Morgunblaðið - 27.10.1984, Side 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. OKTÓBER 1984

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 275 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 25 kr. eintakiö.
Verkfallsátök
BSRB
Heitingarnar sem menn
hafa hver í annars garð í
verkfalli opinberra starf-
manna eru meiri en venjulegt
er í kappsfullri kjara- eða
stjórnmálabaráttu hér á
landi. Stóryrði eru höfð uppi
um það af Kristjáni Thorlaci-
us að á íslandi ríki svipað
ástand og í þeim löndum þar
sem mannréttindi eru fótum
troðin eins og í Suður-Amer-
íku eða Póllandi. Albert Guð-
mundsson, fjármálaráðherra,
segir á hinn bóginn að BSRB-
menn séu með „svo ótrúlega
stífni og ófyrirleitni að engu
tali tekur". Talsmenn beggja
aðila eru enn svo uppteknir af
áflogunum sem verkfallinu
hafa fylgt að þeir geta ekki
sest að samningaborði og rætt
í einlægni um það á hvaða for-
sendum atvinnustarfsemin
komist aftur í eðlilegt horf.
1 þessu verkfalli hefur fleiri
deilumálum líklega verið
skotið til úrskurðar hjá
dómstólunum en í nokkru
öðru hér á landi. Sú venja hef-
ur skapast hér að aðilar að
kjaradeilum sættast að jafn-
aði á það að lokum að hafa
ekki uppi nein eftirmál fyrir
dómstólum eftir að samningar
takast. Nú hefur það hins veg-
ar gerst í fleiru en einu tilviki
að þriðji aðili sem telur sig
hafa orðið fyrir tjóni vegna
verkfalls opinberra starfs-
manna hefur stefnt samtök-
um þeirra og krafist skaða-
bóta vegna aðgerða sem hann
telur ólögmætar. Um slík mál
gegnir öðru en þau sem rísa á
milli deiluaðila sjálfra. Þau
lifa sjálfstæðu lífi, ef svo má
að orði komast, hvað svo sem
kjarasamningum líður. Úr því
að löggjafinn hefur ekki tekið
nægilega afdráttarlaust af
skarið um valdmörk aðila í
kjaradeilunni og vafi leikur á
því hvernig staðið skuli að því
að framkvæma úrskurði
kjaradeilunefndar er eðlilegt
að menn leiti til dómstólanna
og láti þá skera úr þrætum.
í hita bardagans er engu
líkara en menn hafi gleymt
því að til verkfallsins er ekki
efnt í því skyni að stunda átök
og sýna vald sitt heldur til
þess að ná samkomulagi um
kaup og kjör. Verkfallið hefur
nú staðið á fjórðu viku og enn
setur áflogaspenna meiri svip
á það en samningaskap. Þetta
er engum til fyrirmyndar. EJða
hvernig halda menn að skóla-
börnum bregði við þegar þau
sjá hvað eftir annað myndir
af skólastjórum og kennurum
í vígahug á hafnarbakkanum?
Og hvaða áhrif hefur það á
almenn samskipti manna í
þjóðfélaginu þegar menn lýsa
því yfir eins og ekkert sé
sjálfsagðara, að losun olíu-
skipa sé leyfð svo framarlega
sem verkfallsverðir BSRB fái
nægilegt bensín á bíla sína?
í fleiri en einum skilningi
eiga margir um sárt að binda
vegna þessara átaka. Þau
kalla þar að auki fram meiri
heift í málflutningi á Alþingi
en menn eiga að venjast. Svig-
uryrðin um forystumenn
Sjálfstæðisflokksins eru mest
enda hafa þeir lagt hart að sér
við að finna lausn á deilunni,
nægir þar að minna á ítarleg-
ar hugmyndir Þorsteins
Pálssonar, formanns flokks-
ins, um þjóðarsátt og samn-
ingana sem Davíð Oddsson,
borgarstjóri í Reykjavík, gerði
við Starfsmannafélag Reykja-
víkurborgar.
