Morgunblaðið - 20.11.1983, Blaðsíða 4

52
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. NÓVEMBER 1983
við Psychic TV, að höfuðástæðan
fyrir hingaðkomu þeirra er ein-
faldlega sú, „að hingað hafa svo
fáir komið áður“.
Uppistand í neðri
málstofunni
Hljómsveitin gerði stuttan
stans hér í vikunni sem leið; kíkti
á Kleifarvatn og Krísuvík, gisti
eina nótt í blokk í Breiðholtinu og
hélt síðan vestur um haf — til
Nýju Jórvíkur — hvar hún mun
halda sig fram að umræddum tón-
leikum, sem haldnir verða í
Menntaskólanum við Hamrahlíð
„sökum nálægðar við álfabyggðir".
Það eru í sjálfu sér engin undur og
stórmerki að útlend hljómsveit
sjái ástæðu til þess að halda hér
sína fyrstu opinberu tónleika.
Psychic TV hefur þó um margt
nokkra sérstöðu í tónlistarheimin-
um og verðskuldar athygli þeirra,
sem hafa áhuga á að kynna sér
eftirstöðvar punk-bylgjunnar;
þróunina sem varð eftir að ræfla-
rokkið, sem öllu riðlaði, reið um
garð. Hljómsveitina skipa þau
Genesis P. Orridge, (fornafnið tók
hann upp hjá sjálfum sér á unga
aldri í stað annars og algengara
nafns, en hvort það síðara er al-
gengt eftirnafn í Manchester, þar
sem Genesis er borinn og barn-
fæddur, skal ósagt látið), söngv-
ari, laga- og textasmiður, bassa-
gítar- og fiðluleikari, kona hans,
Paula P. Orridge, sem lemur húðir
og leikur á víbrafón, Peter
„Sleazy“ Christopherson, yfir-
tæknimeistari sveitarinnar og
leikur á hljómborð, Geoff Rush-
ton, gítar og fiðla, Alex Ferguson,
gítar, og John Gosling, trymbill,
fiðluleikari og yfirbarnfóstri Car-
esse P. Orridge, fimmtán mánaða
gamallar dóttur Paulu og Genesis.
Þeir Genesis og Sleazy, sem eru
hvað elstir í hettunni af hljóm-
sveitarmönnum, áttu á því herr-
ans ári 1976 stóran þátt í mikilli
sýningu í Lundúnum, sem gekk
svo fram af mörgum, að hún varð
tilefni eldheitra umræðna í neðri
málstofu þingsins um það hve
langt væri hægt að teygja hugtak-
ið list og á hvaða leið enskur ung-
dómur væri eiginlega. Sýning
þessi samanstóð af uppákomum af
ýmsu tagi og mun menningarlegt
gildi þeirra hafa verið umdeilan-
legt, þó þær dygðu til að hneyksla
neðri málstofuna. En nöfn að-
standendanna áttu eftir að heyr-
ast oft árin á eftir. Auk Genesis P.
Orridge og Sleazy Christopherson,
voru þarna á ferð ungur maður
sem kallaði sig Johnny Rotten og
félagar hans í hljómsveitinni Sex
Pistols, Siouxie and The Banshees
og fleiri og fleiri. Þetta var árið
1976, útgangurinn á liðinu hreint
út sagt hrikalegur, hugmynda-
fræði til hægri eða vinstri dauð,
grænum og fjólubláum kollum
fjölgaði með ljóshraða á götum
Lundúnaborgar; heiðvirðir borg-
arar hættu að fara í dýragarðinn
um helgar og héldu þess í stað í
skoðunarferð eftir King’s Road —
helst f brynvörðum vögnum. —
Hneykslunarhellurnar hlóðust
upp á „gullströnd" þeirra græn-
hærðu; sýningunni „Prostitution".
Ræflarokkið var fætt.
