Morgunblaðið - 08.02.1984, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. FEBRÚAR 1984
27
tölur fyrir þessi 14 félög og er
ekkert tillit tekið til starfaflokk-
unar.
í töflu 3.5 má sjá heimilis-
tekjur giftra karla og kvenna.
Eins og sjá má eru meðalheimil-
istekjur kvenna í úrtakinu nokk-
uð hærri en karla (ca. 10%).
Skýringar á þessu eru einkum
tvær: I fyrsta lagi er mun al-
gengara að karlar séu eina fyrir-
vinna heimilisins en konur, og
dregur það heimilistekjur þeirra
niður. I öðru lagi er atvinnu-
þátttaka karla mun meiri en
kvenna, auk þess sem tekjur
þeirra eru hærri. Þannig eru
meðalmakatekjur giftra karla í
úrtakinu kr. 8.959 en meðal-
makatekjur kvenna eru kr.
22.562.
Lokaorð
Að lokum skal áréttað að þessar
niðurstöður eru byggðar á 14 félög-
um og spegla því einungis félags-
menn þeirra. Varast ber því að yf-
irfæra þessar niðurstöður yfír á
stærri heildir svo sem alla félaga
ASÍ eða þjóðfélagið í heild.
Nokkrar niðurstöður varð-
andi heimilistekjur
mismunandi hópa
Umræður sem farið hafa fram
í tengslum við könnunina hafa
að miklu leyti snúist um hvort
þeir sem við erfiðust kjör búa
hafi einhver sameiginleg félags-
leg einkenni. Þau einkenni sem
könnunin gefur möguleika á að
flokka eftir í þessu sambandi eru
kyn, hjúskapur, aldur og fram-
færslubyrði. Það yfirlit sem hér
fer á eftir miðast við fólk í fullu
starfi. Þótt konur séu tæpir tveir
þriðju hlutar úrtaksins þá er
hlutfall kynjanna nokkurn veg-
inn jafnt þegar miðað er við fullt
starf. Til einföldunar miðast yf-
irlitið við heimilistekjur enda
ekki fyrr verið möguleikar á
slíkri flokkun í sambærilegum
könnunum.
Tafla 3.1 sýnir dreifingu heim-
ilistekna ógiftra einstaklinga
eftir fjölskyldustærð. Athygli
vekur hversu margir barnlausir
einstaklingar eru í neðsta tekju-
bilinu. Nánari athugun á þessum
hópi leiðir ekki i ljós tengsl við
ákveðin stéttarfélög eða lands-
hluta. Hins vegar eru hlutfalls-
lega margar konur í hópnum,
eða 61%, og hlutfallslega margir
undir tvítugu eða 30%. Á bilinu
20—50 ára eru 33% og yfir
fimmtugt eru 37%. Tæpur
fimmtungur einstæðra foreldra
með eitt barn er í neðsta tekju-
bilinu og hljóta kjör þeirra að
vera erfiðari en einstaklinganna
í sama tekjubili vegna þyngri
framfærslubyrði.
Við afmörkun þeirra sem við
erfiðust kjör búa er óhjákvæmi-
legt að taka tillit til framfærslu-
byrði. Hér á landi hefur ekki
verið sett fram slík framfærslu-
viðmiðun. Því var brugðið á það
ráð að búa til ákveðna viðmiðun
til að varpa skýrara ljósi á áhrif
framfærslubyrðar. Niðurstöður
af talningu þeirra sem eru undir
þessum mörkum sjást í töflu 3.3
á næstu síðu.
Tafla 3.2 sýnir skiptingu
heimilistekna hjóna, þar sem
það hjónanna sem .er í úrtakinu
er í fullu starfi. Sé litið á meðal-
tekjurnar sést að þær vaxa
óverulega með aukinni fjöl-
skyldustærð en minnka síðan
hjá fimm manna fjölskyldum.
Heimilistekjur dreifast nokkuð
jafnt á tekjubil en rúmlega fjór-
faldur munur er á heimilistekj-
um tekjulægstu og tekjuhæstu
fjölskyldu af sömu stærð. Ljóst
er að í neðstu tekjubilunum er
atvinnuþátttaka maka lítil sem
engin.
Tafla 3.1 Dreifing heimilistekna einstæóra foreldra og
barnlausra einstaklinga i fullu starfi.
Þús. kr. Barnlausir Zh% Meó 1 Fj. barn % Með 2 Fj- börn %
-15 119 35 9 18 0 0
15-20 132 39 14 27 3 30
20-25 52 16 18 35 3 30
25-30 19 6 6 12 3 30
30-35 7 2 2 4 0 0
35-40 4 1 1 2 1 10
40- 3 1 1 2 0 0
Samtals 336 51 10
Meóalheimilis- tekjur 17 897 21. 418 23. 608
I töflu 3.3 sést hiutfallslegur
fjöldi þeirra sem eru undir
ákveðnum tilbúnum framfærslu-
kostnaðarmörkum en miðað er
við 50% viðbótarkostnað vegna
maka, 20% aukakostnað vegna
fyrsta barns og 15% fyrir hvert
barn umfram eitt.
