Morgunblaðið - 24.07.1982, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. JÚLÍ 1982
PÓLÝFÓNKÓRINN
Á SPÁNI
isskránni. Kórinn hefur góðan
hljóm, sem nýtur sín betur í minni
kirkjum eins og þessari þar sem
hljómburðurinn er ekki eins gríð-
arlegur og í þessum stóru kirkjum.
Þórhallur Birgisson var mjög
góður á fiðluna, en það. var líka
María Ingólfsdóttir í Malaga.
Besti hluti efnisskrárinnar finnst
mér vera kaflar úr Eddu Jóns
Leifs. Það er eins og saga íslands
komi fram í því verki, eins og
maður getur ímyndað sér hana.
Og það var eins og flutningur
verksins kæmi frá hjartanu, frá
þjóðinni. Það var stórkostlegur
flutningur og ef þetta yrði gefið út
á plötu er ég viss um að þær
myndu rjúka út.“ Þetta sagði Moy-
ano og bætti því við að ef hann
hefði átt frí daginn eftir þá myndi
hann hafa farið til Granada til að
heyra kórinn syngja í þriðja skipt-
Íð:
Fugladansinn í Loja
Það var vaknað snemma daginn
eftir, á mánudaginn, því fyrir
höndum var fjögurra tíma akstur
til borgarinnar Granada þar sem
átti að halda fjórðu tónleikana.
Lagt var af stað kl. 9. Það var
steikjandi hiti þegar komið var frá
ströndinni og inn í landið. Fólk
talaði um 40 gráður. Það var áð
einu sinni á leiðinni til Granada
til að fá hressingu og anda að sér
lofti. Það var í litlum bæ, sem
heitir Loja og er miðja vegu milli
Malaga og Granada. Það er sagt
að frá Loja komi fegurstu gleði-
konur Spánar. Einhver hafði á
orði að þær hefðu sennilega flutt í
burtu þegar þær heyrðu af íslend-
ingum í nágrenninu. í greiðaskál-
anum var gamall Spánverji sem
spilaði á átta strengja tangó-
banjo og sá fylgdist aldeilis með
því sem gerðist í poppheiminum
því hann tók þegar upp á því að
leika Fugladansinn á hljóðfærið
sitt. Síðan gekk hann á milli með
peningaskál og vildi fá eitthvað
fyrir sinn snúð.
Granada
Svo var komið til Granada. Það
er ein sögufrægasta borg Spánar
því þar var Spánn sameinaður í
eitt konungsríki árið 1492 þegar
Isabella og F'erdinand unnu loka-
sigur á Márum. Það er sagt að
aldrei hafi Spánn verið undir betri
stjórn en þegar útlendingar
stjórnuðu, fyrst Rómverjar og síð-
an Márar. Bæði þau tímabil var
Spánn í sem mestum blóma.
Granada er kannski frægust fyrir
hina forkunnarfögru Aihambra-
höll, sem Márar reistu á 13du öld.
Höllin eða virkið var reist á hæð
einni á vinstri bakka Darro-
árinnar, þar sem vel sést yfir ná-
læg héruð.
Það tekur marga daga að skoða
virkið almennilega. Höllin er um-
kringd háum veggjum en fyrir
innan þá áttu sér stað ófáir blóð-
ugir bardagarnir, sem skráðir eru
í sögu Granadaborgar. Alhambra
þýðir rauða húsið og eru tvær út-
gáfur til af nafngiftinni. Annars
vegar að nafnið sé til komið að því
að virkið var ætíð endurbyggt eft-
ir bardaga á næturnar við rauð-
leitt ljósið frá logandi kyndlum.
Hins vegar, sem er sennilegri
skýring, er sagt að nafnið sé til-
komið af því að roða slær á járn-
Manuel Martin
rikan jarðveginn, sem virkið er
byggt á.
Þegar veldi Mára leið undir lok
gleymdist Alhambra-höllinn fljótt
en þar settust að sígaunar og varð
höllin að illræmdu bæli þeirra.
Það var ekki fyrr en bandarískur
blaðamaður og sagnfræðingur
Wasington Irving að nafni kom til
Granada snemma á nítjándu öld-
inni til að skoða Alhambra-höll-
ina, að menn fengu áhuga á henni
aftur. Irving bjó í nokkurn tíma
með sigaununum í höllinni og
skrifaði síðan sögu hennar. Þá
loks tóku Spánverjar við sér og
hófu að byggja upp þessa frægu
höll og garðana sem hana um-
kringdu. En það er margt fleira en
Alhambra-höllin, sem vert er að
Fararstjórar Pólýfónkórsins og Ingólfur. Frá vinstri: Æsa Sig-
urjónsdóttir, Sigurdór Sigurdórsson, Sigurlaug Lövdahl, Sig-
rún Gissurardóttir, Þórhildur Þorsteinsdóttir, Ingólfur Guó-
brandsson og Gréta M. Pálmadóttir. Á myndina vantar Pétur
Jónasson. _
Rafael Rodriquez
eyða tíma sínum í að skoða. Eitt er
dómkirkjan í Granada þar sem
Pólýfónkórinn hélt sína tónleika.
