Morgunblaðið - 20.11.1983, Blaðsíða 44

92
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. NÓVEMBER 1983

\9I2 Un.vtiul Prtii Svnditile
j,5jóoUSt>'pi^ stiLUr sig stöSuqt CKftar ex.
Dýr mericurinnar.'"
Kf hann va-ri oðruvísi va-ri ’ann
HuAclómU-);ur!
I’ú hlýtur art hafa lesið vitlaust á
hlaðið um sanisctningu rúmsins,
gt-tur oltki annað verið.
HÖGNI HREKKVÍSI
Próf. Hallesby:
Hefur varla komist á
sakaskrá fyrir að van-
telja gjöf til skatts
Séra Kolbeinn l>orleifsson skrif-
ar:
„Að undanförnu hefur maður að
nafni Leifur Sveinsson skrifað
árásarnreinar í Morgunblaðið á
Billy Graham og Ole Hallesby,
sem á sínum tíma kom hingað til
lands og skyldi eftir hér ýmis þau
frækorn, sem á liðnum áratugum
hafa reynst til mikillar blessunar
fyrir íslenska kirkju og
leikmannastarf hennar.
Iæifur Sveinsson ber það á pró-
fessor Hallesby, að hann hafi orð-
ið sekur um skattsvik í Noregi, og
því sé nafn hans aðeins varðveitt á
sakaskrá þar í landi. Það kann að
vera að einhverjar persónulegar
ástæður liggi að baki þeirri heift,
sem lýsir sér í þvílíkum áburði á
hendur einum frægasta kirkju-
leiðtoga Norðurlanda á þessari
öld. Víst er um það, að próf. Hall-
esby hefur varla komist á saka-
skrá í iandi sínu fyrir að vantelja
gjöf til skatts, en sú vantalning
var leiðrétt eftir réttum leiðum,
og hefði tæplega þótt umtalsins
verð, nema vegna þess, að í hlut
átti prófessor Hallesby, þá orðinn
gamall maður, og eitt af óvönduð-
ustu blöðum í Noregi, sem í
Próf. Hallesby í fangaklæðum.
nokkra áratugi hafði ofsótt mann-
inn eins og landráðamann.
En eitt er víst og satt. Á tíma-
bili réðu þeir menn ríkjum í Nor-
egi, sem raunverulega settu pró-
fessor Hallesby í fangelsi. Það
voru nasistar, sem réðust inn í
Noreg nokkrum árum eftir för
hans til fslands. Þá var það, sem
prófessor Hallesby þurfti að
drýgja mesta afrek lífs síns: að
halda saman norsku kirkjunni
prestlausri og biskupalausri. Þessi
barátta hans gegn nasistum hafði
nær kostað hann lífið, en sem bet-
ur fer var hann ekki sendur í
útrýmingarbúðir í Þýskalandi,
heldur í Grini-fangelsið. Myndin,
sem fylgir þessum pistli, sýnir
prófessor Hallesby í fangaklæðun-
um í Grini.
Ekki reikna ég með því, að Leif-
ur Sveinsson vilji láta telja sig til
þeirra manna, sem settu Hallesby
á þessa sakaskrá. Það verður því
að teljast athugaleysi hans að láta
sér önnur eins orð um munn fara
um norska þjóðhetju.
Prófessor Hallesby og fylgjend-
ur hans eru í flokki þeirra grand-
vörustu manna, sem ég þekki.
Stúdentarnir, sem með honum
komu hingað sumarið 1936, hafa
allir sýnt sig að vera úrvalsmenn
þar sem þeir hafa haslað sér völl:
Biskup í Stafangri, kristniboðs-
læknir í Eþíópíu, gyðingatrúboði,
forgöngumaður kristilegra
fræðslumála. Þessir menn komu
með nýjan söng og nýjan kristni-
boðsáhuga inn í íslenskt kirkjulíf.
Eigi veldur sá er varar
llildur Dagsson skrifar „á mánu-
degi til mæðu“ 14. nóv.:
„Háttvirti Velvakandi!
Sunnudaginn 13. nóvember sl.
birtist í Morgunblaðinu grein und-
ir fyrirsögn, sem rituð var með
stórum svörtum stöfum: „ís-
landssagan umrituð.” — Ég las
þessa grein. — Að lestri loknum
varð mér á að hugsa: „Ja, undar-
legt er þetta fólk, sem öllu vill
breyta og brjóta niður gamlar
hefðir, hvað skyldi það nú taka sér
fyrir hendur næst? — Jú, er lokið
hefur verið við að umrita íslands-
söguna, liggur þá ekki beinast við
að hefjast handa við að umrita ís-
lendingasögurnar?" — Það fór um
mig hrollur.
