Morgunblaðið - 05.09.1984, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 5. SEPTEMBER 1984
33
um þeim atriðum, sem hér um
ræðir. Þessi atriði hafa hvorki áhrif
á gnindvallarverð til bænda né á
slátur- og heildsölukostnað. Full-
trúar vinnslustöðva hafa talið
þessi atriði fram, þegar þeir reka
hagsmunabaráttu sína i sex-
mannanefnd. Þau hafa einmitt
verið notuð sem rök til að réttlæta
hluta af svokölluðum niðurgreiðsl-
um vaxta, svo sem vaxta af yfir-
drætti á hlaupareikningum. Það
er broslegt að sjá Árna Bene-
diktsson fullyrða, að þegar sé búið
að mæta þessum kostnaðarauka
vegna verðbólgu í verðlagsgrund-
velli. Varla kunna sálufélagar
hans í vinnslustöðvunum honum
þakkir fyrir þetta rugl.
En hvers vegna segir Árni Bene-
diktsson að þessi atriði komi fram í
tekjum til bænda? Hvers vegna
nefnir hann yfirleitt bændur í
þessu samhengi? Þarf hann eins
og „bondefanger" stöðugt að reyna
að telja bændum trú um, að hann
sé velgjörðarmaður þeirra og hafi
hagsmuni þeirra i huga og þá ekki
síst þegar af engu er að stæra sig?
Aulafyndni
í grein, sem Árni Benediktsson
skrifaði í NT 16. maí þóttist hann
hrifinn af tillögum, sem fram
höfðu komið um að bjóða slátrun
út. En Árni Benediktsson þóttist
einnig sjá ljón í veginum. Útboð
slátrunar gæti einungis farið fram
með því að svifta rétta eigendur
eignarrétti sínum. Þótti honum
það sýnilega fyndið, að slík félags-
hyggja væri boðuð í Morgunblað-
inu. Hins vegar væri framsóknar-
mönnum að mæta, sem væru eig-
endur margra vinnslustöðva og
sennilega tregir til að láta fyrir-
tæki sín af höndum. Árni Bene-
diktsson hrópar úlfur, úlfur, eins
og smalinn í dæmisögunni án
nokkurs tilefnis.
Undirritaður hreyfði þeirri til-
lögu í grein í Morgunblaðinu 9.
maí, að eitt sláturhús stæði ávallt
sexmannanefnd til reiðu til útboða
og varla ætti eitt af mörgum ónotuð-
um sláturhúsum, eða hallarekstrar-
húsum, að vera „framsóknar-
mönnum" fast í hendi. Ekkert var
minnst á eignarnám. Hátt verð
mætti bjóða fyrir aðstöðuna.
Árni Benediktsson stendur aft-
ur eins og nátttröll með aula-
fyndnina steinrunna á vörunum
einnig af öðrum ástæðum. Fram
eru komin tilboð í slátrun í húsum
„framsóknarmanna" Árna Bene-
diktssonar. Boðist er til að tryggja
bændum fullt grundvallarverð.
Ekkert eignarnám er yfirvofandi.
„Framsóknarmennirnir" geta átt
húsin eftir sem áður, einnig þau,
sem byggð voru með drjúgum
framlögum úr framleiðnisjóði, þ.e.
að hluta fyrir almanna fé. Það
hlýtur að vera erfitt að hafna slík-
um tilboðum, þegar fjöldi vinnslu-
stöðva hefur lýst sig vanmegnug-
an að greiða bændum fullt
grundvallarverð.
í svörtu og hvítu
Einn kafli úr grein Árna Bene-
diktssonar gefur hugmynd um þá
sérstæðu hagfræði, sem komið
hefur landbúnaði í klípu. Árna
Benediktssyni finnst sjálfsagt að
rekstrarkostnaður í stórri nýrri
vinnslustöð sé hærri en í gamalli
og lítilli. Það er auðvitað ástæðu-
laust. I nýrri stórri vinnslustöð er
aðstaða öll væntanlega betri og
tækniframfarir fullnýttar, sem
auka hagkvæmni, auk þess er það
meginregla að reikna megi með
hagræði af stærð. í lítilli og gam-
alli vinnslustöð er aðstaða oft
slæm, nýting á vinnuafli ófull-
komin og viðhaldskostnaður hár.
Sé lítil ný vinnslustöð borin
saman við stóra nýja má gera ráð
fyrir að sú stóra sé hagkvæmari,
ekki öfugt eins og Árni Bene-
diktsson virðist reikna með, nema
sú fjárfesting sé út í bláinn. Gæð-
in áettu að geta verið hin sömu á
afurðum, þau ráðast af öðrum
þáttum en stærð og glæsileik
húsakynna. f greinargerðinni um
vinnslustöðvar var tekið mið af
kostnaði af nýrri vinnslustöð, þar
sem gert var ráð fyrir, að nýting
vinnuafls væri ekki lakari en I
gamalli vinnslustöð af sömu
stærð.
