Morgunblaðið - 29.01.1983, Síða 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. JANÚAR 1983
37
Minning:
Þorgerður Friðriks-
dóttir Sauðárkróki
Fædd 19. febrúar 1932
Dáin 22. janúar 1983
Þorgerður Friðriksdóttir, Háu-
hlíð 2, Sauðárkróki, er látin,
fimmtíu ára að aldri. Hún háði
sitt dauðastríð í Landspítalanum í
u.þ.b. tvo mánuði. Krabbamein
varð henni að aldurtila. Hún sá
sjálf að hverju stefndi og tók því
með miklu æðruleysi. Hún verður
jarðsungin frá Fossvogskirkju í
dag.
Hún er dóttir hjónanna Friðriks
Jónssonar og Guðfinnu Þorleifs-
dóttur, og bjuggu þau á Ásvalla-
götu 24 í Reykjavík. Guðfinna var
frá Þverlæk í Holtum. Hún lést
fyrir sjö árum, en Friðrik lifir
dóttur sína. Hann er Vestfirðing-
ur, frá Patreksfirði, var lengi sjó-
maður en síðar vörubílsstjóri.
Tóta, eins og hún var oftast
kölluð, ólst upp í Reykjavík við
gott atlæti hjá foreldrum sínum.
Hún lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík
1952.Giftist ung Steini Þ. Steins-
syni. Hann er sonur Þorkels
Steinssonar fv. lögregluþjóns í
Reykjavík og Ritu Steinsson. Rita
var skosk að uppruna. Hún lést
fyrir sex árum. Þau Tóta og
Sveinn héldu til Kaupmannahafn-
ar þar sem Steinn nam dýralækn-
isfræði aísjötta áratugnum. Heim-
komin settust þau að á Sauðár-
króki og bjuggu þar æ síðan, en
Steinn þjónar sem dýraiæknir
Skagafjarðarhéraði. Þau eignuð-
ust fjögur börn sem eru: 1) Þor-
steinn, f. 1954, viðskiptafræðing-
ur, starfar hjá Fjárlaga- og hag-
sýslustofnun. Kona hans er Sigur-
björg Guðmundsdóttir þroska-
þjálfi. 2) Finna Birna, f. 1958. Gift
þeim er þetta skrifar. 3) og 4) Tví-
burarnir Friðrik og Þorkell, f.
1968. Sá síðarnefndi var vanheill
og hefur verið á Sólborg á Akur-
eyri síðustu 10 árin.
Ég, sem þetta skrifa, varð þeirr-
ar gæfu aðnjótandi að kynnast
þessu fólki fyrir fáum árum, og
verða tengdasonur Tótu og Steins.
Mér varð fljótt ljóst hvílík mann-
kostahjón þetta voru. Ég kynntist
líka starfi þeirra sem var erilsamt
og ekki bundið við skrifstofutíma.
Þáttur hennar í þeim starfa var
afgreiðsla lyfja og ýmislegt fleira
sem tengdist umsýslu manns
Minning:
„Allt sem hefur upphaf þrýtur,
allt sem lifir deyja hlýtur", segir
Fjallaskáldið. Ékki erum við
ævinlega jafn viðbúin að mæta
þessum óumdeilanlega sannleika
þegar okkur finnst nærri okkur
höggvið. Þannig var það líka með
okkur vini og vandamenn Óskars
Gíslasonar er hann lést í Land-
spítalanum þann 19. þessa mánað-
ar, tæplega sjötugur að aldri.
Fast situr enn í minni mínu frá
árunum kringum 1930 hvað mér
þótti þessi ungi maður þá þegar
glæsilegur, enda strax vinamarg-
ur og umsetinn af æskufólki stað-
arins.
Óskar var bæði bráðþroska og
ósérhlífinn og fyrir þær sakir oft
ætlað meira af óviðkomandi en
eðlilegt hefði verið. Þegar nýja
Skálholt, hús foreldra hans, var
byggt á árunum 1925—6, bar
hann, án vitundar foreldra sinna,
grjót á handbörum heilu dagana
aðeins 12 eða 13 ára að aldri á
móti fullorðnum karlmönnum.
