Morgunblaðið - 23.08.1983, Side 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. ÁGÚST 1983

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Maraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 230 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 18 kr. eintakið.
Misskilið forystu-
hlutverk í friðarmálum
Fyrir rúmum tveimur ár-
um kom fram sú hug-
mynd í Tímanum hjá Þórarni
Þórarinssyni, helsta utan-
ríkismálafræðingi Fram-
sóknarflokksins, að nú væri
að því stefnt á Vesturlöndum
að flytja kjarnorkueldflaugar
á haf út og notaði Þórarinn
þessa staðhæfingu til að rök-
styðja hugmynd sem hann
hreyfði 1978 um að íslend-
ingar ættu „frumkvæði að því
að draga úr vígbúnaðar-
kapphlaupi og stríðshættu á
Norður-Atlantshafi". Þróað-
ist þetta þannig hjá fram-
sóknarmönnum að á tímabili
töldu þeir það helst stuðla að
„friði“ á Norður-Atlantshafi
að íslendingar boðuðu hingað
á ráðstefnu fulltrúa kjarn-
orkuveldanna og strandríkja
Norður-Atlantshafs til að
ræða málið. Því er þetta rifj-
að upp hér og nú, að á sunnu-
daginn endurtekur utanríkis-
og öryggismálafræðingur
Framsóknarflokksins, Þórar-
inn Þórarinsson, greinar sín-
ar um þetta efni bæði frá
1978 og 1981 og gefur til
kynna að það sé meira en
tímabært að gera eitthvað
meira í málinu.
Athyglisvert er að Þórar-
inn Þórarinsson telur þá
fyrst nauðsynlegt að hefja
umræður um kjarnorkufrið-
lýsingu Norður-Atlantshafs
þegar hann þykist sjá fram á
að vestræn ríki með Banda-
ríkin í broddi fylkingar ætli
að koma sér upp svipuðum
vopnabúnaði þar, þ.e. stýri-
flaugum, hugsanlega með
kjarnaoddum, og Sovétmenn
hafa haft um árabil. Banda-
rísku stýriflaugarnar eru
ekki komnar út á Atlantshaf
og óvíst um framtíð þeirra.
Þórarinn Þórarinsson var
einnig áhyggjufullur út af
ákvörðun NATO um nýjar
meðaldrægar kjarnorkueld-
flaugar í Evrópu — engum
dettur í hug að koma þeim
fyrir um borð í skipum á hafi
úti. Þeirri hugmynd var
endanlega hafnað með
NATO-ákvörðun í desember
1979. Þórarinn Þórarinsson
hefur áhyggjur af því að
svonefndri MX-eldflaug
Bandaríkjamanna verði kom-
ið fyrir í hafinu, það stendur
ekki til. Og staðreynd er að
eldflaugarnar um borð í kaf-
bátum risaveldanna eru
orðnar svo langdrægar að
þeir þurfa ekki að sigla inn á
Norður-Atlantshaf til að
skjóta þeim á fyrirfram
ákveðin skotmörk.
Þróunin sýnist sem betur
fer vera í þá átt að kjarn-
orkuvopnum ætti fremur að
fækka í nágrenni íslands en
fjölga miðað við tækniþróun-
ina. Að minnsta kosti ætti
vígdrekum bandalagslanda
okkar sem flytja kjarnorku-
vopn að fækka, en Þórarinn
Þórarinsson beinir einkum
spjótum sínum gegn hinum
vestrænu vopnum eins og sjá
má, enda hafa þessar hug-
leiðingar hans jafnan vakið
töluverða ánægju meðal al-
þýðubandalagsmanna. Ólafur
Jóhannesson gerði hins vegar
lítið með þær á meðan hann
var utanríkisráðherra og enn
minni ástæða er til að taka
bakföll vegna þeirra nú.
Það er misskilið forystu-
hlutverk íslendinga í frið-
armálum að taka sig til og
krefjast einhliða afvopnunar
Vesturlanda hvort heldur er
á hafinu eða annars staðar.
Staðreynd er að eini flotinn
með stýriflaugar hlaðnar
kjarnorkusprengjum á Norð-
ur-Atlantshafi er sovéski
flotinn. Gegn þeirri vá þarf
að verjast um leið og Sov-
étmenn eru knúðir til að
hverfa á brott með þessi skip
sín — til þess þarf enga fjöl-
þjóðaráðstefnu. íslendingar
gegna best forystuhlutverki í
friðarmálum á Norður-At-
lantshafi með því að standa
vörð um sjálfstæði sitt og
frelsi. Ábyrgð þjóðarinnar er
mikil í þessum efnum, þótt
vopnlaus sé.
Ósamið
um ál
Samningar tókust ekki í ál-
málinu á fundunum í Lon-
don fyrir helgi. Eins og les-
endur Morgunblaðsins hafa
séð var Sverrir Hermanns-
son, iðnaðarráðherra, mun
svartsýnni í yfirlýsingum
sínum á föstudagskvöldið um
árangur á fundinum í London
en Jóhannes Nordal, formað-
ur íslensku viðræðunefndar-
innar, í lok viðræðnanna á
laugardag. Aðilar eru greini-
lega staðráðnir í að láta
samningaþráðinn ekki slitna
eins og gerðist í ráðherratíð
Hjörleifs Guttormssonar og
bauð hann þó Alusuisse að
orkuverðið til álversins þyrfti
ekki að hækka nema í 9,5
mills, en í þeirri tölu hanga
Svisslendingarnir enn.
Kristinn Sigmundsson söng fyrir fullu húsi á sínum fyrstu sjálfstæðu tónleikum í GerAubergi á sunnudagskvöld.
