Morgunblaðið - 28.02.1985, Side 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. FEBRÚAR 1985
Friðrik Sophusson:
Hillír undir
frjálst útvarp
Annarri umræðu um stjórnarfrumvarp til nýrra útvarpslaga, sem hófst í
neðri deild Alþingis sl. mánudag, var fram haldið í gær með því að Hjörleifur
Guttormsson (Abl.) hélt áfram ræðu sinni, sem hann gerði hlé á er þingdeild-
arfundi lauk sl. mánudag.
Engar auglýsingar
HJöRLEIFUR GUTTORMS-
SOH (Abl.) sagði Alþýðubandalag-
ið leggja höfuðáherzlu á þrennt: 1)
að styrkja stöðu Ríkisútvarpsins,
2) að dreifikerfi útvarpsstöðva
verði í opinberri eigu og 3) að eng-
ar viðskiptaauglýsingar verði
leyfðar í nýjum stöðvum.
Talsmenn auglýsinga bæru
tvennt fyrir sig: annars vegar að
þær væru nauðsylegar til að
tryggja rekstrargrundvöll stöðv-
anna, hins vegar að þær yrðu
skattstofn fyrir sérstakan sjóð til
að styrkja innlenda dagskrárgerð.
Hvort tveggja væri fyrirsláttur
afla, sem „hafi ákveðið að selja
skrattanum ömmu sína“. Tals-
menn auglýsinga vildu tryggja
áhrif gróðaafla. Eins væri hægt að
fara fram á það að rjúfa sýningar
í Þjóðleikhúsi til að koma þar að
auglýsingum, t.d; fyrir ísfilm.
Þá gagnrýndi Hjörleifur bæði
tillögur stjórnarliða og Jóns Bald-
vins Hannibalssonar um lögfest-
ingu útvarps á vegum varnarliðs-
ins. Alþýðubandalagið væri ekki
líklegt til að styðja slíkan gjörn-
ing.
Breytingartillaga frá varaform-
anni Sjálfstæðisflokksins, m.a. um
auglýsingar, bæri ekki vott um
rnikla festu í samkomulagi stjórn-
arflokkanna.
Fjarskiptareglugerð
væntanleg
MATTHÍAS BJARNASON,
samgönguráðherra, svaraði fyrir-
spurnum, sem til hans var beint í
fyrri hluta umræðunnar varðandi
eignarhald á dreifikerfum út-
varps, með kapli eða þráðlaust, og
til sendivirkja eins og endurvarps-
stöðva. Ráðherrann sagði að þegar
um væri að ræða kerfi, sem þjóna
muni mörgum kynslóðum, væri að
sínum dóm bezt að þau væru í
opinberri eigu, til að gera öllum
jafnt undir höfði. Þó kæmi til álita
að þessi kerfi væru að einhverju
eða öllu leyti í eigu sveitarfélaga.
Ráðherra kvað lög um fjarskipti
tæplega árs gömul. Unnið væri að
gerð reglugerðar, byggðri á fjar-
skiptalögum, sem hefði dregizt,
enda málið flókið. Strax og sú
reglugerð liggur fyrir verður hafin
endurskoðun laganna. Frumvarp
til breytinga kemur þó ekki fram á
þessu þingi en líklega einhvern
tíma næsta þings.
Hillir undir frjálst útvarp
FRIÐRIK SOPHUSSON (S)
sagði hilla undir frjálst útvarp
með því frumvarpi, sem nú væri
rætt. Hann rakti aðdraganda
málsins og frumkvæði Guðmund-
ar H. Garðarssonar, sem fyrstur
hefði lagt fram frumvarp um
þetta efni. Friðrik kvaðst þó held-
ur hefði kosið frumvarpið í öðrum
búningi nú. Að sínu mati hefði út-
varpsréttarnefnd átt að vera emb-
ættismannanefnd, skipuð en ekki
kjörin af þingi, og með takmörkuð
völd. Sá aðili, sem mestu ætti að
ráða um svæðisbundna útvarps-
stöð, væri viðkomandi sveitar-
stjórn.
Það sem til bóta horfði er að nú
væri gert ráð fyrir að heimila út-
varp einkastöðva á miðbylgju, auk
FM. Ennfremur að útvarpsstöðvar
mættu eiga þau tæki, sem þau
reka til rekstrarins.
