Morgunblaðið - 03.03.1983, Blaðsíða 18

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. MARS 1983
Kosningabaráttan í Vestur-I>ýzkalandi stendur nú sem hæst fyrir
þingkosningar þær sem þar eiga að fara fram á sunnudaginn kemur.
Kjarnorkueldflaugar og atvinnuleysi eru helztu hitamál kosninga-
baráttunnar og ganga klögumálin þar á víxl. Helmut Kohl, kanslari
og leiðtogi kristilegra demókrata, sakar Hans-Jochen Vogel, leið-
toga jafnaðarmanna, um að stefna að því að leiða Vestur-Þýzkaland
burt frá NATO og Vogel varar við hættunni af „alþjóðlegri efna-
hagskreppu", sem kristilegir demókratar eigi eftir að kikna undir og
skorar á iðnaðarþjóðir heims að berjast gegn atvinnuleysinu í heim-
inum með unfangsmiklum, sameiginlegum og samræmdum aðgerð-
um, sem einar dugi til þess að vinna bug á atvinnuleysinu, ekki bara
í Vestur-Þýzkalandi heldur einnig annars staðar.
Hans-Jochen Vogel, kanslaraefni jafnaðarmanna (til hægri).
Þessu svarar Kohl á þann veg,
að stjórn sín sé þegar á góðri leið
með að lyfta landinu upp úr
kreppunni og að flokkur sinn
megni einn að rétta við efnahag
landsins og blása í kulnaðar glæð-
ur atvinnulífsins. Það séu jafnað-
armenn, sem beri ábyrgð á því
með 13 ára stjórn sinni, að at-
vinnuleysingjar í landinu eru nú
um 2,5 millj. en ekki kristilegir
demókratar, sem aðeins hafa verið
við stjórn frá því í október sl.
Skoðanakannanir benda líka ein-
dregið til þess, að hin almenni
kjósandi treysti kristilegum
demókrötum mun betur en jafnað-
armönnum til þess að leysa úr
efnahagsörðugleikunum.
Nokkur tortryggni hefur hins
vegar skapazt hjá kjósendum
vegna þeirra meðaldrægu eld-
flauga, um 200 að tölu, sem fyrir-
hugað er að koma fyrir í Vestur-
Þýzkalandi á þessu ári, ef Banda-
ríkjamönnum og Rússum tekst
ekki að komast að samkomulagi
um takmörkun á þeim vopnum yf-
irleitt, en viðræður um það fara
nú fram í Genf. í fyrri hluta kosn-
ingabaráttunnar vöktu jafnað-
armenn mikinn hljómgrunn hjá
kjósendum vegna stefnu sinnar í
eldflaugamálinu, sem þó hefur
reynzt býsna óræð og óákveðin.
Síðustu daga hafa eldflaugarnar
horfið að nokkru í skuggann fyrir
atvinnuleysi og efnahagskreppu,
sem aðalmálum kosningabarátt-
og því geta minnstu sveiflur á
meðal kjósenda síðustu dagana
fyrir kosningarnar ráðið úrslitum
í þessu efni. Skoðanakannanirnar
að undanförnu hafa birst hver á
fætur annarri, en engin þeirra
spáir nákvæmlega sömu úrslitum.
Frjálsir demókratar voru í mik-
illi lægð sl. haust, er þeir slitu
stjórnarsamstarfi við jafnaðar-
menn en tóku höndum saman við
kristilega demókrata. Sú
ákvörðun vakti upp miklar deilur
á meðal stuðningsmanna flokksins
með þeim afleiðingum að margir
þeirra sögðu sig úr honum.
Glundroði og upplausn virtist ein-
kenna flokkinn og fylgið hrundi af
honum. Þannig naut FDP aðeins
stuðnings 3,5 kjósenda í október
sl. En síðan hafa frjálsir demó-
kratar óspart sótt í sig veðrið og
eru nú mjög nærri 5% markinu.
Sumar skoðanakannanir síðustu
vikurnar hafa meira að segja gefið
til kynna að þeir væru komnir vel
upp fyrir 5% mörkin.
Græningjarnir á niðurleið
Græningjarnir aftur á móti
höfðu í október sl. stuðning um
9% kjósenda, en fylgi þeirra hefur
minnkað verulega síðan. Því veld-
ur sá glundroði, sem áberandi hef-
ur verið í stefnu græningjanna.
Þeir eru miklu betur þekktir af
því, á móti hverju þeir eru en hinu
fyrir hverju þeir berjast. Þeir
komust í oddaaðstöðu í Hamborg
sl. sumar, er hvorki jafnaðarmenn
né kristilegir demókratar fengu
þar hreinan meirihluta í fylkis-
þingkosningum. Jafnaðarmenn
reyndu síðan að stjórna með að-
stoð græningjanna, en það fór allt
í handaskolum sökum afstöðu
græningjanna til margra mála og
þó ekki sízt til vinnubragða þeirra.
Þeir gátu snúizt öndverðir gegn
samstarfsmönnum sínum, jafnað-
armönnum, þegar minnst varði.
Loks fór svo að kjósa varð aftur til
fylkisþingsins í Hamborg. Þar
guldu græningjarnir mikið afhroð
en jafnaðarmenn fengu hreinan
meirihluta.
