Morgunblaðið - 27.10.1984, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. OKTÓBER 1984
25
r
MorgunbladiA/Helgi Bj.
r 2 iram. Hörður Jóhannesson (snýr
aargir einstaklingar og félög
?arp DV-manna, Frjálst útvarp
dkerfí myndbanda störfuðu af
i útvarpsstöðva, aðrar voru
Gufuradíóið. En hvers vegna
irétt Ríkisútvarpsins?
þá var veitt undanþága fyrir
starfsmenn útvarpsins og ákveðið
að fréttum verði framvegis út-
varpað tvisvar á dag, meðan á
verkfalli stendur. Það er því mat
útvarpsráðs okkar að ekki reki
lengur sömu nauðir til að útvarpa
fréttaefni héðan sem fyrr.“
Árni Sigurðsson sagði að mikill
áhugi væri á ísafirði fyrir áfram-
haldandi útvarpssendingum. „Við
ætlum ekki að starfa í trássi við
landslög, en ef ný útvarpslög
heimila, munum við athuga mögu-
leika á rekstri útvarpsstöðvar,
sem vonandi næði til stærri hluta
Vestfjarða en þessi gerði. Það er
alls ekki mikið mál að koma svona
stöð á laggirnar."
Útvarp Akureyri
Akureyringar heyrðu í eigin út-
varpsstöð föstudaginn 5. október.
Að þeirri stöð stóðu starfsmenn
blaðsins Dags og nokkrir áhuga-
menn um útvarpsrekstur. Her-
mann Sveinbjömsson, ritstjóri á
Degi, sagði ástæðu þess að þeir
hófu útvarpsrekstur vera þá, að
þeir fréttu af útvarpsstöðvum í
Reykjavík og vildu að Akureyr-
ingar fengju að sitja við sama
borð. „Við hófum útsendingar kl.
17 á föstudeginum og útvörpuðum
nærri samfleytt til kl. 18, sunnu-
daginn 7. október. Á sunnudegin-
um tilkynnti umdæmisstjóri Pósts
og síma okkur að við værum að
gera ólöglega hluti. Þá höfðum við
spurnir af þvi að það ætti að láta
til skarar skríða gegn útvarps-
stöðvunum fyrir sunnan og ákváð-
um að hætta áður en til þess kæmi
hér, enda virtist forsenda okkar,
að fá að sitja við sama borð og
Reykvíkingar, þar með brostin.”
Utvarpsstöð Akureyringanna
útvarpaði mest tónlist, en einnig
voru fréttatímar nokkrum sinnum
á dag. Hlustendur létu í sér heyra
og voru mjög ánægðir með þetta
framtak, að sögn Hermanns. „Það
er mikill áhugi fyrir stofnun út-
varpsstöðvar hér og mjög margir
hafa haft samband við mig vegna
þess,“ sagði Hermann. „Minn
draumur er sá að hér verði sett á
fót stöð, sem margir aðilar myndu
sameinast um, ekki bara einn eða
tveir aðilar eins og nú var. Við
eigum nóg af góðu fólki hér til
starfa og líklegast gætu auglýs-
ingatekjur greitt kostnaðinn.
Svona stöð gæti þjónað okkur vel,
sú þjónusta yrði allt öðruvísi og
oft betri en Ríkisútvarpið veitir."
Hermann sagði að enn hefði
ekki borist nein kæra vegna
rekstrar útvarpsstöðvarinnar, en
að því hlyti að koma. „Aðrir hafa
verið kærðir og við viljum sitja við
sama borð í þeim efnum sem öðr-
um. Við skorumst ekki undan
ábyrgð."
