Morgunblaðið - 04.06.1985, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIDJUDAGUR 4. JÚNl 1985
Ný þingskaparlög:
Þrengri
reglur um
fyrirspurnir
og umræður
utan dagskrár
Miða að skipu-
legri og markviss-
ari vinnubrögðum
Efri deild Alþingis sam-
þykkti ný þingskaparlög í
gær. Tilgangur hinna nýju
þingskapa er að efla stjórn
þingsins með skipulegum og
markvissum vinnubrögðum,
eins og sagði í greinargerð
með frumvarpi að þeim
breytingum, sem nú hafa
verið lögfestar. Settar eru
reglur um hnitmiðaðri með-
ferð þingsályktana og fyrir-
spurna. Sama gildir um um-
ræður utan dagskrár. En
þessir þrír þættir þingstarfa,
tillögur til þingsályktunar,
fyrirspurnir og umræður
utan dagskrár hafa vaxið
mikið að fyrirferð ár frá ári
og þrengt aö meginverkefni
þingsins, löggjafarstarfinu.
Hin nýju þingsköp eru í sex
köflum og sjötíu greinum.
Fyrsti kaflinn fjallar um
þingskipan, annar um þing-
nefndir, þriðji um þingmál,
fjórði um fundarsköp, fimmti
um útvarp frá Alþingi (þing-
setning, þinglausnir, stefnu-
ræða forsætisráðherra, eld-
húsdagsumræða, vantrausts-
umræður o.fl.), og hinn sjötti
um ýmis ákvæði.
Meðal efnisatriða má
nefna:
• Ekki er lagafrumvarp
samþykkt til fullnaðar fyrr
en það hefur verið rætt þrisv-
ar sinnum í hvorri þingdeild
eða þrisvar í sameinuðu þingi
(fjárlög og fjáraukalög).
• Ekki er þingsályktunartil-
laga samþykkt til fullnaðar
fyrr en hún hefur verið rædd
við tvær umræður. Við fyrri
umræðu hefur framsögumað-
ur 15 mínútur til framsögu
en aðrir þingmenn, þ.m.t.
ráðherrar, allt að 5 mínútum.
Hver ræðumaður má tala
tvisvar. Þrengri ræðumörk
eru við síðari umræðu.
• Fyrirspyrjandi mælir
fyrir fyrirspurn en viðkom-
andi ráðherra svarar. Hvor
um sig, fyrirspyrjandi og
ráðherra, má ekki tala oftar
en tvisvar; fyrirspyrjandi
eigi lengur en tvær mínútur
og ráðherra eigi lengur en
fimm mínútur í senn. Einnig
er hægt að krefjast skriflegs
svars af ráðherra. Við um-
ræðu um fyrirspurnir má
engar ályktanir gera.
• I allt að hálftíma í lok
hvers fundar á venjulegum
fundartíma í Sameinuðu
þingi geta þingmenn fengið
tekið fyrir mál utan dag-
skrár, hvort heldur er í formi
yfirlýsingar eða fyrirspurn-
ar. Osk um slíkt skal borin
fram við forseta eigi síðar en
tveimur klukkustundum áður
en fundur hefst. Málshefj-
andi hvers máls má eigi tala
lengur en þrjár mínútur og
aðrir eigi lengur en tvær
mínútur. Enginn má tala
oftar en tvisvar. — Forseti
getur þó leyft að taka fyrir
mál utan dagskrár, þó beiðni
kwni síðar fram, ef málið er
„svo aðkallandi aö ekki geti
beðið meðferðar“. Engin
ákvæði vóru í eldri
þingskaparlögum um umræð-
ur utan dagskrár.
„Nýir vendir sópa bezt“:
Þrettán „nýjustu “þingmennirnir
Þegar Alþingi það er nú starfar var kjörið, 1983, bættust því allnokkrir
nýir þingmenn. Þá var meðfylgjandi mynd tekin af „nýliðunum“. Talið
frá vinstri: Stefán Benediktsson (BJ), Kristín Halldórsdóttir (Kvl), Björn
Dagbjartsson (S), Kristín S. Kvaran (BJ), Gunnar G. Schram (S), Guðrún
Agnarsdóttir (KvL), Kolbrún Jónsdóttir (BJ), Guðmundur Einarsson
(BJ), Margrét Frímannsdóttir (Abl.; mætt sem varaþingmaður fyrir Garð-
ar Sigurðsson), Steingrímur J. Sigfússon (Abl.), Þorsteinn Pálsson (S),
formaður Sjálfstæðisflokksins, Sigríður Dúna Kristmundsdóttir (Kvl.) og
Árni Johnsen (S).
