Morgunblaðið - 20.03.1983, Blaðsíða 26

74
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. MARZ 1983
3E
A DROITINSWI
JUMSJÓN:
Séra Auður Eir Vilhjálmsdóttir
Gunnar Haukur Ingimundarson
Séra Ólafur Jóhannsson
Er friður í nánd?
Við hvað er átt með yfirskrift /Eskulýðsdags Þjóðkirkjunnar „uppeldi til friðar“? Hvernig getum við
haft áhrif á heiminn, í átt til friðar? Hvernig getum við alið upp hjá börnum hugsunarhátt friðar og
samheldni?
Við erum komin saman á heimili í Kópavogi Valgerður Benediktsdóttir menntaskólanemi, Guðni
Gunnarsson frkvstj. barna- og unglingastarfs KFUM og K og sr. Auður Eir og sr. Ólafur, umsjónarmenn
þessarar síðu.
Guðni: Við hvað er átt með yfir-
skrift æskulýðsdagsins? Frið
milli þjóða og heimshluta, eða
sátt milli þeirra sem eru í sömu
fjölskyldu, búa f sama hverfi,
vinna saman o.s.frv.?
Ólafur: í rauninni skiptir það
ekki öllu máli. Það er ekki eðlis-
munur á sátt milli einstaklinga
og hópa og friði milli þjóða, held-
ur aðeins stigsmunur. Hvernig
getum við t.d. gert ráð fyrir gagn-
kvæmri afvopnun stórveldanna,
ef t.d. aðilar hjónabandsins eru
haldnir gagnkvæmri tortryggni
og „vígbúast" á sinn hátt?
Auður: Já, það hlýtur að vera
samhengi milli friðar í þröngri
merkingu hjá einstaklingum og
víðari merkingu í heiminum. Mið-
ar f rauninni ekki allt uppeldi
okkar að friði — aó því, að gera
okkur hæf til góðra samskipta við
aðra, bæði í nánd og fjarlægð?
Valgerður: Það dugar bara ekki
til. Við lifum á tíma þegar yfir
vofir ófriður, sem gæti tortímt
öllu lífi á jörðinni. Það er ægileg
tilhugsun. Hvernig er unnt annað
en að vera óttasleginn við þær
aðstæður? Og við finnum svo vel,
að við erum bara eins og örsmá
peð í þessum stóra heimi.
Guðni: Ófriðurinn er vissulega
nálægari okkur en oftast áður.
Því verði kjarnorkuvopnum beitt,
erum við öll á vígvellinum. Frið-
arumræðan höfðar betur til
okkar þegar Sovétmenn og
Bandaríkjamenn deila um stað-
setningu kjarnorkuvopna í
grennd við okkur, en þegar barist
er í fjarlægum heimsálfum. Auð-
vitað hafa verið styrjaldir vfðs
vegar um heiminn undanfarin ár.
En við lifum við hræðslufrið,
ógnarjafnvægi stórveldanna. Það
er mjög óþægileg aðstaða.
Ólafur: Mér finnst alitaf viss
eigingirni felast í því, að við séum
mjög áhyggjufull þegar ógnin
beinist að okkur, þótt okkur geti
liðið bærilega meðan verið er að
myrða menn í S-Ameríku, Afg-
anistan eða Afríku. Og vissulega
er ekki uppörvandi að hugsa til
þess, að þótt langflestir íbúa
heimsins vildu raunverulegan
frið, þyrfti ekki nema örfáa til
þess að koma af stað síðustu
styrjöldinni á þessari jörð.
Valgerður: Við verðum samt að
gera ráð fyrir því, að innst inni
vilji allir frið og sátt milli manna.
Besta leið okkar til þess að vinna
að friði, hlýtur að vera, að við
stuðlum að honum f umhverfi
okkar. Þar hlýtur þetta allt að
byrja. Þótt við séum lítils megn-
ug samanborið við stórveldin,
skiptir samstaða okkar mjög
miklu máli. Við verðum að hafa
það í huga, sem viljum stuðla að
friði.
Guðni: Þú álítur sem sagt, að
einstaklingar geti einnig minnk-
að spennu milli heimshluta og
áhrifasvæða með því að kynnast
og læra að virða hver annan?
Valgerður: Já, sé vilji fyrir
hendi. Og sé fordómum fækkað
og tortryggni eytt hlýtur vfgbún-
aðarkapphlaupið einnig að drag-
ast saman.
Auður: Ég er sammála því, að
við verðum að gera ráð fyrir
árangri af friðarviðleitni okkar.
En teljum við alheimsfrið vera
innan seilingar?
Ólafur: Ég get ekki séð að t.d.
kommúnismi og frjálshyggja læri
að virða hvort annað þannig, að
friður verði saminn þar á milli.