Var hann þannig alla tíð sérlega
viljugur og hamhleypa til starfa
að hverju sem hann gekk.
Innan við tvítugt hóf hann nám
við Verslunarskólann en hugnað-
hennar. Veit ég að margir bændur
og aðrir sem við hana áttu erindi
munu sakna hennar og hins hlýja
viðmóts og kurteisi sem hún sýndi
öllum.
Starf hennar var ekki þess eðlis
að þess verði getið í annálum. Hún
hefði eflaust við aðrar aðstæður
getað unnið störf þar sem hæfi-
leikar hennar og gáfur hefðu notið
sín betur. En fólk eins og hún leit-
ar ekki gæfunnar í fjölda nefnda
eða klúbba, kemst jafnvel ekki í
símaskrár, hvað þá embætt-
ismannatöl. En það gerir oft til-
veruna ríka og skáldlega. Það er
hluti af íslendingasögum sem lík-
lega verða þó aldrei skráðar. Tóta
var ein af þessum hljóðu íslend-
ingum sem gott er að hafa kynnst.
Einlægni hennar og velvilji í minn
garð og fjölskyldu minnar líður
mér ekki úr huga.
Hún vandaði allt sem hún gerði.
Hún var listræn og hafði afar
næmt auga, unni því sem fagurt
er. Hún saumaði mjög vandaðan
útsaum en flíkaði því ekki. Hún
var náttúruunnandi og sóttist eft-
ir útiveru á sumardögum. Mér eru
minnisstæðar gönguferðir með
henni og fjölskyldu hennar um
fáfarnar slóðir í dölum Skaga-
fjarðar. Það var ekki endilega feg-
urð eyja eða hrikaleiki fjalla sem
vakti athygli hennar, heldur hið
smáa og fíngerða; litir grasa eða
þytur í laufi. Gleði hennar var
„heilust og dýpst við það smáa“.
Hún var fíngerð sjálf og viðkvæm
eins og sumarblómin. Steinn
Steinsson var henni góður eigin-
maður. Heimili þeirra var fagurt.
Ég veit að hjónaband þeirra var
hamingjusamt þó að raunir steðj-
uðu að fjölskyldunni vegna van-
heilinda yngsta sonarins, Þorkels.
Hún var orðvör manneskja og
laus við allt tildur og hégóma.
Gerði sér ekki mannamun. Aldrei
tranaði hún sér fram og ekki sótt-
ist hún eftir margmenni. Var hún
þó höfðingi heim að sækja. Það
var reisn yfir henni og hátíðleika-
blær en aldrei grámygla hvers-
dagsins. Margar glaðar stundir
átti ég á heimili hennar.
Föður Tótu, þeim sómamanni,
Friðriki Jónssyni, sem nú sér á
bak einkabarni sínu, votta ég sam-
úð mína. Einnig eiginmanni henn-
ist það ekki er fram í sótti, heldur
sneri sér að siglingafræðum og
gerðist skipstjóri á mótorbát, er
hann var með í tvær vertíðir.
Óskar kvæntist árið 1934 eftir-
lifandi konu sinni, Láru Ágústs-
dóttur úr Reykjavík. Eignuðust
þau þrjár dætur sem allar eru
giftar: Ernu, konu Kára Óskars-
sonar múrarameistara, eru þau
búsett í Kópavogi, Hrefnu, búsetta
vestanhafs, sem er gift John
Minner, og Ágústu, eiginkonu
Ernst Kettler, kvikmynda-
gerðarmanns, en þau eru búsett í
Breiðholti.
Óskar er fæddur í Vestmanna-
eyjum hinn 6. mars 1913 og voru
foreldrar hans þau merku hjón
Gísli Magnússon og Sigríður Ein-
arsdóttir í Skálholti. Var hann
næstelstur sex systkina.