Útvarp Siglufjörður
Útvarp Siglufjörður hófst að
kvöldi föstudagsins 5. október. Að
því stóðu tveir ungir menn, Karl
E. Pálsson og Róbert Guðfinnsson.
Þeir félagar hafa áður spreytt sig
á útvarpsrekstri, því þegar þeir
voru í gagnfræðaskóla fyrir 13 ár-
um sendu þeir út í jólafríinu. Karl
sagði, að þeir hefðu átt öll tæki,
sem til þurfti, og því ákveðið að
skella sér í þetta núna. „Við erum
miklir áhugamenn um frjálsan út-
varpsrekstur og ákváðum því að
reyna við þetta aftur, þótt við
hefðum verið stöðvaðir síðast,"
sagði Karl. „Það gekk mjög vel hjá
okkur til að byrja með, en á
sunnudeginum 7. október kom
lögreglan til okkar og tilkynnti
okkur að það væri búið að kæra
útvarpsreksturinn. Við hættum
strax útsendingum og kæran var
felld niður."
Útvarp Siglufjörður útvarpaði
einungis bæjarfréttum, að sögn
Karls. „Það er auðveldlega hægt
að reka svona smábæjarútvörp án
mikils tilkostnaðar. Ef útvarps-
rekstur verður gefinn frjáls skelli
ég mér örugglega i þetta aftur.
Það voru allir hér mjög ánægðir
með þetta og margir hafa boðist
til að leggja til fé til tækjakaupa.
Það kom meira að segja til mín
kona um daginn og bauðst til að
safna fé til greiðslu sektar ef ein-
hver yrði,“ sagði Karl E. Pálsson
að lokum.
Steríósendir
við Mývatn
Einn fullkomnasti útvarpssend-
ir sem notaður var af öllum litlu
stöðvunum var tvímælalaust í Mý-
vatnssveit. Þar tóku nokkrir ungir
menn sig til og stofnuðu út-
varpsstöð, sem gekk undir heitinu
Útvarp Mývatn. Sent var út í viku,
frá 3. október til 10. október, og
voru útsendingar í stereo. Leifur
Hallgrímsson er einn þessara Mý-
vetninga. Hann sagðist hafa feng-
ist við útvarpsrekstur áður, enda
10 ár síðan hann og félagar hans
smíðuðu útvarpssendinn. „Við
rákum stöð um tíma hér við Mý-
vatn fyrir nokkrum árum og
seinna á Akureyri, en í bæði skipt-
in stöðvuðum við útsendingar þeg-
ar þess var óskað og eftirmálar
voru engir,“ sagði Leifur. „Okkur
hefur alltaf verið kunnugt um að
sli'kur rekstur er ólöglegur, en
ástæða þess að við gerðum þetta
núna var fyrst og framst af örygg-
isástæðum. Eins og allir vita eru
sífelldar jarðhræringar hér í
sveitinni og aldrei að vita hvenær
eldgos hefst. Það gæti því komið
sér mjög illa, svo ekki sé meira
sagt, þegar Ríkisútvarpið er ekki
starfrækt nema örstutt dag hvern.
Það á að heita svo, að þetta svæði
njóti sérstaks öryggis hvað varðar
símaþjónustu, en sannleikurinn er
sá að því fer víðs fjarri að alltaf sé
hægt að ná símasambandi hingað
og héðan. öryggið er ekki meira
en svo, að þegar sími bilaði hjá
kunningja mínum fyrir skömmu,
þá fékk hann þau boð að ibúar í
næsta húsi yrðu bara að hlaupa
yfir til hans og láta hann vita, ef
farið væri að gjósa! Það fékkst
sem sagt ekki leyfi til að lagfæra
símann vegna verkfalls BSRB.
Þetta er nú öll þjónustan."
Leifur Hallgrímsson sagði, að
framtak þeirra norðanmanna
hefði mælst mjög vel fyrir. „Við
útvörpuðum mest tónlist, en einn-
ig var talað við menn á beinni
línu, þar á meðal nokkra þing-
menn,“ sagði hann. „Það gekk erf-
iðlega fyrir okkur að afla frétta að
sunnan, símasambandið hefur
verið afleitt."
Útsendingar Útvarps Mývatns
náðu langt, m.a. til Grimsstaða á
Fjöllum, sem eru í 40 km. fjarlægð
frá stöðinni. Lengsti samfelldi út-
sendingartími var I 15 klst. á sól-
arhring. Leifur Hallgrimsson
sagði, að hann væri mjög áhuga-
samur um að starfrækja útvarps-
stöð við Mývatn, „ef við uppfyllum
þau skilyrði sem sett verða fyrir
slíkum rekstri," eins og hann
komst að orði.
