Morgunblaðið - 28.06.1985, Blaðsíða 24

24

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. JÚNÍ 1985
ffattttgitliiafrft
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Arni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Agúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jonsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Ad-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 360 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 30 kr. eintakiö.
Merkilegt framtak
í skólamálum
Þær María Solveig Héðins-
dóttir og Margrét Theó-
dórsdóttir, sem hafa ákveðið
að reka Tjarnarskólann í
Reykjavík, einkaskóla á
grunnskólastigi, sýna mikið
hugrekki með merkilegu
framtaki sínu. Vegna reynslu
sinnar sem kennarar vilja
þær reyna nýjar leiðir í
skólamálum. Hugmyndin um
einkaskólann varð til í kenn-
araverkfallinu síðastliðið
haust. Því ber að fagna, að
opinberir aðilar eins og
menntamálaráðuneyti og
borgaryfirvöld hafa ekki lagt
stein í götu þessa nýmælis.
Ekki þarf að efast um að al-
menningur á eftir að sýna því
áhuga. Takist tilraunin á hún
eftir að marka þáttaskil í ís-
lenskum skólamálum.
Fyllsta ástæða er til að
nota orðið hugrekki, þegar
rætt er um framtak þeirra
Maríu Solveigar Héðinsdótt-
ur og Margrétar Theódórs-
dóttur. Strax daginn eftir að
þær kynntu stofnun einka-
skólans á fundi með blaða-
mönnum birtast árásargrein-
ar á framtakið í þeim dag-
blöðum, sem ávallt snúast
hatrammlega gegn öllu, er
getur hróflað við hinu opin-
bera kerfi og einkarétti ríkis-
ins: Alþýðublaðinu, NT og
Þjóðviljanum. Tónninn er sá
sami í öllum blöðunum. Orð-
bragðið er ljótt, ýtt er undir
öfund, höfðað er til minni-
máttarkenndar og alið er á
vansæld þeirra, sem sagt er
að ekki hafi efni á að senda
börn sín í hinn nýja einka-
skóla.
Viðbrögð vinstrisinna við
framtaki einstaklinga á þeim
sviðum þjóðlífsins, þar sem
þeir vilja að sviplaus ásýnd
hins opinbera valds ráði lög-
um og lofum, eru alltaf eins. í
fyrsta lagi er látið eins og
heimsendir sé í nánd. f öðru
lagi er það viðurkennt með
bægslaganginum, að í raun
geti einstaklingar líklega
gert betur en sjálft ríkið. Og í
þriðja lagi er tekið til við að
skæla yfir því, að málum
verði þannig háttað að allir
geti ekki notið þess sem
einkaaðilarnir bjóða.
Nú er það svo, að í Tjarn-
arskólanum á aðeins að verða
rými fyrir 100 nemendur
næsta vetur. Það verða því
ekki fjárráð foreldra heldur
plássleysi sem valda þeim
ójöfnuði sem vinstrisinnar
telja leiða af skólanum. En
hvers vegna hrópa þeir svo
hátt yfir þessum skóla? Hvað
um auka- eða sértíma-
kennslu, sem einstakir nem-
endur í ríkisskólum kaupa til
að flýta fyrir sér í námi eða
bæta upp skólakennsluna?
Hvað um Tómstundaskól-
ann? Og töivuskólana alla?
Af hverju er ekki býsnast yfir
þessu framtaki einstaklinga?
Af hverju hneykslast vinstri-
sinnar ekki á því fólki á
vinnufærum aldri sem kýs
frekar að sitja á skólabekk en
afla sér tekna?
Leiði stofnun Tjarnarskól-
ans til stjórnmálaátaka
vegna þeirrar áráttu vinstri-
sinna að sjá alla hluti í gegn-
um pólitísk gleraugu og meta
frelsi manna og þjóðfélags-
stöðu í krónum og aurum, er
Morgunblaðið ekki í neinum
vafa um að þeir stjórnmála-
menn, sem hagnast á átökun-
um, verða þau Ragnhildur
Helgadóttir, menntamálaráð-
herra, og Davíð Oddsson,
borgarstjóri. Þeim verður
þakkað að hefta ekki merki-
legt frumkvæði einstaklinga í
skólamálum.
Laun skóla-
tannlækna
Frumlegri tilraun skóla-
tannlækna til að hækka
laun sín með því að beita
fyrir útreikningum Hagvangs
og áliti tveggja lögfræðinga
er lokið. Davíð Oddsson,
borgarstjóri, sagði eftir fund
með fulltrúum tannlækn-
anna, að þeir hefðu áttað sig
á því að aðferðin, sem þeir
beittu í launamálum, væri á
misskilningi byggð. Málinu
hefur verið skotið til Hag-
stofunnar.
