Morgunblaðið - 23.07.1983, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. JÚLÍ 1983
Minning:
Guðmundur Halldórs-
son frá Isafirði
Fæddur 6. aprfl 1891
Dáinn 15. júlí 1983
Guðmundur fæddist á Eyri í
ísafirði við Djúp 6. apríl 1891. For-
eldrar hans voru hjónin Þórdís
Guðmundsdóttir frá Skálavík og
Halldór Sigurðsson, lengi húsmað-
ur í Miðhúsum í Vatnsfirði.
Vel mætti segja að Guðmundur
hafi fæðst á tímamótum. Kyrr-
staða aldanna var að rofna fyrir
tækni snillinganna. Gufuaflið og
síminn var að hrófla við svifasein-
um landanum. Árið sem Guð-
mundur fæðist hefur gufuskipið
Ásgeir frá Ásgeirsverslun á ísa-
firði ferðir um Djúpið og flytur
afurðir og fólk á skömmum tíma
frá einum stað til annars og á Al-
þingi kemur fyrst fram krafa um
að leggja sima umhverfis allt
landiðTlsafjarðarkaupstaður var
þá fjölmennasti kaupstaður á
landinu fyrir utan Reykjavík. íbú-
ar Reykjavíkur voru þá ekki öllu
fleiri en íbúar fsafjarðarkaupstað-
ar eru nú.
Á þeim árum var öll alþýða
manna örsnauð og voru þeir þó
verst settir sem höfðu fyrir mikilli
ómegð að sjá. Foreldrar Guð-
mundar áttu mörg börn og ekkert
jarðnæði. Guðmundur var tekinn í
fóstur af móðurbróður sínum, Jó-
hannesi Guðmundssyni, og konu
hans, Guðfinnu Sigurðardóttur, er
þá voru búsett á Isafirði, en síðar
var Jóhannes lengi bóndi á Selja-
landi í Skutulsfirði og einnig í
Engidal. Þetta voru valinkunnug
hjón og fékk Guðmundur því gott
uppeldi. Þegar Guðmundur varð
fulltíða kunni hann því illa að
vera hjú, hann keypti sér því
lausamennskubréf hjá sýslumanni
og ungur að árum kynntist hann
ágætri stúlku, heimasætu á
Dvergasteini í Álftafirði og giftu
þau sig 9. apríl 1917. Kona Guð-
mundar var Guðbjörg Margrét
Friðriksdóttir, f. 16. nóvember
1896, d. 10. júlí 1945 á ísafirði.
Foreldrar hennar voru hjónin
Friðrik Guðmundsson, bóndi á
Dvergasteini og kona hans, Guð-
rún Guðmundsdóttir ríka í Eyr-
ardal, Arasonar. Kona Guðmund-
ar ríka var Guðrún Magnúsdóttir
prests í Ögurþingum, Þórðarsonar
prests s.st. Þorsteinssonar prests
á Stað í Súgandafirði, Þórðarson-
ar prests á Grenjaðarstað, Guð-
mundssonar, en kona síra Þórðar
á Grenjaðarstað var Halldóra
Hjaltadóttir prests í Vatnsfirði
hins mikla listamanns, Þorsteins-
sonar og var síra Hjalti afkom-
andi Barna-Hjalta og Önnu á
Stóruborg. Já, það var mikið
prestablóð í móðurætt Guðbjargar
konu Guðmundar. Hjónin voru
fyrst í Hnífsdal og hafði Guð-
mundur verið sjómaður frá ferm-
ingu, fyrst á árabátum en svo á
vélbátum. Hann þekkti af eigin
raun þann mismun sem var á því
að róa með árum allan daginn eins
og sumir máttu gera og að sitja í
hvíld meðan vélin erfiðaði.
Frá Hnífsdal fluttu þau hjón
1927 þegar Guðmundur varð að
víkja úr leiguhúsnæði hjá vinnu-
veitanda sínum út af afskiptum
sínum af verkalýðsmálum, en
Guðmundur tók virkan þátt í
kjarabaráttu verkalýðsfélagsins.