Hún er talin vera með þeim feg-
urstu á Spáni. Smíði hennar hófst
árið 1518. í fyrstu átti að byggja
hana í gotneskum stíl en horfið
var frá því þegar leið á byggingu
hennar og hún byggð í endurreisn-
arstíl. Þegar stigið er inn í kirkj-
una fær maður það á tilfinning-
una að á slíkum stöðum gerast
kraftaverkin. Allt er hvítt innan-
dyra og ber hvíti liturinn við gyll-
inguna í aðalkapellunni, en kirkj-
an er samsett úr alls fimm smærri
kapellum, skreyttum af frægustu
listamönnum Spánar m.a. Pedro
de Mena þeim hinum sama og skar
út 1500 andlit úr Biblíunni í kórn-
Maria José Ninerola
um í dómkirkjunni í Malaga. Er
þessi de Mena hálfgerður Rík-
harður Jónsson þeirra Spánverja.
Þegar komið var til Granada
var ekið beint á gististaðina,
hljómsveitin á hótel Guadalupe en
kórinn á hótel Melia Granada.
Strax við komuna var borðaður
hádegisverður en að honum lokn-
um var hvíld til kl. 15.00. Hvíld
sem margir notuðu til að versla og
skoða sig um í borginni. Þá var
stutt kynnisferð um borgina en
henni lauk við þessa stórkostlegu
dómkirkju Granada-borgar þar
sem tónleikarnir voru haldnir
seinna um kvöldið. Allar aðstæður
voru athugaðar þarna. Kirkjan
tekur 1.500 manns í sæti og er
enda í enda rétt eins og meðal
fótboltavöllur að lengd og eins á
breidd. Hæst er um 80 fet upp í
þakið. Þegar kirkjan hafði verið
skoðuð var farið aftur niður á hót-
el tii að skipta um föt og búa sig
undir tónleikana. í Granada stóð
yfir ein af merkustu tónlistarhá-
tíðum Evrópu, 31. tónlistarhátíð
borgarinnar.
Aldrei verið á
stórkostlegri tónleikum
Samkvæmt gömlum lögum, sem
margar kirkjur á Spáni fara eftir
er ekki leyfilegt að selja aðgang að
kirkjunum. Svo var um kirkjuna í
Nerja og einnig í dómkirkjunni í
Granada. Kl. sjö um kvöldið hélt
kór og hljómsveit til kirkjunnar
þar sem haldin var smáæfing fyrir
tónleikana, sem hófust á mínút-
unni átta. Hvert sæti varð fljót-
lega setið svo fólk tók að hópast
saman hvar sem það komst sem
næst Pólýfónkórnum og stóð í
stórum hópum á meðan á tónleik-
unum stóð. Má segja að um 3.000
manns hafi hlýtt á tónleikana þeg-
ar mest var enda var tónlistar-
fólkinu fagnað geysilega vel að
þeim loknum. Kórinn fyllti þessa
gríðarstóru dómkirkju tónum sín-
um að því er virtist fullkomlega
áreynslulaust.
Af spjalli við nokkra áheyrend-
ur að loknum tónleikunum í
Granada mátti ráða að þeir hafi
verið meiriháttar viðburður í
borginni. Manuel Martin sagði:
„Ég var á orgeltónleikum hérna í
gærkvöldi og á þá var líka ókeypis
en þar var ekki helmingurinn af
þessum fjölda sem nú er. Ég held
að þessir tónleikar séu þeir bestu
sem ég hef farið á á þessari tón-
listarhátíð, sem'nú stendur yfir og
er að ljúka. Edda-oratoría Jóns
Leifs þótti mér mjög fallegt verk
og vel flutt af kór og hljómsveit en
þó held ég að ég sé hrifnastur af
verki Bachs þar sem María Ing-
ólfsdóttir er einleikari."
Rafael Rodriquez sagði í sam-
tali við blm.: „Þetta voru stórkost-
legir tónleikar. Magnificent. I
þrjátíu og eitt ár hef ég sótt tón-
leika á hátíðinni hér í Granada, en
ég hef aldrei verið á stórkostlegri
tónleikum og efast um að verða á
öðrum slikum. Kórinn og ein-
söngvarar heilluðu mig og verk
Jóns Leifs þótti mér mjög gott. Og
María Ingólfsdóttir þótti mér
hreint fantastic. Ég held að þetta
hafi verið best sótta atriðið á tón-
listarhátíðinni."
Maria José Ninerola sagðist
hafa verið hrifnust af Mariu Ing-
ólfsdóttur en best af öllu þótti
henni þó einsöngur Nancy Arg-
enta. „Af verkunum sem flutt voru
var ég hvað hrifnust af Hallelujah
eftir Hándel. Ég hef talað við mik-
ið af fólki hér á tónleikunum og
það er á einu máli um að það séu
mörg ár síðan svona góðir tónleik-
ar hafa verið haldnir hér í Gran-
ada. Sjálf vissi ég ekki hvað tím-
anum leið á þessum tónleikum."