Það er Tryggingastofnun
ríkisins sem á að semja um
laun skólatannlækna. Nú hef-
ur hins vegar verið upplýst í
Morgunblaðinu, að af hálfu
Tryggingastofnunar hafa
launamál tannlækna verið
látin dankast í vetur og vor.
Það var í raun frekar í verka-
hring Tryggingastofnunar að
binda enda á hina háu gjald-
töku skólatannlækna en Dav-
íðs Oddssonar, borgarstjóra.
í raun er sama hvaðan gott
kemur, en vonandi fylgist
Tryggingastofnun ríkisins
betur með fjárstreymi úr
gildum sjóðum sínum heldur
en þetta dæmi sýnir.
Bréf EFTA til EB:
Saltfisktollar breyta
forsendum ípverzlun-
arsamnings íslands
ÁKVÖRDUN Evrópubandalagsins
um að leggja toll á saltfisk og
skreið, sem EB-löndin flytja inn
umfram árlegan 25 þúsund tonna
kvóta, „er augljóslega andstæð
þeirri almennu mjög jákvæðu
þróun í átt að auknu viðskiptafr-
elsi milli EFTA-ríkjanna og EB,
sem nýlega var áréttuð með yfir-
lýsingu Lúxemborgarfundarins,"
segir m.a. í bréfi, sem Norbert
Steger, viðskiptaráðherra Austur-
ríkis og formaður ráðherraráðs
Fríverslunarsamtaka Evrópu
(EFTA), hefur skrifað Jacques
Delors, formanni framkvæmda-
stjórnar EB.
Segir í bréfinu að tollarnir muni
sérstaklega „valda íslandi miklum
erfiðleikum, en útflutningur á um-
ræddum afurðum til Evrópu-
bandalagsríkjanna tólf hefur á
undanförnum árum numið um
þriðjungi heildarútflutnings ís-
lands til þessara markaða. Að-
gerðir af þessu tagi munu hafa
slæm áhrif á efnahagslíf tslands
og breyta mjög verulega þeim for-
sendum, sem fríverslunarsamn-
ingur íslands hvílir á.
Með hliðsjón af því hve mikla
áherslu EFTA-ríkin sex leggja á
að samskipti þeirra við Evrópu-
bandalagið haldi áfram að þróast
á svo hagstæðan hátt sem unnt er,
telja þau mjög mikilvægt að þetta
vandamál fái viðunandi lausn."
Bréfið er skrifað fyrir hönd
þeirra ríkja EFTA, sem eftir
verða í samtökunum þegar Portú-
gal hefur gengið í Evrópubanda-
lagið.í fréttatilkynningu frá við-
skiptaráðuneytinu segir að eftir
viðræður Matthíasar Á. Mathie-
sen viðskiptaráðherra við EB í
Brussel 24. maí sl. hafi ráðherrann
falið Hannesi Hafstein sendiherra
að athuga á hvern hátt EFTA
gæti stutt málstað íslands gagn-
vart Evrópubandalaginu vegna
álagningar á saltfisktolla frá 1.
júlí næstkomandi. Segir að full-
trúar EFTA-landanna hafi tekið
þessari málaleitan vel og ákveðið
að skrifa Jacques Delors áður-
greint bréf.
Frá blaðamannafundi sem efnt var til í lok þingmannafundar EFTA í Reykjavík. Frá vinstri: Norbert Faustenhamm-
er, aostoðarframkvæmdastjóri EFTA, Per Kleppe, aðalframkvæmdastjóri, Kjartan Jóhannsson, nýkjörinn formaður
þingmannanefndarinnar, Lennart Petterson, varaformaður, Markus Aaltonen frá Finnlandi, António Rebelo de
Sousa frá I'ortúgal og Kaci Kullmann Five frá Noregi.
Kjartan Jóhannsson
kosinn formaður þing-
mannanefndar EFTA
„Þetta var mjög gagnlegur
fundur. Við fengum þarna tæki-
færi til að koma sjónarmiðum
okkar á framfæri og fundum að
þau njóta mikils stuðnings," sagði
Kjartan Jóhannsson alþingismað-
ur um fund þingmannanefndar
Fríverslunarbandalags Evrópu
(EFTA), sem var haldinn í
Reykjavík fyrir skömmu, en á
fundinum var Kjartan kosinn
formaður nefndarinnar.
Aðalmál fundarins var að ræða
framkvæmd á hinni svonefndu
Lúxemborgaryfirlýsingu frá 9.
apríl 1984, en hún fjallar um aukið
samstarf EFTA-ríkjanna við Evr-
ópubandalagið. í þessu sambandi
mótmæltu íslensku fulltrúarnir
harðlega tollum Evrópubanda-
lagsins á saltfisk og skreið, sem
koma munu illa við hagsmuni ís-
lendinga eftir inngöngu Spánar og
Portúgals um næstu áramót.
