Morgunblaðið - 23.08.1983, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. ÁGÚST 1983
Kudrin sigraði á
öfiugu Gausdalmóti
Skák
Árangur sænsku stúlkunnar Piu
('ramling var tvímælalaust það
sem langmesta athygli vakti á al-
þjóúlegu mótunum tveimur í
Gausdal í Noregi um daginn. Á
fyrra mótinu, fyrir 26 ára og yngri,
sigraói Pia og á því síðara var hún
allan tímann f toppbaráttunni og
endaði að lokum í fjórða til átt-
unda sæti og náði árangri alþjóð-
legs meistara. Þessi frábæri árang-
ur Piu, sem er aðeins nítján ára
gömul, sýnir að ef stúlkur fá sömu
tækifæri og piltar frá upphafi geta
þær teflt við þá á jafnréttisgrund-
velli síðar.
Sem stendur er Pia Cramling
næststigahæst allra kvenna í
heiminum og á hraðri uppleið.
Fyrir ofan hana er einungis
heimsmeistarinn í kvennaflokki,
Maja Chiburdanidze, 23ja ára
gömul sovézk stúlka. Eftir
árangur Piu í Gausdal er líklegt
að eftir næsta stigaútreikning
verði hún orðin efst allra kvenna
og ætti að gera náð titlinum af
Maju innan fárra ára ef hún þá
kærir sig um það.
Þótt Pia sé smávaxin og ung
að árum getur hún verið býsna
hörð í horn að taka og hefur
stáltaugar. ( Viktor Korchnoi
mátti t.d. þakka fyrir að sleppa
með jafntefli gegn henni á móti í
Englandi í fyrra, en þá sást Piu
yfir þvingað mát í tímahraki.
Hún vann líka mikilvægar skák-
ir í síðustu umferð á báðum mót-
unum í Gausdal. Á seinna mót-
inu átti hún í höggi við reyndan
pólskan alþjóðameistara, Jacek
Bielczyk, sem engri skák hafði
tapað fram að því. í þessari skák
nýtur sóknarstíll Piu Cramling
sín sérlega vel:
Hvítt: P. Cramling (Svíþjóð)
Svart: Bielczyk (Pólland)
Sikileyjarvörn
1. e4 — c5, 2. Rf3 — Rc6, 3. d4 —
cxd4, 4. Rxd4 — Rf6, 5. Rc3 — d6,
6. f4!?
6. Bg5 og 6. Bc4 eru mun al-
gengari leikir í stöðunni.
6. — Db6, 7. Rb3 — e6, 8. De2 —
Be7, 9. Be3 — Dc7, 19. g4 — a6,
Margeir Pétursson
11. a4 - b6, 12. g5 — Rd7, 13. h4
— Rb4
Hér hefur áður verið leikið 13.
— Rc5 sem virðist eðlilegri leik-
ur.
14. Bg2 — Bb7,15. h5 — 0-0-0, 16.
0-0 — Kb8, 17. a5 — b5, 18. Rd4
— Hc8, 19. Dd2 — Dc4?
Þangað á svarta drottningin
ekkert erindi, enda rekur hvitur
hana síðar til baka með leikvinn-
ingi.
20. Hf2 — d5, 21. e5 — g6, 22. h6
Staðan er nú orðin svo lokuð
að það er ljóst að hvítur kemst
ekki áleiðis nema með því að
brjóta sér leið með fórnum. Með
næsta leik sínum bíður svartur
upp á hagstæð skilyrði til slíks.
22. — Rc6?
23. Rcxb5! — axb5, 24. Bfl - Dc5,
25. a6 - Ba8, 26. Bxb5!
Vinningsleikurinn. Hvítur
hótar nú bæði 27. Rxc6+ og 27.
a7+.
26. — Rxd4, 27. Bxd7 — Da7,
28. Bxc8 — Bc5, 29. Ha5 — Bb6,
30. Ha4 — Rc6, 31. Bxb6 — Dxb6,
32. Bb7 — d4, 33. Bxc6 — Dxc6,
34. Db4+ og svartur gafst upp.
Árangur Sergei Kudrins frá
Bandaríkjunum sem sigraði á
seinna mótinu í Gausdal upp-
fyllti öll skilyrði stórmeistara-
árangurs nema eitt. Kudrin
tefldi við tvo stórmeistara á
mótinu en samkvæmt reglunum
þarf að tefla við þrjá. Snemma á
mótinu mætti Kudrin stórmeist-
urunum Westerinen og Lein og
þá þurfti hann aðeins að tefla
við Ungverjann Bilek til að upp-
fylla skilyrðið. En þetta var
hægara sagt en gert því Kudrin
tók forystuna strax í upphafi
móts, en Bilek byrjaði hins vegar
illa. Monradkerfið gengur út á
það að menn með jafnmarga
vinninga tefli saman og því var
Arnold J. Eikrem, mótsstjóra,
mikill vandi á höndum. Hann
brá á það ráð að láta Bilek mæta
eins slökum andstæðingum og
kostur var, en það dugði skammt
því þótt Bilek ynni hvern minni
spámanninn á fætur öðrum dró
lítt saman með honum og Kudr-
in, því Bandaríkjamaðurinn
vann einnig flesta andstæðinga
sína, þótt öflugir væru.