Ef hins vegar eigi að tryggja
hvort tveggja, næga samkeppni á
þessum sviðum og nægt framboð
efnis, er geri fólki kleift að velja
og hafna, þurfi að tryggja fjár-
magnsforsendur, m.a. með auglýs-
ingatekjum. Þess vegna flytji
hann tillögu þar um, í heimildar-
formi, þann veg að þeim, sem af
„hugsjónaástæðum" vildu reka út-
varp án auglýsinga, væri það
frjálst, að uppfylltum öðrum skil-
yrðum. Ör tækniþróun gerði fólki
senn kleift, bæði hér og annars
staðar, að fylgjast með sendingum
um gervihnetti, þar sem auglýs-
ingar væru fastur dagskrárliður,
og eðlilegt væri að innlendar
stöðvar sætu við sama borð og er-
lendar í þessu efni. Augiýsinga-
bann á Norðurlöndum væri sett til
Sextíu og þrjár
milljónir í vegagerð
undir Ólafsvíkurenni
Matthías Bjarnason, samgöngumálaráðherra, svaraði nýlega á þingi fyrir-
spurn frá Skúla Alexanderssyni um kostnað við gerð vegar undir Olafsvíkur-
enni. Ráðherra sagði m.a.:
1. Heildarkostnaður við gerð
vegar undir Ólafsvíkurenni var
áætlaður af Vegagerð ríkisins 93,7
m. kr. Sá áfangi, sem boðinn var
út, átti að kosta 69,5 m.kr. skv.
sömu áætlun.
2. Tilboð Hagvirkis hf. í þann
áfanga var 36,8 m.kr.
3a. Svo sem fyrr var getið var
þegar við gerð verksamnings bætt
við verkið einingarverði tilboðs, og
var upphæð verksamnings við
Hagvirki hf. 4(),3 m.kr. Kostnaðar-
áætlun fyrir sama áfanga var 75,5
m.kr.
3b. Hækkun á verksamningi
vegna magnbreytinga, breyttra
forsenda í klapparskurði og ann-
arra ófyrirséðra atriða var 1,1
m.kr. eða 2,7% af samningsupp-
hæð. Heildarkostnaður við útboð-
inn verkáfanga varð því 41,4 m.kr.
3c. Kostnaður við að ljúka vega-
gerð og leggja bundið slitlag varð
2,0 m.kr. og önnuðust Hagvirki hf.
og Völur hf. þau verk.
3d. Kostnaður Vegagerðar ríkis-
ins vegna hönnunar, stjórnar
o.þ.h. varð 4,9 m kr.
3e. Kostnaður við aðkeypt eftir-
lit varð 2,4 m.kr.
3f. Aðrir kostnaðarþættir en
þegar eru taldir eru einkum tveir,
þ.e. tilraunavinnsla árið 1982 9,2
m.kr. og efniskaup ásamt nokkr-
um frágangsverkefnum 2,9 m.kr.
Alls nema þessir kostnaðar-
þættir því 12,2 m.kr. og annaðist
Vegagerð ríkisins þá.
Heildarkostnaður við vegagerð
undir Ólafsvíkurenni á verðlagi í
mars 1983 varð því 62,9 m.kr.
Hjörleifur Guttormsson
verndar dagblöðum á auglýs-
ingamarkaði, sem sum hver stæðu
höllum fæti, en væri nú til endur-
skoðunar.
Viðhorf Alþýðubandalagsins
kemur hins vegar ekki á óvart.
Það vill takmarka allt frelsi.
Tvö frumvörp til útvarpslaga
GUÐRÚN AGNARSDÓTTIR
(Kvl.) minnti á að Kvennalistinn
hefði lagt fram eigin frumvarp til
útvarpslaga. Kvennalistinn legði
megináherzlu á að styðja einka-
rétt Ríkiútvarpsins, en væri fylgj-
andi landshlutaútvarpi og fleiri
rásum. Gerði hún í ítarlegu máli
grein fyrir efnisatriðum frum-
Guðrún Agnarsdóttir
varpsins, sem áður hafa verið rak-
in hér á þingsíðu Morgunblaðsins,
m.a. í frásögn af umræðum um
það í efri deild Alþingis.
Guðrún lagði einkum áherzlu á
tvo þætti: annars vegar menning-
arlegt efni og vemdun íslenzkrar
tungu, hins vegar það að virða
raunverulegt lýðræði, og taldi
RÚV betur þjóna því en það sem
hún kallaði „einokun fjármagns-
ins í fjölmiðlaheiminum". Það
ætti ekki að færa „lögmál dag-
blaðarekstrarins" yfir á útvarps-
reksturinn.
Hún gagnrýndi og vinnubrögð
varðandi þetta stjórnarfrumvarp,
sem reynt hafi verið að knýja í
gegnum þingið á óeðlilega skömm-
um tíma.
