Morgunblaðið - 08.02.1984, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. FEBRÚAR 1984
Afganskur njósnari
gómaður í Pakistan
Isiinubad, PakisUn, 7.febrúar. AP.
ÞRÍTUG afgon.sk kona, Gul Makai,
hefur verið handtekin f Pakistan og
sökuð um njósnir í þágu hinnar Sovét-
stjórnuðu jfirvalda Afganistan. Hún er
hin sjöunda í röðinni sem handtekin er
í Pakistan í þessari viku fyrir sömu
sakir, en á sunnudaginn voru sex grun-
aðir afganskir hryðjuverkamenn hand-
teknir í borginni Peshawar, sem er á
landamærum Pakistan og Afganistan.
Frú Makai hefur starfað í flótta-
mannabúðum fyrir Afgani að und-
anförnu. Hún er fjögurra barna
móðir og hefur sagt pakistönskum.
yfirvöldum að hún hafi verið gift
háttsettum embættismanni 1 afg-
önsku stjórninni. Flóttamannabúð-
irnar sem hún starfaði við eru á
landamærum landanna, og frú
Makai var tíður gestur í Kabúl, höf-
uðborg Afganistan, þau tvö ár sem
hún starfaði í Pakistan. Ekki er ljóst
hvaða refsingu hún á yfir höfði sér
ef hún verður sek fundin um njósnir.
Útvarpið í Kabúl greindi frá frek-
ari sigrum stjórnarhersins gegn
frelsissveitum á mánudagskvöldið,
en þær hafa átt i vök að verjast að
undanförnu. Var frá þvi greint, að
„margir" frelsisliðar hefðu fallið f
næturaðför stjórnarhersins að fjór-
um stöðvum frelsisliða, tæplega 30
hefðu verið handteknir og mikið
magn skotfæra hefði verið gert upp-
tækt.
Vilja Orlov lausan
Genf, 7. febrúar. AP.
VÍSINDAMENN í evrópsku
kjarnorkuvísindastofnuninni í Genf,
CERN, krefjast þess að sovézki and-
ófsmaðurinn Yrui Orlov fái að fara
frjáls ferða sinna er hann verður leyst-
ur úr fangelsi, og að honum verði boðið
starf í stofnuninni.
Jafnframt vilja vísindamennirnir
að öllu vísindasamstarfi við Sovét-
menn verði hætt ef þeir láta Orlov
ekki lausan og leyfa honum að fara
úr landi. Orlov var dæmdur til sjö
ára þrælkunar í vinnubúðum 1978 og
fimm ára útlegðar í Sovétríkjunum
fyrir að stofna nefnd er fylgdist með
hvernig yfirvöld efndu mannrétt-
indaákvæði Helsinki-sáttmálans.
Af hálfu flestra ríkjanna 13, sem
fjármagna CERN, er ekkert því til
fyrirstöðu að Orlov verði boðin störf
í stofnuninni. Þar starfa m.a. 30 sov-
ézkir vísindamenn, og er það mikið
hagsmunamál fyrir Sovétmenn að
samstarfið þar haldi áfram, enda
hafa þeir af því mikinn ávinning.
Talið er að það yrði til að styrkja
vísindasamstarf Austantjaldsríkja
og vestrænna ef Orlov fengi að fara
frá Sovétríkjunum.
AP-símamynd.
Bandaríski geimfarinn Bruce McCandless I lausu lofti fyrir utan geimferjuna Challenger í gær. McCandless er
fyrsti geimgengillinn, sem ekki er bundinn geimfari sínu með sérstakri líftaug.
Sven Hauge yfirmaður norskra landvarna:
Varnarmáttur minnkar nema
Franskir bændur hernaðarútgjöld verði aukin
stöðva kjötbíla
Ósló, 7. febrú.r. Frá Jan Erik Laure, frétUriUra Mbl.
Le Havre, 7. febrúar. AP.