Eftir að hann hætti með mót-
orbát þann er að ofan getur, gerð-
ist hann skipstjóri hjá föður sín-
um á vélskipinu Garðari og síðar
Álsey, aðallega þó við síldveiðar,
og það allt fram að stríðsárum er
hann tók að sigla með fisk til
Bretlands yfir hið geigvænlega
hættusvæði, er mörgum varð að
aldurtila. Þeim siglingum hélt
ar, afkomendum og öðrum sem
hún var kær. Sjálfur mat ég hana
æ meir, því betur sem ég kynntist
henni.
Baldur Hafstað
I dag verður útför frændkonu
minnar Þorgerðar Friðriksdóttur
gerð fra vossvogskirkju.
Fréttin 'm að hún hefði látist í
Landspítalanum að morgni hins
22. janúar kom mér ef til vill ekki
alveg á óvart þó að von mín og
bæn hafi verið sú að hún mætti ná
heilsu á ný.
Það eru ávallt þung spor að
fylgja vinum sínum á besta aldri
til grafar. En hvað er góður aldur?
Það er spurning sem erfitt er að
svara. Nú sem endranær er það
svo að mennirnir ákveða en Guð
ræður.
Tóta, eins og hún var kölluð af
flestum vinum sínum, var fædd
hér i Reykjavík 19. febrúar 1932 og
ólst hér upp sín bernsku- og ungl-
ingsár hjá foreldrum sínum, hjón-
unum Guðfinnu Þorleifsdóttur og
Friðrik Jónssvni bifreiðarstjóra
sem býr nú á Asvallagötu 24. Hún
var einkabarn foreldra sinna og
eins og að líkum lætur naut hún
mikillar ástar og umhyggju þeirra
beggja í uppvexti sínum og alla tíð
meðan bæði lifðu, en Guðfinna
lést 1975 treguð af öllum sem
kynntust henni. Eftir sem áður
var Tóta yndi og eftirlæti föður
síns sem hann fékk endurgoldið
frá henni og fjölskyldu hennar
með kærleika þeirra og umhyggju.
Hann á nú dýran sjóð góðra minn-
inga sem eru honum huggun nú á
þessum sorgardögum. Á bernsku-
heimili hennar bjó fullorðinn
maður, Þorsteinn Guðmundsson
að nafni, fór vel á með þeim og
naut hún margs góðs frá honum
og hann frá henni. Lét hún elsta
son sinn bera nafn hans og segir
það sína sögu.
hann svo áfram til ársins 1946, er
hann sneri sér aftur að síldveiðun-
um. Þá var hann árið 1948 ráðinn
skipstjóri á nýsköpunartogarann
Bjarnarey, er Bæjarútgerð Vest-
mannaeyja þá gerði út. En sú út-
gerð átti sér því miður ekki langan
aldur.
Árið 1951 er Óskar svo ráðinn
sem forstjóri fyrir Hraðfrystistöð
Vestmannaeyja og þeim starfa
gegndi hann næstu ellefu árin.
Eftir það veitti hann forstöðu
sameiginlegri skrifstofu hrað-
frystihúsanna í Eyjum, eða til árs-
ins 1965 þegar hann var ráðinn
forstjóri útibús Áfengis- og
tóbaksverslunar ríkisins í Vest-
mannaeyjum. Þessu starfi gegndi
Góðar minningar eru tengdar
æskuheimili Tótu, þar var gott að
koma, ávallt átti ég þar vinum að
mæta er viku góðu að mér í einu
og öllu. Lærdómsríkar og þrosk-
andi voru sumarstundirnar þegar
hún ásamt okkur fleirum frænd-
systkinum kynntumst íslenska
sveitalífinu, náttúrunni, mannlíf-
inu og lífsviðhorfunum sem höfðu
sín góðu áhrif á okkur öll, á
bernskuheimili mæðra okkar að
Þverlæk í Holtum.
Það kom því eins og af sjálfu sér
að Tóta hefur alla tíð staðið mér
nærri þó að fjarlægðin okkar á
milli hin sfðari ár hafi valdið því
að samverustundirnar urðu færri
en við báðar hefðum viljað.
