Morgunblaðið - 03.07.1982, Side 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. JÚLÍ 1982
31
Að vera fremur en gera
Jóhannes Páll páfi II tekur á móti Samverkamónnum Móóur Teresu á
leiðtogarundinum í Róm 14.—16. maí 1982. Fremst á mvndinni eru, talið frá
vinstri: Jóhannes Páll páfí II, Móðir Teresa, Marv Walsh frá írlandi og Patty
Kump frá Bandaríkjunum.
eftir Torfa Ólafsson
Fátt mun þáð fólk hér á landi,
sem ekki þekkir nafn Móður Ter-
esu í Kalkútta. Hún er af albönsk-
um ættum komin en ólst upp í
Júgóslavíu, fædd 1910 og ákvað
ung stúlka að helga Guði líf sitt.
Hún gekk í svonefnda Loreto-
reglu og stundaði fyrst kennslu-
störf í Kalkútta, en henni rann svo
til rifja eymdin og umkomuleysið
á götum borgarinnar, að hún gat
ekki varið það fyrir sjálfri sér að
kenna efnuðum stúlkum inni í
þokkalegri skólastofu, meðan fólk
tærðist upp af hungri og sjúkdóm-
um fyrir utan húsvegginn. Því
fékk hún lausn frá klausturheitum
sínum og stofnaði nýja reglu,
Kærleikstrúboðana, sem fékk
staðfestingu páfastólsins 1950.
Reglunni bættust brátt nýir með-
limir, meðan fækkaði í öðrum
reglum. Það gildir svipuðu máli
um klausturreglur og lifandi ver-
ur: þær fæðast, vaxa upp, lifa sitt
blómaskeið og síðan hnignar þeim
og þær deyja. Þær virðast kallaðar
til starfs af Guði, þar sem þörfin
ér brýnust þá og þá stundina.
Um þessar mundir var í Kalk-
útta ensk kona, Ann Blaikie að
nafni. Hún hafði unnið í verslun
sem rekin var til ágóða fyrir trú-
boðsstarf, en þar sem hún var orð-
in barnshafandi, varð hún að
hætta um skeið í búðinni. Aðgerð-
arleysi var henni þó ekki að skapi
og því kom hún að máli við vin-
konu sína, sem eitthvað þekkti til
Móður Teresu og starfs hennar.
26. júlí 1954 gengu þær á fund
hennar og buðu aðstoð sína við
söfnun gjafa fyrir jólaskemmtun
sem halda átti fátækum börnum.
Móðir Teresa hefur frá upphafi
tekið hverri liðveislu tveim hönd-
um og fól hún þeim gjafasöfnun
fyrir börn, jafnt kristinna manna
og muslima, því hún hefur aldrei
mismunað fólki eftir trú þess eða
skoðunum. Brátt bættust þeim
liðsmenn úr hópi kvenna og nú var
stofnað til samtaka sem nefndust
„Maríufélagið", því þetta ár var
helgað Maríu mey. Félagið starf-
aði í fyrstu að stuðningi við trú-
boðsstarfsemi yfirleitt. Fyrstu fé-
lagskonurnar voru kaþólskar en
brátt bættust í hópinn konur frá
öðrum trúarbrögðum, svo s'em
hindúum og búddistum, og nú var
farið að skipta liðinu niður í hópa.
Aður en langt um leið hófst starf í
þágu holdsveikra og var safnað fé
og hjúkrunargögnum.
Þegar frá leið lét Móðir Teresa
konur úr Maríufélaginu leggja
systrunum lið við hjúkrun og
kennslu og nú komu enn fleiri
leikmenn til aðstoðar við þær,
þeirra á meðal læknar og hjúkrun-
arkonur, og starfsemin færðist sí-
fellt í aukana.
Og innan skamms datt Móður
Teresu í huga að mynda úr þessum
samtökum hjálparsveit, sem yrði
Kærleikstrúboðunum til aðstoðar
eftir föngum. Hún ákvað að kalla
samtökin Samverkamenn, en það
heiti sótti hún til Mahatma
Gandhi, sem hafði notað það um
samverkamenn sína.
Hún kvaddi forustufólk samtak-
anna til fundar í Róm 1969 og þar
voru þeim samin lög. Við gerð
þeirra varð að gæta hinnar mestu
varúðar, því að samtökin voru ætl-
uð öllum mönnum með góðan
vilja, hvort sem þeir voru kristnir,
búddistar, hindúar eða heiðingjar.
Lögin voru lögð fyrir Pál VI páfa
26. mars og veitti hann þeim
blessun sína. Þar með voru
alþjóðasamtök Samverkamanna
Móður Teresu orðin að veruleika.
