Morgunblaðið - 04.04.1985, Page 34

MORGUNBLADIÐ, FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 1985
ÞINGBRÉF
eftir STEFÁN FRIÐBJARNARSON
íslenzki vmnumarkaðurinn:
Tuttugu og sjö
af hundraði í
þjónustustörfum
- Tekjulægsta svæðið skortir mánaðarkaup þess
bezt setta
- Kaup karla mun hærra en kvenna
- Fleiri ungir og aldnir vinna hér en annars staðar
• Alls vóru unnin 113.574 dagsverk í íslenzkum þjóóarbúskap árió 1983, ef
marka má launamiða og launaframtöl fyrir það ár, sem er 2.344 ársverka og
2,1 % aukning frá 1982.
• Tæplega 131.000 manns skiluðu meir en 13 vikna starfi á árinu, sem er
1,9% aukning frá árinu áður.
• Atvinnuþátttaka miðað við fólk á vinnualdri var 78,7%, sem er 0,2%
aukning frá árinu áður.
• Meðallaun á ársverk vóru kr. 265.000 (kr. 172.000 árið 1982), sem er
54,1% hjekkun frá fyrra ári. Meðallaun karla vóru tæplega 52% hærri en
kvenna, en hlutastörf eru mun algengari meðal kvenna en karla.
• Atvinnutekjur alls 1983 vóru 30.079 m.kr., sem er 57,3% hækkun frá árinu
áður.
Þessar tölur koma fram, ásamt
fjölda annarra forvitnilegra talna,
í „Vinnumarkaðinum 1983“, heim-
ildarriti sem Framkvæmdastofn-
un ríkisins, áætlanadeild, hefur
gefið út og flokkast undir samheiti
heimildarrita frá deildinni:
„Mannafli, meðallaun og atvinnu-
þátttaka".
Framangreindar tölur er unnar
úr launamiðum og launaframtöl-
um, svo líklega eru heildarvinnu-
tekjur landsmanna hærri, ef sann-
ar eru lausafregnir um að all-
nokkrar krónur fari fram hjá
skattakerfinu.
Hér verður gluggað í nokkrar
tölur og staðreyndir úr þessu
þarfa og fróðlega upplýsinga- og
heimildarriti áætlanadeildar.
Fjöldi ársverka eftir
atvinnugreinum
Eins og að framan segir fjölgaði
ársverkum milli áranna 1982 og
1983 um 2.344, ef miðað er við
framtaldar vinnuvikur. Ef horft
er til frumvinnslu- og úrvinnslu-
greina fjölgaði ársverkum nánast
ekki neitt milli ára, eða aðeins um
fjórtán ársverk, eða 0,6%. Minna
mátti það ekki vera. Þetta þýðir að
nær öll aukningin, eða 2.220 árs-
verk, varð í þjónustugreinum.
Ársverkum I landbúnaði fækk-
aði um 324, eða 3,5%, milli áranna
1982 og 1983. Þó segir I ritinu að
„margt bendi til þess að árs-
verkafjöldi í landbúnaði sé oftal-
inn“. Arsverkum í almennum iðn-
aði fækkaði um 193, eða 1,2%.
Ársverk í fiskveiðum stóðu nánast
í stað, fjölgaði um 0,9%, en fisk-
vinnslan bætti við sig 500 störfum,
eða 5,2%.
Störfum, sem flokkuð eru sem
„ýmis þjónusta", fjölgaði mest,
eða um 1.749 eða 6% milli ára,
verzlun, veitinga- og hótelrekstur
bættu við sig 555 störfum eða
3,7% og bankar, tryggingar og
þjónusta við atvinnurekstur 187
störfum eða 2,9%.
Meðallaun eftir landshlutum
Meðallaun 1983, án landbúnað-
ar, eftir landshlutum, vóru hæst í
skattumdæmi Reykjaness, eða kr.
287.000. Síðan koma skatt-
umdæmin í þessari röð, eftir með-
altekjum: 2) Vesturland 283 þús-
und, 3) Vestfirðir 281 þúsund, 4)
Suðurland 277 þúsund, 5) Austur-
land 274 þúsund, 6) Norðurland
eystra 268 þúsund og 7) Norður-
land vestra 257.000.
Norðurlandsumdæmin reka
lestina. Meðallaun á Norðurlandi
vestra 1983 vóru 6,9% undir lands-
meðaltali og 30.000 krónum lægri
en á Reykjanesi. Þetta samsvarar
því að I lægsta skattumdæminu
vantar hvern framteljanda rúm
mánaðarlaun 1983, miðað við
beztu útkomuna.
Hækkun meðallauna milli ár-
anna 1982 og 1983 var mest á Suð-
Vinnan og verðmætin
Fjölmiðlar tíunda gjarna átök á vinnumarkaði um skiptingu þjóðartekna. Baksviðið, hvern veg verðmætin verða til,
hvern veg í skiprúm er skipað, hvað einstakar starfsstéttir eða landshlutar leggja í þjóðarbúið eða bera úr býtum
o.s.frv. skiptir þá minna máli, að því er virðist. Vinnumarkaðurinn 1983 heitir heimilidarrit, sem áætlanadeild
Framkvæmdastofnunar hefur gefið ÚL Þingbréf gluggar lítillega í tölfræðilegar upplýsingar þess í dag. Myndin hér
að ofan sýnir ýmsa frammámenn í verkalýðshreyfingu heilsa upp á Steingrím Hermannsson, forsætisráðherra.
urlandi eða 58,3%, næstmest á
Austurlandi 55,7%, en lægst á
Vestfjörðum 50,3% og næstlægst
á Vesturlandi 52,2%.
