Morgunblaðið - 05.09.1984, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 5. SEPTEMBER 1984
•V Lc*tt 'cxnrt Ka-Pcx- pen'iA^önö. þlna.,
góÖa- Sei s'i&aski okJcur daemc/
tiL cuS greiád /aeknisKostrviS
Því sagðir þú ekki strax að þú vær-
ir ólæs?
Með
morgunkaffinu
HÖGNI HREKKVÍSI
Bergþóra telur að hverjum ætti að vera í sjálfsvald sett hvort ætti að hafa vín um hönd. Fólkið á þessari mynd hefur
kosið að sækja vínveitingastað. Er þar með sagt að það þurfl að hafa vín um hönd?
Ekki slegið á hönd fulltíða manns
Bergþóra skrifar:
Agæti Velvakandi!
Alltaf fæ ég staðfest mat mitt
á mannskepnunni, er ég fletti les-
endadálkum dagblaðanna. Föstu-
daginn 31. ágúst skrifar Árni
Helgason um áfengisbðlið í Vel-
vakanda. Eftir að hafa lesið
greinina nokkrum sinnum yfir,
og íhugað innihald hennar, get ég
ekki betur séð en að Árni fari
eins og köttur í kringum heitan
graut.
Hver er kjarninn í greininni?
Hvað vill Árni að verði gert? Og
hverjir eru „við“? Eru það bind-
indismennirnir — þessir heil-
brigðu um land allt? Getum við
slegið því föstu að sá maður sem
er eða gerist bindindismaður, sé
heilbrigður? Ef við gerum það,
hvaða mælikvarða notum við þá?
Er Árni kannski í þeim blekk-
ingarheimi að halda að hann
skrifi fyrir hönd okkar allra, sem
á landi þessu búum? Úr því að
okkur er gefinn kostur á að birta
skoðanir í Velvakanda, langar
mig til að láta álit mitt í ljós. Ég
geng út frá því sem vísu að
mannskepnan forðist yfirleitt all-
an sannleik um sjálfa sig, en
reyni þess í stað að benda á það
sem miður fer annars staðar.
Sjálf hef ég gengið í gegnum
þetta, en sem betur fer lagði ég
niður barnaskapinn eftir að hafa
öðlast meiri skilning á lífinu,
svona yfirleitt.
Árni einblínir um of á afleið-
ingar og hjal um afleiðingarnar
er að finna út um allt í grein
hans. Hann minnist hins vegar
hvergi á orsakirnar, en það eru
þær sem eru undanfari afleið-
inganna, og því meiri ástæða til
að gá frekar að þeim.
Nú vík ég máli mínu að orsök-
unum, sem hljóta að Iiggja á bak
við allt þetta froðusnakk Árna.
Ef við hugsuðum orsakir út frá
Velvakandi hvetur lesendur til
aó skrifa þættinum um hvaðeina,
sem hugur þeirra stendur til —
eða hringja milli kl. 11 og 12,
mánudaga til Tóstudaga, ef þeir
koma því ekki við að skrifa.
Meðal efnis, sem vel er þegið,
eru ábendingar og orðaskipti,
fyrirspurnir og frásagnir, auk
pistla og stuttra greina. Bréf
þurfa ekki að vera vélrituð, en
nöfn, nafnnúmer og heimilisföng
verða að fylgja öllu efni til þátt-
arins, þó að höfundar óski nafn-
leyndar.
Sérstaklega þykir ástæða til að
beina því til lesenda blaðsins
utan höfuðborgarsvæðisins, að
þeir láti sinn hlut ekki eftir liggja
hér í dálkunum.
okkur sjálfum, myndum við ef-
laust skilja afleiðingarnar betur,
heldur en að benda á eigendur
vínveitingastaða, peninga,
ábyrgðarleysi annarra, baráttu
gegn vímuefnum, gott og illt. Og
það sem ég undraðist mest —
hreint og tært loft, og heilnæmt
vatn fyrir túristana.
Heldur Árni kannski að þessir
aumingja útlendingar sem koma
með kramin lungu til landsins,
gagngert til að anda að sér þessu
hreina súrefni, sem við íslend-
ingar öndum að okkur, séu ekki
vanir víni á veitingastöðum?
Hvernig heldur Árni að upplitið
yrði á þeim, ef þeim byðist t.d.
eingöngu undanrenna?
Finnst Árna að fólk eigi ekki
að hafa val?
Af hverju getur manneskjan
ekki verið pínulítið sjálfstæðari?
Þarf að leggja boð og bönn fyrir
fólk, svo það breyti skynsamlega?
Taka allt sem er hættulegt frá
því, eins og gert er við smábörn?
Getur þá maðurinn aldrei staðist
neinar freistingar?
