Morgunblaðið - 05.09.1984, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 5. SEPTEMBER 1984 39
Fyrst stóU, síðan borð og loks málfrelsi:
Fá sérbúgreinafélögin fulla aðild?
Á aöalfundinum var samþykkt aö
kjósa millifundanefnd til að endur-
skoöa samþykktir Stéttarsambands-
ins. Nefndinni er ætlaö að skila áliti
fyrir 1. mars nk. sem lagt verði fyrir
hreppabúnaöarfélög og kjörmanna-
fundi og síðan tekiö til afgreiöslu á
næsta aðalfundi Stéttarsambands-
ins.
Greinargerð með tillögunni var
svohljóðandi:
„Á nær 40 ára starfstimabili
Stéttarsambands bænda, hafa að-
stæður í landbúnaði og mark-
aðsmálum landbúnaðar svo og
samsetning búvöruframleiðslu
breyst mikið.
A sama tíma og byggð í heilum
sveitum hefur ýmist grisjast stór-
lega eöa horfið með öllu hefur
framleiðsla aukist verulega á öðr-
um stöðum og nýjar búgreinar
komið til.
Það er því mat fundarins að
nauðsynlegt sé nú að taka sam-
þykktir Stéttarsambands bænda
til gagngerðrar endurskoðunar
með hliðsjón af breyttum aðstæð-
um.
í þessari endurskoðun skal m.a.
athugað hvort æskilegt sé að
breyta félagslegri uppbyggingu
sambandsins, s.s. kosningu kjör-
manna, fulltrúa og stjórnar, svo
og öðrum atriðum samþykktanna.
Einnig verði kannað á hvern
hátt unnt sé að tengja búgreina-
félögin Stéttarsambandinu, svo að
bændastétt landsins geti samein-
ast þar í kjarabaráttu sinni."
Á fundinum urðu nokkrar um-
ræður um skipulagsmálin og sér-
staklega skipan aðalfundarins. Nú
er kosið þannig til fundarins að
hreppabúnaðarfélögin kjósa kjör-
menn til kjörmannafunda í hverri
sýslu fyrir sig. Kjörmanna-
fundirnir kjósa aftur tvo fulltrúa
fyrir hverja sýslu, stóra sem
smáa, á aðalfundinn. Hefur nokk-
uð borið á gagnrýni á þetta fyrir-
komulag frá bændum í fjölmenn-
ustu landbúnaðarhéruðunum og
einnig hefur það verið gagnrýnt
hvað fulltrúar aukabúgreinanna
eigi litla möguleika á að koma
hagsmunamálum sínum fram hjá
Stéttarsambandinu.
Sérbúgreinafélögunum var boð-
ið að senda fulltrúa til fundarins
og var samþykkt að þeir hefðu
málfrelsi á honum en ekki tillögu-
rétt eða atkvæðisrétt. Fulltrúi
eins sérbúgreinafélagsins sagði á
fundinum að tími væri kominn til
að veita félögunum meiri aðild að
sambandinu. Sagði hann að þegar
þeim hefði fyrst verið boðið að
sitja fundinn í hitteðfyrra hefðu
þeir fengið stóla til að sitja á en
verið að öðru leyti hornrekur, í
fyrra hefðu þeir fengið stól og
borð til að sitja við og núna mál-
frelsi og væri því kominn tími til
að stíga skrefið til fulls.
Þeir sem mæltu á móti meiri
réttindum sérbúgreinafélaganna
sögðu að félagar í þeim ættu aðild
að búnaðarfélagi sinnar sveitar og
gætu þeir komið sinum málum þar
áfram og haft áhrif á val fulltrúa
til aðalfundar Stéttarsambands-
ins. Aðrir bentu á að félagar í
sérbúgreinafélögunum væru
dreifðir um land allt og hefðu því
lítil áhrif hver í sínu horni.
MorgunblaðiA/Hbj.
Eiginkonur aðalfundarfulltrúanna voru iönar viö prjónaskapinn.
í stuttu hléi undir lok fundarins var tíminn til aö taka lagiö. Þarna eru
Siguröur í Innri-Fagradal, Kristófer í Köldukinn og Ragnar á Brjánslæk aö
taka lagiö, sem aö sjálfsögðu var „Kátir voru karlar".
