörður í hópi
mikilvægari framleiðslustaða í þjóðarbúskapnum, þó
fólksfjölgun hafi verið örari á ýmsum stöðum — og Vest-
firðir státi nú af fleiri þéttbýliskjörnum.
Á ísafirði búa nú um 3.400 manns. Þar af eru milli 1.600
og 1.700 á starfsaldri. Tæplega 40% vinnandi fólks sinnir
störfum í sjávarútvegi, veiðum og vinnslu, sem er óvenju
hátt hlutfall, og hafa Isfirðingar verið í framvarðarsveit
hagræðingar og tækninýjunga í sjávarútvegi, ekki sízt í
frystiiðnaði. Isafjörður skilar hlutfallslega stærra fram-
lagi í útflutningsframleiðslu og gjaldeyristekjum þjóðar-
búsins en mörg fjölmennari byggðarlög.
Fyrir nokkrum áratugum var Alþýðuflokkurinn ráðandi
afl á Isafirði og flaggaði óspart hugmyndum um opinberan
rekstur í atvinnulífi. Hugmyndir flokksins í þeim efnum
fengu nokkra reynsluprófun, sem ekki þótti gefa góða raun
— en skiluðu engu að síður mikilvægum lærdómi. Það var
síðan framtak einstaklinga, og samtaka á þeirra vegum,
sem byggðu upp atvinnulífið á Isafirði og í nágrannabyggð
hans, Bolungarvík, og óvíða er atvinnulíf traustara — og
húsakynni fólks eða almennar tekjur jafnbetri en á þessum
stöðum.
Það er svo önnur og dekkri hlið á tilverunni, að mál hafa
þróazt þann veg í sjávarútvegi, undir vinstri stjórnum
undanfarin ár, að rekstraröryggi í útgerð og fiskvinnslu er
nú minna og í meiri hættu en nokkru sinni — með tilheyr-
andi áhrifum á og afleiðingum fyrir atvinnu- og afkomuör-
yggi viðkomandi fólks.
I sveitarstjórnarkosningunum 22. maí sl. fékk Sjálfstæð-
isflokkurinn 43,9% atkvæða í Bolungarvík og 39,9% á ísa-
firði — og fjóra fulltrúa af 9 kjörna á hvorum staðnum um
sig. Hér vantar herzlumun í hreinan flokksmeirihluta.
Þessi úrslit spegla pólitísk viðhorf fólks og reynslulærdóm
í þessum tveimur kaupstöðum Vestfirðingafjórðungs.
VestfirÖir
AVestfjörðum búa á milli 10 og 11 þúsund manns, eða
aðeins 4,6% þjóðarinnar. Rúmlega 5.000 manns eru á
vinnualdri. Þar af starfa rúmlega 43% í sjávarútvegi, veið-
um og vinnslu, sem er hærra hlutfall en í sambærilegum
landshlutum. Þessi 4,6% þjóðarinnar, sem á Vestfjörðum
búa, skila um fjórðungi þeirrar freðfiskframleiðslu, sem
flutt er á erlenda markaði á vegum SH. Hlutfall Vestfirð-
inga í freðfiskútflutningi á vegum SÍS mun eitthvað lægra.
Ekki er þó langt frá lagi að áætla, að um 30% freðfisksút-
flutningsins komi frá þessum 4,6% þjóðarinnar.
Afkoma þjóðarinnar í bráð og lengd byggist á því, að
viðhaldið sé byggð í landinu öllu, sem er forsenda þess að
hægt sé að fullnýta þær auðlindir lands og lagar, er lífs-
kjörum þjóðarinnar ráða. Sjávarplássin, sem mynda verð-
mætakeðju um gjörvalla strandlengju landsins, byggja
mörg hver helft tilveru sinnar á nærliggjandi landbúnað-
arhéruðum. Þannig skarast þessir meginþættir þjóðar-
búskaparins. En nýting fiskstofna og markaður búvöru er
hvorttveggja skýrum takmörkunum háð. Þessvegna þarf
orkuiðnaður að koma til sem ný stoð undir lífskjör í land-
inu.
Vestfirðir eru fátækari að jarðvarma en aðrir landshlut-
ar. Margfaldur húshitunarkostnaður með olíu — saman-.
borið við verð á heitu vatni á höfuðborgarsvæðinu — veld-
ur óumdeildum lífskjaramismun. Þann mismun verður að
minnka, annaðhvort með skattfrádrætti eða með öðrum
hætti.
