Morgunblaðið - 21.07.1984, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. JÚLÍ 1984
19
Styrki dulargáfu
með málverkinu
Steingrímur St. Th.
Sigurðsson ræðir við
Jónu Rúnu Kvaran
Steingrímur St. Th. Sigurðsson
spjallar við frú Jónu Rúnu Kvar-
an.
Það var einhverju sinni snemma
i vor, að síra Gunnar Björnsson
fríkirkjuprestur í Reykjavík sagði
í óspurðum tíðindum yfir kaffi-
bolla heima hjá sér og konu sinni
Ágústu söngkonu að vestan: „Hún
Jóna Kvaran er búin að ákveða að
halda málverkasýningu í Eden í
júlí í surnar."
Það kom upp úr dúrnum, að
Jóna er sóknarbarn síra Gunnars.
Nú er það engin ný bóla, þótt
nýir listmálarar spretti úr grasi
hér á slóðum — svo að ekki sé
talað um listakonur, en gesturinn
í kaffinu á prestsetrinu í Vestur-
bænum hváði samt við og spurði
nánar út í þessa sýningu hennar
Jónu, sem er eiginkona Ævars
Kvarans leikara og rithöfundar og
fyrirlesara.
„Hún Jóna er sko ekkert venju-
leg manneskja," segir síra Gunn-
ar, sem er músikartisto og var áð-
ur þjónandi klerkur þeirra Bolvík-
inga, „hún gerir hlutina, þá er hún
hefur ákveðið að gera þá... það er
pottþétt.”
Þetta fór að verða forvitnilegt
og jafnvel pínulítið spennandi.
Vikur liðu og af hendingu eða
eins og því væri stjórnað féll það í
hlut þess, sem þetta skrifar, að fá
að líta verk konunnar, sem er að
halda sýningu innan örfárra daga.
Það var heima hjá henni og
Ævari. Myndirnar tóku á móti
skoðanda eins og huldufólk eða
verur eða persónur af öðrum sjón-
arsviðum en hér á jörðu. Þær eru
með nærveru eins og hlutir með
sál.
Úlfur Ragnarsson læknir, sem
málar og hefur haldið sýningar,
sagði nýlega við greinarhöf. norð-
ur á Akureyri:
„Hvernig stendur á því, að þess-
ir gagnrýnendur leita aldrei að
andlegri orku og því mýstiska,
þegar þeir eru að skrifa um
myndlist, en nota þess í stað ein-
hver formúluhugtök í tíma og
ótíma?"
Þessi orð Úlfs læknis birtust
eins og á video-skermi, þegar
myndir Jónu voru skoðaðar heima
hjá henni að Kambsvegi 25. Þarna
voru myndirnar á víð og dreif um
stássstofuna eins og fljúgandi
diskar og skrýtnar verur á óskilj-
anlegri hreyfingu, en þó eitthvað
svo mildar og yfirlætislausar ...
„Le style est l’homme meme“ —
stíllinn er maðurinn sjálfur, segir
Fransmaðurinn. Sumir hafa stíl
og aðrir ekki. Frú Jóna hefur stíl.
Það sést í þessum myndum henn-
ar, sem eru á einhvern hátt öðru-
vísi en aðrar myndir, sem sézt
hafa hér á sýningum.
Ævar, maðurinn hennar, er
greinilega hlynntur listrænum til-
burðum konu sinnar — sýnir
myndgerð hennar virðingu og at-
hygli af hjartans lyst — því er
ekki að leyna.
„Af hverju ertu að mála, Jóna?“
spyr skoðandi.
„Margra hluta vegna. Meðal
annars vegna þess að það er ein
leið fyrir mig að fólki, um leið og
eg hef tækifæri til þess að gera
upp við mig ákveðnar tilfinningar,
sem eg finn farveg á þennan sér-
staka hátt. Kannski hef eg valið
þessa leið vegna þess að hún sam-
einar svo margt og gefur innra og
ytra lífi gildi... “
„Finnst þér þú öðlast andlegt
frelsi með þessari tjáningu?"
„Vissulega — þessi leið kemur í
veg fyrir, að eg lokist inni i sjálfri
mér — jafnframt því sem þessi
leið gefur mér betri aðstöðu til
þess að komast i snertingu við
fólk, sem ég þarf að blanda geði
við vegna ákveðins lífshlutverks."
„Hvaða lífshlutverks?"
„Eg á mér ásetning, sem liggur í
gegnum trú mína á hið góða og
fagra i manneskjunni og til þess
að finna það, verður maður að
leita í sífellu og kunna að skilja,
að stundum er ekki hægt að þræða
þrönga vegi heldur breiðari lifs-
brautir."
„Ertu að styrkja dulargáfu þína
með þessu móti — þ.e. mál-
verkinu?"
„Skilyrðislaust. Þetta orkar á
mig eins og andleg hreinsun. Eg
valdi þessa leið vegna þess að það
örvar það góða í mér ..."
„Hvernig verða myndirnar til
hjá þér?“
„Það er erfitt að lýsa því með
orðum. Stundum er engu líkara en
það, sem eg er að fara i gegnum
með öðrum, hvort sem það gefur
af sér árangur eða ekki, taki á sig
mynd — eins konar hugsýn, sem
felur i sér ákveðnar tilfinningar,
stundum gleði, stundum vonbrigði
Jóna Rúna Kvaran
ellegar hvorttveggja. Þetta getur
veitt mér aukinn andlegan styrk,
þegar eg hef málað mig frá því.“
„Þú talaðir um lífshlutverk —
ertu huglæknir?"