Albert Guðmundsson, fjár-
málaráðherra, stendur fremst
í víglínunni andspænis Krist-
jáni Thorlacius, formanni
BSRB. Eins og málum er enn
háttað hefur ekki myndast
það ástand að þeir ræðist við
á þann veg að líkur séu á
samningi: „Til að hægt sé að
semja verða báðir aðilar að
setjast niður og tala saman.
Við bíðum eftir að einhver
hreyfing komi frá þeirn,"
sagði Albert Guðmundsson í
Morgunblaðsvitali í gær. Það
er síður en svo gleðiefni að
mál skuli ekki hafa þokast
nær samningum á rúmum
þremur vikum en þessi orð
gefa til kynna.
Sú krafa verður æ almenn-
ari og háværari að nú setjist
samningamenn ríkis og BSRB
niður með það að markmiði að
leysa kjaradeiluna sjálfa,
hætti átökum og snúi sér að
kjarna málsins. „Þetta er
kjaradeila fyrst og fremst,“
segir Margrét S. Einarsdóttir,
formaður Sjúkraliðafélags ís-
lands, réttilega í Morgunblað-
inu í gær. Framkvæmd deil-
unnar hefur því miður borið á
sér allt annan blæ. Einhvers
konar byltingarskjálfti hefur
hlaupið í ýmsa talsmenn
BSRB eins og best sést á verk-
fallstíðindum samtakanna.
Það er tími til þess kominn að
þessir skjálfta- og átakamenn
víki fyrir hinum sem vilja
semja og binda enda á átökin.
Tekinn upp umræðuþáttur fyrir ÚSVB (Útvarps-, sjónvarps- og vídeófélag Borgarness) í Stúdíói Hölla í Borgarnesi fyrii
baki), Sæmundur Bjarnason (adal forsprakkinn) er lengst til vinstri.
Fjölskrúðugt útv
líf um land allt
Þegar verkfall BSRB skall á í byrjun mánaðarins og Ríkisútvarpið hætti útsendingum, hófu n
útvarpsútsendingar á eigin vegum. I Reykjavík störfuöu þrjár útvarpsstöövar um tíma, Fréttaúti
og Samtíðin. í dreiföari byggöum landsins heyröist í ýmsum útvarpsstöðvum, auk þess sem kapt
fullum krafti. Eftir að Ríkisútvarpið hóf fréttaútsendingar að nýju hættu sumar þessara litli
stöðvaðar með atbeina lögreglu og enn aðrar héldu áfram útsendingum í samkeppni við gamla
tóku svo margir sig til og hófu útsendingar í trássi við landslög sem kveða á um einka
Skrúfað fyrir
Samtíðina
Eftir að útsendingar Fréttaút-
varpsins og Frjálsa útvarpsins
voru stöðvaðar, heyrðist í þriðju
útvarpsstöðinni á höfuðborgar-
svæðinu, miðvikudaginn 10. októ-
ber. Stöðin, sem nefnd var Sam-
tíðin, var starfrækt í fjölbýlishúsi
í Breiðholti af Einari Gunnari
Einarssyni og félögum hans. Ein-
ar Gunnar kvaðst hafa byrjað út-
varpssendingarnar á sömu for-
sendum og hinar stöðvamar. „Við
hófum útsendingar í krafti neyð-
arréttar og til að veita brautar-
gengi áhugamálum okkar um
frjálst útvarp. Við töldum mikla
nauðsyn á að stíga inn í það tóma-
rúm, sem Ríkisútvarpið skapaði
með því að hætta útsendingum.
Það var réttlætismál, því þjóðin
var fréttalaus."