Fyrstu árin á ísafirði leigði Guð-
mundur á nokkrum stöðum úti í
Krók á ísafirði, en 1930 festi hann
kaup á skúrhúsi er var áfast við
hús Guðjóns E. Jónssonar banka-
stjóra, á horni Hrannargötu og
Fjarðarstrætis. Kaupverðið var
6.500 krónur og þurfti Guðmundur
ekkert að borga út í fyrstu. Húsið
var í skuld og yfirtók Guðmundur
húsið. Skúrbygging þessi var
naumast íbúðarhæf en Guðmund-
ur var atorkumaður og laginn,
fékkst nokkuð við smíðar. Hann
fékk Þórarin á Úlfsá til að hjálpa
sér við að innrétta húsið og gat þá
leigt út nokkuð af því. Húsið var
9,4 sinnum 10 metrar en húsinu
fylgdi lóð, sem var 152 fermetrar
og náði út að Sólgötu. Þarna bjó
Guðmundur til 1943 en þá hafði
hann ásamt börnum sínum byggt
tveggja hæða hús við Sólgötu-
hornið og er það nú Sólgata 8. Var
húsið fullbyggt á 10 mánuðum. Öll
steypa var hrærð á bretti og borin
í fötum í mótin. Má nærri geta að
þá hefur verið unnið mikið.
Guðmundur var stór maður,
þrekinn og hraustmenni hið
mesta, kappsamur og umhyggju-
samur fjölskyldufaðir og má sjá
það á framúrskarandi prúð-
mennsku barna hans í samskipt-
um við háa sem lága. Og í einka-
bréfi sem ég hef séð og lesið má
sjá að konan hefur verið fyrir-
myndar kona og móðir, er vart
hægt að hugsa sér glæsilegri vitn-
isburð en getur í því bréfi.
Fram að 1939 stundaði Guð-
mundur alla algenga vinnu á landi
en hætti snemma sjómennsku. En
það ár var Guðmundur skipaður
fiskmatsmaður á ísafirði og hafði
þann starfa yfir 30 ár. Vann hann
lengi hjá íshúsfélagi ísfirðinga.
Flutti til Keflavíkur 1973 og
keypti sér þar íbúð á Hólabraut 6.
Bjó hann þar í skjóli Guðrúnar,
dóttur sinnar, og manns hennar.
Síðustu tvö árin var Guðmundur á
Hrafnistu og undi sér vel meðal
gamalla sjómanna.
Eins og áður sagði missti Guð-
mundur sína góðu konu 1945 og
bjó eftir það með börnum sínum.
Hann var því ekkjumaður nær 40
ár en lét það ekki á sig fá og hélt
sínu striki í hinum mikla víngarði
lífsins, alltaf sannur maður og
góður faðir. Hann lést í Hrafnistu
15. júlí síðastliðinn og verður jarð-
sunginn á sínum æskuslóðum
vestur á ísafirði. Þau hjón eignuð-
ust sex börn en af þeim dóu tvö á
fyrsta ári, Jóhannes og Halla
Þórdís. Hin eru: Friðrik Lúðvík, f.
27. júlí, 1918 starfsmaður Raf-
magnsveitu Reykjavíkur, kvæntur
Sigríði Sigurðardóttur, Guðmund-
ur L.Þ., f. 4 desember 1921, hús-
gagnasmíðameistari og verslunar-
stjóri í Reykjavík, kvæntur Guð-
rúnu Þórðardóttur, Salóme Mar-
grét, f. 1. ágúst 1923, gift Jóni
Bárðarsyni, útibússtjóra í Garða-
bæ, Guðrún, f. 1. nóvember 1930 á
ísafirði, gift Guðmundi Ingólfs-
syni, forstjóra í Keflavík.
Eins og áður var sagt var Guð-
mundur af fátæku foreldri en fað-
ir hans átti alls 9 börn, 8 með kon-
unni og eitt áður. Var það Elías
formaður í Nausti í Nesi í
Grunnavik, afbragðs sjómaður og
margra barna faðir. Móðir hans
var Kristín dóttir Rósinkrans
Hafliðasonar á Hesti. Börn hjón-
anna voru auk Guðmundar, Þor-
gerður Helga, átti Jakob Jónsson
bónda í Vogum, Salóme Margrét,
ólst upp hjá Sigurði afa sínum, dó
úr spönskuveikinni í Reykjavík,
var þá hjá Thor Jensen bl. Sigrún,
bjó með Jóni Sigurðssyni frænda
sínum á Bjarnastöðum bl. Guð-
finna Jóhanna, dó barn, Sigurður
Rósinkar, bóndi á Galtarhrygg, nú
á Hrafnistu, afburða minnugur
maður. Sigurður, var kvæntur
Guðmundínu Jónsdóttur hálfsyst-
ur Guðmundar bónda í Byrgisvík í
Strandasýslu. Þorsteinn Friðgeir
á ísafirði, d. 1964, átti Ingibjörgu
Sigurðardóttur úr Hólssókn.
