Morgunblaðið - 24.02.1985, Blaðsíða 26

26 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. FEBRÚAR 1985
A DROITINSWEI
UMSJÓN: Séra Auður Eir Vilhjálmsdóttir

EÞIOPIA,
land menningar,
stolts og hungurs
Um áramótin fóru þeir Arni
Gunnarsson og séra Bernharður
Guðmundson til Eþíópíu á vegum
Hjálparstofnunar kirkjunnar til að
undirbúa þátttöku íslenzku þjóð-
kirkjunnar í hjálparstarfinu þar.
Ég spurði séra Bernharð hvað hon-
um væri efst í huga um þessa ferð
nú þegar nokkur tími er liðinn frá
því að hann kom heim.
Ég hef nú síðan ég kom heim
farið all víða og sagt frá þessari
ferð. m.a. í skólum. Það hefur
vakið mér ugg hvað fjölmiðlar
hafa gefið eintóna og þar með
skekkta mynd af landi og þjóð í
Eþíópíu. Áherzlan hefur legið á
hungurmyndinni. Þetta er
kannski eðlilegt. En það er að-
eins ein hliðin. Myndin, sem
börnin fá af Eþíópíu er mynd af
hungri. En þar býr stolt þjóð
með mikinn og margvíslegan
menningararf sem hefur okkur
miklu að miðla. Líklega á þessi
þjóð hvað lengsta sögu í heimin-
um. Þar hafa t.d. fundizt þriggja
og hálfrar milljón ára gamlar
leifar elstu mannveru, sem vitað
er um. Lucy er hún kölluð.
Þjóð ævagamailar
menningar
Þetta er þjóð, sem lifir með
sinni sögu, sem gerðist fyrir þús-
undum ára. Þjóð, sem á sér mikil
listræn verðmæti i myndum,
tónum og máli. Þegar ég hef tal-
að við börnin í skólunum virðist
mér þau hafa fengið þá mynd að
í Eþíópíu séu einvörðungu deyj-
andi börn. Það er svo hætt við
því að börnin okkar hugsi að við
séum þau, sem bjargi, þetta fólk
sé upp á góðmennsku okkar
komið. Þctta kann að lita af-
stöðu þeirra til þriðja heimsins
yfirleitt. Við skulum ekki
gleyma því að það eru forrétt-
indi að fá að gefa og geta gefið.
Stuðningur við þau, sem eiga í
Sr. Bernharður Guðmundssoi
bjóða alla möguleika til fisk-
veiða. En þekkinguna skortir,
tækni og fjármagn. Ég held að
íslendingar hafi þar af mjög
miklu að miðla, tækniþekkingu í
fiskveiðum og jarðfræðiþekk-
ingu. Eþíópía er eldfjallaland og
jarðfræðiþekking okkar ætti að
koma mjög að gagni við vatnsleit
og vatnsboranir, sem er afar
brýnt mál á þessu þurra landi.
Auk þess er sú staðreynd að við
erum lítil þjóð, sem einu sinni
var nýlenduþjóð. Þess vegna
ættum við að skilja aðstæður
Eþíópíu sem þiggjenda. Það er
ekki auðvelt að þiggja sífellt
gjafir frá öðrum löndum og
halda samt fullri reisn og sjálfs-
virðingu.
Eþíópsku konurnar ( matgjafabúðunum eru farnar að elda mat
og það birti yfir andlitum barnanna. Lífið er aftur að komast í
eðlilegt horf.
Þátttaka Eþfópanna f sUrfinu er nauðsynleg.
Hér vinna menn fyrir fæði með þvf að byggja
kamra.
erfiðleikunum, er stuðningur við
okkur sjálf sem mannkyn.
Hjálp tii sjálfshjálpar
Þessi stuðningur verður að
halda áfram a.m.k. út þetta ár.
Ef vel rignir ætti uppskera að
fást fyrir jól. En auk þessa þarf
mikið og margvíslegt þróunar-
starf, hjálp til sáluhjálpar.
Þarna er jörð, sem getur brauðf-
ætt sitt fólk, sjór og vötn, sem