Wívíddarhljómtækni
Zuccarellis
Þótt ekki sé langt um liðið síðan
þetta var, hefur mikið vatn runnið
til sjávar í rokkheiminum og
menn ýmist staðnað, orðið undir,
eða reynt nýjar leiðir með mis-
jöfnum árangri. Johnny Rotten
heitir nú John Lydon og þykir
hafa gert athyglisverða hluti með
hljómsveit sinni Public Image
Limited, bæði tónlistarlega og
einnig í þá veru að reyna að brjóta
niður hefðbundna ímynd rokk-
stjörnunnar á stallinum, sem
mörgum hefur . eynst skeinuhætt.
Þeir Genesis og Sleazy voru
lengi viðriðnir hljómsveitina
Throbbing Gristle, sem þykir hafa
haft mikil áhrif á aðrar sem á eft-
ir komu, s.s. hljómsveitina Cabar-
et Voltaire sem ætti að vera ís-
lensku áhugafólki um nútímatón-
list að góðu kunn. Psychic TV varð
síðan að veruleika fyrir u.þ.b.
þremur árum, að því er Paula P.
Orridge tjáði blm. meðan aðrir
meðlimir sveitarinnar svipuðust
um eftir sovéskum njósnatækjum
í Kleifarvatni og þokunni létti um
stund. Hingað til hefur þessi hóp-
ur starfað á mun breiðari grund-
velli en gengur og gerist og það
mun rétt vera að tónleikarnir í
Hamrahlíðinni verða fyrstu eig-
inlegu opinberu tónleikar Psychic
,TV. Það hefur þó ekki aftrað því
að hljómplötufyrirtækið CBS sá
ástæðu til þess að gera stóran
samning við hljómsveitina og mun
það einsdæmi að slíkt sé gert þeg-
ar í hlut á hljómsveit, sem aldrei
hefur komið fram opinberlega.
Hins vegar hafa þau gefið út tvær
hljómplötur, sem hafa í flestum
tilvikum hlotið afbragðsgóðar við-
tökur breskra gagnrýnenda, sem
þykja þó óvægnir. Þá hefur hljóm-
tækjasnillingurinn Zuccarelli léð
þeim afnot af nýrri hljómburðar-
tækni, sem hann hefur þróað og
þykir tákna byltingu á því sviði og
nefnist „holophonic sound". Þessi
tækni gerir það að verkum að þeg-
ar hlýtt er á tónlist í hljómflutn-
ingstækjum berst hljóðið úr öllum
áttum — að ofan, neðan o.s.frv. —
og ekki eingöngu úr sitt hvorri,
eins og þekkst hefur hingað til í
steríótækjum. Zuccarelli liggur
hins vegar á þessari nýjung sinni
eins og ormur á gulli og hefur, að
P. TV undanskildum, aðeins leyft
einni hljómsveit takmörkuð afnot
af henni — Pink Floyd.
Það, sem meðlimir P. TV segjast
vilja veita áheyrendum sínum, er
„ekki skemmtun — heldur upplif-
Svart-
sýnir sveim-
hugar láta
betur
að stiórn
„Tmknin er galdur nútímana“ og myndavélarnar voru aldrei langt
undan í þeaaari þokuferó. Geoff og Sleazy, aem kom reyndar til ía-
landa fyrir tveimur árum og dvaldi í nokkra daga nordur í landi og tók
myndir af einni vinamluatu rokkaöngkonu Japana, Jumi aö nafni, aem
áttu aö prýöa hljómplötuumalag. Þeaai heimaókn fór fyrir otan garö og
neöan hjá landanum, en Sleazy aegir: „í Bretlandi er avo margt víavit-
andi bmlt og grafiö niður — á íalandi er allt nmr yfirboröinu, bmöi
náttúruöflin og tilfinningar fólkaina."
un, sem fær þá til að líta í eigin
barm og gera upp við sig hvernig
og hvað þeir vilja vera“. Stór orð
og víðtæk hugtök, aðallega sett
fram af Genesis, sem á það til að
fara í svolitla varnarstöðu þegar
gengið er á hann og farið fram á
nánari skilgreiningar. Kannski
ekki nema von þegar haft er í
huga að hann hefur árum saman
verið eitt helsta „enfant terrible"
breskrar rokktónlistar og mátt
þola ýmislegt af hálfu aðgangs-
harðra blaðamanna um dagana.
