Morgunblaðið - 27.03.1984, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. MARZ 1984
27
Fimmtán þúsund undirskriftir afhentar á Alþingi í gær:
Menn vilja jafna atkvæðisrétt,
fækka þingmönnum og gera
landið að einu kjördæmi
llndirskriflalistarnir afhentir: Valdimar Kristinsson gerir grein fyrir söfnuninni. Steingrímur Hermannsson,
Þorvaldur Garöar Kristjánsson, Ragnar Ingimarsson og Guðjón Lárusson hlýöa á.
Klukkan þrettán fjörutíu og
fimm í gær stansaði leigubíll fyrir
utan Alþingishúsið í Reykjavík og
út úr honum snöruðust þrír menn.
Meðan einn þeirra hélt opinni
hurð hússins báru hinir tveir á
milli sín brúnan trékassa inn í hús-
ið. Þar voru komnir fulltrúar Sam-
taka áhugamanna um jöfnun at-
kvæðisréttar með fimmtán þúsund
undirskriftir fólks sem m.a. er
fylgjandi þeirri skoðun aö jafna
beri atkvæðisrétt landsbúa.
Farið var með kassann inn í
skrifstofu forseta Sameinaðs
þings, sem ásamt forsætisráð-
herra veitti honum viðtöku.
Valdimar Kristinsson við-
skiptafræðingur afhenti undir-
skriftirnar ög sagði af því tilefni
m.a. að Samtök áhugamanna um
jafnan kosningarétt væru þeirr-
ar skoðunar, að baráttan fyrir
jöfnum kosningarétti, óháð bú-
setu, væri af sama toga og bar-
átta fyrri tíma fyrir almennum
atkvæðisrétti án tillits til eigna,
tekna eða kynferðis, og að hug-
myndin um misvægi atkvæða
eftir einhverjum tilbúnum hlut-
föllum samrýmist hvorki lýð-
ræði né almennum mannréttind-
um. Valdimar sagði einnig að
Samtök áhugamanna um jafnan
kosningarétt mæltust til þess að
þingmenn tækju tillit til óska
umbjóðenda sinna og legðu til
hliðar það frumvarp, sem nú
liggur fyrir Alþingi. Þess í stað
verði samið annað frumvarp,
sem sé í samræmi við vilja
meirihluta landsmanna. Þann
vilja gætu landsmenn staðfest í
þjóðaratkvæðagreiðsiu, ef þing-
menn vildu gefa kost á því.
Steingrímur Hermannsson
forsætisráðherra tók við lyklum
að kassanum fyrrnefnda úr
hendi Valdimars og fékk þá
Þorvaldi Garðari Kristjánssyni,
forseta Sameinaðs þings, til
varðveislu. Þorvaldur gat þess
að hann myndi tilkynna um af-
hendingu undirskriftanna á Al-
þingi í dag.
1 samtali við blaðamann Mbl.
sagði Þorvaldur Garðar að næðu
þær óskir sem undirskriftalist-
arnir áréttuðu fram að ganga
myndi það koma verst niður á
litlu kjördæmunum og breyta
miklu í þeim. Þorvaldur Garðar
og Steingrímur Hermannsson
eru báðir þingmenn Vestfjarða-
kjördæmis, sem er mjög fá-
mennt kjördæmi. Hvert atkvæði
þar vegur rúmlega fjórum sinn-
um þyngra en atkvæði kjósenda
í Reykjavík.
Steingrímur Hermannsson
forsætisráðherra sagði í samtali
við blaðamann Mbl. að honum
væri ljóst að mjög skiptar skoð-
anir væru um þetta frumvarp.
Sumum þyki það ganga of
skammt. Hann kvaðst sjálfur
vera þeirrar skoðunar að það
væri nokkuð góð gullin meðal-
braut í þessu máli.
Þorvaldur Garðar sagði að
frumvarpið væri tilraun til að
samhæfa mismunandi sjónar-
mið og kvaðst vona að það hafi
tekist vel. Skoðanir væru skipt-
ar, sumir legðu mikla áherslu á
sama vægi atkvæða en aðrir
teldu ýmislegt fleira skipta máli
fyrir framkvæmd lýðræðis í
landinu.
í greinargerð fyrir frumvarp-
inu til stjórnskipunarlaga sem
samþykkt var í fyrra og bíður nú
annarrar afgreiðslu alþingis seg-
ir að frá því breyting var síðast
gerð í kjördæmaskipun og kosn-
ingareglum árið 1959 hafi mis-
vægi atkvæða eftir búsetu kjós-
enda aukist allmikið. Jafnframt
hafi skort á að jöfnuður milli
stjórnmálaflokka hafi náðst.