Græningjarnir svonefndu eru
hins vegar aðeins hluti af miklu
víðtækari hreyfingu, sem á síð-
ustu árum hefur vaxið fiskur um
hrygg í Vestur-Þýzkalandi. Það
eru hinir valfrjálsu (Die Altern-
ativen). Talið er, að innan vébanda
þessarar hreyfingar séu ekki færri
en 4—5 millj. manna eða miklu
fleiri en þær 1,5 millj. manna, sem
styðja stjórnmálaflokk græningj-
anna. í hópi hinna valfrjálsu eru
ekki aðeins leifar hippakynslóðar-
innar heldur einnig læknar og
lögfræðingar. Þetta fólk hefur
komið á fót hundruðum af „komm-
únurn", þar sem reynt hefur verið
að vekja upp annars konar menn-
ingar- og þjóðlíf en hið hefð-
bundna og borgaralega líf vel-
flestra Vestur-Þjóðverja. Sem
Hans Dietrich Genscher, utanrí
isráðherra og leiðtogi frjálsra dem
krata. Skoðanakannanir benda
þess að FDP hafi aukið fylgi s
verulega að umlanfiirmi.
Petra Kelly, einn helzti forystu-
maður græningjanna.
unnar, og hefur sú þróun vafalítið
orðið kristilegum demókrötum í
hag.
Athygli umheimsins beinist þó
fyrst og fremst að þessum kosn-
ingum sökum þess, hve úrslit
þeirra kunna að ráða miklu um
framtíðarþróunina í afvopnun-
armálum og staðsetningu kjarn-
orkuvopnanna. Bæði Rússar og
Bandaríkjamenn hafa reynt að
hafa áhrif á almenningsálitið í
Vestur-Þýzkalandi með tilliti til
þingkosninganna. Þannig kom
Gromyko, utanríkisráðherra Sov-
étríkjanna í opinbera heimsókn til
Vestur-Þýzkalands, er kosninga-
baráttan þar var að hefjast fyrir
alvöru, nú eftir áramót. Notaði
hann þá óspart tækifærið til þess
að segja Vestur-Þjóðverjum, hve
miklu „raunsærri" jafnaðarmenn
væru í afstöðu sinni til kjarnorku-
vopna en bæði kristilegir demó-
kratar og frjálsir demókratar. En
jafnframt hefur það ekki dulizt
neinum, að Ronald Reagan,
Bandaríkjaforseti og frú Margaret
Thatcher, forsætisráðherra Bret-
lands, kysu helzt að sjá Vestur-
Þýzkaland undir stjórn Helmuts
Kohls og kristilegra demókrata að
kosningunum afstöðnum.
kosningu í 248 kjördæmum en til
viðbótar er kosið um önnur 248
þingsæti samkvæmt landslista.
Þannig hefur hver kjósandi tvö at-
kvæði, annað til þess að kjósa ein-
hvern frambjóðandann í kjör-
dæmi sínu, en hitt til þess að kjósa
landslista einhvers flokksins og
þarf kjósandinn alls ekki að greiða
sama flokknum bæði atkvæði sin.
Hann getur til dæmis greitt fram-
bjóðanda kristilegra demókrata
atkvæði sitt og samtímis kosið
landslista frjálsra demókrata með
hinu atkvæðinu. Þegar þingsætum
landslistans er útdeilt, koma að-
eins þeir flokkar til greina, sem
hlotið hafa að minnsta kosti 5%
allra landslistaatkvæðanna eða
hafa fengið að minnsta kosti þrjú
þingsæti í beinu kosningunum.
Kosningarétt hafa allir, sem orðn-
ir eru 18 ára og eldri.
Enginn getur sagt fyrir um það
með neinni vissu, hvort það verða
tveir, þrír eða jafnvel fjórir þing-
flokkar á Sambandsþinginu eftir
kosningarnar. Bæði frjálsir demó-
kratar (FDP) annars vegar og
græningjarnir og valfrjálsir
(GAL) hins vegar eru nálægt. því
að fá þau 5% atkvæða, sem þarf
til þess að tryggja þeim þingsetu
35 millj. á kjörskrá
í kosningunum á sunnudag eru
um 35 millj. manns á kjörskrá.
Kosið verður um 496 þingsæti á
Sambandsþinginu í Bonn, sem er
löggjafarsamkunda Vestur-
Þýzkalands. Sambandsráðið
(Bundesrat) sem er eins konar efri
deild þingsins og jafnframt þó
nokkur völd, en til þess er kosið af
stjórnun hinna einstöku fylkja
landsins (Lánder). f kosningunum
nú eru þingmenn kosnir beinni

Helraut Kohl, kanslari (fyrir miðju), á kosningafundi. Fyrir ofan hann að baki stendur eitt vinsælasta vígorð
kristilegra demókrata í kosningabaráttunni nú: „Með okkur út úr kreppunni.“
Franz Josef Strauss, leiðtogi CSU í
Bayern. Hann ætlar sér mikinn hlut
í næstu ríkisstjórn.
Kosningarnar í V-Þýzka-
landi á sunnudag
Atvinnuleysi og eld-
flaugar eru mikil-
vægustu hitamálin