Morgunblaðið - 15.01.1985, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. JANÚAR 1985
21
Núverandi athafnasvsúi Mjólkursamsölunnar við Laugaveg; Skipholt og Brautarholt: 1. Aðalskrifstofur, íbúðir,
mjólkurbúð og ísbúð. 2. Aðalskrifstofur, söludeild, rannsóknarstofa mjólkuriðnaðarins, bílskúrar og geymslur. 3.
Ketilhús og vélaverkstæði. 4 Mjólkurstöð. 5. ísgerð. 6. Brauðgerð (við Skipholt). 7. og 8. Bflaverkstsði, trésmíðaverk-
stsði og geymslur (við Brautarholt).
Fimm forstjórar
Tveir stjórnmálamenn áttu
drýgstan þátt í að leggja lagaleg-
an grundvöll Mjólkursamsölunn-
ar. Það eru þeir Hermann Jónas-
son, sem hafði forgöngu um setn-
ingu afurðasölulaganna og Vil-
hjálmur Þór, sem kom á lýðræðis-
legu samvinnuskipulagi hjá
Mjólkursamsölunni 1943, þegar
hann gegndi embætti landbúnað-
arráðherra. Hann fékk Ólaf
Jóhannesson, síðar forsætis-
ráðherra, til að semja samþykktir
fyrir fyrirtækið, sem að stofni til
eru notaðar enn. Eftir þessar
breytingar var fyrsta eiginlega
stjórn Mjólkursamsölunnar skip-
uð, en í henni áttu sæti; Svein-
björn Högnason, formaður, Egill
Thorarensen, Einar Ólafsson frá
Lækjarhvammi, Jón Hannesson í
Deildartungu og Ólafur Bjarnar-
son í Brautarholti. Af þessum
mönnum er nú Einar í Lækjar-
hvammi einn eftirlifandi.
Sveinbjörn Högnason var
stjórnarformaður til æviloka, en
hann lést 21. apríl 1966. Þá tók
Ágúst Þorvaldsson á Brúnastöð-
um sæti hans í stjórninni, en Sig-
urgrímur Jónsson var kosinn
formaður. Þremur árum síðar tek-
ur svo Ágúst við því starfi og hef-
ur gegnt því síðan. Með honum í
stjórninni eru nú: Gunnar Guð-
bjartsson, Vífill Búason, Sigvaldi
Guðmundsson og Snorri Þor-
valdsson.
Fimm menn hafa verið forstjór-
ar Mjólkursamsölunnar frá upp-
hafi. Arnþór Þorsteinsson gegndi
starfinu aðeins í sex mánuði, en
við því tók af honum Halldór Ei-
ríksson og veitti fyrirtækinu for-
stöðu í áratug. Þriðji forstjórinn
var Árni Benediktsson, en hann
sat við stjórnvölinn í níu ár. í
ársbyrjun 1954 tók Stefán
Björnsson við, en hann var for-
stjóri lengur en nokkur annar eða
nákvæmlega í aldarfjórðung. Nú-
verandi forstjóri er Guðlaugur
Björgvinsson, en hann hóf starf
hjá Mjólkursamsölunni 1. desem-
ber 1973, sem fulltrúi forstjóra.
Árið 1975 var hann ráðinn fram-
kvæmdastjóri við hlið forstjóra,
en við forstjórastarfinu tók hann
1. janúar 1979.
Hundrað vörutegundir
Miklar breytingar hafa orðið á
mjólkurmálum síðan Mjólkur-
samsalan var stofnuð fyrir hálfri
öld. Samsölusvæðið hefur stækkað
og nær nú frá Skeiðarársandi
vestur í Þorskafjörð. Stofnuð voru
mjólkurbú í Grundarfirði og Búð-
ardal og síðan sameinuð í eitt á
síðarnefnda staðnum. Nú eru eftir
á Samsölusvæðinu fjögur mjólk-
urbú af þeim níu sem stofnuð
voru: Mjólkurstöðin í Reykjavík,
Mjólkurbú Flóamanna, Mjólkur-
samlag Borgfirðinga og Mjólkur-
samlagið í Búðardal.