Friðrik Sophusson
Matthías Bjarnason
Meiri hluti fjárhagsnefndar:
„Taka þarf dagvistar-
málum rækilegt tak“
Frumvarpi vísað til ríkisstjórnar
Frumvarpi Sigríðar Dúnu Krist-
mundsdóttur (Kvl.) þessefnis að
ákveðnu hlutfalli ríkisútgjalda verði
varið til dagvistarmála gegn sam-
bærilegu framlagi sveitarfélaga var í
gær vísað til ríkisstjórnarinnar, sam-
kvæmt tillögu fulltrúa stjórnarflokk-
anna í fjárhags- og viðskiptanefnd
efri deildar. Meiri hluti nefndarinn-
ar, sem Eyjólfur Konráð Jónsson
(S), Jón Kristjánsson (F), Valdimar
Indriðason (S) og Egill Jónasson (S)
skipuðu, skiluðu svohljóðandi nefnd-
aráliti um málið:
„Meirihluti nefndarinnar telur
að taka þurfi dagvistarmálum
barna rækilega tak og fylgjast vel
með þeirri þörf sem er fyrir hendi
í þjóðfélaginu á þessu sviði. Meiri-
hlutinn er hins vegar ósammála
flm. um að lögbinda skuli framlög
til þessara verkefna með þeim
hætti sem lagt er til í 1. gr. frum-
varpsins og telur varhugavert að
ganga lengra en orðið er á þeirri
braut að marka tekjustofna ríkis-
ins til ákveðinna verkefna.
Ákvörðun um framlög ríkisins
hverju sinni á að vera í höndum
fjárveitingavaldsins og sé þá tekið
mið af þeirri þörf sem fyrir hendi
er. Á það skal sérstaklega bent í
þessu sambandi að ríki og sveit-
arfélög kosta byggingu dagheimila
sameiginlega og er hlutdeild hvors
aðila um sig í kostnaði 50%. óeðli-
legt er að löggjafarvaldið bindi
hendur sveitarfélaganna með
þessum hætti enda kemur sú af-
staða fram í umsögn Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga um frum-
varpið.
Meirihluti nefndarinnar tekur
undir meginmarkmið frumvarps-
ins að dagvistarmálum barna sé
tekið tak sem miði að því að full-
nægja þörf fyrir dagvistarrými og
leggur til að frumvarpinu verði
vísað til ríkisstjórnarinnar.
Sparnaður í skólakerfinu:
Kennslumagn l,5%minna
Hjörleifur Guttormsson (Abl.) bar
fram eftirfarandi spurningu til
Kagnhildar Helgadóttur, mennta-
málaráðherra, fyrir skemmstu:
„• Hvernig hefur fyrirmælum
menntamálaráðherra um 2,5% niður-
skurð á kennslukostnaði í grunn-
skólum og framhaldsskólum á árinu
1984 verið framfylgt í heild og sund-
urliðað eftir skólahverfum?"
Svar ráðherra:
„Heildarkennslumagn í
grunnskólum skólaárið 1984—1985
er 1,5% minna en skólaárið á und-
an, þ.e. 1983—1984.
Sparnaðurinn skiptist á eftir- _
farandi hátt eftir fræðsluumdæm-
um (miðað er við kenndar stundir
á viku):
1983—84I9H4—«5 %
Reykjavík 19.580 19.605
Reykjanes 16.083 15.837 1,5
Vesturland 5.359 5.225 2,5
Vestfirðir 4.006 3.906 2,5
Norðurl. vestra 4.515 4.471 1,0
Norðurl. eystra 8.264 8.037 2,7
Austurland 5.104 4.995 2,1 3,2
Suðurland 7.116 6.888
Um sundurliðun eftir skóla-
hverfum vísast til meðfylgjandi
yfirlita frá fræðsluskrifstofum.
Þótt tekist hafi að ná þessum
sparnaði merkir það ekki að hver
nemandi fái minni kennslu en áð-
ur heldur náðist hagræðing, t.d.
með því að sameina fámennar
bekkjardeildir. Skýrir þetta einnig
hvers vegna erfiðara reyndist að
spara í Reykjavík þar sem bekkj-
ardeildir voru þegar það fjöl-
mennar að slíkt svigrúm var ekki
fyrir hendi.
í framhaldsskólum hefur
kennslumagn á viku aukist milli
skólaáranna 1983—1984 og
1984—1985 um 4,4% en það stafar
af fjölgun nemenda eins og fram
kemur af meðfylgjandi greinar-
gerð og yfirliti yfir nemendafjölda
og kennslumagn.
Samkvæmt ákvörðun mennta-
málaráðherra var sparnaðarvið-
leitni í skólakerfinu miðuð við
hagræðingaraðgerðir sem unnt
væri að framkvæma án þess að
dregið væri úr þeirri fræðslu sem
skólum ber að láta hverjum og
einum nemanda í té.“