Reykjavíkurvikan
mjög vel heppnuð
„Reykjavíkurvikan hefur tekist vel,“ sagði Markús Örn Antonsson
framkvæmdastjóri Reykjavíkurviku í samtali við Mbl. í gær. ,,Ef litið er
yfir heildina þá hefur hún verið vel sótt og gengið að óskum. A afmælis-
daginn sjálfan ríkti mikil stemmning, miðbærinn var blómum skreyttur
og allir virtust í hátíðarskapi. Margir hafa komið því nærri að undirbúa
og framkvæma þessa hátíð og er það þakkar vert.“
Borgarbókasafnið tókan mikinn
þátt í Reykjvíkurvikunni, og lét
forstöðumaður safnsins, Elva
Björk Gunnarsdóttir, vel af undir-
tektunum. „Við stefnum að því að
gera safnkynningar að föstum
þætti í starfsemi safnsins fram-
vegis," sagði Elva. „Á Reykjavík-
urviku vorum við með kynningar í
aðalsafni og í tveim útibúum. Þá
settum við upp fallegt barna- og
unglingabókasafn á Kjarvalsstöð-
um, höfðum þar mikið að erlend-
um blöðum og bókum. í tilvonandi
safni okkar í Gerðubergi vorum
við með barnasafn. I báðum þess-
um söfnum vorum við með sögu-
stund fyrir börnin sem varð svo
vinsæl að við höfðum þær á hverj-
um degi Reykjavíkurvikunnar.
Það var ánægjulegt að sjá hversu
mörg börn sýndu þessu áhuga, og
undirstrikaði aðsóknin i Gerðu-
bergi hvað þörfin er mikil fyrir að
safnið í Breiðholti verði opnað
sem fyrst.
„Reykjavík fyrr og nú“ hét
dagskrá á okkar vegum. Ég valdi
efni en Helga Bachman leikstýrði
flutningnum. Þessi dagskrá var
flutt bæði á Kjarvalsstöðum og í
Gerðubergi og tókst mjög vel, og
vonum við jafnvel að hún verði
tekin til flutnings í útvarpinu. Nú
í safnkynningunni vöktum við at-
hygli á þeim vísi sem við höfum að
tónlistardeild í Bústaðarsafni, og
þætti innan safnsins sem við köll-
um borgarmál. Með honum reyn-
um við að nota bókasafnið sem
tengilið fyrir fólk við opinberar
stofnanir og borgarmál, koma á
upplýsingastreymi og hafa til taks
bæklinga, fundagerðabækur og
annað sem að gagni mætti koma.
Við stefnum á það að gera al-
menningsbókasafnið að nútíma-
fyrirbæri. Höldum í það gamla
góða um leið og við færum inn það
nýja.“
Umferðarnefnd Reykjavíkur
hélt opinn fund á Kjarvalsstöðum
á sunnudag. „Þetta heppnaðist
prýðisvel," sagði Guttormur
Þormar, formaður nefndarinnar.
„Að vísu var ekki fjölmennt en það
var góðmennt og sköpuðust miklar
umræður. Af áheyrendum tóku
fjórtán til máls. Við fórum ekki
yfir mjög mikið en gáfum umræð-
um þess meiri tima. Ég gaf stutt
yfirlit um hvaða ráðum hægt er að
beita til hraðatakmarkana í þétt-
býli. Það var rætt um þær ráðstaf-
anir sem gerðar hafa verið í Vest-
urbænum, hámarkshraði er nú á
flestum götum þar 30 kílómetrar,
og hafa verið sett upp hámarks-
hraðaskilti. Það er stundum ekki
nóg, sérstaklega ekki á löngum
götum og hafa þá verið notuð ráð
eins og upphækkanir eða mjókk-
anir. Nú, aðaltilgangur slíkra
hraðtálma er að erfitt sé að kom-
ast í gegnum þá á miklum hraða
en gangi greitt ef keyrt er hægt.
Ein tillaga var samþykkt á fund-
inum, um hraðatálma við skólana
í Seljahverfi. Nú er verið að vinna
að fjölda slíkra tálma við gang-
brautir að skólum og víðar og er
stefnt að því að klára þær fram-
kvæmdir áður en skólar hefjast."
Það sem einna mesta athygli og
hrifningu vakti á Reykjvaíkurvik-
unni voru tónleikar Kristins Sig-
mundssonar í Gerðubergi á
sunnudag, og voru þeir endurtekn-
ir í gærkvöldi vegna gífurlegrar
aðsóknar.
„Þetta voru mínir fyrstu sjálf-
stæðu tónleikar," sagði Kristinn
er Mbl. hafði samband við hann
rétt fyrir seinni hljómleikana í
gær. „Tókust þeir mjög vel, troð-
fullt var út að dyrum og jafnvel
setið fram á gangi og hlustað, og
þetta voru góðir áheyrendur. Lög-
in sem ég söng voru samtfningur,
fyrri hlutann söng ég meðal ann-
ars íslensk þjóðlög, en seinni hlut-
inn var eingöngu klassísk verk.“
Kristinn er 32 ára gamall, og er
tiltölulega nýbyrjaður í söngnámi,
en hann lauk fyrst líffræðiprófi
frá Háskóla fslands og kenndi um
tíma. Þá var hann í Söngskólanum
í tvö ár og hefur nú verið eitt ár
við nám í Vín. Hér heima hefur
hann sungið einsöng með kórum
og tekið þátt í Sígaunabaróninum
og Silkitrommunni. Hann fer
fljótlega utan og mun hann syngja
aðalhlutverkið í óperunni Don
Giovanni í sýningu á vegum skól-
ans í Vín, sem frumsýnd verður í
október.
Börnin létu sig ekki vanta á sögustundir Borgarbókasafnsins.