Tóta lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík
1952. Eflaust hefur framtíð henn-
ar að nokkru verið ráðin þá því á
jólum 1953 giftist hún skólabróður
sínum Steini Þ. Steinssyni og með
honum hélt hún ótrauð út í lífið
umvafin kærleika hans frá þeim
degi til hennar hinsta dags.
Þau settust að í Danmörku um
nokkurra ára bil þar sem Steinn
stundaði nám í dýralækningum.
Hún sótti tíma í sálarfræði í
Kaupmannahafnarháskóla eftir
því sem tími leyfði frá því að gæta
bús og barna sem hún gerði af
stakri prýði.
Á heimili þeirra var gott að
koma og nutum við hjónin þar
margra gleðistunda sem eru okkur
ógleymanlegar.
Þau komu heim að námi loknu
með börnin tvö, Þorstein við-
skiptafræðing sem búsettur er í
Hafnarfirði, kona hans er Sigur-
björg Guðmundsdóttir og eiga þau
tvö börn, og Finnu Birnu sem
einnig á tvö börn, hún býr á Sauð-
árkróki með manni sínum Baldri
Hafstað. Haustið 1960 fluttu þau
til Sauðárkróks er Steinn varð
héraðsdýralæknir í Skagafirði.
Þar fæddust 1968 tvíburabræð-
urnir Friðrik og Þorkell.
Á Sauðárkróki undu þau hjónin
hag sínum vel og síðari árin hafa
þau átt margar gleðistundir í
samvistum við hina stórbrotnu
náttúrufegurð Skagafjarðar sem
engan lætur ósnortin sem kynnst
hefur. Þær stundir voru ofarlega í
huga Tótu og minntist hún á þær
og þau hughrif sem þær skildu eft-
ir, við mig stuttu fyrir andlát sitt.
Að leiðarlokum leita á hugann
minningar um góða, hógværa og
trygglynda konu sem gott var að
þekkja. Henni fylgja góðar bænir
fjölskyldu okkar, með þakklæti
fyrir samvistir og vináttu fyrr og
síðar.
hann um sautján ára skeið, eða
þar til hann varð að hætta því
sökum veikinda.
Ekki gat Óskar þó með öllu sagt
skilið við sjóinn heldur keypti sér
á efri árum lítinn vélbát, sem
hann skrapp á til veiða í frístund-
um sínum.
En til hvers nú að vera að telja
upp öll þessi störf, er maðurinn
hafði með höndum? Það er ein-
ungis til þess gert að sýna að hann
bjó yfir verðmætum hæfileikum
sem urðu alþjóð að notum. Og því
skyldum við ekki reyna að meta að
verðleikum kosti þess fólks, sem
samleið á með okkur á lífsbraut-
inni?
Enn er þó ótalinn sá kostur
Óskars Gíslasonar er ég mat öll-
um öðrum meir — en það var hans
góða hjartalag — kostur sem
aldrei um alla eilífð verður metinn
til fjár.
Þau hjónin Óskar og Lára
bjuggu allan sinn búskap í Vest-
mannaeyjum fyrir utan örfáa
mánuði eftir að þau giftust, en
þann tíma voru þau í Reykjavík. í
Eyjum áttu þau lengst af heima í
húsinu Sólhlíð 3, er þeir reistu
saman Óskar og faðir hans.
Ekki mátti þessi ágæti mágur
minn til annars hugsa en að jarð-
neskar leifar hans fengju þar leg í
mold er hann hafði lifað öll sín
æsku- og manndómsár — á eyj-
unni hans fögru.
Með þessum línum fylgja inni-
legustu samúðarkveðjur okkar
hjónanna til Láru og dætranna.
Sigurður Guttormsson
„„Dáinn, horfinn!" — Marmafrogn!
Iflvílíkt orð mig dvnur yfir!