Útvarp Mývatn hætti útsend-
ingum 10. október, eftir að beiðni
hafði borist þar að lútandi frá
lögreglunni.
Endurvarpsstöð
á Seyðisfirði
Á Seyðisfirði var rekin endur-
varpsstöð þann tíma sem Frétta-
útvarpið og Frjálsa útvarpið störf-
uðu. Leifur Haraldsson, rafvirkja-
meistari, var einn þeirra er að því
stóð. Leifi sagðist svo frá: „Það er
draumur okkar hér að koma upp
staðarútvarpi og það er auðveld-
lega hægt. Við endurvörpuðum út-
sendingum stöðvanna í Reykjavík,
svo og tónlist og hættum starf-
semi um svipað leyti og stöðvarn-
ar voru lagðar niður. Það er ekki
hægt að loka einokunarstöðvum
eins og Ríkisútvarpinu í verkfalli
og helst af öllu þurfum við að hafa
litlar stöðvar í hverjum bæ. Mín
skoðun er sú, að við ættum að hafa
FM-stöð, endurvarpa Ríkisútvarp-
inu og koma síðan inn í sendingar
á ákveðnum tímum, svipað og er
með Rás 2. Þetta fyndist mér eðli-
legri leið en að stofna útibú frá
Ríkisútvarpinu um allt land, því
þetta kæmi örugglega betur út
fyrir hvert svæði."
Leifur sagði að þessu framtaki
hefði verið mjög vel tekið af öllum
bæjarbúum. „Það mæltist enginn
til þess að við hættum,“ sagði
hann. „Þegar kemur að því að út-
varp verður gefið frjálst, þá er
ekki vafi á þvi að Seyðfirðingar
leggja sitt af mörkum.”
Myndbönd í
stórmörkuðum
Þrjú fyrirtæki í Reykjavík hófu
samstarf í byrjun verkfalls og
hófu framleiðslu á fréttaþáttum,
sem síðan voru sýndir á mynd-
böndum í stórmörkuðum, í flug-
stöðvarbyggingum og víðar. Þessi
fyrirtæki voru Skyggna hf., Kynn-
ingarþjónustan hf. og ísmynd.
Rúnar Birgisson hjá Skyggnu
hf. sagði að fyrirtækin hefðu
ákveðið að veita þessa þjónustu
vegna verkfallsins og um leið að
kynna starfsemi sína. „Við sýnd-
um fyrsta þáttinn föstudaginn 5.
þessa mánaðar, en alls urðu þætt-
irnir sex. I þáttum þessum voru
innlendar fréttir, sem Magnús
Bjarnfreðsson, Helgi H. Jónsson
og Vilhelm G. Kristinsson sáu um,
en þeir reka Kynningarþjónust-
una. Að auki voru erlendar fréttir
og íþróttir.“
Skyggna hf. hefur í þrjú ár
framleitt þætti sem m.a. hafa ver-
ið sýndir í flugstöðvum. Rúnar
Birgisson sagði að nú hefðu verið
miklu fleiri staðir, þar sem sýnt
var, en alls hefðu sýningarstaðir
verið um tuttugu. „Þessu framtaki
okkar var mjög vel tekið, en þetta
var dýrt. Það störfuðu um 20
manns við þetta 18 tíma á sólar-
hring og þetta var gert af hugsjón
en ekki gróðavon. Það er ekkert
ólöglegt við þessa starfsemi, enda
var engu útvarpað, þættirnir voru
eingöngu á myndböndum. Það var
því ekki farið inn á starfssvið
sjónvarpsins, þetta má fremur
flokka undir gerð heimildar-
mynda. Við munum íhuga okkar
stöðu eftir verkfall, en erum hætt-
ir þessu í bili.“
Rúnar sagði að viðbrögð al-
mennings hefðu verið mjög góð og
mætti nefna sem dæmi, að versl-
unarstjóri eins stórmarkaðarins
sagði, að fatasala hefði dregist
mjög saman einn föstudaginn, því
allir hefðu numið staðar við skjá-
inn og ekki farið lengra. „Það kom
þó aldrei til tals að hætt yrði að
sýna þættina í þessari verslun,
enda var litið á þetta sem þjón-
ustu við viðskiptavini," sagði Rún-
ar og hló við. „Við höfum einnig
heyrt að margir hafi gert sér ferð
einungis til að sjá þættina, svo
ekki þurfum við að kvarta yfir við-
tökunum."