Valgerður: En við megum ekki
gefast upp! Umræðan má ekki
hætta. Unglingar hugsa mikið
um þessi mál, um friðarmál,
trúmál, um tilgang tilverunnar.
Umræðuhópar myndu a.m.k.
hjálpa okkur að átta okkur á mál-
unum, taka afstöðu og mynda
okkur skoðanir.
Guðni: Við þurfum einnig upp-
lýsingar til þess að geta rætt og
hugleitt þessi mál að viti. Hver
kynslóð hefur viss áhrif á gang
heimsmála. Við verðum að trúa
því, að við getum haft áhrif á
Guðni: En við getum ekki reynt
að fela hið illa í heiminum fyrir
börnunum. Þau mega vel kynnast
stríðshrjáðu og kúguðu fólki, til
þess að sjá misrétti og eymd
heimsins, en ekki einungis betri
hliðar hans.
Ólafur: Þó er varasamt að gera
hið neikvæða spennandi og eftir-
sóknarvert — eins og stundum
verður með ódæðisverk og bófa
kvikmyndanna.
Auður: Þá detta mér í hug
stríðsleikföngin. Haldið þið að
börn álfti þau eintóma skemmt-
un, eða setji þau í samhengi við
raunverulega illsku?
Guðni: Ég sé engin tengsl þar á
milli. Ég þekki þessi leikföng not-
framlag kynslóðar okkar til þess-
ara mála.
Auður: Og okkar kynslóð hefur
áhrif á þá næstu. Gætum við sett
málin þannig fram, að friðarum-
ræðan höfði til barna okkar?
Hvað finnst ykkur?
Guðni: Óskin um frið í heimin-
um varðar okkur öll, ekki sfst
börnin, því að þeirra er framtfð-
in. Þessi mál koma við sögu í upp-
eldinu, t.d. á heimilunum. Hvern-
ig er t.d. brugðist við vandamál-
um sem þar koma upp? Er beitt
hörku og einstrengingshætti, eða
er reynt að ræða ólík sjónarmið
og komast að samkomulagi, sem
allir geta sætt sig við? Sé sfðari
kosturinn valinn, hlýtur það að
stuðla að því, að ala frið og sátt-
fýsi upp með börnunum. Og þá er
nauðsynlegt, að kynna börnunum
forsendurnar fyrir vilja foreldr-
anna, og að foreldrarnir þekki
börn sín nógu vel til þess að skilja
afstöðu þeirra. Því spurningin er
alltaf þessi: Hvernig metum við
aðra menn? Sem kristnum mönn-
um ber okkur að iíta á aðra menn
sem bræður og systur. Friðarvon
mannkynsins byggist á uppeldi í
kærleika og sáttfýsi.
Valgerður: Ég er sannfærð um,
að æskuárin hafa mjög mikla
þýðingu í þessum efnum. Skoðan-
ir og líf foreldra móta börnin
mjög mikið, þrátt fyrir önnur
sterk áhrif. Foreldrar geta alið
börn sín upp í fordómum eða for-
dómaleysi, tillitssemi eða tillits-
leysi. Auðvitað getur umhverfið
spillt fyrir uppeldinu. T.d. eru
ofbeldismyndir í sjónvarpinu
ekki til þess fallnar að auka virð-
ingu fyrir lífinu.
uð þannig, að allir þátttakendur
eru fyrirfram sáttir við leikreglur
og afleiðingar þeirra. Þannig er
það aldrei í styrjöldum manna og
þjóða, síst í kjarnorkustyrjöld.
Valgerður: Ég held að þessir
stríðsleikir barna spegli þá veröld
sem hinir fullorðnu hafa mótað
og barnið er hluti af og sýni e.t.v.
það ástand sem ríkir í heiminum.
Mér finnst framleiðsla slíkra
vopna siðlaus atvinnuvegur, en
hann virðist samt skila framleið-
endum drjúgum arði.
Ólafur: Við búum hins vegar við
þær aðstæður, að ekki er nóg
fyrir okkur að segja „burt með
... “ Við verðum þá að geta bent á
annað betra í staðinn. Mér finnst
gott til þess að vita, að þrátt fyrir
ytri ófrið og skuggalegt ástand i
heiminum, eigum við frið Guðs,
vegna Jesú Krists. Von kristins
manns er alltaf sú, að Guð snúi
öllu hinu illa til góðs, sé endan-
legur sigurvegari í tilverunni. Og
sú von hlýtur að hafa áhrif á líf
okkar, hvetja okkur til að lifa
frið.
Valgerður: Það er einmitt
reynsla mín gagnvart þessum
óendanlegu spurningum, að ég
finn öryggi í því að biðja til Guðs.
Það róar mig í óvissunni.
Guðni: Trúin á sigur Jesú
Krists yfir illsku og dauða gefur
okkur möguleika á að bregðast
við illu með góðu. Þess vegna
höldum við áfram að stefna að
friði í heiminum.