FRANSKIR bændur kyrrsettu fjórar
flutningabifreiðir, sem voru fullhlaðn-
ar nautakjöti frá írlandi, og komu (veg
fyrir að þær kæmust brott af hafnar-
svæðinu í Le Havre.
Formælandi bændanna sagði að
efnt yrði til samskota handa bíl-
stjórunum svo þeir yrðu ekki fyrir
tekjutapi. Samkvæmt farmskjölum
voru bílarnir með frosið nauta- og
lambakjöt og átti farmurinn að fara
til Ítalíu, Túnis, Gabon og Banda-
ríkjanna.
Franskir bændur hafa að undan-
förnu reist vegatálma f Ermarsunds-
bæjum til að stöðva innflutning á
brezku kjöti, sem þeir segja að sé í
ójafnri samkeppni við þeirra fram-
leiðslu. Einnig eru þeir að mótmæla
verðlækkun á nautakjöti heima fyrir
síðustu þrjá mánuðina. Hyggjast
þeir láta af aðgerðum sinum f kvöld.
VEGNA mikillar uppbyggingar Sov-
étmanna á Kola-skaga og minnk-
andi útgjaida til hermála í Noregi
dregur úr varnarstyrk okkar, segir
Sven Hauge hershöfðingi, yfirmaður
norskra landvarna.
— Og haldi sama þróun áfram
við fjárlagagerð verður norski
herinn að setja markið lægra, og
varnargeta hans í stríði að
minnka, segir Hauge. Hann segir
að uppbygging Rússa á Kola-
skaga hafi verið meiri og hraðari
en reiknað hafði verið með.
— Eitt af því sem verið hefur
okkur i óhag gagnvart Rússum á
norðurslóðum er aukinn og mikill
fjöldi árásarþyrla. Þróun og smíði
vopna af þessu tagi hefur gert það
að verkum að hið óblíða landslag
er ekki lengur sú vörn sem áður
var.
Hauge segir nauðsynlegt að
auka útgjöld til hermála um tvo
milljarða norskra króna til viðbót-
ar þeim 13, sem veitt verður til
þeirra á þessu ári, til að efla varn-
armáttinn. ólíklegt er að honum
verði að ósk sinni.
Skrifaði Viktoría drottning
söguna um Lísu í Undralandi?
HÓPUR sjálfmenntaðra sagn-
fræðinga í Kaliforníu hefur sent
frá sér 241 síðna bók þar sem
því er haldið fram að Viktoría
Bretadrottning sé á bak við eitt
mesta bókmenntagabb sögunn-
ar.
í bókinni „Lísa í undralandi
Viktoríu drottningar", sem
sögufélag San Francisco gefur
út, er því haldið fram að Vikt-
oría drottning hafi skrifað
„Lísu í Undralandi" og
„Through the Looking Glass",
en ekki Lewis Carroll.
Sérfræðingar f bókmenntum
Viktoríutímans hafa enn ekki
birt dóma um bókina, sem tók
10 menn 12 ár að skrifa. Svo
kann að fara að þeir hafni
kenningunum, en hvað sem þvf
viðvíkur er í bókinni varpað
fram erfiðum spurningum um
hvort Carroll sé í raun og veru
höfundur barnabókanna vin-
sælu.
í sögufélaginu eru háskóla-
menn og sérfræðingar, sem
mynduðu með sér samtök til að
fletta ofan af konunglegu „föls-
uninni". David Rosenbaum, for-
seti félagsins og ritstjóri bók-
arinnar, segir svo um bókina:
„Við munum ugglaust valda
Lewis Carroll
miklu fjaðrafoki og ýmsir verða
gramir, en við teljum okkur
hafa sannað kenningu okkar.“
Áhugasagnfræðingarnir
byggja kenningar sínar á sam-
anburði sem þeir gerðu með
hjálp tölvu á rithætti dagbóka
Viktoríu og sagnanna um Lísu
og flókinni túlkun á persónum
sögunnar og samanburði við
konungfólk úr bernsku Viktoríu
þar til hún tók við krúnunni 18
ára gömul. Leiddi sá saman-
burður í ljós talsvert samræmi
milli ritháttar í dagbókum
drottningarinnar og í sögunni
um Lísu. Hins vegar er ekkert
Viktoría drottning.
líkt með rithættinum f Lísu-
sögunni og öðrum verkum
Carrolls.