Byggðastofnun:
Fjárhags- og viðskiptanefnd
neðri deildar klofnaði í fernt
FRUMVARP ríkisstjórnarinnar til
laga um Byggðastofnun kom til ann-
arrar umræðu í neðri deild Alþingis í
gær, en ekki tókst að Ijúka henni.
Meirihluti fjárhags- og viðskipta-
nefndar deildarinnar mælir með
samþykkt frumvarpsins, en þing-
menn Sjálfstæðisflokksins með
fyrirvara. Nefndin klofnaði I fernt.
Kjartan Jóhannsson, (A), leggur til
að frumvarpið verði fellt, svo og
Guðmundur Einarsson, (BJ), en
Svavar Gestsson, (Abl.), sem flytur
nokkrar breytingartillögur, er því
samþykkur.
Svavar Gestsson, formaður Al-
þýðubandalagsins, leggur tii að
Byggðastofnun heyri undir félags-
málaráðuneytið en ekki forsætis-
ráðherra, eins og gert er ráð fyrir
í frumvarpinu. Þá leggur þing-
maðurinn til að ráðinn verði einn
forstöðumaður til sex ára í senn
og að tengsl stofnunarinnar við
landshlutasamtök verði nánari en
frumvarpið segir til um.
I nefndaráliti segir Svavar að
þrátt fyrir galla á frumvarpinu sé
rétt að stuðla að því að í landinu
starfi Byggðastofnun. Helstu gall-
arnir eru að aukið vald skuli ekki
vera fært til landshlutanna
sjálfra, dregið er úr áherslu á
byggðastefnu og byggðajafnvægi,
ekki er tekið á þeim stórfellda
vanda, er nú blasir við lands-
byggðinni, o.fl.
Þingmennirnir Svavar Gestsson
og Halldór Blöndal hafa flutt til-
lögu um að heimili og varnarþing
Byggðastofnunar verði á Akur-
eyri, og nái hún fram að ganga
mun Alþýðubandalagið draga til
baka sambærilega tillögu um
staðsetningu Þróunarfélags.
Guðmundur Einarsson, Banda-
lagi jafnaðarmanna, taldi frum-
varpið ekki koma nærri kjarna
vanda byggðar. Það fjallar um
aukaatriði og kemur ekkert nærri
lífi fólks. Miðstýring og fjarlægð-
arstjórn drepur frumkvæði og
þróun. Þannig hlýtur að fara þeg-
ar reynt er að hafa forsjá fyrir
fólki. Það þarf að færa stjórnar-
taumana heim í hérað. Þetta
frumvarp er dæmi um fílabeins-
turn stjórnkerfisins og er ekkert
annað en innanhússbreytingar og
nafnabreytingar í húsi Fram-
kvæmdastofnunar við Rauðar-
árstíg.
Halldór Blöndal, Sjálfstæðis-
flokki, svaraði Guðmundi nokkr-
um orðum og sagði meðal annars
að hann hefði ekki fyrr en nú gert
sér grein fyrir hvað sumum veitt-
ist auðvelt að leysa vanda lands-
byggðarinnar í orði. Þá vék Hall-
dór að tillögunni um að Byggða-
stofnun verði staðsett á Akureyri.
Krafan er reist á því aö yfirstjórn
allra peningastofnana er máli
skipta er staösett á Reykjavík-
ursvæðinu, svo og öll helstu lands-
samtök. Undirstöðustofnunum á
að dreifa um landsbyggðina og er
eðlilegt að hefja það landnám í
Eyjafirði. Það sem skiptir miklu í
uppgangi atvinnulífs er aðgangur
að fjármagni. Islenskar lánastofn-
anir hafa miklu frekar miðað við
veð en arðsemi og í þeim efnum
stendur landsbyggðin höllum fæti.
Þessu verður að breyta. Þá undir-
strikaði þingmaðurinn nauðsyn
þess að starfrækja öflugan og
sterkan byggðasjóð.
Kjartan Jóhannsson, Alþýðu-
flokki, sagði að verið væri að
framlengja galla núverandi fyrir-
komulags. Álitsgerðir og áætlanir
Byggðasjóðs eru í litlum tengslum
við raunveruleikann og nánast
engum við þá er taka ákvarðanirn-
ar og bera ábyrgðina. Byggða-
þróun og byggðamál eru best kom-
in heima i héraði, i höndum
heimamanna. Samþykkt frum-
varps af þessu tagi er aðeins af-
sökun manna fyrir þvi að leysa
ekki raunverulegan vanda.