Þyki nauðsynlegt að gera breyt-
ingar sem bæta úr annmörkum
þessum. 1959 var mesta búsetu-
misvægi atkvæða 1 á móti 3,22
milli Norðurlandskjördæmis
vestra og Reykjavíkurkjör-
dæmis. 1 kosningunum 1979 hafi
samsvarandi misvægi verið mest
milli Vestfjarða og Reykjanes-
kjördæmis 1 á móti 4,11. Eitt
meginmarkmið umrædds frum-
varps er að draga verulega úr
þessu misvægi enda þótt kosn-
ingaréttur manna eftir búsetu
verði ekki jafnaður til fulls. Til
að ná þessu markmiði er talið
nauðsynlegt að þingmenn verði
63 í stað 60 nú.
í undirskriftakönnuninni sem
fyrr var greint frá kom fram að
yfirgnæfandi meirihluti þátttak-
enda vill að kosningarétturinn
verði jafnaður að fullu. Mikill
meirihluti kýs að þingmönnum
verði fækkað og flestir vilja að
landið verði gert að einu kjör-
dæmi. Alls kusu tveir fimmtu
hlutar þátttakenda þetta þrennt
saman.
Undirskriftasöfnun þessi stóð
í þrjár vikur fyrr rúmu ári og
lágu eyðublöð frammi á öllum
olíustöðvum. Einnig var undir-
skriftasöfnunin auglýst í út-
varpi.
Ragnar Ingimarsson verk-
fræðingur, sem er einn af forvíg-
ismönnum Samtaka áhuga-
manna um jöfnun atkvæðisrétt-
ar, sagði í samtali við blm. Mbl.
að með hliðsjón af frumvarpinu
sem þá lá fyrir alþingi í fyrra
sinni hafi samtökunum þótt rétt
að kanna hug fólks til þessa
máls. Ragnar Ingimarsson sagði
að flestir þeirra sem rituðu nöfn
sín á eyðublöðin væru úr
Reykjavík eða af Reykjanesi.
Nokkur hundruð undirskrifta
komu þó frá fólki búsettu utan
þessara svæða. Ragnar sagði að
Samtök áhugamanna myndu
halda áfram umfjöllun sinni um
jöfnun atkvæðisréttar í landinu í
einu eða öðru formi.
Fylkingin um Samtök herstöðvaandstæðinga:
„Friðarhjal með klerklegu yfirbragði“
FYLKINGIN, samtök trotskyista
og aðili að fjórða alþjóðasambandi
kommúnista, ákvað að draga úr
starfi innan Samtaka herstöðva-
andstæðinga um leið og 'Fylkingar-
félagar gengu í Alþýðubandalagið.
Frá þessu er skýrt í nýjasta tölu-
blaði Neista, málgagni Fylkingar-
innar um leið og þar er harmað að
Samtök herstöðvaandstæðinga hafi
ákveðið að „taka upp almennt frið-
arhjal með klerklegu yfirbragði"
eins og það er orðað. Eins og fram
hefur komið eiga Samtök her-
stöðvaandstæðinga nú samvinnu
við Friðarhóp kirkjunnar, Friðar-
hreyfingu kvenna o.fi. um „friðar-
viku“ á komandi páskum.
Árni Sverrisson, ritstjóri
Neista, skrifar um inngöngu
Fylkingarfélaga í Alþýðubanda-
lagið og segir að í henni felist sá
ásetningur að mynda öflugan
verkalýðsflokk. Fylkingin geti
ekki dreift kröftunum of víða og
þess vegna hafi verið ákveðið að
láta Samtök herstöðvaandstæð-
inga sitja á hakanum en Árni
segir að Fylkingunni hafi um
nokkurt skeið „tekist að sporna
gegn hnignun samtakanna frá
baráttusamtökum gegn her og
NATO til „friðarsamtaka", sem
láta áþreifanleg baráttuverkefni
lönd og leið, en taka upp almennt
friðarhjal með klerklegu yfir-
bragði þess í stað.“ Þá segir að
allir almennir stuðningsmenn
samtakanna hafi verið áfram um
að markmiðum þeirra, Island úr
NATO og herinn burt, verði
haldið til streitu. Síðan segir orð-
rétt:
„í síðustu Keflavíkurgöngu
kom þetta skýrt fram. Þessi kjör-
orð hlutu ekki náð fyrir augum
þeirra sem skipulögðu gönguna
enda vildu þeir að hún yrði „frið-
arganga" óspillt af pólitík, og að-
alræðumaðurinn sóttur i raðir
kirkjunnar. En göngumenn voru
á öðru máli, og gjallandi hróp
þeirra færðu skipuleggjendum
heim sanninn um það, að krafan
um ísland úr NATO og herinn
burt var það sem laðaði fólk út á
þjóðveginn þennan dag.“
Efnt var til þeirrar Keflavík-
urgöngu sem hér um ræðir 6. ág-
úst 1983 og var séra Rögnvaldur
Finnbogason, prestur á Staða-
stað, aðalræðumaður á fundi
göngumanna við Miðbæjarskól-
ann í Reykjavík. Síðustu helgina
í október 1983 efndu Samtök
herstöðvaandstæðinga til lands-
fundar til stefnumótunar og
sagði Árni Hjartarson, forvígis-
maður samtakanna, í Þjóðviljan-
um að henni lokinni að baráttan
gegn „stórauknum hernaðar-
framkvæmdum á Miðnesheiði"
og ratsjárstöðvum á Vestfjörðum
og Norðausturlandi yrði „eitt
meginverkefni" samtakanna
1984. í nýútkomnum Neista seg-
ir:
„Á landsfundi samtakanna í
haust urðu þeir þó ofan á, sem
vildu feta friðarstíginn, en láta
stríðið gegn vopnaskaki hér og
nú lönd og leið. Frumkvæði að
þessari stefnubreytingu kemur
frá hópum innan Alþýðubanda-
lagsins sem hefur hengt hatt
sinn á snaga almennrar friðar-
baráttu til að leiða athyglina frá
undanhaldi sínu í hermálinu sem
hefir verið hluti af ráðherrasósí-
alisma flokksins undanfarinn
áratug."