Móðir Teresa er æðsti stjórnandi
þeirra og hún skipar sjálf forustu-
menn þeirra í þeim löndum, þar
sem þeim er komið á Jegg, að sjálf-
sögðu samkvæmt tillögum trúnað-
armanna sinna, þar sem hún
þekkir ekki nógu vel til sjálf.
Kosningar eru engar í samtökun-
um og engum er heimilt að stofna
til þeirra upp á eigin spýtur. í
þeim er leitast við að ánetjast ekki
pappírsvinnu og þarflausu skipu-
lagsstarfi, svo að t.d. eru ekki
skrifaðar fundargerðir á fundum
starfshópanna. Móðir Teresa segir
sjálf að engin samtök í heiminum
séu „minna skipulögð" en þessi.
Samtökin greinast í stórum
dráttum í þrennt: almenna hópa,
sem lúta stjórn lands-„tengiliðs“,
samtök sjúkra og þjáðra og æsku-
lýðssamtök. Móðir Teresa hefur
illan bifur á heitunum „formaður"
og „yfirmaður" og því kallar hún
stjórnendurna „tengiliði" = links,
því að samtökin eiga að vera eins-
konar keðja fólks með góðan vilja
sem nær um heiminn allan og hún
lítur á stjórnendurna sem hlekki
eða tengiliði í þeirri keðju.
í almennu hópunum eru minnst
4 og mest 12 meðlimir og skipar
tengiliður landsins þeim stjórn-
anda. Hóparnir koma saman einu
sinni í mánuði til bænahalds og
viðræðna um starfið. Hver með-
limur ber ábyrgð á sjálfum sér og
starfi sínu, hann skuldbindur sig
aðeins til að lesa daglega bæn
Samverkamannanna og leitast við
að lifa í anda Móður Teresu, í
anda kærleika, miskunnsemi og
bróðurhug. Grundvallarhugmynd-
in er sú að Kristur lifi áfram í
okkur öllum og að við lánum hon-
um hendur okkar til að þjóna
bræðrum okkar og systrum. Eng-
inn yfirheyrir félagann, hann þarf
ekki að gefa neina skýrslu og eng-
inn áminnir hann þótt ekki verði
séð í hverju starfsemi hans felst.
Hann ber aðeins ábyrgð gagnvart
Guði. Og fyrstu skyldurnar hefur
hver maður við fjölskyldu sína, í
henni á hann fyrst og fremst að
sýna kærleika sinn, því að Guð
hefur trúað honum sérstaklega
fyrir þeirri fjölskyldu. Fjársöfnun
er ekki aðalverkefni samtakanna.
Móðir Teresa hefur meira að segja
bannað Samverkamönnum sínum
að efna til nokkurrar fjárplógs-
starfsemi í þágu hinna umkomu-
lausu. En Kærleikstrúboðarnir og
Samverkamennirnir taka fúslega
„AÖ vera samverkamað-
ur Móður Teresu er
fremur að vera en gera
eitthvað. Við verðum að
leggja rækt við okkar
innri mann, reyna að
skilja að það er Kristur,
sem við erum að þjóna.
Það þarf ekki alltaf
mikið tii að endurspegla
kærleika hans, stundum
þarf ekki annað en
brosa framan í barn eða
hlusta stundarkorn á
einstæðing, sem engan
hefur til að blanda geði
við.“
við gjöfum til starfseminnar og
koma þeim áleiðis
Starf samtaka hinna sjúku og
þjáðu felst í því að hverjum þeim
sjúklingi, þjáðum manni eða
bækluðum, sem taka vill þátt í
starfinu, er úthlutað nafni ein-
hverrar systur eða bróður í reglu
Kærleikstrúboðanna og biður
hann síðan fyrir þeim skjólstæð-
ingi sínum. Hann skrifar systur-
inni eða bróðurnum þegar hann
vill, en hann getur ekki vænst
svars nema einstöku sinnum, því
að bréfaskriftir Kærleikstrúboð-
anna eru mjög takmarkaðar. En
systurinni eða bróðurnum er
styrkur að því að vita, að bak við
hana eða hann stendur hópur
stuðningsmanna sem biður fyrir
honum og styrkir hann í starfi
hans.
Æskulýðsstarfsemin miðar að
því að virkja ungt fólk í þessum
sama anda og efla félagshug með-
al þess.
Samtök Samverkamanna eru
ekki enn til hér á landi en það er
ósk Móður Teresu að til þeirra
verði efnt áður en langt um líður. í
því skyni var höfundi þessara lína
boðið að taka þátt í leiðtogafundi
samtakanna, sem háður var í Róm
dagana 14,—16. maí sl. Þar sem ég
hef á undanförnum árum annast
móttöku gjafa og áheita til Móður
Teresu, bæði beint og eins ásamt
Vinum Indlands inn á gíróreikn-
ing 23900-3, og komið þeim áleiðis,
var ég eini íslendingurinn sem
samtökin vissu um. Fyrir ári var
farið að leita hófanna um stofnun
samtakanna og þeirri viðleitni
lauk með þessu boði. Þetta var 3.
leiðtogafundur Samverkamann-
anna, 2. fundurinn var haldinn í
Lippstadt í V-Þýskalandi 1976.