Auður: Og þennan innri frið
tekur ekkert frá okkur — ekki
einu sinni kjarnorkustyrjöld. En
hann á að koma upp á yfirborðið,
knýja okkur til verks í heiminum.
Hvað sagði Jesús?
„Sá, sem varðveitir mitt orð, skal aldrei að eilífu
deyja," segir Jesús Kristur. Að varðveita orð hans felur
í sér að lifa eftir því, leggja sig eftir að kynnast boð-
skap þess, bera vitni um Krist í verki og orði.
Jesús gerði og sagði margt, sem höfðaði til manna,
snart þá, gladdi þá og huggaði. Hann mælti margt
lausnarorðið sem bjargaði vonlausum manni, græddi
sjúka sál. Þessi orð hans höfum við í heiðri, minnum
okkur á þau, tökum þau til okkar — enda ætlast Jesús
til þess að hver maður meðtaki fagnaðarboðskapinn.
En stundum er eins og gleymist, að Jesús var stöku
sinnum harðorður, því hann var hreinskilinn og reyndi
aldrei að breiða yfir misfellur með því að hagræða
sannleikanum eða tala tæpitungu. Hann sagði mönnum
til syndanna, og þess vegna þoldu þeir hann ekki, held-
ur deyddu, vildu þagga niður í þessari óþægilegu rödd
sannleikans.
Gyðingar hafa alltaf litið stórt á sig sem útvalda þjóð
Guðs. Jesús, sonur Guðs, bendir þeim á, að þeir séu
þrátt fyrir allt syndarar, bandingjar lygi Djöfulsins.
Hættir okkur ekki einmitt til þess að líta eins á okkur
og Gyðingarnir gerðu? Við erum kristin þjóð — við
erum börn Guðs, og þar með þurfum við ekki að hugsa
meira um það, eða hvað?
Jú, við þurfum þess. Hver þekkir ekki bresti sína?
Hver þekkir ekki kvíðvænlegt ástand í heiminum —
einnig í hinum svonefndu kristnu löndum?
Ef við viljum vera kristin, leyfum við orði Krists að
tala til okkar — einnig þegar það dæmir okkur óhjá-
kvæmilega. Annars verður trúin eins og koddi til þess
að sofna við.
Við þurfum að varðveita orð Jesú — því fylgir loforð
hans um eilíft líf. Við höldum ekki áfram að vera krist-
in nema við leyfum því að tala til okkar — bæði til
frelsunar og áminningar, lausnar og dóms.
Og þá mótar orð hans líf okkar, kemur þar fram í
verki, gefur okkur kærleika og einurð til þess að bera
sannleika Krists vitni.
BIBLÍULESTUR
vikuna 13.—19. mars
Sunnud. 13. mars:
Jóh. 6:1-15.
a) Jesús kemur því til leiðar, að allir fá nóg, vilji þeir
þiggja.
b) Hann kom ekki í þennan heim til þess að verða verald-
legur konungur, og vissi, að leið hans til sigurs var ekki
hefðbundin leið sigurvegara.
Mánud. 14. mars:
Matt. 25:31-46.
a) Mönnum verður skipt í tvo hópa á efsta degi.
b) Kristur kemur til okkar í hinum minnsta bróður, sem
þarfnast liðsemdar.
c) Höfum við vakandi auga fyrir því, að taka rétt á móti
hinum þurfandi?
Þriðjud. 15. mars:
Matt. 26:1-16.
a) Menn vildu þagga niður í óþægilegum sannleika. Á hið
sama sér stað á okkar dögum?
b) Stafaði afstaða lærisveinanna gagnvart komunni af
öfund? Skilningsleysi?
Miðvikud. 16. mars:
Matt. 26:17-30.
a) Jesús gefur Júdasi kost á að snúa við — hætta við
svikin.
b) Jesús stofnar altarissakramentið — líkami og blóð
hans er gefið okkur, til fyrirgefningar syndanna og
sáttar við Guð.
Fimmtud. 17. mars:
Sálm. 118:1-9.
a) Miskunn hans varir að eilífu — við hvað er átt?
b) Drottinn er með mér — hvernig getur sálmaskáldið
fullyrt það? Hvernig getum við vitað, hvort Drottinn er
með okkur?
Föstud. 18. mars:
Sálm. 118:10-18.
a) í nafni Drottins — með styrk Drottins, fyrir tilstilli
Drottins. Fær Drottinn að setja stimpil sinn þannig á líf
okkar?
b) V.14 er kjarni sálmsins. Getum við tekið undir það
heilshugar?
Laugard. 19. mars:
Sálm. 118:19-29.
a) V.22 er fyrirheiti um Krist og sigur hans í upprisunni.
Og allur kaflinn fjallar um sigur Krists.
b) Eigum við það hugarfar lofgerðar sem kemur fram í
v.21?