Morgunblaðið - 08.02.1984, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. FEBRÚAR 1984
íkveikjur í
Hrafnhólum
LAUSTT fyrir miðnætti á sunnudag
var kveikt í póstkassa og eldur lagð-
ur að bréfarusli í gangi í Hrafnshól-
um 2—4 í Breiðholti.
Það tókst að slökkva eldinn áður
en verulegar skemmdir urðu, en
gangahurð í Hrafnshólum 4 var
mjög sviðin þegar tókst að slökkva
eldinn og Ijóst að ekki mátti miklu
muna. í gær hafði ekki tekist að
hafa upp á brennuvargnum, en
málið er í rannsókn hjá Rann-
sóknalögreglu ríkisins.
Lestunar-
áætlun
Skip Sambandsins
munu ferma til íslands
á næstunni sem hér
segir:
HULL/GOOLE:
Jan ............. 20/2
Jan .............. 5/3
Jan ............. 19/3
ROTTERDAM:
Jan ............. 21/2
Jan ............. 6/3
Jan ............. 20/3
ANTWERPEN:
Jan .............. 9/2
Jan ............. 22/2
Jan .............. 7/3
Jan ............. 21/3
HAMBORG:
Jan ............. 10/2
Jan ............. 24/2
Jan .............. 9/3
Jan ............. 23/3
HELSINKI/TURKU:
Arnarfell ....... 22/2
Arnarfell ....... 23/3
LARVIK:
Hvassafell ...... 13/2
Hvassafell ...... 27/2
Hvassafell ...... 12/3
Hvassafell ...... 26/3
GAUTABORG:
Hvassafell ...... 14/2
Hvassafell ...... 28/2
Hvassafell ....:.... 13/3
Hvassafell ...... 27/3
KAUPMANNAHÖFN:
Hvassafell ...... 15/2
Hvassafell ...... 29/2
Hvassafell ...... 14/3
Hvassafell ...... 28/3
SVENDBORG:
Hvassafell ...... 16/2
Helgafell ....... 25/2
Hvassafell ....... 1/3
Hvassafell ...... 15/3
ÁRHUS:
Hvassafell ...... 16/2
Helgafell ....... 25/2
Hvassafell ....... 1/3
Hvassafell ...... 15/3
FALKENBERG:
Mælifell ........ 16/2
Dísarfell ....... 22/2
GLOUCESTER MASS.:
Jökulfell ....... 13/2
Skaftafell ...... 23/2
HALIFAX, KANADA:
Skaffafell ...... 24/2

SKIPADEILD
SAMBANDSINS
Sambandshúsinu
Pósth. 180 121 Reykjavík
Sími 28200 Telex 2101
.. af öllu gneistar
sem frá honum kemur“
Lofsamlegar umsagnir um r1""
Grikklandsárið í Danmörku ■ ‘MÉMMá Jto

i mk'

Nokkur sýnishorn af úrklippum með umsögnum um Grikklandsárið.
Grikklandsárið eftir Halldór
Laxness kom fyrir skömmu út í
Danmörku í þýðingu Eriks Sönd-
erholm. Morgunbiaðinu hafa bor-
izt allmargar úrklippur með um-
sögnum um bókina og Ijúka allir
gagnrýnendur miklu lofsorði á
verkið. Skal þeirra getið hér í
lauslegri þýðingu.
í Berlinske Tidende segir
Jörgen Glerup meðal annars frá
hinum ýmsu tímabilum á rithöf-
undarferli Halldórs. Glerup er
þeirrar skoðunar að Grikklands-
árið sé í meiri nánd við sjálfs-
ævisögu en skáldsögu, að
minnsta kosti ef litið sé á málið
samkvæmt hefðbundinni skil-
greiningu. Halldór hafi í upphafi
ferils síns beint sjónum að hinu
sjálfsævisögulega, eða til ársins
1927, að við hafi tekið eins konar
„þjóðfélagsleg verk“ og þar telji
hann Sölku Völku fremsta bóka
hans. „Á sjöunda áratugnum
upphefst nýtt uppgjör, kommún-
ismanum er varpað fyrir róða og
í bland vegna innblásturs tao-
ismans hefjist þá nýtt skeið á
rithöfundarferli Halldórs, þar
sem hið einfalda, hljóðláta og
einlæga situr á ný í fyrirrúmi."
„Eventyrlige Laxness" segir í
fyrirsögn umsagnarinnar í Vest-
kysten, sem kemur út í Esbjerg.