Meðallaun á landinu öllu vóru
276 þúsund 1983 og hækkuðu um
54,2% frá árinu áður. Hækkun
heildarlauna var 58,2% á sama
tíma.
Meðallaun eftir kyni
og atvinnugreinum
Meðallaun karla vóru verulega
hærri en kvenna 1983. Meðallaun
karla vóru 16,2% hærri en lands-
meðaltal, ef landbúnaði er sleppt
úr dæminu, en meðallaun kvenna
24,5% lægri. Hæstu meðallaun
vóru hjá körlum við fiskveiðar,
468 þúsund, sem er 76,6% hærra
en landsmeðaltal. Meðallaun
kvenna 1983 vóru hæst í fiskveið-
um og samgöngum eða um 220.000,
þ.e. um 17% undir landsmeðaltali.
Öll karlastörf nema í landbúnaði
skila launum yfir landsmeðaltali
en 011 kvennastörf lægri launum
en landsmeðaltalið þetta ár. Með-
allaun karla vóru 51,9% hærri en
meðallaun kvenna, en konur vinna
verulega styttri vinnudag.
Fiskveiðar skila hæstum laun-
um 1983, samkvæmt heimildariti
Framkvæmdastofnunar, eða
72,8% yfir landsmeðaltali. Fisk-
vinnslan skilar hinsvegar launum
undir landsmeðaltali sem svarar
4,9%. Landbúnaður skilar lang-
lægstum launum, 46,8% undir
landsmeðaltali.
Um 56% þeirra, sem skiluðu
fleiri vinnuvikum en 13, vóru karl-
ar en 43,1% konur. Á hinn bóginn
unnu karlar um 61% heildarárs-
verka en konur aðeins 39%. Þetta
sýnir hve hlutastörf eru algengari
hjá konum en körlum.
Þróun starfa eftir
atvinnugreinum
• Ársverkum fækkaði um 324 í
landbúnaði 1983. Hækkun launa i
landbúnaði varð minni milli ár-
anna 1982 og 1983 en í öðrum at-
vinnugreinum eða 41% og vóru
síðara árið aðeins 53,2% af meðal-
launum í landinu.
• í fiskveiðum fjölgaði starfs-
mönnum um 0,9% 1982—1983 á
heildina litið. Þeim fækkaði hins-
vegar á Reykjanesi og Norður-
landi. Þeim fjölgaði um 9% bæði á
Vestfjörðum og Austurlandi. Fisk-
veiðar skiluðu hæstum meðallaun-
um 1983, kr. 427.000. Hæst urðu
þau á Vestfjörðum kr. 503.000.
Hækkun meðallauna í fiskveiðum
1983 nam 60,7%.
• Ársverkum í fiskvinnslu fjölg-
aði um 500 1983, eða 5,2%. Störf-
um fjölgaði hvarvetna í fisk-
vinnslu nema á Reykjanesi; þar
fækkaði starfsmönnum um 2% og
ársverkum um 3,8%. Hlutfallsleg
fjölgun starfa í fiskvinnslu var
mest á Vestfjörðum, 9,9%, og
Austurlandi 9,5%. Meðallaun í
fiskvinnslu vóru 4,9% undir lands-
meðaltali 1983 en hækkuðu um
53% frá fyrra ári.
• 1 heild fækkaði starfsmönnum í
iðnaði um 231 og ársverkum um
190 milli áranna 1982 og 1983.
Mest varð fækkunin í ál- og járn-
blendiiðnaði. Laun f iðnaði eru
mjög mismunandi en meðallaun í
iðnaði vóru rétt ofan við lands-
meðaltal. Lægst vóru þau í vefjar-
iðnaði, 17,4% undir landsmeðal-
tali, en hæst í áli og járnblendi,
46% hærri en landsmeðaltal.
• í byggingum og mannvirkjagerð
fækkaði starfsmönnum
1982-1983 um 1,6% eftir 10,7%
Ræðukeppni
innan
JC-félaga
KÆÐUKEPPNI milli JC Ness og
JC Árbæjar fer fram laugardaginn
6. aprfl nk. í sal Tónlistarskóla
Seltjarnarness og hefst klukkan
14.00.
Keppnin er undanúrslit og
mun það ræðulið sem sigrar
keppa til úrslita við JC Kópavog
á landsþingi JC-hreyfingarinn-
ar, sem haldið verður á Egils-
stöðum dagana 23. til 26. maí.
Umræðuefnið er borið fram af
JC Árbæ og leggur félagið til að
ungt fólk á aldrinum 16 til 22 ára
verði gert skylt að vinna í fisk-
vinnu í átta mánuði.
Börn flytja
páskaguð-
spjallið í
Neskirkju
á páskadag
BÖRN og unglingar sýna helgileik-
inn „PáskaguAspjallió“ í Nes-
kirkju á páskadag klukkan 14.00.
Undirleik annast Jónas Þórir
Þórisson. Kolbrún á Heygum
syngur einsöng og John Young
leikur á fiðlu. Séra Frank M.
Halldórsson flytur páskahug-
vekju. Kór Neskirkju syngur
undir stjórn Reynis Jónassonar.