Eg gekk að bókahillunni og
renndi fingrunum eftir nokkrum
Vinsamlegast
takið auglýs-
inguna niður
Halldór S. Gröndal skrifar:
„Ég harma það mjög, að bóka-
útgáfan Salt hefur látið setja upp
auglýsingu þá, sem nú er í öllum
strætisvögnum Reykjavíkur.
Auglýsingin er bæði niðrandi og
auðmýkjandi fyrir presta og fjöl-
skyldur þeirra. Auk þess verkar
hún neikvætt, að mínu mati, fyrir
kristna trú og kirkju.
Hvaða tilgangi þjónar þessi
auglýsing? Er hún í samræmi við
markmið Salts?
Það er hægt að þola háð og spott
frá hinu illa og árum þess, en erf-
itt þegar það kemur frá kristilegu
útgáfufyrirtæki.
Vinsamlegast takið auglýsing-
una niður.“
Jú, þá fengi t.d. skólasálfræðingur
nóg að gera við að sálgreina Gísla
Súrsson fyrir skólabörnum, og það
eftir eigin höfði! Hrædd er ég um, að
eftir slíka sálfræðilega meðferð,
stæði Gísli Súrsson aðeins eftir sem
galinn maður í gamalli sögu.“
íslendingasögum, sem þar voru. —
Úr hillunni dró ég gamla þvælda
bók, á titilblaðinu, sem þegar
hafði rifnað af, stóð: „Saga Gísla
Súrssonar." — Ég horfði lengi á
lokaða bókina í höndum mínum og
eins og stórskrýtin manneskja
sagði ég við bókina: „Kæra gamla
bók, leynast ef til vill í þér ein-
hverjar setningar, sem þetta nú-
tíma fólk á „breytingaskeiði"
myndi telja æskilegt að breyta eða
láta sporlaust hverfa á braut?“ —
Ég lokaði augunum, opnaði bók-
ina, og renndi í blindni fingri eftir
ókunnri blaðsíðu. — Ég opnaði
augun og las þessa setningu, sem
fingur minn hafði staðnæmst við:
„Auðr tekr til orða: „Oft hlýzt illt af
hjali kvenna, ok má þó vera hér
hljótist í meira lagi illt af, ok leitum
okkr nú ráðs.“ — í skelfingu skellti
ég bókinni aftur! — Það var og.
Skyldu leynast fleiri svona aga-
legar setningar í bókinni? — Ég
lokaði augunum, opnaði bókina, og
í blindni renndi ég fingri eftir
blaði. Ég opnaði augun og las
þessa setningu, sem fingurinn
hafði staðnæmst við: „Börkr verðr
við þetta ákaflega reiðr ok mælti:
„Nú vil ek þegar aftr snúa ok drepa
Gísla; en þó veit ek eigi,“ sagði
hann, „hvat satt er í þessu, er Þórdís
segir, ok þykkir mér hitt eigi ólíkara,
at engu gegni ok, eru oft köld
kvenna ráð.“ — Nú lokaði ég ekki
bókinni aftur, heldur las hana alla
frá upphafi til enda.
Við skulum vona, að þeir, sem
lesið hafa þessa bók, geri sér grein
fyrir því, að upphaf ógæfu Gísla
var hið illa hjal kvennanna. — Ef
ofangreindar tvær setningar yrðu
felldar niður úr sögunni, þá yrði
sagan illskiljanleg þeim, sem ættu
eftir að lesa hana þannig. — í
raun væri þá það band rofið, sem
tengir saman orsakir og afleið-
ingar í sögunni. — Hver yrði af-
leiðingin af því? — Jú, þá fengi
t.d. skólasálfræðingur nóg að gera
við að sálgreina Gísla Súrsson
fyrir skólabörnum, og það eftir
eigin höfði. Hrædd er ég um að
eftir slíka sálfræðilega meðferð,
stæði Gísli Súrsson aðeins eftir
sem galinn maður í gamalli sögu.
Nú vil ég sem fávís kona spyrja
hinar vísu konur í menntamála-
ráðuneytinu, hvort það kunni að
leynast þarna á prjónunum hjá
þeim nú þegar einhver ráðagerð
um það að umrita íslendingasög-
urnar líka? Ef svo er, þá hygg ég,
að skynsamlegt væri fyrir alla ís-
lendinga, sem í einlægni hafa
áhuga á að efla það, sem íslenzkt
er — að vera vel vakandi, — og
ekki nóg með það, — heldur gerast
nú einu sinni framsýnir á þessari
tækniöld! — Eigi veldur sá er var-
ar. —
Með fyrirfram þökk fyrir birt-
inguna.
Kveðja."