Reynt var að gefa sem flestum
alþjóðameisturum færi á að ná
áfanga að stórmeistaratitli og
var undirritaður í hópi slíkra
kandídata. Er skemmst frá því
að segja að á meðan ég var að
berjast við þá vindmyllu sem
áfangi þessi er, gekk hvorki né
rak og lauk fjórum fyrstu skák-
um mínum með jafntefli. Það
var ekki fyrr en að Arnold
Eikrem, skákstjóri, var búinn
endanlega að afskrifa að í minn
hlut kæmi slíkur frami að ein-
hver mynd komst á taflmennsk-
una. Þá vann ég þrjár síðustu
skákirnar og náði 4.-8. sæti.
í fjórðu umferð háði ég mikla
maraþonviðureign við finnska
stórmeistarann Heikki Wester-
inen. Sú skál varð 89 leikir og
stóð yfir í ellefu klukkustundir.
Rétt áður en skákin fór í bið í
þriðja sinn var ég of bráður á
mér í tímahraki og Finnanum
tókst að ná jafntefli með snjallri
miliiskák:
Sergei Kudrin sigraði á Gausdal-
mótinu, en fyrir hreina óheppni
fékk hann ekki áfanga að stór-
meistaratitli.
Svart: Margeir Pétursson
Hvítt: Westerinen (Finnlandi)
í slíkum stöðum er biskup
mun betri en riddari enda hefði
ég getað tryggt mér vinnings-
stöðu með því að leika 72. — Kc3!
því þá á hvítur engan nytsaman
leik. En ég hafði því miður ann-
an hátt á:
72. — b3?, 73. Re5+!
Þannig vinnur hvítur leik, því
ef 73 — Bxe5? þá 74. axb3+.
Skákin fór nú í bið og er áfram
var teflt reyndist hún vera jafn-
tefli:
73. — Kc3, 74. axb3 — b4
Eða 74. - Kxb3, 75. Kd3 -
Ka3, 76. Kd4 - b4, 77. Kxd5
o.s.frv.
75. Rg4!
Þarna stendur riddarinn vel
bæði til sóknar og varnar.
75. — Bh8, 76. f5 — d4, 77. f6 —
Kc2, 78. 17 - d3+, 79. Ke3 —
Bg7,80. Rf2 — d2, 81. Ke2 — Bh6,
82. h4 — Bf8, 83. Rdl — Bh6, 84.
Rf2 — Bf8, 85. Rdl - Bc5, 86. h5
— Bf8, 87. Re3+ — Kcl, 88. Rdl
— Bh6, 89. Rf2 — Kc2. Jafntefli.
Á meðan á viðureign minni við
Westerinen stóð þurfti ég að
tefla við bandaríska alþjóða-
meistarann Leonid Brass með
svörtu. Vonaðist ég eftir því að
þeirri skák lyki fljótt með jafn-
tefli svo að ég fengi aukinn tíma
sænska alþjóðameistarann
Ornstein í æsispennandi skák.
til að rannsaka biðstöðuna gegn
Westerinen. Skák þessari við
Bass lauk fljótt, en þó ekki með
jafntefli:
Hvítt* Bass (Bandaríkjunum
Svart: Margeir Pétursson
Tarraschvörn
1. d4 — d5, 2. c4 — e6, 3. Rc3 —
c5, 4. cxd5 — exd5, 5. Rf3 — Rc6,
6. g3 — Rf6, 7. Bg2 — Be7, 8. 0-0
— 0-0, 9. dxc5 — Bxc5, 10. Ra4
Þannig tefldi Petrosjan gegn
Spassky í heimsmeistaraeinvíg-
inu 1969, en upp á síðkastið hef-
ur 10. Bg5 þótt vænlengri til
árangurs.
10. — Be7, 11. Be3 — He8, 12.
Hcl — Bg4,13. h3 — Bh5,14. Rd4
— Dd7, 15. Rxc6 — bxc6, 16. Dc2
— Hac8, 17. Bc5
Hér bauð Bass jafntefli, en
mér var farið að lítast vel á stöð-
una og afþakkaði því.
17. — Re4!?
Eftir 17. - Bg6, 18. Ddl er
staðan í jafnvægi.
18. Bxe4 — dxe4, 19. Bxe7 —
Hxe7, 20. Kg2 — Df5
Svartur hefur nú fengið nokk-
ur sóknarfæri því hvítur hefur
látið varnarbiskupinn á g2 af
hendi. Hins vegar getur hvítur
gert sér góðar vonir, ef honum
tekst að hrinda atlögunni, vegna
veika peðs svarts á c6. Bass mis-
tókst hins vegar hrapallega að
skipuleggja vörnina.
21. Hfel?
Bezt var 21. Rc3 með hug-
myndinni 22. Rdl og 23. Re3, en
á e3 stendur hvíti riddarinn
frábærlega vel.