„Nei,“ segir hún listakonan —
„eg er fædd með dulargáfu, sem
liggur meðal annars i skyggni og
dulheyrn og óvenjulegu næmi á
sálargerðir annarra og mætti þvi
segja, að eg beitti fyrir mér sál-
skyggni í notkun minni á þessari
dulargáfu."
„Getur verið, Jóna, að þú sért að
mála myndir, sem eru heilsusam-
legar fyrir fólk, án þess að þú ger-
ir þér grein fyrir þvi?“
„Það er ef til vill ekki það ótrú-
legast við þetta. Sumir, sem hafa
horft á myndir minar, hafa sagt,
að þeim líði betur við að horfa á
þær og hafa þær i nálægð sinni —
það er ekki i mínu valdi að hafa
áhrif á fólk, hvorki með myndum
né öðru. Það er hægt að beita fyrir
sér hlýjum hugsunum og bænum,
en guð einn ræður, hvað gefa má
hverjum og einum. Það eina, sem
eg gert gert, er að aga sjálfa mig
andlega til þess að fá jafnvægi og
iðka góðar hugsanir og sýna vilja
til að koma að liði..."
„Segðu mér eitt — skynjarðu
hjálparanda, þegar þú vinnur að
myndgerð þinni?“
Daufur reykelsisilmur barst um
stofuna og það var svolitil þögn en
svo segir hún:
„Eg skynja nálægð þess, sem
öllu ræður... án trúar er maður
svo fátækur og það er trúin, sem
veitir mér öryggi og innri frið. Án
trúar er ekki hægt að láta sér
þykja vænt um lífið og listina að
lifa og vera til. Trúin er kveikjan
að þvi göfugasta i sálargerðinni og
hlýtur þvi að vera undanfari dýpri
sanninda."
Horft á myndirnar og hugsað.
Svo spyr gesturinn:
„Eru myndirnar þínir kannski
ákall eða þakkargjörð til guðs?“
„Ef til vill á vissan hátt, án þess
að eg geri mér fyllilega grein fyrir
því og þá hvernig. f hvert skipti
sem eg vinn að mynd, hvort sem
það er heima hjá mér á Kambs-
vegi ellegar í Toftverzlun á Skóla-
vörðustig, þar sem eg vinn á dag-
inn, en mála stundum á blá-
nóttunni, þegar engan grunar,
hvorki lífs né liðinn, innan um
vönduð fataefni og bing af kostu-
legum tölum (þær eru nefnilega
örvandi allar þessar tölur)-----
þá... þá er eg æði oft í trúar-
stemmningu. Eg bið, þegar eg
byrja á mynd, og þakka, þegar eg
hef lokið við mynd ... “
Ævar Kvaran hefur tröllatrú á
myndum konu sinnar — það var
greinilegt. Jóna sagði að liðin
væru tíu ár, síðan hann fór að
hvetja hana til að mála. Hún ýtti
því alltaf frá sér — henni fannst
ekki kominn tíminn — þar til nú,
hún ákvað sýna þessi sérkennilegu
hugverk. Það var eins og því væri
stjórnað.
stgr
ISUZU PaUbíU
Á ISUZU PALLBlLNUM ERU ÞÉR EKKI AÐEINS ALLIR VEGIR FÆRIR - ÞÚ FERÐ YFIR
STOKKA OG STEINA, FJÖLL OG FIRNINDI. ÞAÐ HAFA RÖSKLEGA MILLJÓN BlLAR SEM
FRAMLEIDDIR HAFA VERIÐ AÐ ÞESSARI GERÐ, SANNAÐ UM HEIM ALLAN.
TÆKNILEGAR UPPLÝSINGAR:
LENGD: 4,42m, PALLENGD:
1,85m,
LENGD MILLI HJÓLA: 2,6m,
LENGD: 4,86m, PALLLENGD:
2,29m,
LENGD MILLI HJÓLA: 2,99m,
BREIDD: 1,6m, HÆÐ:1,6m,
LÆST MISMUNADRIF, SJÁLF-
STÆÐ FJÖÐRUN AÐ FRAMAN,
BENSÍNVÉL, DÍSELVÉL, AFL-
STÝRI.
VERÐ:
M/BENSÍNVÉL 386.000,-
M/DÍSELVÉL 413.000,-
ÞETTA ER BÍLL SEM KEMUR
ÞÉR Á ÓVART - OG ÞAÐ Á LÍKA
VIÐ UM GREIÐSLUKJÖRIN SEM
VIÐ BJÓÐUM.

ISUZU

íM phmMhhí 1 %!!Í|
H j
VERD ER MIÐAD VIÐ GENGI20 6 1984
AN RYÐVARNAR OG SKRANINGAR
BÓLSTRUÐ SÆTI KLIFURHALLI 35 BURÐARGETA ER1050KG SJÁLFSTÆÐ FJÖÐRUN
STOKKUR MILLISÆTA GRÁÐUR • HÆÐ UNDIR LÆGSTA AÐFRAMAN
PUNKT 21 sm
BÍLVANGUR st=
HÖFÐABAKKA 9 SÍMI 687300