Friður fvTÍr bæn og starf
Á föstudaginn kemur, hinn
1. marz, er Alþjóðlegur bæna-
dagur kvenna. Samkomur
verða þá víða um land. Ind-
verskar konur hafa undirbúið
dagskrána sem hefur verið
send út um allan heim. Þær
völdu yfirskriftina Friður fyrir
bæn og starf.
Lótusblómið er þjóðarblóm
Indlands. Það líkist vatnalilj-
unni, vex í lygnu vatni, rótfest
f botnleðjunni. Með löngum
stilknum teygir það sig upp úr
vatninu eftir sól og lofti. Þetta
blóm hefur tvo liti, rauðan og
hvítan. Botnleðjan er tákn
þjáningarinnar, sársaukans,
óréttlætisins og friðleysisins í
þjóðfélögum okkar. Vatnið
lygna er sem kyrrðin, sem ríkir
á yfirborðinu í heimi átaka,
firringar og afneitunar raun-
veruleikans. Blómið, sem leitar
upp á við, er tákn baráttunnar
í bæn og starfi fyrir innri og
ytri friði.
Siðrænt vandamál
Það var mjög uppörvandi að
koma í matgjafabúðirnar og
hitta hraustlega krakka, sem
höfðu fengið mat um nokkra
vikna skeið, og sjá muninn á
þeim og hinum nýkomnu, sem
voru að berjast til lifsins. Þar
sást hver vonin var. Starfslið
búðanna á við mikil vandamál að
etja ekki sízt siðræn. Víða kemur
miklu fleira fólk til matgjafa-
búðanna en hægt er að sinna. Þá
eru börnin mæld og þau sem ná
ekki ákveðnu máli, fá ákveðinn
matarskammt. En á aö sinna
þeim, sem lengst eru leidd og lft-
il von er um að haldi lffi og falla
kannski í næsta mótbyr? Eða á
að sinna þeim, sem komast lík-
legast af? Eþíópskar mæður
velja þau sterkustu og gefa þeim
matinn en fela frekar þau, sem
eru veikburða. Þetta er andstætt
þeirri reynzlu og þjálfun, sem
heilbrigðisstéttirnar hafa í að
bjarga skuli lífi. En á að verja
hluta úr degi eða heilum degi f
að mata dauðvona bam? Eða á
að nota tímann til að sinna stór-
um hópi barna? Og hvað um öll
börnin sem ekki koma í mat-
gjafabúðirnar, fólkið uppi í fjöll-
unum, sem er of veikburða til að
komast þangað? Enginn veit
með vissu hvað margir deyja í
landinu af völdum hungurs um
þessar mundir.
„Fæði gegn vinnu“
Það var ánægjulegt að sjá
skipulagið „Fæði gegn vinnu",
sem var sett á fót í búðunum og
vfða um landið. Það var skipu-
lagt starf, sem fólkið fékk mat
fyrir að vinna. Þetta er megin-
mál til að viðhalda sjálfsvitund
og frumkvæði. Við vitum öll að
ofmötun, hvar og hvernig sem
hún er, getur haft neikvæðar af-
leiðingar. Það var líka lærdóm-
srikt að sjá að hjálparstarfið
gengur bezt þar sem kristniboð
starfar. Við kristniboðið er fólk,
sem þekkir til málanna, hefur
úrræði og nýtur trausts. Hung-
ursneyðin er nefnilega engin ný
bóla. Fyrir 10 árum t.d. geysaði
hungursneyð og kristniboðarnir
m.a. skipulögðu hjálparstarf.
Við hittum írskar, kaþólskar
nunnur, sem höfðu starfað þarna
lengi. Þær sögðu að það væri
stórkostlegt að fá hjálparfólkið,
sem kæmi til aðstoðar. En svo
hvcrfur flóðljós fjölmiðlanna af
Eþíópíu og færist yfir á önnur
lönd. Þá fer hjálparfólkið heim
og matgjafir hætta. En við erum
hér áfram og höldum áfram að
starfa, sögðu nunnurnar. Það er
mikill fjöldi hljóðlátra hjálpar-
manna, sem starfar. Og það er
einmitt áhyggjuefni þeirra að
Flestir, sem vinna I matgjafabúð-
unum, eru að sjálfsögðu Eþíópar.
Með umhyggju sinni og vernd
kemur þessi eþíópska kona barn-
inu litla til fjörs og heilsu.
áhuginn muni dvína og matar-
sendingar hætta. Það er siðferði-
legt brot að halda lífi í fólki en
draga svo að sér hendina svo að
ekkert bíði nema dauðinn.
Marxismi og ófrelsi
Þetta var erfið ferð. Ég hafði
starfað þarna fyrir nokkru og
séð fólkið við betri aðstæður en
undir hinum marxíska hæl,
ófrelsis, skriffinnsku og hung-
urvofu. En fólkið er svo stolt að
það leitar ekki til matgjafabúð-
anna fyrr en það hefur selt allt,
sem það á, húsdýrin, vopnin og
skartgripina og allt annað. Þá
kemur það með eina litla skjóðu.
Mér fannst líka átakanlegt að
sjá nauðungarflutningana, þar
sem fólk úr fjallahéruðunum var
flutt á lágsléttuna, þar sem allt
var öðruvísi, annað tungumál,
önnur menning, aðrir sjúkdómar
geysa og það kann ekki til verka.
Vestmanneyingar myndu skilja
þetta.
Þegar ég kem heim eftir að
hafa verið þarna og séð í sífellu
mörk lífs og dauða virðast sum
umkvörtunarefni okkar hér ekki
knýjandi. Þó er það dapurlegt
hvað maður fellur sjálfur fljótt
inn í það lífsmunstur aftur. Væri
það ekki hollt og gagnlegt ef rík-
isstjórnin gengist fyrir því að
sem flestir Islendingar gætu
heimsótt hin fátæku lönd.
Ætli við sæjum þá ekki okkar
eigin aðstæður í sannferðugra
Ijósi.
Lima-skýrslan
Við höfum, kæru lesendur,
verið að kynna ykkur hina
merku Lima-skýrslu, árangur
af fimmtiu ára samræðum
hinna stærstu kirkjudeilda um
skírnina, kvöldmáltíðina og
þjónustuna. Sænskur prófess-
or, dr. Per Erik Person, kom
hingað í vikunni í boði Guð-
fræðideildar Háskóla íslands
til að halda fyrirlestra um
skýrsluna og standa fyrir um-
ræðum um hana. Styrktarsjóð-
ur Guðfræðistofnunar HÍ fékk
styrk frá Elliheimilinu Grund
til að bjóða hingað erlendum
fyrirlesara og valdi dr. Per Er-
ik Person. Hann hélt fyrir-
lestra í guðfræðideildinni og
fyrir kirkjustarfsfólk í Reykja-
víkur- og Kjalarnesprófasts-
dæmum. Það er til marks um
áhugann á þessu starfi að
prestar komu frá Vestfjörðum
og af Snæfellsnesi til að hlýða
á fyrirlestrana og taka þátt i
umræðunni.