„Gengdarlausum og
órökstuddum áróðri“
gegn landbúnaðinum mótmælt
VINSÆLASTA umræöuefnið í
„eldhúsdagsumræöum“ Stéttarsam-
bandsfundarins, sem fram fóru
fyrsta dag fundarins, að loknum
ræöum landbúnaöarráöherra og
formanns Stéttarsambandsins var
„áróöurinn“ í fjölmiðlum gegn land-
búnaðinum. Jón Helgason og Ingi
Tryggvason gáfu tóninn í ræöum sín-
um meö harðorðum yfirlýsingum um
þetta efni.
Eitthvað á fjórða tug fulltrúa
tók til máls og ræddu þeir allir um
þetta efni og gerðu sumir þetta
efni að aðalefni i ræðum sínum.
Var gjarnan haft á orði að um-
fjöllun um landbúnaðinn í fjöl-
miðlum væri aðför að bændastétt-
inni og samtökum þeirra, og væri
verið að drepa stéttina niður inn-
anfrá og utan með þessum hætti.
Lögðu menn áherslu á að gagnróð-
urinn yrði hertur og rangfærslum
svarað. Einstaka fulltrúi sem til
máls tók sagði að ekki væri hægt
að lasta það þó gagnrýni kæmi í
fjölmiðlum, það væri þeirra hlut-
verk að gagnrýna það sem aflaga
kynni að fara og þetta ætti að
verða bændum hvatning til að
veita samtökum sínum meira að-
hald. Það yrði að viðurkennast að
slæm mistök hafi orðið, en ekki
hefði verið brugðist við þeim af
manndómi.
1 lok fundarins var samþykkt
svohljóðandi ályktun um þetta
efni:
„Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1984 mótmælir harðlega
þeim gegndarlausa og órökstudda
áróðri gegn framleiðslu sölu- og
skipulagsmálum landbúnaðarins
sem iðulega hefur komið fram í
fjölmiðlum. Fundurinn skorar á
stjórnendur fjölmiðla að sjá til
þess að þeir sem fjalla um land-
búnaðarmál vandi svo sem við
verður komið hverskonar upplýs-
ingaöflun um þau mál sem önnur,
þannig að sannleikans sé leitað
hverju sinni.
Fundurinn felur stjórn Stéttar-
sambandsins að standa vel á verði
gegn hverskonar rangtúlkun á
málefnum landbúnaðarins og tel-
ur að slíku verði best mætt með
aukinni upplýsingalöggjöf til
starfsfólks fjölmiðla m.a. með
fræðslufundum og kynningarferð-
um.“
Ýmsar samþykktir
Á Stéttarsambandsfundinum
var samþykktur fjöldi tillagna um
hin ýmsu áhuga- og hagsmunamál
bænda. Hér á eftir fara nokkrar
þeimu
Kiðuveikinni verði útrýmt
„Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1984 felur stjórn Stéttar-
sambandsins að hefja nú þegar
viðræður við landbúnaðarráðu-
neytið og sauðfjársjúkdóma-
nefnd um mótun ákveðinnar
stefnu í baráttunni við riðuveik-
ina, með það að markmiði að
veikinni verði útrýmt."
Undrun og óánægja vegna
verðvöntunar
„Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1984 lýsir undrun sinni
og óánægju yfir stórfelldri vönt-
un verðs og vaxta á endanlegu
uppgjöri sauðfjárafurða frá
haustinu 1982.
Samkvæmt uppgjöri 43 slát-
urleyfishafa var meðalvöntun
verðs til sauðfjárbænda 9,5% af
meðalgrundvallarverði, eða alls
103 millj. króna. Þvf skorar
fundurinn á sexmannanefnd að
sjá til þess að mistök við verð-
lagningu slátur- og heildsölu-
kostnaðar verði þess ekki vald-
andi að slík verðvöntun endur-
taki sig.“
Reiðhöll
„Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1984 heimilar stjórn sam-
bandsins að semja um að Stétt-
arsamband bænda gerist eignar-
aðili að fyrirhugaðri Reiðhöll í
Reykjavík."
Afurðalánin hjá Seðla-
banka
„Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1984 mótmælir þeim
hugmyndum sem uppi eru um að
færa afurða- og rekstrarlánin
frá Seðlabankanum til við-
skiptabankanna. Fundurinn tel-
ur hættu á að slíkar breytingar á
afurðalánakerfinu geti þrengt
fjárhagsstöðu hinna ýmsu fyrir-
tækja í dreifbýlinu."