Stutt
jafntefli
Fi Tl 1
Bragi Kristjánsson
KASPAROV og Smyslov tefldu w
drottningarbragð í 7. einvígis-
skákinni í gærkveldi. Smyslov
tefldi ('ambridge Springs-vörn
og eftir uppskipti var jafntefli
samiö í 14. leik. Þessi rólega
taflmennska Kasparovs bendir
til þess, að hann ætli fyrst og
fremst að hugsa um að halda
tveggja vinninga forskoti sínu í
einvíginu.
STAÐAN:
Kasparov 4'/j v.
Smyslov 2Vi v.
7. einvígisskákin
Hvítt: Kasparov
Svart: Smyslov
Drottningarbragð (Cambridge
Springs-afbrigðið)
I. d4 — d5, 2. Rf3 — Rf6, 3. c4 —
c6, 4. Rc3 - e6, 5. Bg5 — Rbd7
í 5. skákinni lék Smyslov nokk-
uð óvænt. 5. — dxc4, í þessari
stöðu og bauð með því andstæð-
ingi sínum upp á Botvinnik-
afbrigðið, sem upp kom eftir 6. e4
— b5, 7. e5 — h6, 8. Bh4 — g5, 9.
Rxg5 — hxg5, 10. Bxg5. Þeirri
skák lauk með jafntefli, en nú vel-
ur Smyslov rólegra framhald.
6. e3 — Da5
Cambridge Springs-afbrigðið,
sem er fremur sjaldséð nú á dög-
um.
7. Rd2 — Bb4
Önnur leið er hér 7. — dxe4, 8.
Bxf6 — Rxf6, 9. Rxc4 — Dc7, 10.
Be2 - Be7, 11. a3 - Rd5, 12. Hcl
— 0-0, með lítið eitt betra tafli
fyrir hvít.
8. Dc2 — 0-0, 9. a3
Kasparov gefur sjálfur í nýlegri
byrjanabók einungis tvær leiðir í
þessari stöðu: 9. Be2 og 9. Bh4, og
telur fyrrnefnda leikinn gefa hvít-
um betra tafl eftir 9. — e5,100. 0-0
— Bxc3, 11. bxc3 — Re4, 12. Rxe4
— dxe4, 13. Dxe4 (eða jafnvel 13.
Be7). í þessari stöðu er til þekktur
afleikur, sem meira að segja hefur
sést í landsliðsflokki á Skákþingi
íslands: 9. Bd3?? — dxc4, 10. Rxc4
(10. Bxf6 — cxd3) — Dxg5, o.s.frv.
Leikur Kasparovs í skákinni er
sennilega nýjung, en Smyslov læt-
ur það ekki setja sig út af laginu.
9. — dxc4, 10. Bxf6 — Rxf6, 11.
Rxc4
Auðvitað ekki 11. axb4 — Dxal+
o.s.frv.
II. — Bxc3+
Svarta drottningin stendur illa
á a6 og 11. — Dc7?? væri auðvitað
svarað með 12. axb4.
12. Dxc3
Það kemur á óvart, að Kasparov
skuli ekki leika hér 12. bxc3 til að
halda drottningum á borðinu, en
hann er mjög friðsamur í þessari
skák.
12. — Dxc3+, 13. bxc3 — c5, 14.
Be2 og Kasparov bauð jafntefli um
leið og hann lék þessum leik.
Smyslov þáði boðið, enda staðan í
jafnvægi.