Benedikt, lengi sjómaður í Hnífs-
dal, átti Þórunni Guðjónsdóttur
frá Aðalvík.
Að síðustu skal að nokkru getið
ætta þeirra hjóna, foreldra Guð-
mundar Halldórssonar. Sigurður
faðir Halldórs var frá Látrum í
Mjóafirði f. 1829, d. 1894, Hall-
dórsson skutlara og bónda á Látr-
um, Halldórssonar bónda á Saur-
um í Keldudal f Dýrafirði, Gísla-
sonar. Fyrri kona Sigurðar var
Helga Þorsteinsdóttir ekkja eftir
Þórð Jónsson í Þúfum. Móðir
Helgu og kona Þorsteins var Sig-
ríður Sigurðardóttir Narfasonar
frá Látrum, systir Friðgerðar
konu Halldórs Halldórssonar á
Látrum. Þórdís kona Halldórs
Sigurðssonar var dóttir Guð-
mundar bónda í Skálavík, Guð-
mundssonar Þorgilssonar frá
Botni í Súgandafirði, Jónssonar.
Kona Guðmundar Þorgilssonar
var Margrét Gissurardóttir bónda
á Laugabóli i ísafirði, Guð-
mundssonar Daðasonar á Blámýr-
um, Sigurðssonar Torfasonar.
Kona Gissurar Guðmundssonar
var Guðríður Þórðardóttir bónda
á Fremri-Bakka, Þórðarsonar en
kona hans var Steinunn Gissurar-
dóttir bónda á Laugabóli í ísafirði,
Ólafssonar bónda í Lágadal,
Þorsteinssonar bónda í Skjald-
fannardal, Guðmundssonar. Kona
Þorsteins í Skjaldfannardal var
Ólöf dóttir síra Tómasar Þórðar-
sonar á Snæfjöllum og fyrri
konu hans, Margrétar Gísladóttur
prests í Vatnsfirði, Einarssonar
Eydalaskálds Sigurðssonar. Kona
Ólafs Þorsteinssonar var Gróa
Indriðadóttir Gissurarsonar
Þorsteinssonar prests á Stað í Að-
alvík, Jónssonar. Kona Sigurðar
Narfasonar var Helga Halldórs-
dóttir hreppstjóra á Látrum,
Eiríkssonar bónda á Melgraseyri,
Pálssonar bónda á Laugalandi,
Þorsteinssonar í Skjaldfannardal,
Guðmundssonar (Samætt). Kona
Halldórs Eiríkssonar var Frið-
gerður Þórarinsdóttir frá Látrum
Jónssonar (Látraætt).
Um ættir Þórarins veit ég ekki,
en kona hans Helga Jónsdóttir,
sem var hans seinni kona og fædd
1719, d. 1805, „Hafði verið gift og
átt með manni sínum 5 börn og
lifað 30 ár í ekkjudómi,“ var af
Narfaætt frá Eyri í ísafirði og
komin af Jóni biskupi Arasyni.
Guðbjörg Friðriksdóttir, kona
Guðmundar, var einnig af Látra-
ætt og víðar koma ættir hjónanna
saman.
Blessuð sé minning þessara ís-
firsku hjóna.
Guðm. Guðni Guðm.
Mig langar að kveðja afa minn,
Guðmund Halldórsson, nokkrum
orðum, en hann lést þann 15. júlí
sl., á 93ja aldursári. Fallinn er í
valinn óviðjafnanlegur og næsta
óvenjulegur maður. Ég minnist
hans fyrst og fremst sem afa eins
og maður heldur að þeir fyrirfinn-
ist aðeins í ævintýrum og sögu-
bókum, en þó var hann þannig afi.
Hávaxinn og spengilegur með
grátt þunnt hár og yfirvaraskegg.
