Morgunblaðið - 15.02.1985, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. FEBRÚAR 1985
„ |Tob hefar altfrei gert rnkr neitt
iUt ab eg hætti i'ekóLa."
Þetta er hrein móðgun við
ættflokkinn, svona uppá-
tæki!
HÖGNI HREKKVÍSI
Munurinn á þorska-
lýsi og ufsalýsi
BréfriUri segir meginmuninn á þorska- og ufsalýsi vera þann að ufsalýsið
innihaldi meira magn af A- og D-víUmínum.
Baldur Hjaltason, efnafræðingur
hjá Lýsi hf„ skrifar:
Á undanförnum árum hefur
áhugi almennings aukist til muna
á lýsi. Flestum hefur verið lengi
kunnugt um lækningakraft þess
og hið mikla næringargildi. Lýsi
er mjög auðugt af A- og D-víta-
mínum sem áður fyrr voru af
skornum skammti í daglegri fæðu
almennings sem leiddi til ýmissa
hörgulsjúkdóma, s.s. beinkramar
og skertrar sjónar. Margir þeirra
sem tekið hafa inn lýsi daglega um
árabil, telja, að lýsi geti ráðið bót
á ýmsum fleiri kvillum. Seinni-
tíma rannsóknir hafa síðan stað-
fest þetta og leitt áður lítt þekkta
eiginleika lýsisins í ljós. Hefur
áhugi vísindamanna sérstaklega
beinst að ákveðnum fjölómettuð-
um fitusýrum i lýsi, en það eru
fitusýrurnar EPA/DHA. Sér-
staklega beinist athyglin að EPA,
sem er talin veita vörn gegn
kransæðasjúkdómum. Dregur
þessi fitusýra úr hættunni á blóð-
storknun og blóðtappamyndun og
veitir einnig að dómi vísinda-
manna vernd gegn æðakölkun.
Það var árið 1979 að danskir
vísindamenn fóru að velta fyrir
sér ástæðunni fyrir því að eski-
móar á Grænlandi hefðu mun
lægri tíðni hjartasjúkdóma en
Danir. Við athugun á samsetningu
fæðu þessara þjóða kom í ljós, að í
fæði eskimóanna var mun meira
af fitusýrunni EPA en í fæði
dönsku þjóðarinnar. Einnig kom í
ljós, að þeir Grænlendingar sem
bjuggu í Danmörku, höfðu sömu
tíðni hjartasjúkdóma og Danir.
Drógu þessir dönsku vísindamenn
þá ályktun að það væri fitusýran
EPA sem veitti eskimóum vörn
gegn hjartasjúkdómum. Benda má
á, að þorskalýsi er mjög ríkt af
EPA eða um 10%.
Einnig hefur áhugi vísinda-
manna beinst að mikilvægi DHA-
fitusýrunnar, sem er talin ekki
síður mikilvæg vörn gegn hjarta-
sjúkdómum en EPA. Er hún talin
draga úr hættu á hjartatitringi og
skyndilegum hjartadauða. Lýsi hf.
hefur lagt mikla áherslu á frekari
rannsóknir á áhrifum lýsis á
manninn. Það hefur nýlega gert 3
ára rannsóknarsamning við dr.
Sigmund Guðbjarnason, prófessor
við Háskóla fslands. Ætlar hann
að rannsaka þessar fjölómettuðu
fitusýrur í lýsinu nánar, þ.e. EPA
og DHA.
Varðandi fyrirspurn lesanda
hvort ufsalýsi og þorskalýsi sé
ekki jafngóð vörn gegn kransæða-
stíflu og öðrum hjartasjúkdómum,
skal taka eftirfarandi fram: Magn
af fjölómettuðu fitusýrunum EPA
og DHA er mjög líkt í þorska- og
ufsalýsi. Meginmunurinn á
þorska- og ufsalýsi er að ufsalýsið
inniheldur meira magn af A- og
D-vítamínum. Þess vegna má ráð-
leggja þeim sem eru aðallega að
hugsa um A- og D-vítamínið í lýs-
inu, að taka inn ufsalýsi. Þeir sem
hafa áhuga á að taka eins mikið
magn og hægt er af þessum fjöl-
ómettuðu fitusýrum, er ráðlagt að
nota þorskalýsi. Vegna lægra inni-
halds af vitamínum er hægt að
taka inn stærri skammt af þorska-
lýsi en ufsalýsi án þess að fara
yfir ráðlagðan dagskammt af A-
og D-vítamínum.
