Morgunblaðið - 27.03.1984, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. MARZ 1984
33
Tillaga til þingsályktunar:
ísland sæki um undan-
þágu frá hvalveiðibanni
„Engin vfsindaleg réttlæting fyrir stöðvun hvalveiða hér“
JÓN SVEINSSON (F) mælti ný-
lega fyrir tillögu til þingsályktunar
um ad ísland sæki um undanþágu
til hvalveiða hér við land „undir
vísindalegu eftirliti og skynsam-
legri stjórn“.
Þingmaðurinn rakti fyrst for-
sögu máls:
• Samþykkt Alþjóðahvalveiði-
ráðsins um algjört veiðibann
1982.
• Ákvörðun Alþingis frá í febrú-
ar 1983 um að mótmæla ekki
samþykktinni.
• Fjórar þjóðir mótmæltu hins-
vegar: Noregur, Sovétríkin, Japan
og Perú.
• Hvalveiðiráðið hefur viður-
kennt nauðsyn þess að komizt
verði sem fyrst að samkomulagi
um könnun og mat á einstökum
hvalastofnum, sem veiðar eru
stundaðar á.
Tillaga sú, sem ég mæli fyrir,
sagði Jón Sveinsson efnislega eft-
ir haft, felur í sér að ísland sæki
um um undanþágu frá samþykkt
hvalveiðiráðsins (algeru veiði-
banni), sem taka átti gildi 1986.
Samþykktir ráðsins útiloka ekki
slíka undanþágu og beinlínis tek-
ið fram í þeim, að endurskoða
megi ákvæði um bann í síðasta
lagi 1990.
Síðan rakti þingmaðurinn sögu
hvalveiða við landið. Fyrsta
hvalveiðitímabilið var 1883—
1915, en þá stunduðu Norðmenn
veiði á stórhvölum hér, frá land-
stöðvum. Þá setti Alþingi bann
við slíkum veiðum, vegna ofnýt-
ingar stofnanna. Næsta veiðitím-
abil hófst 1935, frá Tálknafirði,
og stóð til 1939 (þrír bátar,
heildarveiði 469 hvalir). Þriðja
tímabilið hefst með starfsemi hf.
Hvals 1948.
Hrefnuveiðar hófust hér árið
1914, í litlum mæli fram til 1960,
eða minna en 100 dýr á ári. Veið-
in var um 200 dýr á ári
1976-1980.
Helzta röksemdin gegn hval-
veiðum hefur verið sú að hvala-
stofnar væru í útrýmingarhættu.
Með auknu eftirliti og rannsókn-
um hin seinni ár hefur slík hætta
þó minnkað verulega. Eini hvala-
stofninn, sem veiddur er í dag,
þ.e. norðurhvalurinn, sem Al-
aska-eskimóar veiða, er að vísu
talinn í hættu. Þessar veiðar
flokkast hinsvegar undir „frum-
byggjaveiðar" og verða að líkind-
um ekki bannaðar.
Önnur röksemd gegn hval-
veiðum er sú að þær séu stundað-
ar á ómannúðlegan hátt, þ.e. með
seindeyðandi veiðitækni. Loks er
því haldið fram að framhald
hvalveiða geti haft ófyrirsjánleg-
ar afleiðingar fyrir fiskmarkaði
okkar í Bandaríkjunum.
Röksemdir þeirra, sem mæla
með hvalveiðum, eru efnislega
þessar:
• Vísindalegar rannsóknir gefa
ekki tilefni til að ætla að hvala-
stofnar við fsland séu í hættu.
• Vaxi hvalastofnar óheftir
kann það hafa i för með sér rösk-
un á lífkerfi hafsins.
• Þjóðir, sem hætt hafa hval-
veiðum, hafa mjög dregið úr
æskilegum rannsóknum á hvala-
stofnum. Hyggileg veiðisókn sýn-
ist nauðsynleg til að afla nauð-
synlegrar vitneskju um aldur,
viðkomuhraða o.fl., sem lagt er
grundvallar við ákvörðun á veiði-
þoli.
• Fjöldi manns hefur atvinnu af
hvalveiðum hér við land. Hjá
Hval hf. starfa 200 manns meðan
á vertíð stendur, 45 við veiðar,
155 við vinnslu.
• Hvalafurðir hafa gengt gildu
hlutverki í útflutningstekjum
þjóðarbúsins.
Mótmæli Norðmanna gegn
hvalveiðibanni sýnast ekki hafa
haft afgerandi áhrif á markaðs-
stöðu þeirra fyrir fisk í Banda-
ríkjunum, þó hún hafi veikzt lítil-
lega.
Sjálfsagt er að miða veiðisókn,
ef heimiluð verður, við vísinda-
Jón Sveinsson.
legar niðurstöður um veiðiþol.
Nauðsynlegt er að sækja um
undanþágur með góðum fyrir-
vara, vegna umræðna og sam-
ninga.
Loks vitnaði þingmaðurinn til
Jóhanns Sigurjónssonar, líffræð-
ings, fulltrúa íslands í visinda-
nefnd Alþjóðahvalveiðiráðsins:
„Til þess að tryggja hæfilega
nýtingu hvalastofna heims er
mikilvægt að haga veiðum með
tilliti til ástands hvers einstaks
stofns. Allsherjarbann við hval-
veiðum getur ekki skoðast sem
vísindaleg nauðsyn eins og nú er
háttað veiðum í heiminum, þótt
deila megi um réttmæti einstakra
veiðikvóta. Þetta á við um veiðar
íslendinga jafnt sem flestra ann-
arra þjóða heims. Þótt þörf sé á
auknum hvalarannsóknum hér
við land, virðist engan veginn
vera vísindaleg réttlæting fyrir
stöðvun veiðanna hér.“
Sipur stálfvirkwinnar
SILVER-R

£?//
Einkarádqrrafi ritarans
Með Silver Reed EX 55 hefur sjálfvirknin verið kórónuð á skrif-
stofunni. Hraðari prentun, villulaus og áferðarfalleg verður leikur einn
með
• sjálfvirku línuminni
• sjálfvirkri leiðréttingu á tveimur línum í fullri lengd
• sjálfvirkri endurprentun á leiðréttum línum
• sjálfvirkri línufcerslu________________________________
• sjálfvirkri undirstrikun og síritun____________
• sjálfvirkum miðjuleitara og
• sjálfvirkum dálkastilli
Yfirburðimir em síðan undirstrikaðir með hljóðlátri prentun, mörgum
tegundum leturhjóla og hönnun sem hæfir nútímalegustu skrifstofum.
SKRIFSTOFUVELAR H.F.

Hverfisgötu 33 — Sími 20560 — Pósthólf 377