Víða kalt og léleg s]
Patreksfjörður:
Miklar framkvæmdir
við fjarvarmaveitu
i'atreksfirði, I. júlí.
Miklar framkvæmdir standa nú yfir
á Ratreksfirói við fjarvarmaveitu fyrir
staðinn á vegum Orkubús Vestfjarða.
Allur innri hluti þorpsins er í tak-
inu í þessu verkefni sem nú stendur
en það er Sigtún, Brunnar, Hjallar,
Aðalstræti frá apótekinu og inn að
Mikladalsá og ennfremur Mikla-
dalsvegur.
Það er Múli hf. á Patreksfirði sem
vinnur þetta verk fyrir Orkubú
Vestfjarða en fyrirsvarsmenn Múla
eru Ólafur Bæringsson, Björn Guð-
mundsson og Gísli Ólafsson.
Við svona framkvæmdir, skurð-
gröft og annað, vill oft fylgja mikill
sóðaskapur en verktakar við þetta
verk virðast leggja sig alla fram að
vinna þetta á sem snyrtilegastan
máta.
Er sómi að allri vinnutilhögun
þeirra svo og frágangi.
Finnst mér rétt að geta þessa sér-
staklega, þar sem venjulega stendur
ekki á að finna að, en minna um að
þess sé getið ef vel er staðið að
verki.
Páll
Neskaupstaður:
Þorskurinn ekki horfinn
„Nú fiska togararnir. Barði var að
koma inn með 150 tonn, mest þorsk,“
sagði Ásgeir Lárusson, fréttaritari
Mbl. á Neskaupstað í gær. „Núna er
Bjartur að rótfiska og Birtingur var að
fara út, þannig að þorskurinn er ekki
aldeilis horfinn."
Ásgeir sagði að veðurfar hefði
verið fremur leiðinlegt að undan-
förnu, þó hefði hitinn komist upp í
20 stig sl. fimmtudag. Kvað hann
bændur í Norðfjarðarsveit ekki sjá
fram á mikinn heyfeng í sumar því
mikið kal væri í túnum.
Akureyri:
Sumariö seint á ferðinni
„Það hefur ekki komið rigningar-
dropi hér í vor svo heitið geti,“ upp-
lýsti Víkingur Guðmundsson frétta-
ritari Mbl. á Akureyri. „Veður hefur
Hafþokan, sem lengi hefur verið kennd við Austfirði befur að vanda heimsótt firði þar eystra í sumar. Hefur hún lætt
sér inn á firöina fyrrihluta dags og birgt mönnum þar sólarsýn. Hér má sjá hana læðast inn með Norðfirði og hylja
sýn til Hellisfjarðar og Viðfjarðar. Ljósmrnd j.g.k.
Samþykkt borgarstjórnar: \
Næstu byggingarsva
Grafarvog og í Keldr
Borgarstjórn samþykkti á fundi sín-
um í fyrrakvöld tillögu borgarráðs-
fulltrúa Sjálfstæðisflokksins um breyt-
ingar á framkvæmdaröð aðalskipulags-
ins, og ákvað því að næsta íbúðarbyggð
í Reykjavík verði á strandsvæðunum við
Grafarvog og i Keldnaiandi, og á suður-
hluta Seláss. Samkvæmt tillögunni
verða næstu iðnaðarsvæði við Grafarvog
sunnanverðann og austur af Áburðar-
verksmiðjunni, en landnotkuh norðan
Grafarvogs verður breytt þannig, að
fyrirhuguðum iðnaðarsvæðum yst og
syðst á Gufuneshöfðanum verður breytt
í íbúðarbyggð frá vatnaskiium og til
suðurs. Þá verður meginhluti þess lands
Keldna, sem átti að fara undir framtíð-
arstækkun opinberra stofnana, felldur
undir íbúðarbyggð.
Davíð Oddsson borgarstjóri sagði
tillögu borgarráðsmanna hafa verið
lagða fram í borgarráði í framhaldi
af stefnubreytingu borgarstjóra í
skipulagsmálum, og þær væru beinar
afleiðingar kosninganna í vor. Við-
skilnaður fyrrverandi meirihluta í
skipulagsmálum hefði verið slíkur að
engan tíma mætti missa. Borgarbúar
hefðu ákveðið í kosningunum, að ekki
skyldi byggt upp til heiða við Rauða-
vatn. Þegar hefði verið skipuð nefnd
tii að athuga með kaup á þeim hluta
Keldnalandsins sem ætlaður væri
fyrir íbúðarbyggð, og þegar væri haf-
in á því athugun hver kosnaður af
flutningi Gufuness-radíós yrði, en því
færi fjarri, að borgarbúar þyrftu að
greiða þann kostnað, ef af flutningi
yrði. Davíð sagði brýnt fyrir Reykja-
víkurborg að venda sínu kvæði í
kross, annars yrði um algjört öng-
þveiti í lóðamálum að ræða.