Ein meginástæðan fyrir því að
Lýsi hf. er að undirbúa fram-
leiðslu þorskalýsisþykknis sem
inniheldur mjög mikið magn af
EPA/DHA, er að gera fólki kleift
að fá nægjanlega mikið magn af
þessum fitusýrum án þess að fá of
mikið af A- og D-vítamínum sam-
tímis. Vonast Lýsi hf. til þess að
hafa þessa vörn tilbúna síðar á
þessu ári.
Um ráðningu veiðistjóra
Ómar Friðbergs, 68.94-2454
skrifar:
Kæri Velvakandi!
í grein sem birtist í Morgun-
blaðinu 8. febr. sl„ þar sem til um-
fjöllunar var ráðning í stöðu veiði-
stjóra, segir greinarhöfundur að
komið sé að því að stjórn Búnaðar-
félags íslands gefi veitingavaldinu
umsögn sína. Vil ég upplýsa hann
um það að stjórnin hefur nú þegar
einróma samþykkt að mæla með
Þorvaldi Björnssyni, núverandi
settum veiðistjóra, til starfsins.
í sömu grein kemur fram, að til
starfsins ætti að ráða líffræðing
sem undirritaður er algjörlega
ósammála, þar sem sjónarmið
þeirra og hagsmunaaðila stangast
svo oft á. Undirritaður sat fyrir-
lestur um lifnaðarhætti minka,
sem haldinn var í Árnagarði fyrir
nokkrum árum. Þar var borið á
borð fyrir mann af líffræðingum,
að minkar lifðu á þanglúsum, kuð-
ungum, marhnútum, flugum og
seiðum sem eru innan við 16 sm.
Ég hef stundað minkaveiðar í 15
ár og tel mig þekkja nokkuð vel til
lifnaðarhátta hans. Það sem
minkurinn innbyrðir eru fuglar og
fiskar fyrir utan allt það sem
hann drepur án þess að neyta
þess. Einnig hefur minkurinn
staðið fiskiræktinni fyrir þrifum.
Skúli Pálsson á Laxalóni hefur oft
haft samband við mig og hef ég
ásamt öðrum náð hjá honum
minkum, sem drepið höfðu seiði
svo tugum eða hundruðum skipti á
síðustu árum.
Fyrir þá sem efast um tjón af
völdum refa er það staðreynd, að
refir drepa tugi lamba ár hvert.
Það trúir því enginn sem ekki hef-
ur séð það með eigin augum hvað
aðkoman getur verið ljót.
Að lokum langar mig til að
minnast á tilraunir veiðistjóra-
embættisins með útburð á lyfinu
fenemal. Þeir sem hafa notað lyfið
hafa séð þann undraverða árangur
sem náðst hefur við að verjast
ágangi vargfugla. Bændur, fisk-
verkendur, æðarræktendur, fisk-
ræktendur og náttúruunnendur,
stöndum saman. Stuðlum að ráðn-
ingu Þorvaldar Björnssonar sem
veiðistjóra. Það ber árangur.
Skrifið eða hringið
til Velvakanda
Vclvakandi hvetur lesendur til að skrifa þaettinum um hvaðeina, sem
hugur þeirra stendur til — eða hringja milli kl. II og 12, mánudaga til
föstudaga, ef þeir koma því ekki við að skrifa. Meðal efnis, sem vel er
þegið, eru ábendingar og orðaskipti, fyrirspurnir og frásagnir, auk pistla
og stuttra greina. Bréf þurfa ekki að vera vélrituð, en nöfn, nafnnúmer
og heimilisföng verða að fylgja öllu efni til þáttarins, þó að höfundar
óski nafnleyndar.
Sérstaklega þykir ástæða til að beina því til lesenda blaðsins utan
böfuðborgarsvæðisins, að þeir láti sinn hlut ekki eftir liggja hér f
dálkunum.