Frönsk blaðakona mun hafa geng-
ið svo langt að halda því fram að
Genesis P. Orridge væri útsendari
hins illa holdi klæddur! Vonandi
loðir því brennisteinslyktin í
Krísuvíkinni ekki allt of lengi við
Genesis og félaga, sem neita því
staðfastlega að þeir geri nokkuð
til að skapa þá ímynd af sér, að
franskar blaðakonur hafi ástæðu
til að hugsa, hvað þá skrifa, svona
ijótt.
„Markmið okkar er að miðla
þeim upplýsingum, sem við búum
yfir til fólks. Fólk heldur að það sé
alltaf að meðtaka upplýsingar en
gerir sér ekki grein fyrir því að
það er alltaf verið að neita því um
þær. Það er ekki verið að vernda
okkur með þessu leynimakki held-
ur er þvert á móti verið að taka af
okkur réttinn til að velja og hafna
á grundvelli nægra upplýsinga.
Stundum sýnum við fólki og segj-
um því frá hlutum sem það hefur
aldrei séð eða heyrt og þá kann að
vera að einhverjir hneykslist, en
við reynum ekki vísvitandi að
ganga fram af fólki.“
Til skýringar máli sínu segir
Genesis að búið sé að finna upp
fullkomlega skaðlaust tæki, sem
geti læknað fólk af heróínfíkn og
öðru eiturlyfjahelsi. „Upplýsing-
um um þetta er hins vegar haldið
leyndum," segir hann. „Tækið
sendir frá sér bylgjur, sem leysa
úr læðingi eðlilega hvata í
mannsheilanum og þeir vinna bug
á fíkninni á skjótari og öruggari
hátt en nokkur lyfjameðferð.
Kona að nafni Meg Richardson
fann það upp, kom með það til
okkar og nú er komin það mikil
reynsla á notkun þess að það fer
ekkert á milli mála að það virkar.
Það læknaði m.a. Keith Richard
og þá er flestum við bjargandi!"
En hver ætti að sjá sér hag í því
að koma í veg fyrir að slík upp-
götvun komist á framfæri ef rétt
er? „Það yrðu ekki allir jafn
ánægðir," segir hann, „ef tvær
milljónir breskra húsmæðra vökn-
uðu upp einn daginn og gerðu sér
grein fyrir því, hvað varð til þess í
upphafi að þær fóru að taka ró-
andi lyf, eða ríkið missti þann
spón úr aski sínum, sem tekjur af
tóbaks- og áfengissölu eru, eða ef
öll uppreisnargjörnu ungmennin
hættu í heróíninu og yrðu aftur
lifandi fólk, sem vildi gera eitt-
hvað í málunum. Það hefur verið
legið á upplýsingum um þessa
sáraeinföldu og ódýru uppgötvun
og af því að fólk hefur ekki heyrt
um hana frá „ábyrgum" aðilum,
trúir það því ekki að hún sé til. En
þegar við snúum aftur heim ætl-
um við að gera okkar til þess að
sannfæra það um að svo sé,“ segir
Genesis og kveðst sjálfur lifa afar
heilbrigðu lífi, líkt og fjölskylda
hans og félagar í hljómsveitinni.
Ekkert þeirra reykir, neytir lyfja
eða áfengis, utan hvað Genesis
fær sér stöku sinnum viskí-tár. Og
þar sem helmingur hljómsveitar-
innar leggur sér ekki kjöt til
munns (þrír lúta ennþá ofurvaldi
hamborgarakóngsins McDonalds,
segja P. Orridge-hjónin alvöru-
gefin) er nú stefnt til borgarinnar
í leit að matsölustað, sem býður
upp á góðan salatbar. Einn slíkur
kemur í leitirnar og undir borðum
berst talið m.a. að bresku popp-
pressunni, sem ekki eru vandaðar
kveðjurnar og er hún kölluð „há-
borg hræsninnar" svo eitthvað sé
nefnt.