Ég fór fyrst til Englands <>g átti
tal við systur Marie Celirie M.C.,
sem er stjórnandi húss r«'glunnar
við Bravington Road 177 i London.
Það er hún sem tekur á móti gjöf-
um og áheitum héðan og kemur
þeim áleiðis. Kærleikstrúboðarnir
reka þrjú slík systrahús í London.
Systurnar við Bravington Road
reka gistiheimili fyrir flakkara og
áfengissjúklinga, þar sem hlynnt
er að þeim og þeír fá morgunmat.
Þá reka þær heimili fyrir vangefn-
ar og geðtruflaðar konur, sem þær
hafa fundið á vergangi. Einnig
gefa systurnar umkomulausu fólki
að borða einu sinni á dag og er
mikil aðsókn að þeim máltíðum,
stundum yfir 300 manns hvert
sinn. Ungir menn taka að sér
vörslu á drykkjumannaheimilinu
sem sjálfboðaliðar og skiptast á.
Enginn skortur er á mönnum til
þeirra starfa, þótt næturgestirnir
séu ekki alltaf sem ljúfastir í um-
gengni og húsgögn og gluggarúður
geti oft brotnað þegar mest geng-
ur á.
Leiðtogafundurinn hófst í San
Gregorio í Róm 15. maí. Það er
skamman spöl frá Colosseum.
Móðir Teresa var í forsæti en
henni til aðstoðar Ann Blaikie,
sem fyrr var getið og er nú tengi-
liður alþjóðasamtakanna. Þar var
og Jacqueline de Dekkers, tengi-
liður sjúkra og þjáðra, belgísk að
ætt. Hún þjáist af sjúkdómi I
hrygg og hefur verið skorin upp 32
sinnum. Er hún þó glöð og létt í
lund með afbrigðum.
Þátttakendur voru 89 frá 31
landi. Fulltrúar voru frá 7 löndum
sem ekki höfðu verið með áður:
Islandi, Finnlandi, Ungverjalandi,
Lesotho, Suður-Afríku og Zimba-
bwe.
Ann Blaikie bauð gesti vel-
komna. Þá flutti Móðir Teresa
ræðu og á eftir henni sagði
Jacqueline de Dekkers frá starfi
sjúkra og þjáðra. Messa var um
hádegisbilið báða fundardagana
og dagskránni lauk ávallt með
hugleiðingu í kirkjunni. Fjallað
var um starf samtakanna yfirleitt,
starfsreglur þeirra og fjármál og
gerðar voru smábreytingar á
starfsreglum. Síðari daginn
kvaddi Móðir Teresa okkur, full-
trúa hinna nýju landa, á sinn
fund, bað okkur að koma starf-
seminni á laggirnar heima hjá
okkur og loks þrýsti hún hendur
okkar af móðurlegri hlýju og bað
Guð að blessa okkur og starf
okkar.
17. maí, daginn eftir að fundin-
um lauk, tók Jóhannes Páll II páfi
á móti fundargestum í Vatíkan-
inu. Voru það alls um 100 manns
og voru börn starfsmanna fundar-
ins sett á fremsta bekk. Páfi flutti
stutt ávarp og faðmaði að sér
börnin. Hverjum gesti var afhent-
ur rósakrans (talnaband) sem
hann hafði blessað.
Aður en ég fór frá London í
sjálfa Rómarförina, heimsótti ég
Ann Blaikie, samkvæmt ósk henn-
ar. Hún fræddi mig eftir föngum
um Samverkamennina og sagði að
lokum við mig eitthvað á þessa
leið: „Að vera samverkamaður
Móður Teresu er fremur að vera en
gera eitthvað. Við verðum að
leggja rækt við okkar innri mann,
reyna að skilja að það er Kristur
sem við erum að þjóna. Það þarf
ekki alitaf mikið til að endur-
spegla kærleika hans, stundum
þarf ekki annað en brosa framan í
barn eða hlusta stundarkorn á
einstæðing sem engan hefur til að
blanda geði við. Kærleikurinn get-
ur verkað án mikilla athafna en
bægslagangurinn er til litils gagns
ef kærleikann vantar, enda segir
postulinn: Þótt ég talaði tungum
manna og engla en hefði ekki
kærleika, væri ég hljómandi
málmur eða hvellandi bjalla ...“
• •
VORUAFGREIDSLAINNANLANDSFLUGS
27933
Við bendum viðskiptavinum okkar á að kynna sér nýju númerin á bls. 78 í símaskránni.
FLUGLEIDIR
Gott fólk hjá traustu télagi