Samtíðin sendi út tónlist og
fréttaþætti. „Við vorum búnir að
koma upp góðu fréttaöflunarkerfi
sem varð að engu þegar Hallvarð-
ur birtist," (Hallvarður Einvarðs-
son, rannsóknarlögreglustjóri,
sem gerði tæki stöðvarinnar upp-
tæk. Innskot blm.), sagði Einar
Gunnar. „Ég varð greinilega var
við mikla ánægju fólks með þetta
framtak, auglýsingasími okkar
hringdi látlaust. Við fengum
kveðjur frá ólíklegustu fyrirtækj-
um og stofnunum og slfkt stappar
óneitanlega f mann stálinu. Þótt
menn túlki þetta sem lögbrot vís-
um við til neyðaréttar. Það er líka
dálítið undarlegt að það skuli vera
rokið upp til handa og fóta þegar
heyrist í útvarpsstöðvum hér í
Reykjavík, en svo eru kapalkerfi
víðs vegar um landið látin óáreitt
þótt rekstur þeirra sé brot á þess-
um sömu lögum.“
Einar Gunnar Einarsson tók
það skýrt fram að hann lýsti yfir
eindregnum stuðningi við alla þá
sem reka útvarpsstöðvar eða
starfrækja kapalkerfi, en honum
fyndist að eitt ætti yfir alla að
ganga. „Ég hef mikinn áhuga á að
halda áfram að starfrækja út-
varpsstöð, ef frjálst útvarp verður
að veruleika. Það er hægt að reka
slíka stöð með gróða, en starfsem-
in nú byggðist eingöngu á hug-
sjónum," sagði Einar Gunnar að
lokum.
Tækjabúnaður Samtíðarinnar
var gerður upptækur eftir sól-
arhrings starfsemi.
Útvarp ísafjörður
Árni Sigurðsson, útgefandi og
ritstjóri Vestfirska fréttablaðsins
á ísafirði, var einn 8 manna er
stóðu að rekstri útvarpsstöðvar
þar f bæ dagana 5.-6. október.
Honum sagðist svo frá: „Þegar
Rfkisútvarpið hætti útsendingum
þá vantaði alla fréttaþjónustu á
landinu, þvf engin dagblöð komu
út. Vestfirska fréttablaðið ákvað
því, í samvinnu við Pólinn hf., að
hefja útvarpsrekstur. Það var
ákveðið strax í upphafi að þessar
útsendingar myndu stöðvast um
leið og Ríkisútvarpið tæki aftur til
starfa, því við teljum okkur hafa
rétt til útvarpsrekstrar á meðan
svo er ekki. Það er skýrt kveðið á
um það í lögum, að Ríkisútvarpið
hafi einkarétt til slfks rekstrar og
við vildum ekki gerast lögbrjótar.
Útsendingar okkar f fjölmiðla-
lausu þjóðfélagi helguðust af
neyðarrétti."
Útsending Isfirðinganna hófst
kl. 19 föstudaginn 5. október og
stóð til miðnættis. Á laugar-
deginum var útvarpað frá hádegi
til miðnættis, en þá var ákveðið að
hætta starfsemi, enda hafði Rfkis-
útvarpið þá hafið útsendingar að
nýju. í lok dagskrár flutti Árni
Sigurðsson ávarp til hlustenda og
sagði m.a.: „Loft er lævi blandið og
alvarlegir atburðir eru að gerast á
sviði kjarabaráttu. Mikil óvissa
rfkir um ástandið í þjóðmálum.
Rfkisfjölmiðlunum hefur verið
lokað og við teljum að þeir hafi
þar með glatað rétti sínum til ein-
okunar. Það er ábyrgðarlaust og
óheimilt að koma í veg fyrir að
þjóðin geti fengið sannar fregnir
af atburðum lfðandi stundar, eink-
um á tímum sem þessum. Við tók-
um það því í okkar hendur, í skjóli
neyðarréttar, að útvarpa fréttum,
sem við vitum sannastar og best-
ar. Réttmæti þessarar ákvörðunar
okkar var í raun staðfest í dag, en