Morgunblaðið - 21.07.1984, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. JÚLÍ 1984
Mjólkurferð um Borgarfjörð:
Kúm hefur ekki fjölgaö en
mjólkurmagn aukist um 10%
Tilraunareitur fyrir matjurtarækt i Hvanneyri.
Akranesi, í júlí.
Fyrir skömmu efndi Mjólkurdags-
nefnd til kynnisferðar um Borgar-
fjörð fyrir fulltrúa fjölmiðla til að
kynnast framleiðslu á mjólkurvörum
en það er markmið nefndarinnar að
sameina krafta innan mjólkuriðnað-
arins um kynningar- og auglýs-
ingastarfsemi á mjólk og mjólkur-
vörum. Mjólkurdagsnefnd var stofn-
uð árið 1972 að frumkvæði Mjólk-
urtæknifélagsins og hefur starfað
nær óslitið síðan. Segja má að
nefndin leggi meiri áherslu á
fræðslu um hollustu mjólkur og
mjólkurvara en auglýsingar. Gefnir
hafa verið út fræðslubæklingar sem
dreift hefur verið í alla grunnskóla
landsins. Þá hefur á vegum nefndar-
innar verið gerð kvikmynd og á síð-
asta ári tvö myndbönd.
Fastur árlegur liður í starfsemi
Mjólkurdagsnefndar hefur verið
að efna til mjólkurdaga, það hefur
verið gert með því að halda sýn-
ingu á helstu mjólkurvörum og
selja þær á hagstæðu verði. Næstu
mjólkurdagar verða nokkuð marg-
ir, því Mjólkurdagsnefnd mun
taka þátt í Búvörusýningunni ’84,
dagana 21.—30. september nk.
Þá verður tjaldað því sem hægt
er og er ekki að efa að sýningin
verður glæsilegur vitnisburður um
þær framfarir sem orðið hafa í
mjólkuriðnaði okkar á allra síð-
ustu árum. Annað stórt verkefni
Mjólkurdagsnefndar á þessu ári er
útgáfa á bæklingi um mjólkina og
kalkið. Handrit er eftir dr. Jón
Óttar Ragnarsson. Þessi bækling-
ur mun koma út í september nk.
í Mjólkurdagsnefnd eiga sæti
eftirtaldir menn: óskar H. Gunn-
arsson formaður, Brynjólfur
Sveinbergsson, Gísli Andrésson,
varð mikil breyting á öllum svið-
um framleiðslunnar. Framleiðslu-
svæði samlagsins er mjög stórt og
er um 120 km keyrsla úr Borgar-
nesi á lengsta áfangastaðinn.
Flutningskostnaður er því mjög
mikill því hver flutningabíll fer
aðeins eina ferð á dag en til sam-
anburðar má geta þess að i Dan-
mörku og öðrum þéttbýlum lönd-
um eru framleiðslustaðirnir yfir-
leitt innan við 30 km radíus frá
mjólkurbúinu og geta þau því nýtt
bifreiðir og mannafla mun betur.
Þetta er mjög stórt atriði í rekstri
mjólkurbúa á Islandi.
Mjólkursamlagið seldi um 300
tonn af pökkuðu skyri á sl. ári og
varð um 20% söluaukning eftir að
byrjað var að pakka skyrinu.
Hjá Mjólkursamlagi Borgar-
fjarðar starfa að jafnaði um 45
manns þar af 10—12 bílstjórar.
30% af vinnu mjólkurbúanna eru
þrif á vélum, verkfærum og hús-
næði að lokinni notkun dag hvern.
Stjórn Kaupfélags Borgfirðinga
er æðsta yfirstjórn Mjólkursam-
lagsins en dagleg stjórn er í hönd-
um samlagsráðs. Mjólkursamlagið
er eitt af þeim samlögum sem er
aðili að Mjólkursamsölunni í
mjólkurframleiðslu frá fyrra ári
og þess vegna hefur þurft að reyna
meiri útflutning á framleiðslunni,
aðallega á ostum. Á sl. ári voru
flutt á erlendan markað milli
8—900 tonn af osti, bæði til
Bandaríkjanna og Evrópu. Verðið
sem fæst fyrir ostinn í Bandaríkj-
unum er 40—50% hærra en í Evr-
ópu.
Áætlað er að mjólkurfram-
leiðsla á þessu ári verði 110 millj.
lítrar og talið er að sú áætlun
standist.
En hvað veldur því að fram-
leiðsla eykst þegar draga á úr
henni og hvers vegna þurfum við
að byggja svona stór mjólkurbú ef
ekki er til markaður fyrir alla
framleiðsluna?
Mjólkurbúin voru byggð á sín-
um tíma miðað við þær aðstæður
sem þá vóru fyrir hendi og þróun-
in í uppbyggingunni hefur verið
mjög hröð. Ýmsar ráðstafanir
hafa verið gerðar í landbúnaðin-
um til að draga úr framleiðslunni.