í öllum dæmunum sem hér er
notast við, 11, 12 og 13 þús. kr.,
eru tölurnar valdar af handahófi
og eru einungis til skýringar, en
svipað mynstur kemur í ljós í öll
skiptin. Áf töflunni sést að ein-
stæðir foreldrar eru sá hópur
þar sem hlutfallslega flestir eru
undir mörkunum, en einnig
hlutfallslega margir barnlausir
einstaklingar. Eins og fyrr segir
hafa umræður snúist um hvort
þeir sem verst eru staddir hefðu
einhver skýrt afmörkuð sameig-
inleg einkenni. Svo virðist ekki
vera um barnlausa einstaklinga
því þeir dreifast tiltölulega jafnt
á stéttarfélög og aldurshópa þótt
hlutfallslega margir séu undir
tvítugu. Taflan sýnir einnig að
allhátt hlutfall barnmargra fjöl-
skyldna lendir undir mörkum en
barnlaus hjón eru með lægsta
hlutfallið í öllum dæmunum.
Eins og fram hefur komið er
unnt að skipta úrtakinu eftir
kynjum og skoða bæði kyn eftir
hjúskaparstöðu og atvinnuþátt-
töku. Hér hefur verið valið að
sýna meðaldagvinnutekjur full-
vinnandi karla og kvenna (tafla
3.4) og meðalheimilistekjur
giftra karla og kvenna (tafla
3.5) .
Samanburður á dagvinnutekj-
um tekur einungis til þeirra sem
vinna fullt starf. í töflu 3.4 kem-
ur fram að meðaldagvinnutekjur
fullvinnandi karla voru kr.
16.998 í nóvember en meðaldag-
vinnutekjur fullvinnandi kvenna
voru kr. 14.696. Meðaldagvinnu-
tekjur karla voru því tæplega
16% hærri en kvenna. Huga ber
að því að þetta eru meðaltals-
Mynd 8
Sbr. töflu 3.4
DAGVINNUTEKJUR KVENNA 0G KARLA I FULLU STARFI
B
KARLAR
KONUR
TEK3UBIL I ÞUSUNDUM KR0NA
Mynd 9
Sbr. töflu 3.5
HEIMILISTEKJUR GIFTRA
✓ENNA 0G KARLA
a
KARLAR
K0NUH
TEK3UBIL 1 ÞUSUN0UM KR0NA
Tafla 3.2 Dreifinq helmilistekna i könnuninnl.
Hjón
Barnlaus Meö 1 barn Meö 2 börn Með 3 börn
ÞÚS. eða fleiri
kr. Fi- % Fj. % Fj. % LL %
-15 2 1 0 0 0 0 í 3
15-20 14 6 6 6 6 7 4 11
20-25 29 12 9 8 10 12 5 13
25-30 48 19 13 12 7 9 8 21
30-35 50 20 28 26 14 17 4 11
35-40 36 15 19 17 13 16 4 11
40-45 26 10 13 12 15 19 6 16
45-50 16 6 7 6 6 7 2 5
50-60 14 6 10 9 7 9 3 8
60- 13 5 4 4 3 4 1 3
Samtals 248 109 81 38
Meóalheimilis
tekjur 35 305 36 .523 36 .753 34 .041
Tafla 3.3 Hlutfallslegur fjöldi meö heimilistekjur undir
tilbúnum framfærslukostnaðarmörkum. Allt úrtakiö.
Fjöldi ' i Úrtaki Framf. viðmiö- un þús. Hlutf. undir mörkum % Framf. viðmið- un þús. Hlutf. undir nörkun % Framf. viðmið- un þús. Hlutf. undir mörkum %
Barnlausir einstaklingar 420 11,0 11,4 12,0 17,4 13,0 26,2
Einst.foreldri meö 1 barn 71 13,2 21,1 14,4 28,2 15,6 33,8
Einst.foreldri með 2 böm 19 14,9 21,1 16,2 26,3 17,6 36,0
Einst.foreldri meö 3 börn 2 16,5 0 18,0 0 19,5 50,0
Bamlaus hjón 389 16,5 2,3 18,0 5,9 19,5 7,7
Hjón meö 1 barn 189 18,7 4,2 20,4 7,9 22,1 10,1
Hjón meö 2 böm 155 20,4 7,7 22,2 9,7 24,1 12,3
Hjón meö 3 böm 69 22,0 13,0 24,0 15,9 26,0 21,7
Hjón með 4 böm 21 23,7 14,3 25,8 14,3 28,0 14,3
Samtals 1335 8,1 12,4 17,1