Segja fræðimennirnir að til-
gangur hennar með skrifunum
hafi verið að reyna að yfirstíga
þá erfiðleika er fylgdu fráfalli
manns hennar, Albert prins, og
þann harm er þá var að henni
kveðinn. Einnig hafi hún verið
að reyna losna við leiðar minn-
ingar úr bernsku og sé hún sjálf
Lísa í dæmisögunni.
Carroll er skáldanafn stærð-
fræðikennara í Oxford, Charles
Dodgson. Því er haldið fram að
Játvarður krónprins hafi
stungið upp á honum sem sögu-
höfundi, því krónprinsinn var
nemandi Dodgson og var kunn-
ugt um að hann skrifaði barna-
sögur. Dodgson hafi síðan tekið
þátt í fölsuninni vegna vonar
um mikla frægð og tekjur, að
sögn áhugasagnfræðinganna.
Þeir halda því einnig fram að
í ráðabrugginu hafi tekið þátt
fjölskylda Alice Liddell, sem
sögð var fyrirmynd Lísu.
Samkvæmt kenningunum er
ljóta hertogaynjan í sögunni
um Lísu móðir hennar, her-
togafrúin af Kent, sem reyndi
að koma í veg fyrir að hún
kæmist til valda, og „hatt-
arinn" (March Hare) sé í raun
þrír „erfingjar", sem kepptu
innbyrðis og dóu allir í marz.
Hafi um samsæri verið að
ræða, kann það að skýra hvers
vegna Dodgson tók ekki á móti
bréfum síðasta æviár sitt, sem
honum bárust í nafni Lewis
Carroll, og krafðist þess að
bækur sínar yrðu fjarlægðar úr
Bodleian bókasafninu. Einnig
kann þar að liggja skýringin á
því hvers vegna svo mikið kapp
var lagt á að brenna dagbækur
þeirra, sem komu við sögu, er
þeir féllu frá.
Norskir sjómenn:
Vilja fá að
heyra ólympíu-
útvarp
Ósló, 7. febrúar. Frá Jan Erik Laure,
fréllariUra Mbl.
UGGUR er í norskum sjómönnum
vegna þess að útsendingar útvarps-
ins frá ólympíuleikunum í Sarajevo
heyrast ekki á miðunura vegna lítils
sendingarstyrks og lélegs dreifikerf-
is meðfram ströndinni.
Mikill áhugi er fyrir leikunum í
Sarajevo, enda þykja margir
norskir skíðamenn Ifklegir til
verðlauna. Hafa sjómennirnir hót-
að að sigla ekki meðan á leikunum
stendur verði ekki gerðar úrbætur
þannig að sendingar rásar tvö,
sem útvarpar beint frá leikunum,
heyrist út á miðin.
Af þessum sökum er nú unnið
að því af miklum krafti að finna
tæknilega lausn svo sjómennirnir
geti fylgst með leikunum úti á
miðunum.
NATO-æfingar
við Skotland
Fife, Skotlandi, 7. febrúar. AP.
Um 2.500 menn úr sjóherjum átta
NATO-ríkja hófu í dag æfingar á
úfnu hafinu norður af Skotlandi.
Meðal annars verða æfð viðbrögð
við kafbáta- og flugvélaárásum á
herskipin.
f æfingunum taka þátt 13 brezk
herskip, sjö frá öðrum ríkjum Atl-
antshafsbandalagsins og 10 kaf-
bátar. Níu vindstig eru á æfinga-
svæðinu og búist við illu veðri þar
áfram.