Neysla á hinum hefðbundnu
mjólkurvörum hefur minnkað
undanfarin ár, en neyslan í heild
sinni haldist nokkurn veginn hin
sama með tilkomu nýrra vöruteg-
unda. Þegar Mjólkurstöðin tók til
starfa á Laugavegi 162 árið 1949
voru tegundirnar aðeins ellefu, en
nú eru þær orðnar um hundrað
talsins. Hver nýjungin hefur siglt
í kjölfar annarrar. Árið 1976 voru
svokallaðar G-vörur settar á
markað. Árið 1977 var hafin fram-
leiðsla á skyri með ýmiss konar
ávöxtum, árið 1978 kemur ávaxta-
safi til sögunnar. Árið 1979 er
fitumagn í rjóma aukið úr 33% í
36%, léttmjólk kemur á markað
1981 og rjómaskyr árið 1982 en nú
síðast ostakaka og ídýfur, svo að
nokkur dæmi séu nefnd. Einnig
hefur verið hafin framleiðsla á
matarpökkum fyrir skólabörn og
einnig hafa brauðgerðin og
Emmess-ísgerðin verið efld.
Byggt við Bitruháls
Mjólkursamsalan hefur haft að-
setur sitt á Laugavegi 162 í 36 ár.
Reynt hefur verið að sjá um-
fangsmikilli og sívaxandi starf-
semi fyrirtækisins fyrir húsrými
með viðbyggingum og kaupum á
húsum í nágrenninu. Það hefur
gert kleift að halda öllu í horfinu,
en þó hafa þrengsli og óhentugt
húsnæði valdið verulegum erfið-
leikum hin síðari ár.
Haustið 1980 var tekin
ákvörðun um að hefja bygginga-
framkvæmdir við Bitruháls eftir
rækilegan undirbúning og athug-
anir. Hinn 25. marz 1982 tók
Pálmi Jónsson, þáverandi land-
búnaðarráðherra, fyrstu skóflu-
stungu á lóðinni og jarðvegsfram-
kvæmdir hófust strax á eftir. Síð-
an var byrjað á byggingunni, og
nú er húsnæði undir mjólkurstöð,
skrifstofur og hluti af ísgerð kom-
ið undir þak.
Samkvæmt áætlun er ráðgert,
að Mjólkursamsalan flytji í nýja
húsið fyrir mitt árið 1986, og í
framtíðinni verður síðan allri
starfsemi fyrirtækisins komið
fyrir á þessari lóð smátt og smátt.
Ný húsakynni og fullkomnari
vélakostur mun gera Mjólkur-
samsölunni kleift að njóta meiri
hagræðingar og hagkvæmni en áð-
ur, og gera hana hæfari til að
gegna skyldu sinni bæði gagnvart
neytendum og framleiðendum.
Salan flyst stöðugt yfir
á fituminni afurðir
Á SÍÐASTLIÐNU ári var innvigt-
uð mjólk hjá mjólkursamlögunum,
sem mynda Mjólkursamsöluna í
Keykjavík, 55.803.483 lítrar sem er
1.429.794 lítrum meira en árið á
undan, eða 2,6% aukning. Mest
var framleiðslan á svæði Mjólk-
urbús Plóamanna á Selfossi,
39.068.361 lítri; í Mjólkursamlag
Borgfirðinga í Borgarnesi komu
9.551.217 lítrar, í Mjólkursamlagið
í Búðardal 3.009.775 lítrar og í
Mjólkurstöðina í Reykjavík
4.174.130 lítrar.
Salan dróst hinsvegar heldur
saman. Þegar sala allra mjólk-
urvara á samlagssvæðinu hefur
verið umreiknuð í mjólk og und-
anrennu kemur í ljós að heild-
arsalan samsvarar 44.260 þús.
lítrum af mjólk, sem er 1,3%
minna en árið 1983 og 9.733 lítr-
um af undanrennu, sem er 5,2%
samdráttur frá 1983.
Sala helstu vörutegunda á síð-
astliðnu ári og samdráttur-
/aukning frá árinu á undan var
eftirfarandi: Nýmjólk 26.316 þús.
1 (44,3%), léttmjólk 3.523 þús. 1
(13,7%), súrmjólk 2.584 þús. 1
(2,4%), jógúrt 1.175 þús. 1
(32,0%), rjómi 1.078 þús. 1
(3,7%), undanrenna 1.441 þús. 1
(4,7%), skyr (+11,0%) og sýrður
rjómi (-4),8%).