Heildsalan hjá fyrirtækjum
bænda
„Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1984 telur að sala og með-
ferð á framleiðsluvörum bænda
að smásölustigi eigi að vera í
höndum fyrirtækja þeirra
sjálfra, enda tryggi það best hag
framleiðenda og neytenda.
Varar fundurinn ákveðið við
öllum tilraunum til að rjúfa þá
samstöðu sem nú ríkir meðal
bænda um hagsmunamál stétt-
arinnar."
Úttekt á Áburðarverk-
smiðjunni
„Fundurinn beinir því til land-
búnaðarráðherra að hann láti
gera úttekt á fiárhags- og
rekstrarstöðu Áburðarverk-
smiðjunnar og hvort ekki sé
tímabært að ríkissjóður létti af
henni fjármagnskostnaði.
Ennfremur er gerð sú krafa að
verksmiðjan verðleggi áburðinn
það snemma, að flutningar hans
geti farið fram áður en þunga-
takmarkanir eru settar á vegi.
Þá ítrekar fundurinn fyrri sam-
þykkt, að óhjákvæmilegar breyt-
ingar á áburðarverði skuli gerð-
ar jafnoft og breytingar á verð-
lagsgrundvelli."
Söluskattur af búvélum
„Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1984 álítur rétt stefnt
með þeim aðgerðum sem miða að
lækkun framleiðslukostnaðar
búvara og felur stjórn Stéttar-
sambandsins að vinna áfram að
því að fá létt skattlagningu af
rekstrarvörum landbúnaðarins.
Þá krefst fundurinn þess að
niðurfelling eða endurgreiðsla
söluskatts af landbúnaðarvélum
og tækjum sem samið var um á
sl. ári, nái til allra gerða af vél-
um og tæknibúnaði sem notaður
er við landbúnað, og þeir bænd-
ur, sem keyptu vélar á sl. ári og
greiddu af þeim söluskatt fái
hann endurgreiddan, svo sem
gert er af dráttarvélum, sem
notaðar eru við landbúnað.
Þá felur fundurinn stjórn
Stéttarsambandsins að vinna að
því að varahlutir í búvélar verði
einnig undanþegnir söluskatti."
Votheysverkun stóraukin
„Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1984 harmar það tjón
sem bændur verða fyrir ár eftir
ár vegna erfiðleika við heyöflun
sökum votviðra.
Fundurinn telur það eitt brýn-
asta hagsmunamál bænda að ör-
yggi í fóðuröflun verði aukið,
m.a. með stóraukinni votheys-
verkun. Telur fundurinn að slíkt
verði best gert með aukinni
fræðslu og meiri sveigjanleika í
ráðstöfun fjármagns til þessa
hluta.“
Niðurgreiðslur til kart-
öfluverksmiðjanna
„Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1984 vekur athygli á að
vegna þess að felldar voru niður
niðurgreiðslur á kartöflum sl.
vor, er samkeppnisstaða kart-
öfluverksmiðjanna mjög erfið,
vegna óhefts innflutnings á
svokölluðum iðnaðarkartöflum
(frönskum kartöflum) frá
EFTA-löndum og Kanada.
Vegna mikillar kartöfluupp-
skeru nú í haust er brýn nauðsyn
fyrir kartöfluframleiðendur að
hægt verði að starfrækja verk-
smiðjurnar svo nýta megi upp-
skeruna sem best.
Því skorar fundurinn á stjórn-
völd að tryggja rekstur verk-
smiðjanna, t.d. með niðugreiðsl-
um á íslenskum kartöflum."
í umræðum um þessa tillögu
var rætt um að greiða þyrfti
niður hráefni til verksmiðjanna
um 3 krónur kílóið til að þær
gætu selt framleiðsluna á sama
verði og innfluttar franskar
kartöflur eru seldar á, eða um
tæp 20%, þvi innlendar kartöfl-
ur eru nú seldar á 17 kr. kílóið.
Verksmiðjurnar hafa mest notað
innfluttar kartöflur til fram-
leiðslu á frönskum kartöflum, ís-
lenskar kartöflur hafa ekki verið
fáanlegar undanfarið ár og þær
eru ekki taldar nógu gott hráefni
við framleiðslu á frönskum. Ef
verksmiðjurnar kaupa íslenskar
kartöflur til framleiðslunnar, er
sagt að greiða þurfi þær niður
um 3 kr. kílóið til að verksmiðj-
urnar standist samkeppnina,
þrátt fyrir að innfluttar fransk-
ar kartöflur séu með rúmlega
100% toll og vörugjaldi.