Framleiðslu myndbanda
Skyggnu hf., Kynningarþjónust-
unnar hf. og ísmynd var hætt
föstudaginn 12. október. „Við vor-
um búnir að sanna að við gætum
starfað að svona verkefni og höfð-
um kynnt möguleikann á skjótri
vinnslu. Kostnaðurinn var hins
vegar mjög mikill og því var
ákveðið að haetta," sagði Rúnar
Birgisson að lokum.
Kapalkerfin í
sjónvarpsleysinu
Víða um landið eru starfrækt
kapalkerfi myndbanda, líkt og í
ýmsum hverfum höfuðborgarinn-
ar.
f Borgarnesi hefur slíkt kerfi
verið rekið í þrjú ár. Sæmundur
Bjarnason, sem að því stendur,
sagði að lítið hefði breyst hjá sér í
verkfalli sjónvarps. „Við sýnum
kvikmyndir, eigið efni og endur-
sýnum þætti úr sjónvarpinu. Það
er ekki mikið um fréttaefni hjá
okkur, helst ef við sýnum íþrótta-
leiki eða fundi hér f bænum.“
Sæmundur sagði, að aldrei hefði
verið reynt að stöðva starfsemina.
„Ég hélt að það kæmi kannski til
þess nú fyrir stuttu þegar út-
varpsráð gerði samþykkt sfna um
ólögmætar aðgerðir útvarps-
stöðva, en það bólar ekkert á að-
gerðum enn.“
ólafsvíkingar hafa haft sitt
kapalkerfi i þrjú ár, eins og
Borgnesingar. Kerfi þetta gengur
undir nafninu Villavideo og er
kennt við Vilhelm Árnason. Hann
sagði, Ifkt og Sæmundur Bjarna-
son, að aldrei hefðu verið gerðar
tilraunir til að stöðva starfsemina.
„Þessi starfsemi á gifurlega miklu
fylgi að fagna hér f bæ,“ sagði
Vilhelm. „Til marks um það má
geta þess að um 95% allra húsa
hér eru tengd kerfinu."
Vilhelm sagði að mest væri um
kvikmyndir á dagskrá Villavideós,
en einnig væru sýndir þættir, sem
Ólafsvíkingar gerðu sjálfir. „Við
sýndum t.d. beint frá atkvæða-
greiðslu um vinveitingaleyfi til
handa veitingahúsi hér f bæ á
sunnudaginn*, sagði Vilhelm. „Við
höfum einnig gert umræðuþætti
og erum nú að undirbúa flutning
starfseminnar f húsnæði grunn-
skólans. Þar er mjög góð aðstaða
til upptöku og það væri t.d. hægt
að færa fundi bæjarstjórnar þang-
að og senda þá beint út. Svona
kerfi býður upp á ótrúlega mögu-
leika og ég tel bráðnauðsynlegt að
hver bær hafi sitt kapalkerfi*.
Auk þeirrar starfsemi, sem að
ofan er talin, er kunnugt um tvær
útvarpsstöðvar til viðbótar sem
störfuðu á Akureyri og að auki eru
kapalkerfi vfðar en f Borgarnesi
og á ólafsvík, td. á ólafsfirði og í
Stykkishólmi. Af viðtölum við
ibúa þessara staða virðist ljóst, að
engar tilraunir hafa verið gerðar
til að stöðva starfsemi kapalkerf-
anna, en hins vegar hafa útvarps-
stöðvar ekki verið látnar óáreitt-
ar.
HorgunUaðið/Bjðrgvin Pálnon.
Ólafur Als, þulur, og Arnar Hákonarson, tæknimaður Frjáls útvarpe í Reykjavík að störfúm.