„Mjólkursalan breyttist af-
skaplega lítið þegar á heildina er
litið. Nýmjólkursalan dróst því
miður nokkuð saman en þeir
lítrar skila sér að nokkru leyti
aftur í aukningu á léttmjólkur-
sölu og ýmsum aukaafurðum.
Þróunin er sú að salan flyst frá
feitari vörum yfir í fituminni.
Við reynum að fylgja þessu eftir
með því að gefa fólki meira val.
Þessi þróun er þekkt víða í ná-
grannalöndunum og kemur okk-
ur ekki neitt á óvart,“ sagði Guð-
laugur Björgvinsson, forstjóri
Mjólkursamsölunnar, þegar rætt
var við hann um þróun í fram-
leiðslu og sölu mjólkur á síðast-
liðnu ári.
Aðspurður um framleiðslu-
aukninguna á síðastliðnu ári
sagði Guðlaugur: „Hún er auð-
vitað alvarlegur hlutur eins og
staðan er í útflutningsmöguleik-
um á mjólkurvörum. Hinsvegar
heldur þessi þróun ekki áfram
nú á nýbyrjuðu ári og var 2%
samdráttur í mjólkurframleiðsl-
unni í 2. viku þessa árs. Það
finnst mér þó góðs viti. Æskilegt
er að framleiðslan verði í enn
ríkari mæli flutt frá sumrinu,
þegar framleiðslan er í hámarki
en salan í lágmarki, yfir á vetur-
inn. Það ætti að vera öllum í
hag, bæði neytendum og fram-
leiðendum, að sem mestur jöfn-
uður náist í framleiðslunni."
Mjólkurumbúðirnar
fá andlitslyftingu
og starfsmenn og framleiðendur viðurkenningar
Mjólkursamsalan mun minnast
50 ára afmælis síns meó margvís-
legum hætti á þessu ári, sem jafn-
framt er afmælisár í sögu brauð-
gerðar samsölunnar, sem verður
40 ára, og ísgerðar, sem verður 25
ára.
Stjórnin hefur veitt tveimur
starfsmönnum, sem unnið hafa
hjá Mjólkursamsölunni óslitið
frá upphafi, eða í 50 ár, viður-
kenningar, þeir eru Helgi Jón-
asson, verkstæðisformaður og
Aðalsteinn Vígmundsson, bíl-
stjóri. Þá var þeim starfs-
mönnum fyrirtækisins, sem
starfað hafa hjá því lengur en í
30 ár og ekki fengið viðurkenn-
ingar áður, veittar viðurkenn-
ingar fyrir vel unnin störf. Þeir
eru 12 talsins. Stjórnin sam-
þykkti einnig að gefa starfs-
mannafélagi Mjólkursamsölunn-
ar einn hektara lands undir
sumarhús í Ásgarðslandi í
Grímsnesi.
Þeir mjólkurframleiðendur á
samsölusvæðinu, sem framleiða
úrvals mjólk allt árið 1985, fá
sérstakar viðurkenningar. Alls
eru um 1.100 mjólkurframleið-
endur á samsölusvæðinu. Guð-
laugur Björgvinsson, forstjóri
Mjólkursamsölunnar, sagði á
blaðamannafundi, þar sem þetta
var kynnt, að Mjólkursamsalan
og starfsfólk hennar muni leggja
sig sérstaklega fram við það að
auka og bæta samskiptin og
þjónustuna við kaupmenn og
neytendur.
Áform eru um að koma með
nýjungar á markaðinn, sem sér-
staklega verða tileinkaðar af-
mælisárinu. Þá er fyrirhugað að
veita mjólkurumbúðunum and-
litslyftingu en þær hafa verið
óbreyttar í meira en áratug.
Verður á þeim reitur fyrir gagn-
legar upplýsingar fyrir neytend-
Tveir starfsmenn sem unnið hafa hjá MS frá upphafi: Helgi Jónasson
verkstæðisformaður til vinstri og Aðaisteinn Vígmundsson bflstjóri.
Stjórn og forstjóri Mjólkursamsölunnar; f.v.: Gunnar Guðbjartsson, Hjarðar-
felli; Sigvaldi Guðmundsson, Kvisthaga; Guðlaugur Björgvinsson, forstjóri;
Ágúst Þorvaldsson, Brúnastöðum, formaður stjórnar; Snorri Þorvaldsson,
Akurey og Vífill Búason, Ferstiklu.
Mjólkurpökkun í gamla daga.
Morjfunblaftid/Bjarni.