21. — Hce8, 22. Dc5?
22. — Bf3+! Nú skyndilega rann
upp ljós fyrir Bass. Eftir 23. Kh2
(23. exf3 — exf3+ tapar augljós-
lega skiptamun) He5, 24. De3
mátar svartur með drottningar-
fórninni 24. — Dxh3+! Hvítur
gafst því upp.
Sukkið í ríkis-
rekstrinum
— eftir Þórð E.
Halldórsson
Sú sparnaðaralda sem nú virðist
vera að rísa í íslenskum ríkisbú-
skap er gleðilegur vottur um frá-
hvarf frá því sukki, sem hefur við-
gengist í opinberum ríkisrekstri
um áratuga skeið. Fólk treystir á
að takast muni að minnka kúfinn
á yfirbyggingu hins opinbera, sem
er ótvíræður hagur almennings í
þessu fámenna landi.
Sala ríkisrekinna fyrirtækja er
fyrsta skrefið í rétta átt. Ég hef
oft haldið því fram, að hjá flestum
ríkisfyrirtækjum mætti að skað-
lausu fækka starfsfólki allt að ein-
um þriðja. Nú er tækifærið, vegna
þess m.a. að um leið og verið er að
slúðra um eitthvert atvinnuleysi,
sem hér er talið vera, eru útlend-
ingar fluttir inn í landið i stórum
stíl, jafnvel um hálfa jarðar-
kringluna, til að vinna hin „óæðri"
störf, sem svo eru stundum kölluð,
en sem lúta að hinni gjaldeyris-
skapandi framleiðslu. Þau störf
eru undir mörgum kringumstæð-
um ekki eins hreinleg og notaleg
sem þeirra er sitja með hvítan
flibba við dýr skrifborð og líða um
sali á dúnmjúkum teppum.
Ég er ekki á móti menntun
fólks, langt frá því. En eru þeir
ekki orðnir ansi margir náms-
mennirnir, sem hafa lagt útí lang-
skólanám á undanförnum árum
vegna hagstæðra námslána og
styrkja, án þess að námið hafi bor-
ið nokkurn áþreifanlegan árangur,
nema þá helst til þess að viðkom-
andi hafi öðlast út úr þessu þægi-
legt einkalíf um stundarsakir.
Það þykir eftirsóknarvert há-
mark á námsbraut að ná doktors-
gráðu, oft í nauðaómerkilegum
fræðum.
Ég var að ræða um sparnað.
Fyrir um það bil ári bauðst
einkaaðili til að taka að sér inn-
heimtu afnotagjalda fyrir Ríkis-
útvarpið-Sjónvarp, og lækka þar
með kostnað ríkisins um milljónir
króna. Hvernig væri að athuga
það mál?
Nú líður að því að póstmeistar-
inn í Reykjavík hverfi úr embætti.
Til er embætti rekstrarstjóra
Póst- og símamálastofnunar. Svo
virðist sem auðvelt væri að gera
þá skipulagsbreytingu að embætti
póstmeistara væri sameinað emb-
ætti rekstrarstjórans, sem hvort
eð er hefur á hendi rekstrarstjórn
allrar stofnunarinnar, eða gera
Þórður E. Halldórsson
„Maður sem veit að
hann fær greidd góð
laun það sem eftir er
ævinnar hefur ekki
sama áhuga á góðum
rekstri fyrirtækis eins
og sá sem á allt sitt und-
ir því að fyrirtækið
blómstri og sýni hagn-
að.“
aðra þá ráðstöfun sem fæli það í
sér að fækkað yrði um einn topp í
stofnun, sem virðist hafa nóga
slíka fyrir. Embætti, sem aðeins er
stóll með manni í, á háum launum,
ber að leggja niður.
Ég tek þessi dæmi af handahófi,
en svona mætti lengi halda áfram
að telja upp, því af nógu er að
taka.
Eins og allir vita eru yfirmenn
ríkisstofnana ráðnir ævilangt.
Maður sem veit að hann fær
greidd góð laun það sem eftir er
ævinnar hefur ekki sama áhuga á
góðum rekstri fyrirtækis eins og
sá sem á allt sitt undir því að
fyrirtækið blómstri og sýni hagn-
að.
Allur sparnaður og hagsýni í
rekstri opinberra fyrirtækja er
beinn hagnaður hvers skattgreið-
anda. Okkur kemur öllum við
hvernig framkvæmdin á ríkis-
rekstrinum er í raun.
Við eigum ekki að flytja inn
vinnuafl þegar nóg er til af því í
landinu.
Það fer ekki á milli mála að
mikill meirihluti landsmanna bíð-
ur í ofvæni eftir því að núverandi
fjármálaráðherra, Albert Guð-
mundsson, taki rösklega til hend-
inni í þessum málum, enda er hon-
um best til þess trúandi.
Tökum saman höndum og styðj-
um hann af alhug á þeirri braut.
Það er hagur okkar allra.
Þórður E. Halldórsson vinnur hjá
Kafboða í Garðabæ.