Lagði Matthias Á. Mathiesen við-
skiptaráðherra þunga áherslu á
þetta í ræðu sinni á fundinum. Að
sögn Kjartans Jóhannssonar tóku
Norðmenn mjög í sama streng og
íslendingar í þessu máli og full-
trúar annarra ríkja á fundinum
lýstu skilningi á málinu. Sagði
Kjartan það von sína að EFTA
veiti okkur öflugan stuðning í við-
ræðum okkar við Evrópubanda-
lagið um þessi mál.
António Rebelo de Sousa, einn
fulltrúa Portúgals á fundinum,
sagði að innganga Portúgals í
Evrópubandalagið,, þyrfti síður en
svo að hafa í för með sér minni
viðskipti milli Portúgals og þeirra
ríkja, sem eftir verða í Fríverslun-
arbandalaginu. Hann sagði að
Portúgalir myndu, sem fyrrver-
andi meðlimir EFTA, skilja betur
sjónarmið EFTA-landanna en
önnur ríki Evrópubandalagsins og
myndu þeir til dæmis beita áhrif-
um sínum innan bandalagsins til
að fá saltfisktollana margnefndu
fellda niður.
Mörg fleiri mál voru rædd á
fundinum. Má þar nefna að mikið
var rætt um hvernig auka megi
viðskipti EFTA-landanna við
þróunarlöndin. Ákveðið var að
gera úttekt á þeim málum í hverju
ríki fyrir sig á næstu mánuðum
með það fyrir augum að móta
heildarstefnu um hvernig þessum
viðskiptum skuli hagað í framtíð-
inni. Fram kom að öll EFTA-ríkin,
nema . ísland, veita nú þegar
þróunarríkjum ýmiskonar tolla-
ívilnanir, til þess að auka mögu-
leika hinna síðarnefndu á að flytja
út framleiðslu sína.
Rætt var hvernig einfalda megi
viðskipti milli landa með því að
minnka skriffinnsku, samræma
staðla o.s.frv. Þá var rætt um
samhæfingu a störfum EFTA-
landanna innan annarra alþjóða-
samtaka, einkum í alþjóðatolla-
bandalaginu GATT. Loks var
fjallað um hvernig auka megi
kynningu á starfi samtakanna í
aðildarríkjunum. Lagði fundurinn
til að skrifstofa samtakanna sendi
skýrslur og fréttatilkynningar til
helstu nefnda þjóðþinganna og að
áhersla verði lögð á tíðar gagn-
kvæmar heimsóknir þingmanna.
Ennfremur var lagt til að frétta-
mönnum verði í framtiðinni boðið
að hlýða á hluta umræðna á fund-
um nefndarinnar.
Á fundinum hélt Steingrímur
Hermannsson forsætisráðherra
ræðu um efnahagsmál á íslandi og
svaraði fyrirspurnum.
Kjartan Jóhannsson alþingis-
maður var á fundinum kjörinn
formaður þingmannanefndar
EFTA sem fyrr segir og Lennart
Petterson frá Svíþjóð varaformað-
ur. Næsti reglulegi fundur nefnd-
arinnar verður í Stokkhólmi í júní
á næsta ári.
Kjarasamningarnir
Lægstu
LAUN iðnverkakonu í neðsta i
launaflokki hækka um rúmar ]
4.700 krónur á tímabilinu fram til !
1. september, vegna samninga ASÍ i
og VSÍ 15. júní síðastliðinn. Hefði i
ekki verið samið, hefðu laun átt að i
hækka næst 1. september, en I
vegna samningana kom 7,5% i
launahækkun á 15.—24. launa-
flokk frá 15. júní og 5% hækkun á i
25.-35. launaflokk. Þá hækka I
einnig öll laun 1. ágúst um 2,4%
og 1. október um 4,5%. |
Meðfylgjandi tafla sýnir hækk-
unina vegna samningana á mán-
uði á nokkra algengustu launa- r
taxta. Efri línan sýnir dagvinnu- i
laun á mánuði, og sú neðri laun
Iðnverkakona á
1. ári í matvælai.
Fyrir dagv.
Samt. á mán.
Iðnverkakona eftir
7 ár og í bónus
Fyrir dagv.
Samt. á mán.
Verkak. í fiskv. á
1. ári og í bónus
Fyrir dagv.
Samt. á mán
Verkak. í fiskv. e.
7 ár og í bónus
Fyrir dagv.
Samt. á mán.
Verkam. í bygg.v.
eftir 5 ár
Fyrir dagv.
Samt. á mán.
Málm.iðn.m. e. 7 ár
hæsti fl. málm.im.
Fyrir dagv.
Samt. á mán.