Má þar nefna kjarnfóðurgjaldið
sem sett var á. Eins brugðu marg-
ir bændur hart við og framleiðsla
datt mikið niður og niðurgreiðslur
minnkuðu. Það sem á móti kemur
í dag er meiri bjartsýni manna á
rekstur kúabúanna þó svo það eigi
ekki við allstaðar. T.d. í Borgar-
firði hefur kúm ekki fjölgað en
mjólkurmagn hefur aukist um
10%. Hér kemur til betra árferði
og fleira.
Þrátt fyrir ýmis vandræði voru
forráðamenn mjólkursamlaganna
almennt bjartsýnir á framtíðina
og bentu á að margt stórt væri að
ske í framleiðslumálum á næst-
unni. Það væri almenn stefna
mjólkurbúanna að auka fjöl-
breytni í framleiðslunni. Neyslu-
venjur almennings væru lika mik-
ið að breytast.
Nýtt fjós skoðað
á Bóndhóli
Að loknum málsverði í Borgar-
nesi var haldið sem leið lá að bæn-
um Bóndhóli í Borgarhreppi en
þar hefur bóndinn, Jón Guð-
mundsson, nýlokið við að reisa
nýtt fjós með ýmsum nýjungum.
Jón bóndi sagðist hafa um 30 kýr,
100 kindur, nokkra hesta og ali-
gæsir. Þetta er nú ekki stórt bú
sagði Jón og aðspurður um kostn-
að við gerð fjóssins sagðist hann
ekki vita það. I fjósinu eru nokkr-
ar nýjungar og skýrði Jón Finns-
son mjólkureftirlitsmaður þær
fyrir viðstöddum. Helstu nýjung-
arnar eru fólgnar í því að geym-
arnir sem mjólkin er geymd í eru
þannig gerðir að varminn í mjólk-
inni er notaður til að hita upp
vatn til ræstinga í fjósinu og ef
geymarnir eru enn stærri væri
jafnvel hægt að hita upp íbúðar-
húsnæði. Þó sum fjósin nú til dags
séu enn fullkomnari er þetta fjós
nokkuð dæmigert nýtískufjós.
Önnur nýjung sem er í fjósinu er
búnaður sem aðvarar bóndann ef
eitthvað bilar í kælingu mjólkur-
innar. Þetta er mjög mikið örygg-
isatriði.
Heimsókn aö
Hvanneyri
Á Hvanneyri tóku á móti ferða-
mönnum Magnús B. Jónsson
skólastjóri Bændaskólans á
Hvanneyri, Magnús óskarsson
sem hefur umsjón með matjurta-
Úr tnjólkursamlaginu í Borgarnesi.
Guðmundur Stefánsson og Oddur
Helgason. Agnar Guðnason blaða-
fulltrúi landbúnaðarins er fram-
kvæmdastjóri nefndarinnar.
Glæsilegt mjólkurbú
í Borgarnesi
Fyrsti áfangastaður í ferðinni
um Borgarfjörðinn var Mjólkur-
samlag Borgfirðinga í Borgarnesi.
Þar tók Indriði Albertsson mjólk-
ursamlagsstjóri á móti hópnum og
kynnti starfsemi fyrirtækis síns
ásamt Birgi Gíslasyni verkstjóra.
Mjólkursamlagið tók til starfa ár-
ið 1932 og var starfsemin lengst af
í sama húsnæðinu en árið 1981 var
tekið í notkun nýtt og giæsilegt
mannvirki og með tilkomu þess
Mjólkursamlag Borgarfjarðar
tók á móti um 10 millj. lítra af
mjólk á sl. ári. Um 20% af því er
pakkað í fernur og dreift á heima-
svæðið, að auki eru framleiddir
ostar, skyr, sýrður rjómi, ídýfur,
sósur og ekki má gleyma smjör-
inu. Það nýjasta ( framleiðslu
samlagsins eru grautar. „Við ger-
um það til að auka fjölbreytnina
og eins til að nýta vélar og fólk
betur,“ sagði Indriði Albertsson og
einnig pökkum við mysu fyrir
Reykjavíkurmarkaðinn. Við seld-
um á sl. ári um 300.000 lítra af
mysu og nú í haust munum við
taka í notkun nýjar 1 lítra umbúð-
ir. Þessi mysudrykkur er mjög
hollur og vonumst við til að auka
söluna á honum."
Reykjavík en hin eru Mjólkurbú
Flóamanna Selfossi, Mjólkursam-
lag Reykjavíkur og Mjólkursam-
lagið í Búðardal. Um 200 mjólkur-
framleiðendur eru á Borgarnes-
svæðinu og óhætt er að segja að
um 750 manns hafi lifibrauð af
mjólkurframleiðslunni í héraðinu
þegar allt er talið.
Mjólkurframleiðsla
hefur aukist í landinu
á sama tíma og
draga átti úr henni
Fram kom hjá forráðamönnum
Mjólkursamlaganna að reiknað
væri með töluverðri aukningu á
Jón Guðmundsson bóndi í Bóndhól í Borgarhreppi.