Álfheiður Ingadóttir hélt 45 mín-
útna ræðu og sagði tillögu sjálf-
stæðismanna ótrúlega og einkennast
af bráðræði og sýndarmennsku. Ef
hún yrði samþykkt myndu vönduð
vinnubrögð í skipulagsmálum heyra
fortíðinni til. Vandkvæðin við fram-
kvæmd hennar væru mörg. Lagði Álf-
heiður til að tillagan fengi tvær um-
ræður, að skipulagsnefnd yrði fengin
hún til efnislegrar meðferðar á milli
umræðna, og að umsögn nefndarinn-
ar og kort lægju frammi við aðra um-
ræðu. Davíð Oddsson sagði þarflaust
að senda stefnumarkandi álit meiri-
hlutans fyrir skipulagsnefnd á þessu
stigi málsins, nefndin fengi málið til
meðferðar eftir samþykkt tillögu
sjálfstæðismanna í borgarstjórn.
Páll Gíslason sagði ýmislegt, sem
gerst hafi síðustu mánuði, hafa styrkt
borgina gagnvart þeim sem semja
þyrfti við um kaup á landi á austur-
svæðum, eitt af því væri hin afdrátt-
arlausa yfirlýsing borgarbúa í kosn-
ingunum, um að ekki skyldi byggt á
Rauðavatnssvæðinu. Páll sagði að til
greina kæmi að flytja tilraunastöðina
á Keldum á brott, ef ekki mætti
byRKja í námunda hennar vegna
smithættu. •
Sólrún Gísladóttir sagði tillögu
sjálfstæðismanna í raun ekki fela í
sér stefnubreytingu, heldur væri að-
eins um örlitla breytingu á landnotk-
unarröðun frá því í tíð vinstri meiri-
hlutans að ræða. Hún sagði að byrjað
væri á öfugum enda með því að ætla
að reisa nýja borg í austri, og lagði til
að kannaðir yrðu fyrst möguleikar á
að fiytja Reykjavíkurflugvöll úr
Vatnsmýrinni og reisa þar í staðinn
blandaða byggð. Gerður skyldi sam-
anburður á göllum og kostum byggð-
ar í Vatnsmýrinni og á Norðlinga-
holti.
Sólrún sagði að ýmsir efuðust um
ágæti þess að flytja flugvöllinn, en
kostirnir við að byggja á svæðinu
væru fleiri en ókostirnir. Byggð í
Vatnsmýrinni mundi þétta borgar-
myndina, hún færði fólkið nær at-
vinnutækifærunum, hún yki á fjöl-
breytni í íbúðavali, og mikið mundi
sparast í samgöngum.
Utandagskrártillaga Sólrúnar var
tekin til umræðu, eftir að leitað hafði
verið afbrigða, en Davíð Oddsson
lagði síðar til að tillögunni yrði vísað
til Borgarskipulags og skipulags-
nefndar til athugunar, og var það
samþykkt með 12 atkvæðum gegn
einu.
Davíð Oddsson gagnrýndi tillögu-
fiutning Kvennaframboðsins og sagði
það óeðlileg vinnubrögð, svo ekki væri
meira sagt, að koma með jafn veiga-
miklar tillögur utan dagskrár. Menn
þyrftu að kynna sér slikar tillögur, og
því þyrftu menn að vanda sig betur
við slíkan tillöguflutning, hér væri
gert ráð fyrir að flytja eitt stykki
flugvöll rétt eins og hendi væri veif-
að.
Vilhjálmur Vilhjálmsson minnti á
yfirlýsingar fulltrúa fráfarandi
meirihluta um að Keldnaland og
Grafarvogsland yrðu tekin til bygg-
inga þegar Rauðvatnssvæðið og
Norðlingaholtið yrði að fullu byggt.
Hann sagði fulltrúa Alþýðubanda-
lagsins í skipulagsnefnd hafa nefnt
engin þau atriði varðandi tillögu
sjálfstæðismanna sem borgarskipu-
lag eða borgarverkfræðingur þyrftu
að athuga á þessu stigi málsins, þótt
eftir þeim hefði verið gengið.