Ulf Gudmundsen segir m.a.:
„Það er aðeins á valdi Halldórs
Laxness að gefa út stóra bók og
kynna hana sem „Grikklandsár-
ið“ og láta svo að segja allt ger-
ast á íslandi — í endurminn-
ingaformi. Þessi nýja bók er
sannkölluð veizla. Skínandi
perla þar sem vísdómur og húm-
or sitja í fyrirrúmi. Frá fyrstu
blaðsíðu til hinnar síðustu leiftr-
ar hin stórkostlega frásagnar-
gáfa höfundarins. Laxness er
óviðjafnanlegur sögumaður.
Hann er vírtúós hvað stílinn
snertir.” Ulf Gudmundsen segir
að hvaðeina í bókinni dragi dám
af þessum yfirburðahæfileikum
Laxness til að fabúlera nánast
um allt þannig að lesandi verði
hugfanginn. „Þetta er svo
óvenjulega ævintýralegt og þó
svo djúpt. Það þarf mikið skáld
til að allt slíkt upplifist og að
koma því frá sér. Hér er Laxness
einstakur og það er auðvitað
ekki í fyrsta skipti sem hann
vinnur á þennan hátt. Og af Óllu
gneistar sem frá honum kemur.“
f Aalborg Stiftstidende segir
Claus Ingemann Jörgensen:
„Halldór Laxness — jöfurinn í
norrænni sagnagerð á þessari
öld, situr á heimili sínu í Mos-
fellsdalnum og skrifar endur-
minningar sínar. Það hefur hann
gert öðru hverju síðasta áratug.
Laxness kallar þetta þó „ritgerð-
arsögur" og endurminningar
þessar eru fjarri því að vera
sjálfhverfar: Laxness horfir á
sjálfan sig úr nokkurri fjarlægð
og tengir sig inn í stærri heild-
armynd landa sinna í íslenzku
menningarlífi frá þessum tíma.
Að frátöldum rithöfundinum
Þórbergi Þórðarsyni eru þeir
flestir óþekktir utan íslands."
Ingemann Jörgensen segir að
Laxness velji sér þann stíl við
gerð bókarinnar, að hann geti
gefið sjálfum sér lausan taum-
inn, og þessi aðferð hans kunni
að reyna nokkuð á suma lesend-
ur — hvað snertir að taka allt
þetta ævintýri trúaniegt. En
ákaflega sé þetta skemmtilegt
aflestrar og upplifunar, eins og
til dæmis þegar Laxness fullyrði
að ættjarðarsöngvar eigi afleit-
lega við fslendinga, enda hefur
engin önnur þjóð en Danir lagt
sig jafn mikið í framkróka við að
eyðileggja ísland af hinum
fyllsta ásetningi. Eða þegar
hann víki að norska ritmálinu
sem „hinni fegurstu dönsku“. Og
lítur á nýnorskuna sem hina
aumustu tungu, klúðurslega og
beinlínis menningarsnauða.
„Stíllinn er ákaflega háðskur og
manni verður að falla hann í geð
til að geta notið bókarinnar,
vera beinlínis sólginn í að gleypa
í sig alla þessa íróníu."
„Sandfærdigt bedrag“ segir
Torben Broström í fyrirsögn í
Information og hann segir að
hluti af þeim galdri sem Halldór
Laxness ráði yfir sé það sem
kalla mætti eins konar rökvísi
málalenginga. Hann spinni upp
sögur, sem upphefji almennar
reglur, en aldrei sé of langt
gengið og þetta sé unnið á ein-
stakan hátt sem aðeins sé á
fárra færi. Torben Broström
segir: „Lofaður og prísaður sé
Erik Sönderholm sem hefur svo
næma skynjun á höfundi sínum,
að hann getur flutt okkur hinn
sérstæða halldórska stíl yfir á
dönsku, svo að lesandi verði
beinlínis himinlifandi við lestur
hennar.“
Bernska, ungdómur og
uppeldi á einveldisöld
— Nýtt sagnfrædirit eftir Loft Guttormsson
ÚT ER komin á vegum sagnfræði-
stofnunar Háskóla íslands ritið
Bernska, ungdómur og uppeldi á
einveldisöid eftir Loft Guttorms-
son dósent. Ritið er 240 bls. að
stærð. Það ber undirtitilinn Til-
raun til félagslegrar og lýðfræðilegr-
ar greiningar. Höfundur sýnir fram
á hvað var sérstætt við stöðu
barna og ungdóms á íslandi í sam-
anburði við það sem gerðist í
grannlöndunum, einkum á 18. öld.
Varpað er ljósi á lífsferil manna í
uppvextinum eins og hann mótað-
ist jafnan af efnahagslegri og fé-
lagslegri stöðu þeirra, sem og af
ríkjandi viðhorfum, áður en þjóð-
félagið tók að umbreytast í nú-
tímahorf. Þetta rit er hið tíunda í
ritsafni sagnfræðistofnunar Há-
skólans, segir í frétt frá Sögufé-
laginu, sem Morgunblaðinu hefur
borist, en félagið hefur söluumboð
fyrir bókina.