Alltaf hlýr og rólegur í fasi. Aldr-
ei neinn asi á honum. Er ég man
fyrst eftir mér vestur á ísafirði, en
þá var ég 4ra eða 5 ára gamall, bjó
hann i sama húsi og foreldrar
mínir og var þar einn af heimilis-
fólkinu eftir að hann missti eig-
inkonu sína og ömmu mína, Guð-
björgu Friðriksdóttur. Hann eyddi
alltaf góðum tíma með okkur
krökkunum segjandi sögur eða
syngjandi vísur. Ég man vel er
hann setti mig og Guðbjörgu
frænku mína á sitt hvort hné sér
og söng: „Ríðum heim til Hóla,
pabba kné er klárinn minn“ og
fleiri vísur. Ófá voru þau skiptin
sem hann fann sér stund til að
spila lönguvitleysu eða ólsen-
Olsen við lítinn strák er lét sér
leiðast. Eftir að ég fluttist suður
til Reykjavíkur með foreldrum
mínum var það ætíð tilhlökkunar-
efni er afi kom í bæinn, enda fær-
andi hendi með harðfisk og annað
góðgæti. Hann ferðaðist gjarnan
með skipi og síðar oftast flugleiðis
og birtist teinréttur og tígulegur í
fasi, með yfirvaraskegg og í þykk-
um frakka með sixpensara eða
hatt á höfði. í för með honum var
gamaldags ferðataska, sem snær-
isspotti hélt saman og maður vissi
að oftast innihélt eitthvað sem
börnum var ætlað.
Er ég sjálfur fullorðnaðist lærð-
ist mér af mörgum löngum sam-
tölum við hann hversu fróður og
lífsreyndur hann var. Hann var
algjörlega sjálfmenntaður maður.
Víðlesinn og kunni ógrynni af
ljóðum. Eins og svo margir af
Minning:
Áslaug Þorleifs-
dóttir, ísafirði
Fædd 29. ágúst 1937
Dáin 14. júlí 1983
í dag verður til moldar borin á
ísafirði Áslaug Þorleifsdóttir, en
hún lést skyndilega og langt fyrir
aldur fram þann 13. júlí sl. Hún
fæddist á ísafirði þann 29. ágúst
1937 og var því aðeins tæpra 46
ára er hún féll frá, dóttir hjón-
anna Ástrúnar Þórðardóttur og
Þorleifs örnólfssonar, sem látinn
er fyrir allmörgum árum. Var hún
þriðja í röðinni af fimm systkin-
um.
Á ísafirði bjó hún allan sinn
aldur og giftist eftirlifandi eigin-
manni sínum, Kjartani Brynjólfs-
syni matsveini. Börnin urðu fjög-
ur: Baldur, Hiörtur Geir, Sólveig
og Sigríður Astrún. Eitt barna-
barn hafði hún og eignast, Kjart-
an, son Baldurs og unnustu hans,
Kristrúnar Erlingsdóttur.
Það má með sanni segja. að ég
hafi orðið fátækari við lát Aslaug-
ar vinkonu minnar. Kynni okkar
hófust er hún gætti mín sem
barns vestur á Isafirði og þau
kynni urðu að ævilangri vináttu,
sem aldrei bar skugga á.
í mínum augum var hún ein af
hetjum hversdagslífsins, traust
sem bjarg og virtist ætíð geta gef-
ið af sjálfri sér en ætlaðist aldrei
til neins í staðinn. Þannig var það
t.d. síðustu árin sem afi minn og
amma bjuggu á ísafirði, þá aldur-
hnigin, að hún tók það upp hjá sér
að fara reglulega til þeirra út á
Torfnes, taka heim með sér þvott-
inn og skila honum aftur fullfrá-
gengnum og rétti þeim auk þess
hjálparhönd á ýmsan annan hátt.
Til slíkra starfa virtist hún alltaf
hafa nægan tíma.
Öllum sem Ásiaugu þekktu er
sár harmur kveðinn, en það er þó
gott að eiga minningar sem lýsir
af.
Eiginmanni, börnum, aldraðri
móður og ástvinum öllum votta ég
mína innilegustu samúð.
Blessuð sé minning Áslaugar
Þorleifsdóttur.
Bjarni Gunnar
Þann 13. júlí lést í Sjúkrahúsi
ísafjarðar vinkona mín, Áslaug
Þorleifsdóttir. Áslaug fæddist á
ísafirði 29. ágúst 1937, dóttir hjón-
anna Ástrúnar Þórðardóttur og
Þorleifs örnólfssonar. Ástrún býr
nú í Hlíf, íbúðum aldraðra, ísa-
firði, en Þorleifur lést árið 1963.
Áslaug ólst upp hér á ísafirði og
hér bjó hún alla tíð.
Eftir að skólagöngu lauk stund-
aði hún afgreiðslustörf. Hún gift-
ist Kjartani Brynjólfssyni 18. nóv-
ember 1961. Þau áttu fjögur börn.