Frh.
Uppgjörið
talar Eysteinn fyrir eigin reikn-
ing, en hann virðist samnefnari
þeirra, sem veitzt hafa á sem
harkalegastan hátt að ritsafninu
RÍM. Að fá afstöðuna vottaða svo
á prenti, er meir en unnt var að
vonast eftír. En nú stendur hún
þarna, í Tímanum 13. júlí 1982
síðu 9. Hver sem er getur flett
þessu upp.
Eðlileg afstaða hefði verið a) að
leyfa fræðimanni að skýra mál sín
b) hringborðsumræður, fyrst
heimspekideildartnenn skildu
ekki vinnuaðferðina og c) saman-
burður á vinnuaðferðum heim-
spekideildar og annarra þeirra er
t stunda rannsóknarstörf.
Það sem Eysteinn í rauninni er
að segja, er eitthvað á þessa leið:
„Við sem lesið höfum bókmenntir
og íslenzku við heimspekideild
skiljum ekki viðurkenndar vís-
indaaðferðir helztu háskóla. Við
skiljum einungis tiltölulega
þrönga vinnuaðferð, sem beitt er í
okkar fagi. Þar sem við viðurkenn-
um ekki vísindaaðferðir annarra,
þýðir ekkert við okkur að tala.“
Einfalt mái
Til að kóróna grein sína kveður
Eysteinn upp úr með það, að hann
sjái ekki að málið sé flókið, ekki
séu nema „þrjú atriði sem hin
hefðbundnu islenzku fræði eða
fulltrúar þeirra, þurfi að fá svar
við frá Einari Pálssyni, til þess að
samræðugrundvöllur sé fenginn."
Siðan rekur hann þrjár megin-
spurningar í mörgum liðum, sem
öllum hefur verið ítarlega svarað í
ritsafninu RÍM.
Líkt er sem Eysteinn botni
hvorki upp né niður í þvi, hví „ís-
lenzkufræðingar" liggja nú undir
ámæli. Það er einmitt vegna þess,
að aldrei fékkst leyfi til að skýra
atriðin þrjú, eða annað sem máli
skipti. Arnór Hannibalsson skorar
á mig í viturlegri grein í Mbl. 14.
júlí „að taka höndum saman við
(þá) sem starfa í (heimspeki)deild-
inni“ í stað þess að gagnrýna þá á
prenti. Arnór er vammlaus maður,
sem þekkir ekki sögu framan-
greindra viðskipta. Ekkert hefði
ég fremur viljað á sinni tíð, en að
fá leyfi til að standa með öðrum
fræðimönnum háskólans í baráttu
fyrir betri rannsóknarskilyrðum.
En sú leið kom aldrei til greina.
Eini vegurinn sem vísaður var, lá
til útlegðar.
Sjálfum hefur mér aldrei fund-
izt þetta mál einfalt. Því óskaði ég
að fá að skýra það. En þyki þeim
Eysteini og félögum ekkert flókið í
dæminu, er þeim hér með bent á
að lesa ritin, sem um rannsóknirn-
ar fjalla. Af grein Eysteins fæ ég
nefnilega ekki séð, að hann hafi
iitið í annað af RÍM en Baksvið
Njálu — með þoku íslenzkufræð-
innar fyrir báðum augum. Að
sjálfsögðu er þess ekki að vænta,
að menn sem stunda íslenzkunám
sérstaklega, kunni meir í miðalda-
fræðum en aðrir. En þess hefði
verið að vænta, að þeir reyndu að
kynna sér þau.
Fræðileg um-
fjöllun eða níð?
Erindið umdeilda hefur að lok-
um skilað niðurstöðum. Menn vita
nú, hvernig heimspekideild og
sumir „íslenzkufræðingar" snúast
við örðugum gátum rannsókna.
’ Þar virðist sú stefna í fyrirrúmi
að ómerkja persónu manns í stað
þess að glíma við rök hans. Það
lærdómsríkasta við ritsmí^ hins
lærða doktors úr heimspekideild í
Tímanum er þannig, að þótt talað
sé undir yfirskini sanngirni, flokk-
ast ummæli hans fremur undir níð
en fræðilega umfjöllun. Lesendur
treysta háskólamanni með dokt-
orsgráðu — þá órar vart fyrir
þeirri þröngsýni, er í greininni
felst. Er ekki að furða þótt minni
spámennirnir þori að taka ýmis-
legt upp í sig, fyrst svo er um
predikun æðstu prestanna.
En dr. Eysteinn Sigurðsson hef-
ur — eins og dr. Gunnar Karlsson
á undan honum — gert íslenzkum
fræðum greiða.
íslendingar skilja nú við hverja
þeir eiga.
i