Loftur Guttormsson
itoBCinnLAOO), fOstudagu* u. janOai um 1 - uóevmwi
Ak—yHi
Punktar frá
bæjarstjórn
Athugasemd
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
eftirfarandi frá Jafnréttisnefnd Ak-
ureyrar:
„Af gefnu tilefni serri birt er hér
með, svo og fleiri rangfærslum
sem birst hafa í blöðum að undan-
förnu, óskar jafnréttisnefnd Ak-
ureyrar að koma eftirfarandi á
framfæri.
Eins og kunnugt er gerði Krist-
inn Karlsson, félagsfræðingur,
könnun á atvinnuþátttöku kvenna
og vinnumarkaðnum á Akureyri.
Þetta er fyrsta rannsóknarskýrsla
sinnar tegundar hérlendis, þar
sem einungis er byggt á opinber-
um upplýsingum. Hins vegar nýtir
Kristinn einnig niðurstöður þeirra
úrtakskannana sem gerðar hafa
verið á vegum annarra jafnréttis-
nefnda, til að fá samanburð og
betri heildarmynd.
Nefndin fagnar þeirri miklu
umræðu sem niðurstöður þessarar
könnunar hafa vakið, bæði í fjöl-
miðlum og manna á meðal.
Hins vegar harmar nefndin að
ýmsir fréttamenn og fleiri sem um
þetta hafa fjallað opinberlega,
skuli ekki hafa leitað sér betri
heimilda fyrir sínum skrifum en
raun ber vitni.
Þetta vekur sérstaklega athygli
nefndarinnar vegna þess, að
fréttamönnum var boðið að vera
viðstaddir kynningarfund nefnd-
arinnar með bæjarstjórn í byrjun
desember sl., þar sem bæði Krist-
inn Karlsson kynnti niðurstöður
og eðli skýrslunnar og nefndin
gerði ítarlega grein fyrir, hvernig
hún teldi að nýta bæri þessar
niðurstöður.
Þar kom m.a. skýrt fram að
heildarskýrslan yrði vélrituð og
síðan fjölrituð beint úr hendi Krist-
ins, m.a. til afnota fyrir ýmsar
stofnanir bæjarins, svo og aðra
sem gagn eða áhuga hefðu á að
nýta sér þær ítarlegu upplýsingar
sem þar koma fram.
En eins og Kristinn gerði grein
fyrir á fundinum, er rannsókn-
arskýrsla af þessu tagi í eðli sínu
nokkuð tæknilegt og viðamikið
plagg, þar sem oft verður að beita
flóknum aðleiðslum við öflun
niðurstaðananna. Hún er þó vit-
anlega skiljanleg hverjum þeim
sem áhuga hefur að kynna sér
hana, en varla aðgengileg til al-
mennrar fræðslu, frekar en aðrar
skýrslur af slíku tagi.
Þar sem eitt af hlutverkum
nefndarinnar er að veita fræðslu
um jafnréttismál beindi nefndin
því til bæjarstjórnar, og þá vitan-
lega í fulllu samráði við Kristin
Karlsson, að unninn yrði mynd-
skreyttur fræðslubæklingur, sem
byggði á niðurstöðum könnunar-
innar og gæti m.a. hentað til jafn-
réttisfræðslu í skólum.
Bæjarstjórn hefur nú samþykkt
að veita kr. 20.000 til að hefja und-
irbúning fyrir útgáfu á umrædd-
um fræðslubæklingi, en annar
kostnaður við útgafu hans bíður
afgreiðslu fjárhagsáætlunar Ak-
ureyrarbæjar.
Bæklingur þessi er vitanlega allt
annað verk en rannsóknarskýrsla
Kristins, og ætlaður til annarra
nota.
Gert er ráð fyrir að bæklingur-
inn verði til sölu á almennum
markaði og er þess að vænta, að
hann verði tilbúinn með vorinu.
Heildarskýrsla Kristins er hins
vegar þegar komin í fjölritun og
verður tilbúin innan fárra daga.
Verður henni dreift til ýmissa
stofnana bæjarins svo og bóka-
safna.
Nefndin mótmælir hér með
þessari fáránlegu túlkun að verið
sé að „færa skýrslu Kristins
Karlssonar um atvinnumarkaðinn
á Akureyri í það horf að hún skilj-
ist almennu fólki“ (Morgunblaðið
13. janúar, Þjóðviljinn 14.—15.
janúar 1984).
Ónafngreind skrif um þetta
mál, sem birtust í fslendingi 20.
janúar sl. telur nefndin þess eðlis
að þau séu ekki svaraverð, og tor-
skilið hvaða ávinning blaðið telur
sig hafa af slíkum skrifum.“