Og Árni segir ennfremur, að
eigendur vínveitingastaða séu
„stórir hluthafar" í áfengisböl-
inu. Það getur vel verið, en erum
við það ekki öll? Er ekki mann-
skepnan yfirleitt reiðubúin til
þess að taka þátt í því illa? Blasir
það óneitanlega við mannkyninu,
hversu mikið illt það hefur afrek-
að. Við stöndum, jú frammi fyrir
því að líkurnar á algerri heims-
eyðileggingu aukast æ meir og
meir. Og við sitjum aðgerðarlaus
og bendum á það auðséða. En
innbyrðis heyjum við stríð, sem
aðallega snýst um að verja sann-
leikann um okkur sjálf. Ætli
orsök áfengisbölnins, og margra
annarra slæmra hluta, liggi ekki í
þeim sannleik? Og alveg er það
dæmigert, sem Arni gerir, að
bauna á þjóðfélagið. Er ekki þjóð-
félagið við öll — ég og þú? Við
förum líka auðveldustu leiðina í
þjóðfélaginu. Við tökum einhvern
úr okkar hópi og gerum hann að
leiðtoga, kjósum hann á þing.
Síðan bíðum við eftir því að sá
hinn sami launi okkur góðverkið.
Árni leggur traust sitt á Albert,
og verður síðan fyrir vonbrigðum
þegar Albert, í öllu sínu veldi,
hafnar honum. Albert, greyið, er
ósköp mannlegur, en er oft eins
og margir forystumenn þjóðar-
innar gerður að átrúnaðargoði.
Þetta er engin nýlunda með
okkur mennina.
Einn anginn af ,,egoisma“
okkar
Áfengið er einungis einn þáttur
í sjálfstortýmingu okkar. Sumir
nota aðrar leiðir, eins og ofát,
valdagræðgi, fégræðgi, kjafta-
gang um náungann, og svo mætti
lengi telja.
Allt er þetta eyðileggjandi
starfi mannsins. Allir velja auð-
velda hluti í lífinu, til að lina sín-
ar innri þjáningar. En áfengið er
það sem sést þó helst, og auðvitað
er einblínt á það.
Spurningin hlýtur hins vegar
að liggja í afstöðu mannsins til
lífsins. Það segir sig sjálft, að
maður sem tekur afstöðu með líf-
inu, og framfylgir þeirri afstöðu
sinni, missir áhugann á áfenginu.
Meðan maðurinn hefur val í líf-
inu, get ég ekki séð að það skipti •
miklu máli, hvort áfengi sé fáan-
legt á veitingastöðum, eða þótt
það fengist í hverri verslun. Það
kaupir það enginn sem ekki hefur
áhuga á því. Maður slær ekki á
hendurnar á fulltíða manni, sem
teygir sig eftir víni. Maður tekur
heldur ekki kökuna frá sælkeran-
um. Maður stöðvar ekki fólk í
fégræðgi og valdafíkn, sem á ann-
að borð hefur ákveðið að hafa það
sem lifsmottó.
Hver lifir sínu lífi. En það færi
óneitanlega betur, ef fólk tæki
meira tillit til hvers annars i líf-
inu, og legði meiri skilning í öll
þau mál sem snerta okkur svo
mikið. En við bendum sífellt á
hvert annað. Og áfengisbölið er
miðdepillinn í dag.
Auðvitað er það hræðilegt að
fólk sé að drepa sig á víndrykkju
og inntöku annarra vímuefna, en
það er dauðinn sem mest ber á.
Annars lags dauði sem fólk er í,
er ekki jafngott að viðurkenna.
Ætli málið sé ekki, að rífa niður
þetta ego sitt, og þora að vera
maður sjálfur, og þora að fram-
fylgja sannleikanum — hvernig
svo sem aðrir sjá hann.
Og það hlýtur að vera augljóst
að börnin og unglingarnir hafa
fullorðna fólkið að leiðarljósi, þar
er ég hjartanlega sammála Árna.
Og svo sannarlega má segja það,
að ef heimili væru almennt í lagi,
væri allt annað í lagi. Ef heimil-
isaðilar kæmu til móts við hvorn
annan, með meiri skilningi og
minni eigingirni, myndu sam-
skipti við aðra 1 lífinu ganga bet-
ur, fyrir utan veggi heimilisins.
Og í sambandi við fræðsluna
sem Árni nefnir, vil ég segja það
að enginn maður sáir fyrir aðra.
Hver sér um sinn eigin jarðveg.
Og maður uppsker eins og maður
sáir, það er margsannað.
En aftur á móti getum við
nærst á uppskeru annarra, og það
veljum við sjálf hvort við föllum
með slæmri uppskeru, eða stönd-
um með þeirri betri.
Vil ég enda þetta á mjög svo
góðum orðum, sem lýsa mann-
eskjunni best: Af ávöxtunum skul-
uð þér þekkja þá.
Kærar þakkir.“