Flestum er í fersku minni, að
forráðamenn Mjólkursamsölunn-
ar í Reykjavík lýstu því yfir, að
vinnslukostnaður neyslumjólkur
og annarra mjólkurafuröa myndi
ekki hækka við það að ráðist yrði í
byggingu nýrrar, fullkominnar og
glæsilegrar mjólkurstöðvar.
Einkafyrirtæki á frjálsa sam-
keppnismarkaðnum byggja einnig
ný stór og velbúin hús til að ná
hagkvæmari rekstri, framleiða
ódýrari, betri og samkeppnishæf-
ari vöru. Þótt margir efist um
efndir Mjólkursamsölunnar, þá er
það ekki vegna þess, að húsakynn-
in séu góð og tæknin fullkomin,
heldur vegna einkaleyfisaðstöðu
fyrirtækisins, sem oftast leiðir til
skorts á aðhaldi og sóunar á stærð
og búnaði.
Árni Benediktsson sér í öfgum
sínum allt í hvítu og svörtu; „vel
rekna vinnslustöð" með lágan
rekstrarkostnað í „gömlum kof-
um“ og hins vegar dýrlegar
vinnslustöðvar með háan rekstr-
arkostnað, sem geta framleitt kjöt
fyrir „vandfýsinn erlendan mark-
að“. f greinargerðinni um vinnslu-
stöðvar sauðfjárafurða var valinn
þriðji kosturinn, þ.e. vel rekin
vinnslustöð í hóflega dýrum en
hagkvæmum nýjum húsakynnum.
Árni Benediktsson getur þess hins
vegar ekki, að Ný-Sjálendingar
framleiða kjöt fyrir hinn „vandfýsna
markað“ og nota einungis um fjórð-
ung af slátur- og heildsölukostnaði á
íslandi við vinnslu kjötsins.
Svart á hvítu
Árni Benediktsson sýndi það
svart á hvítu í greininni, að hann
væri ófær um að setja fram mót-
sagnalausar forsendur fyrir dæmi,
og hann gat ekki dregiö rökréttar
ályktanir af sínum eigin forsend-
um. Hann sýnir því töluverða
kokhreysti með því að ráðast til
atlögu við niðurstöður úr greinar-
gerðinni um vinnslustöðvar eftir
að hafa orðið að viðurkenna, að
forsendur væru þar réttar. Árni
Benediktsson ber í grein sinni sí-
fellt höfðinu við steininn og reynir
að neita þeirri einföldu staðreynd,
sem allir þekkja, að verðbólgan og
vaxtakjör hafa flutt fjármuni
milli aðila og hann bætir gráu
ofan á svart með því að neita að
viðurkenna, að endurgreiðsla
vaxtakostnaðar hafi falið í sér
gjafir. Hvaða launamaður teldi sig
ekki hafa hlotið stórgjafir, ef
hann fengi vaxtakostnað endur-
greiddan t.d. af láni fyrir íbúð?
Það er ástæðulaust að elta ólar við
slíkt.
Þorraldur Húason er eólisfræðing-
Þorlákshöfn:
Tónleikar í
Þorlákskirkju
I*i>rLakshofn, 3. sefileinber.
FRAMKVÆMDUM við Þorláks-
kirkju miðar vel og styttist óðum í
það að hún verði vígð. Margs kon-
ar starfsemi er hafin í kirkjunni,
svo sem tónleikar, söngæfingar og
messur. Miðvikudaginn 5. sept-
ember klukkan 20.30 verða tón-
leikar í kirkjunni. Kristinn Sig-
mundsson, óperusöngvari, mun
syngja við undirleik Jónasar Ingi-
mundarsonar. Nýtt fjögurra
radda pípuorgel hefur verið 8611“
upp í kirkjunni.
J.HX
Bestu kaupin
maxell
gæði maxell
VHS-myndbandsspólur ^g^,,
maxell
maxell
maxell
3 klst. kr. 394.-
2 klst. kr. 335.-
1 klst. kr. 299.-
Beta-myndbandsspólur
3 klst. kr. 450.-
Maxell er mörgum gæðaflokk-
um ofar. Þú færð þetta verð
hvort sem þú kaupir eina eða
fleiri spólur.
Fyrirtækiö, sem vinnur fyrir þig
|' 11 f' !1" ; '"^rrTHT
| n n n H "^“3 ^numrn
flSil
SKIPHOLTI 19 SÍMI 29800
Sendum
um allt
land