Burroughs og Gysin
Genesis verður svo tíðrætt um
áhrif og innrætingu að það liggur
beint við að spyrja hann hvaða
áhrif Psychic TV vilji hafa á um-
hverfi sitt.
„Við kærum okkur ekki um að
hafa önnur áhrif en þau að fólk
losi sig úr viðjum vanans, fari að
hugsa sjálfstætt og hætti að eyða
tímanum í einskisverða hluti.
Grundvallaratriðið er að ekkert
verður endurtekið og því á maður
að fara með hverja stund eins og
hún væri manns síðasta. Ég er
þrjátíu og þriggja ára og mér líkar
það vel að eldast," segir Genesis.
„Bráðum fer hár mitt að grána og
ég hlakka til þess þegar það verð-
ur hvítt. Rétt rúmlega tvítugt fólk
á það til að segja og hugsa — það
er orðið of seint að gera þetta og
hitt fyrst ég er ekki búinn að því
nú þegar. — En það er aldrei of
seint.
Það sem ég hrífst af hjá Burr-
oughs og Gysin er að þeir eru allt-
af að leita nýrra leiða til að tjá sig
eftir og feta ótroðnar slóðir þótt
þeir séu orðnir hundgamlir.“ Hér
á Genesis að sjálfsögðu við svissn-
eska uppfinningamanninn, rithöf-
undinn og listmálarann Brion
Gysin og bandaríska skáldið
William S. Burroughs, en við þá
hafa meðlimir hljómsveitarinnar,
fyrst og fremst Genesis, verið í
miklu vinfengi um árabil. Áhrif
þessara tveggja manna á hina
ýmsu hópa listamanna hafa verið
mikil og sér ekki fyrir endann á
þeim. Gysin beitti „cut-up“ eða
„orðskurðartækni" einna fyrstur á
texta og sú aðferð hefur dreifst
yfir á aðrar listgreinar. Um Willi-
am Burroughs hefur starfsbróðir
hans, Norman Mailer, sagt: „Hann
er eini núlifandi bandaríski
skáldsagnahöfundurinn, sem
hugsanlega býr yfir snilligáfu." Á
öðrum stað segir að Burroughs sé
sá rithöfundur, sem hvað drýgstan
þátt hafi átt í þróun nútíma-
skáldsögunnar síðan James Joyce
leið. Að sjálfsögðu eru skiptar
skoðanir á þessum staðhæfingum,
en eftir standa allténd áhrif Burr-
oughs á samtíð sína og þá ekki síst
sér yngra fólk. Framsæknar
rokkhljómsveitir hafa sótt hugtök
og nafngiftir í smiðju hans, t.d.
Soft Machine, en það nafn er ein-
mitt titill á einni bóka Burroughs
og minni spámenn á sviði popp-
listar, s.s. Andy Warhol, sitja and-
aktugir við fótskör þessa byssu-
glaða gamla manns (eina tímarit-
ið, sem hann er áskrifandi að er
gefið út af samtökum amerískra
áhugamanna um skotvopn), sem
er „búinn að sjá allt og gera flest"
eins og einn lærisveina hans orðar
það.
Myndbandamaður
McCartney’s
Ekki verður annað séð en að P.
Orridge-hjónin séu bæði samhent
og sæl og þau eru mikið gefin fyrir
giftingar. „Við viðurkennum ekki
hjónabandið sem stofnun," segja
þau, „þess vegna ætlum við að
gifta okkur nógu oft til þess að það
verði merkingarlaust og halda
okkur við giftingar, sem ekki fá
náð fyrir augum breskra yfir-
valda.“ Síðast giftu þau sig í Mex-
íkó og hrifust að sögn af tómleika
athafnarinnar. „Alger and-athöfn,
vegabréf, fingraför og búið.“ Þau