Hjörleifur Guttormsson, Al-
þýðubandalagi, gerði að umtals-
efni fólksflótta frá landsbyggðinni
til höfuðborgarsvæðisins, sem var
meiri á síðasta ári en nokkru sinni
frá 1961. í þessu frumvarpi er ekki
að finna neitt er þessu getur
breytt. Hitt er líklegra að við nú-
verandi stjórnarstefnu eigi bú-
ferlaflutningar eftir að vaxa ört.
Frumvarpið skiptir ekki sköpum.
Páll Pétursson, Framsóknar-
flokki, taldi eðlilegast að Byggða-
stofnun yrði vistuð hjá forsætis-
ráðherra. Einnig sagðist þingmað-
urinn vera mótfallinn tillögu
Halldórs Blöndal og Svavars
Gestssonar um að Byggðastofnun
verði staðsett á Akureyri. Það er í
verkahring stjórnar stofnunarinn-
ar að ákveða aðsetur hennar.
Meirihluti fjárhags- og viðskiptanefndar:
Leggur til að lánsfjárlög
verði hækkuð um 627 m.kr.
frumvarpi til lánsfjárlaga er gert
ráð fyrir 70 milljóna króna lán-
töku.
Heimild fjármálaráðherra til aö
ábyrgjast eða yfirtaka afurðalán
nær til lána sem veitt hafa verið
skreiðarframleiðendum vegnr
óseldra skreiðarbirgða i árslok
1984.
MEIRIIILUTI fjárhags og við-
skiptanefndar neðri deildar hefur
lagt til að lánsfjárlög hækki um 627
milljónir króna, þar af er heimild til
fjármálaráðherra fyrir hönd ríkis-
sjóðs að vfirtak; eðe ábyrgjast með
sjálfskuldarábyrgö afurðalán allt að
25< m. kr. Þé er Þróunarfélagi, sem
stofnsett verðu '. veit heimik’ tij að
tak.t lá;t a< fjárhæi 19f milljóniv
krónr.
í breytingartillögum meiri hlut-
ans er fjármálaráðherra heimilað
að taka lán á þessn ári aö fjárhæð
2.561 milljón krónr. og er hækkun-
in 125 milljónir króna. Nái tillög-
urnar fram aö gangr, getr. fyrir-
tæki meö eignaraðild ríkissjóðs
tekið 74 milljóns krónf lán í staö
62 milljón; og Cftflutningslána-
sjóði verður leyft at taka ión aö
fjárhæ; 120 milljónir króna, en ;
Eins og áður segir tókst ekki að
ljúka 2. umræðu og var henni því
frestað, en þá var Guðmundur
Einarsson öðru sinni í ræðustóli.
Lög í efri deild:
Skráning
einkamálefna
— Veðurstofa
— Tannlækningar
Fern lög vóru samþykkt í
efri deild Alþingis í gær,
mánudag:
• 1) Þingsköp Alþingis,
samanber aðra frétt hér á
þingsíðu.
• 2) Lög um kerfisbundna
skráningu á upplýsingum er
varða einkamálefni. Lögin
fjalla um heimild til skrán-
ingar, skráningu upplýsinga
og varðveizlu þeirra, um rétt
skráðra aðila, upplýsingar
sem má láta í té öðrum en
hinum skráðu, um tölvuþjón-
ustu, söfnun upplýsinga hér
á landi og tölvuúrvinnslu er-
fendis, uiíi eftirlit með lögun-
um og um refsingar og viður-
lög við brotum. Lögin gilda
til 31. desember 1989 en falla
þá úr gildi. Dómsmálaráð-
herra ber að endurskoða lög
þessi og leggja fram nýtt
frumvarp á Alþingi í þing-
byrjun haustið 1988.
• 3) Lög um Veðurstofu Is-
lands. Veðurstofa starfar
undir yfirstjórn samgöngu-
ráðherra. Veðurstofustjóri,
skipaður til fimm ára, hefur
á hendi stjórn stofnunarinn-
ar. Lögin kveða nánar á um
verkefni Veðurstofu sem eru
tíu að tölunni til.
• 4) Lög um tannlækningar
fjalla um menntunarkröfur,
starfsréttindi og starfsskyld-
ur tannlækna. Sá einn getur
’ stundað tannlækningar hér á
landi sem fengið hefur til
þess leyfi heilbrigðigráð-
f herr?..