Elstur er Baldur f. 1958, hann hef-
ur stofnað heimili með unnustu
sinni, Kristrúnu Erlingsdóttur, og
eiga þau einn son, Kjartan. Hin
þrjú sem öll eru í foreldrahúsum
eru: Hjörtur Geir. f. 1961, Sólveig
f. 1962 og yngst er Sigríður Ástrún
f. 1967.
Þegar svona skyndileg umskipti
verða eins og við andlát Áslaugar,
verður manni orðs vant. Minn-
ingarnar streyma gegnum hugann
bjartar og góðar og ein spurning
sækir á: Hversvegna var hún köll-
uð burt svona fljótt og svona
snöggt. Því verður aldrei svarað,
eitt vitum við, það er bara einn
sem ræður og hann hefur ætlað
henni verk að vinna á öðrum
vettvangi.
Við Aslaug höfum þekkst frá
því við vorum smástelpur og með
árunum varð kunningsskapurinn
að vináttu, fyrst okkar, síðan
okkar og eiginmanna okkar og að
lokum barnanna. í nokkur ár
sáumst við sjaldnar, eins og geng-
ur þegar mest er um að hugsa á
eigin heimilum, þó aldrei svo að
ekki væri slegið á símann og sam-
bandinu haldið. Nú síðari árin
vorum við aftur farnar að gefa
okkur meiri tíma til að hittast. Oft
ræddi ég við Áslaugu um hvað
orðið væri áliðið, árin liðu svo
fljótt og við yrðum fljótar með
fimmta áratuginn. Hún tók því
létt og sagði að það væri mest um
vert að hafa létta lund og líta á
bjartari hliðar tilverunnar og þá
myndum við ekki finna fyrir þó
aldurinn í tölustöfum segði okkur
sífellt hærri tölu. Við ættum að
beina huganum að því hvað við
hefðum margt að vera þakklátar
fyrir. Nefndi hún þá alltaf fyrst
hvað okkur hefði verið mikið gefið
með því að eiga heilbrigð og góð
börn. Og það veit ég, að henni
fannst stærsta gjöfin, þar sem
voru börnin hennar og Dadda og
litli sonarsonurinn.
Síðasta samverustund okkar
Áslaugar var þegar hún heimsótti
mig á afmæli mínu núna seint í
júní. Minnug samtala okkar um
væntanlegu efri árin, hafði hún
stungið korti með blómum sem
hún færði mér, á það var letrað
„Aldur er er teygjanlegt hugtak“.
Blómin stóðu þær tvær vikur sem
hún átti ólifaðar.
Einlægar samúðarkveðjur send-
um við Kristján, Einar Karl og
Kristín til eiginmanns Áslaugar,
barnanna hennar, tengdadóttur og
sonarsonar, ennfremur móður
hennar og systkina og annars
venslafólks.
Biðjum við algóðan Guð að gefa
þeim styrk á erfiðri skilnaðar-
stund og í framtíðinni.
Birna Einarsdóttir
Hljóð og tóm er hjartansborg.
Heimsins svipur breyttur er.
Andi minn hann á ei sorg.
Alltaf lifir þú hjá mér.
(Einar Ben.)
Á sumarkvöldi fyrir rúmum
tuttugu árum, stóð einmana
stelpustýri á bæjarbryggjunni á
ísafirði. Hún var nýstigin af
skipsfjöl með aleiguna í pinklum
og töskum í kringum sig. Hvert
átti hún að snúa sér í þessum
ókunna bæ? En þá hitti ég, þvf
þetta var að sjálfsögðu undirrituð,
Áslaugu í fyrsta skipti. Hún og
Daddi höfðu farið á kvöldgöngu f
góða veðrinu, eins og ísfirðingum
er tamt, komu við á bæjarbryggj-
unni, björguðu mér og komu á
fyrirhugaðan áfangastað. t'essi
fyrsti fundur okkar Áslaugar er
mér ef til vill minnisstæðastur
fyrir það, að það var einkennandi
fyrir hana að bjóða alltaf fram
hjálp sína ef hún gat komið því
við.
Það eru án efa margir sem
senda henni hlýjar kveðjur í huga
fyrir þá hjálpsemi og fórnfýsi,
sem hún átti í svo miklum mæli.
Kynni okkar Áslaugar áttu eftir
að verða meiri en þessi fyrsti
fundur, því heimili hennar og
Daffa stóð mér alltaf opið og síðar
tengdust við fjölskylduböndum,