En éff veit að látin.n lifir;
það er huggun harmi gegn.“
Friðrik, Steinn og börn. Ég og
fjölskylda mín biðjum ykkur allr-
ar blessunar Guðs, huggunar og
friðar. Hann helgi minninguna um
góða konu. Stína
I dag kveðjum við kæra vinkonu
og skólasystur. Tóta var fædd í
Reykjavík, dóttir hjónanna Guð-
finnu Þorleifsdóttur og Friðriks
Jónssonar. Hún var einkabarn
foreldra sinna og ólst upp við mik-
ið ástríki þeirra. Við minnumst
skólaáranna í Menntaskólanum í
Reykjavík með Tótu, sem alltaf
var hinn góði, glaði félagi og
æskuheimilis hennar á Ásvalla-
götunni, þar sem hógværðin og
góðleikinn ríkti. — Þar var gott að
koma.
Tóta giftist skólabróður sínum,
Steini Þ. Steinssyni. Þau bjuggu
sín fyrstu búskaparár í Kaup-
mannahöfn, þar sem hann var við
nám í dýralækningum, en síðan á
Sauðárkróki, þar sem hann gerðist
héraðsdýralæknir. Þau eignuðust
fjögur börn, þrjá syni og eina
dóttur. Tóta og Steini voru mjög
samhent hjón jafnt í gleði og sorg.
í nóvember sl. var Tóta lögð
helsjúk inn á Landspítalann, þar
sem hún háði svo sitt dauðastríð
af hetjulund og Steini vék vart frá
sjúkrabeði hennar.
Tóta var hin góða húsmóðir, eig-
inkona og móðir. Hún undi sér
bezt á heimili sínu, sem bar
snyrtimennsku hennar og vand-
virkni fagurt vitni.
Hugljúf og góð, þannig mun
Tóta lifa í minningu okkar og við
þökkum henni samfylgdina og
biðjum henni guðsblessunar.
Steina og börnunum sendum við
okkar dýpstu samúðarkveðjur svo
og Friðriki föður hennar.
„Drottinn gef þú dánum ró
og hinum líkn sem lifa.“
Unnur, Stella, Níní
Qpið bréf frá SDÍ:
Forðagæslu-
mönnum
verði veitt
fulltingi
SAMBAND dýraverndunarfélaga fs-
lands hefur fyrir skömmu sent öllum
bæjarstjórum landsins, oddvitum og
borgarstjóranum í Reykjavík, bréf,
þar sem gerð er að umtalsefni nauð-
syn bættrar umhirðu á búfénaði
landsmanna.
Hefur SDÍ sent blöðum og öðr-
um fjölmiðlum afrit af þessu bréfi
sem undirritað er af for-
manninum, Jórunni Sörensen, en
þar segir m.a. á þessa leið:
„Á hverjum vetri berast SDl
fjölmargar kvartanir og kærur
vegna lélegrar — jafnvel engrar
— fóðrunar búfjár, auk margs
konar vanhirðu. Virðist. forða-
gæslumönnum oft á tíðum reynast
mjög erfitt að knýja fram viðun-
andi úrbætur, þannig að sömu
mönnum líðst alls konar draslara-
gangur, að maður tali ekki um
hrein lögbrot, gagnvart skepnum
sínum ár eftir ár. Þetta er stjórn
SDÍ mikið áhyggjuefni og hefur
hún í mörg ár leitað leiða til úr-
bóta. Því biðjum við þig að veita
forðagæslumanninum fulltingi við
framkvæmd forðagæslulaganna
þannig að búfé líði ekki fyrir fóð-
urskort og vanhirðu í sveit þinni."
I því sambandi minnum við
einnig á 2. gr. laga um dýravernd
er hljóðar þannig:
„Öllum þeim, sem eiga dýr eða
ráða yfir þeim að öðru leyti eða
hafa umsjá með dýrum fyrir eig-
anda þeirra eða annan rétthafa, er
skylt að sjá um, að dýrin fái nægi-
legt vatn og fóður við sitt hæfi og
viðhlítandi umhirðu. Eiganda eða
öðrum rétthafa er skylt að sjá
dýrum fyrir hæfilegum vistarver-
um (geymslustað, vörzlustað),
skjólgóðum og rúmgóðum, enda er
skylt að ræsta slíka staði með við-
unandi hætti."
Með bestu kveðjum
f.h. stjórnar SDÍ
Jórunn Sörensen.
Óskar Gíslason
Vestmannaegjum